Нүүр
Эрх зүйн акт 
Эрх зүйн актын орчуулга 
Нэмэлт өөрчлөлт 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2017 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр
Улаанбаатар хот
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ ТУХАЙ
/Шинэчилсэн найруулга/
I ХЭСЭГ
ЕРӨНХИЙ ҮНДЭСЛЭЛ
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үндэслэл, журмыг тогтоож, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тогтолцоо, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн эрх зүйн байдалтай холбогдон үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хууль тогтоомж
2.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль, Эрүүгийн хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хууль, энэ хууль, эдгээр хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжоос бүрдэнэ.
2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
3 дугаар зүйл.Хуулийн үйлчлэх хүрээ
3.1.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу явуулна.
4 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зарчим
4.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хууль дээдлэх, хүний эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хүндэтгэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөвхөн хуульд зааснаар хязгаарлах, энэрэнгүй, шуурхай байх зарчмыг баримтална.
5 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх үндэслэл
5.1.Шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх үндэслэл нь хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр, хуульд заасан тохиолдолд бусад байгууллага, албан тушаалтны шүүхээр баталгаажуулсан шийдвэр байна.
6 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа
6.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд дараахь ажиллагаа хамаарна:
6.1.1.иргэний хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа /цаашид "иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа" гэх/;
6.1.2.захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа /цаашид "захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа" гэх/;
6.1.3.зөрчлийн хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа /цаашид "зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа" гэх/;
6.1.4.эрүүгийн хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа /цаашид "эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа" гэх/.
6.2.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дараахь шийдвэрийг үндэслэн явуулна:
6.2.1.иргэний хэргийн болон эрүүгийн хэргийн хамт шийдвэрлэсэн иргэний нэхэмжлэлийн талаархи шүүхийн шийдвэр;
6.2.2.хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэсэн шүүгчийн захирамж;
6.2.3.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасан бол гадаад улсын шүүх, олон улсын шүүх, арбитрын шийдвэр;
6.2.4.шүүхээр баталгаажуулсан цэргийн анги, байгууллагын захирагч /дарга/-ийн эд хөрөнгийн хариуцлага хүлээлгэх тухай тушаал, нотариатчийн мэдэгдэх хуудас, арбитрын шийдвэр;
6.2.5.шүүхээр баталгаажуулсан гэмт хэргийн хохирогчид нөхөн төлбөр олгох сангийн зөвлөлийн шийдвэр;
6.2.6.шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ авах тухай шүүгчийн захирамж.
6.3.Захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дараахь шийдвэрийг үндэслэн явуулна:
6.3.1.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 12.1-д заасан захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэр;
6.3.2.захиргааны актын биелэлтийг түдгэлзүүлэх тухай хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шүүгчийн захирамж;
6.3.3.хялбаршуулсан журмаар захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэсэн шүүгчийн захирамж, шүүхийн тогтоол;
6.3.4.шүүхийн зардал тогтоосон шүүгчийн захирамж.
6.4.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дараахь шийдвэрийг үндэслэн явуулна:
6.4.1.торгох шийтгэл оногдуулсан шүүгчийн шийтгэх хуудас;
6.4.2.зөрчил үйлдэж олсон хөрөнгө, орлого, зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, уналгыг хураах, эсхүл түүний үнийг гаргуулан хураан авах тухай шийдвэр;
6.4.3.хохирол, нөхөн төлбөр гаргуулах тухай шийдвэр;
6.4.4.албадан эмчилгээ, албадан сургалтад хамруулах тухай шүүхийн шийдвэр;
6.4.5.баривчлах шийтгэл оногдуулсан шүүхийн шийдвэр;
6.4.6.гадаадын иргэнийг саатуулах тухай шүүхийн шийдвэр;
/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
6.4.7.шүүхээс гүйцэтгэх хуудас олгосон бусад байгууллага, албан тушаалтны зөрчлийн хэргийн талаархи шийдвэр.
/Энэ заалтад дугаарт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
6.5.Эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дараахь шийдвэрийг үндэслэн явуулна:
6.5.1.хорих болон хорихоос өөр төрлийн ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэр;
6.5.2.Эрүүгийн хуульд заасан албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэр;
6.5.3.сэжигтнийг баривчлах, яллагдагчийг цагдан хорих, хязгаарлалт тогтоох тухай шүүгчийн захирамж.
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 17-ний өдрийн хуулиар ", хязгаарлалт тогтоох" гэж нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
7 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд тавигдах нийтлэг шаардлага
7.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагч нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэж, үндэс, угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, бэлгийн болон хүйсийн чиг баримжаа, илэрхийлэл, үзэл бодол, боловсролоор нь ялгаварлахгүйгээр хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хүний эрх, эрх чөлөөнд хязгаарлалт тогтоож болно.
7.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх тохиолдолд үндэслэлийг тухайн хүн, хуулийн этгээдэд мэдэгдэх, уг ажиллагаатай холбогдон үүсэх эрх, үүргийг тайлбарлах, хүндэтгэлтэй харьцах, өөрийн шаардлагыг үндэслэлтэй, ойлгомжтой хэлбэрээр илэрхийлэх үүрэгтэй.
7.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагч бусдад эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус, хэрцгий хандах, нэр төрийг нь доромжлох, албан үүргээ гүйцэтгэх явцад олж мэдсэн байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийг хууль бусаар ашиглах, зохих зөвшөөрөлгүйгээр бусдад дамжуулахыг хориглоно.
/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
8 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хориглох үйлдэл, эс үйлдэхүй
8.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд дараахь үйлдэл, эс үйлдэхүйг хориглоно:
8.1.1.хуульд заасан бүрэн эрхээ хэтрүүлэх, эсхүл хувийн ашиг сонирхлоор шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах;
8.1.2.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахаас зайлсхийх;
8.1.3.дур мэдэн, эсхүл хууль бусаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг зогсоох, түдгэлзүүлэх;
8.1.4.хууль тогтоомжид зааснаас бусад үндэслэлээр шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах;
8.1.5.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад бусдад хувийн ашиг сонирхлын үүднээс дарамт, шахалт үзүүлэх;
8.1.6.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахдаа бусдад ялгавартай хандах, хууль бусаар давуу эрх олгох.
9 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн шаардлагыг биелүүлэх
9.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг хүн, хуулийн этгээд биелүүлэх үүрэгтэй.
9.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг үл биелүүлсэн, эсхүл хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу явуулж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд саад учруулсан хүн, хуулийн этгээдэд хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
10 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны шуурхай байдлыг хангахад мэдээллийн сүлжээ ашиглах
10.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны шуурхай байдлыг хангах зорилгоор энэ хуульд заасан ажиллагааг гүйцэтгэхэд цахим мэдээллийн сүлжээ ашиглаж болно.
10.2.Энэ хуулийн 10.1-д заасан цахим мэдээллийн сүлжээг ашиглан ирүүлсэн зохих баталгаа бүхий шийдвэр /баримт бичиг/ болон албаны хэрэгцээнд ашиглаж байгаа төрийн байгууллагын төвлөрсөн мэдээллийн сангийн лавлагааг үндэслэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх зорилгоор хуульд заасан арга хэмжээг гүйцэтгэж болно.
10.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага энэ хуулийн 10.1-д заасан мэдээллийн сүлжээний аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй.
11 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх байгууллага, албан тушаалтан
11.1.Хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага хэрэгжүүлнэ.
11.2.Хуульд заасан тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийг хуулиар эрх олгогдсон, эсхүл тухайн шийдвэрийг гаргасан байгууллага, албан тушаалтан гүйцэтгэнэ.
11.3.Шүүхийн зарим төрлийн шийдвэрийг гүйцэтгэхэд гэрээний үндсэн дээр хувийн өмчит хуулийн этгээдийн техник, тоног төхөөрөмжийг ашиглаж болно.
12 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийн хэлбэр
12.1.Шийдвэр гүйцэтгэгчийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад гаргах шийдвэр нь тогтоол хэлбэртэй байна.
12.2.Тогтоол нь доор дурдсан шаардлагыг хангасан байна:
12.2.1.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын нэр, байршил;
12.2.2.тогтоолын гарчиг, он, сар, өдөр;
12.2.3.тогтоол гаргасан алба хаагчийн нэр, албан тушаал, цол;
12.2.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хэргийн дугаар;
12.2.5.тогтоол гаргах хууль зүйн үндэслэл;
12.2.6.тогтоол гаргах асуудлын агуулга;
12.2.7.тогтоолыг гүйцэтгэх хугацаа;
12.2.8.тогтоолд гомдол гаргах журам, хугацаа.
12.3.Тогтоолыг түүнд заасан хугацаанд, хугацаа заагаагүй тохиолдолд даруй биелүүлнэ.
13 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны тэмдэглэл
13.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үйл явц, үр дүнг баталгаажуулах зорилгоор тэмдэглэл /цаашид "тэмдэглэл" гэх/ үйлдэнэ.
13.2.Тэмдэглэл нь доор дурдсан шаардлагыг хангасан байна:
13.2.1.тэмдэглэл үйлдсэн газар, он, сар, өдөр;
13.2.2.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны товч утга;
13.2.3.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг гүйцэтгэж байгаа шийдвэр гүйцэтгэгчийн овог, нэр, албан тушаал, цол, уг ажиллагаанд оролцогчийн эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, хуулийн этгээдийн оноосон нэр;
13.2.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үйл явц, үр дүн;
13.2.5.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцогч болон шийдвэр гүйцэтгэгчийн гарын үсэг.
13.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцогч тэмдэглэлд гарын үсэг зурахаас татгалзсан бол үндэслэлийг зааж, тусгайлан тэмдэглэнэ.
13.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тодорхой ажиллагаа, албадлагын арга хэмжээний үйл явц, үр дүнг дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг хийж, бэхжүүлж болно.
14 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны мэдэгдэх хуудас
14.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад төлбөр төлөгч, төлбөр авагч, ялтан, бусад этгээдийг мэдэгдэх хуудсаар дуудан ирүүлж, тайлбар авах, холбогдох баримт бичиг гаргуулан авах, эсхүл гаргасан шийдвэр болон түүнийг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагын талаар танилцуулна.
14.2.Энэ хуулийн 14.1-д зааснаас гадна төлбөр төлөхийг шаардах, эсхүл тодорхой ажиллагаа гүйцэтгэх, эсхүл тодорхой ажиллагаа гүйцэтгэхгүй байхыг төлбөр төлөгч, төлбөр авагч, ялтан, бусад этгээдэд даалгах, цалин хөлс, бусад орлогоос суутгал хийх тухай хугацаатай мэдэгдэх хуудас өгнө.
14.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч мэдэгдэх хуудсыг дуудан ирүүлж гардуулах бөгөөд боломжгүй тохиолдолд биечлэн, эсхүл баталгаат шуудангаар хүргүүлнэ.
14.4.Шаардлагатай тохиолдолд энэ хуулийн 14.1-д заасан мэдэгдэх хуудсыг утас, факс, цахилгаан, эсхүл олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулан мэдэгдэж болно.
14.5.Мэдэгдэх хуудсыг түүнд заасан хүлээн авагчид гардуулан өгч, гарын үсэг зуруулж, гардуулсан он, сар, өдөр, цагийг тэмдэглэнэ. Хуулийн этгээдэд өгөх мэдэгдэх хуудсыг тухайн хуулийн этгээдийн удирдах албан тушаалтан, эсхүл түүнийг төлөөлөх эрх бүхий ажилтанд гардуулан өгч, гарын үсэг зуруулж, гардуулсан он, сар, өдөр, цагийг тэмдэглэнэ.
14.6.Мэдэгдэх хуудсыг гардуулан өгвөл зохих хүн оршин суугаа газар, эсхүл ажлын байрандаа байхгүй бол мэдэгдэх хуудсыг түүний хамт амьдардаг арван найман насанд хүрсэн хүн, эсхүл сум, баг, хорооны Засаг дарга, түүний ажлын албанд, эсхүл ажлын газрын захиргаанд хүлээлгэн өгч, тэмдэглэл үйлдэн гарын үсэг зуруулна.
14.7.Мэдэгдэх хуудсыг хүлээн авахаас татгалзсан тохиолдолд энэ тухай мэдэгдэх хуудсанд тэмдэглэж, мэдэгдэх хуудсаар хүлээлгэж байгаа үүргийг биелүүлээгүй тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагыг тайлбарлан өгнө.
15 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хугацаа тоолох
15.1.Энэ хуульд заасан хугацааг минут, цаг, ажлын өдөр, хоног, сар, жилээр тоолно.
15.2.Хугацааг тоолж эхэлсэн минут, цаг, хоногийг хугацаа тоолоход оруулахгүй.
15.3.Хугацааг тоолоход уг хугацаа нь дуусах хугацааны сүүлийн цаг, минутад дуусна.
15.4.Хугацааг хоногоор тоолоход уг хугацаа нь хугацаа дуусах сүүлийн хоногийн 24 цагт дуусна.
15.5.Хугацааг сараар тоолоход уг хугацааг дуусах сүүлийн сарын мөн өдөр уг хугацаа дуусна. Хэрэв энэ сард тухайн өдөр байхгүй бол мөн сарын эцсийн өдөр хугацаа дуусна.
15.6.Хугацааг жилээр тоолоход хугацаа нь дараа оны тухайн сарын тухайн өдөр дуусна. Хэрэв хугацааны төгсгөл ажлын бус өдөр тохиолдвол хугацааны сүүлийн өдрийг түүний дараагийн ажлын эхний өдрөөр тоолно.
15.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны баримт бичгийг тогтоосон хугацааны сүүлийн өдрийн 24 цагийн дотор шуудан, харилцаа холбооны байгууллагад шилжүүлсэн бол түүнийг хугацаанд нь хүргүүлсэнд тооцно.
16 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хугацаа хэтрүүлсний үр дагавар
16.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч хуульд заасан хугацааг хэтрүүлсэн нь шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох үндэслэл болохгүй.
16.2.Энэ хуульд өөрөөр заагаагүй бол шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны оролцогч шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэр, үйл ажиллагаанд энэ хуульд заасан гомдол гаргах хугацааг хэтрүүлсэн тохиолдолд гаргасан гомдлыг гомдол гаргагчид буцааж, гомдол гаргаагүйд тооцно.
16.3.Энэ хуульд заасан гомдол гаргах хугацааг хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас хэтрүүлсэн нь тогтоогдсон бол дээд шатны байгууллага, албан тушаалтан гомдлыг хүлээн авч, хянан шийдвэрлэж болно.
17 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, цагдаагийн байгууллагын хамтын ажиллагаа
17.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хууль тогтоомжид заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагчаас хэрэгжүүлж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд саад учруулсан, шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийсэн этгээд, түүний эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах, олж тогтоох болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн албаны үйл ажиллагаатай нь холбогдуулан түүний амь бие, эрүүл мэндэд заналхийлсэн тохиолдолд туслалцаа үзүүлж, харилцан мэдээлэл солилцоно.
17.2.Энэ хуулийн 17.1-д заасан чиглэлээр туслалцаа үзүүлэх, мэдээлэл солилцох, энэ хуулийн 100.7, 162.6, 180.3, 187.2, 189.6, 190.4, 239.5, 250.1-д заасны дагуу хамтран ажиллах журмыг цагдаагийн байгууллага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга хамтран батална.
II ХЭСЭГ
ИРГЭНИЙ ХЭРГИЙН ТАЛААРХИ ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА ҮҮСГЭХ, НЭГТГЭХ, ТҮДГЭЛЗҮҮЛЭХ, ДУУСГАВАР БОЛГОХ
18 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх хугацаа
18.1.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол дараахь хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэхгүй:
18.1.1.энэ хуулийн 6.2.1, 6.2.2-т заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 4 жил;
18.1.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 6.2.3-т заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 3 жил;
18.1.3.энэ хуулийн 6.2.4, 6.2.5-д заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 3 жил;
18.1.4.энэ хуулийн 6.2.6-д заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 2 жил.
18.2.Төлбөр авагч хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас энэ хуулийн 18.1-д заасан хугацааг хэтрүүлсэн нь тогтоогдвол хэтрүүлсэн хугацааг сэргээлгэх хүсэлтээ холбогдох нотлох баримтын хамт шүүхэд гаргаж болох бөгөөд шүүгч уг хугацааг хэтэрснээс хойш 3 жилийн дотор нөхөн сэргээж болно.
18.3.Энэ хуулийн 18.2-т заасны дагуу хэтрүүлсэн хугацааг сэргээсэн тохиолдолд энэ тухай шийдвэр гарснаас хойш 6 сарын дотор гүйцэтгэх хуудас олгуулахаар шүүхэд хандана.
18.4.Тэжээн тэтгэх үүрэгтэй холбоотой, эсхүл төлбөр төлөгчид тодорхой хугацааны туршид давтамжтай төлбөр төлөх болон бусад үүрэг хүлээлгэсэн хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг үүрэг хүлээлгэсэн бүхий л хугацааны туршид албадан гүйцэтгэж болно.
18.5.Төлбөр төлөгч энэ хуулийн 18.4-т заасан үүргээ гүйцэтгэвэл зохих сүүлийн хугацаанаас хойш 3 жилийн хугацаа өнгөрсөн бол шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэхгүй.
18.6.Төлбөр төлөгч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг биелүүлэхээс зайлсхийсэн, оргон зайлсан хугацааг энэ хуулийн 18.1, 18.5-д заасан хугацаанд оруулан тооцохгүй. Энэ тохиолдолд энэ зүйлд заасан хугацааг төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг олж илрүүлснээс эхлэн шинээр тоолно.
18.7.Гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд энэ хуулийн 18.1, 18.5-д заасан хугацааг гүйцэтгэх баримт бичгийг буцааснаас эхлэн шинээр тоолно.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
19 дүгээр зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичиг
19.1.Гүйцэтгэх баримт бичигт энэ хуулийн 6.2.1, 6.2.2, 6.2.3, 6.2.4-т заасан шийдвэрийг үндэслэн олгосон гүйцэтгэх хуудас, энэ хуулийн 6.2.5, 6.2.6-д заасан шийдвэр болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг гаргуулах тухай шийдвэр хамаарна.
19.2.Гүйцэтгэх баримт бичгийг үрэгдүүлсэн тохиолдолд түүнийг дахин олгуулахаар Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 188 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу шүүхэд хандана.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
19.3.Энэ хуулийн 6.2.6-д зааснаас бусад тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичиггүйгээр иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахыг хориглоно.
20 дугаар зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичгийн агуулга, түүнд тавигдах шаардлага
20.1.Гүйцэтгэх баримт бичиг дараахь шаардлагыг хангасан байна:
20.1.1.гүйцэтгэх баримт бичиг олгосон шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны овог, нэр, он, сар, өдөр, дугаар;
20.1.2.гүйцэтгэх баримт бичгийн үндэслэл болох шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийн он, сар, өдөр, дугаар;
20.1.3.тухайн гүйцэтгэх баримт бичгийг олгосон үндэслэл;
20.1.4.төлбөр авагч-хуулийн этгээд, төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн оноосон нэр, регистрийн дугаар, оршин байгаа хаяг, төлбөр авагч-иргэн, төлбөр төлөгч-иргэний эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, оршин суугаа газрын болон ажлын газрын хаяг, утасны дугаар, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, иргэний бүртгэлийн дугаар;
/Энэ заалтад 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
20.1.5.төлбөр авагчид олговол зохих төлбөрийн хэмжээ;
20.1.6.төлбөр гаргуулах хөрөнгө, орлого, эд хөрөнгийн эрх болон шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийг гүйцэтгэх арга, журам;
20.1.7.эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь хамгаалагдсан этгээд болон шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийг биелүүлбэл зохих этгээдийн нэр, хаяг;
20.1.8.гүйцэтгэх баримт бичгийн үндэслэл болох шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийн дагуу битүүмжлэгдсэн, хураагдсан хөрөнгө, тэдгээрийн байгаа газар;
20.1.9.гүйцэтгэх баримт бичгийн үндэслэл болох шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийн тогтоох хэсэг буюу төлбөр төлөгч-хүн, хуулийн этгээдээс гаргуулах төлбөрийн хэмжээ, эсхүл төлбөр авагч-хүн, хуулийн этгээдийн эрх, ашиг сонирхолд нийцсэн тодорхой үйлдэл хийх, эсхүл тодорхой үйлдлээс татгалзах үүрэг хүлээлгэсэн хэсэг.
20.2.Гүйцэтгэх баримт бичигт түүнийг олгосон шүүгч, бусад албан тушаалтан гарын үсэг зурж, тамга дарж баталгаажуулсан байна.
20.3.Гүйцэтгэх баримт бичиг энэ хуулийн 20.1-д заасан шаардлагыг хангаагүй тохиолдолд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч түүнийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор тогтоол гарган гүйцэтгэх баримт бичиг олгосон шүүхэд буцаана.
20.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч шаардлагатай тохиолдолд эрүүгийн, зөрчлийн, иргэний болон захиргааны хэрэгт авагдсан төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийн байдлын талаархи нотлох баримттай танилцаж болно.
20.5.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 20.1.6-д заасны дагуу гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах боломжгүй тохиолдолд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр төлбөр гаргуулах хөрөнгө, орлого, шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх арга, журмыг өөрчилж болно.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
21 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх
21.1.Энэ хуулийн 20.3-т заасан үндэслэл байхгүй бол ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэрэг нээж, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх тухай тогтоол гарган зохих тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгчид хуваарилна.
21.2.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх тухай тогтоолд гүйцэтгэх баримт бичиг, хөрөнгө битүүмжилсэн, эсхүл хураан авсан акт, нэхэмжлэлийн үнийн дүнтэй тэнцэх хэмжээгээр хүн, хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, харилцах дансны зарлагын гүйлгээг хаасан баримт бичиг, тодорхойлолт болон шаардлагатай бусад баримт бичгийг хавсаргана.
21.3.Хуулийн хүчин төгөлдөр болсон иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх тухай тогтоолын талаар шүүхэд гомдол гаргахгүй.
21.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх тухай тогтоолыг хүлээн авсан даруйд энэ хуулийн 44 дүгээр зүйлд заасан арга хэмжээг авна.
22 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны харьяалал
22.1.Төлбөр төлөгч-иргэнд холбогдох иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түүний оршин суугаа, эсхүл түүний эд хөрөнгө буюу эд хөрөнгийн дийлэнх хэсэг байгаа нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.2.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд холбогдох иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түүний ажил хэргээ байнга явуулдаг, эсхүл удирдах байгууллага болон түүний эд хөрөнгө байгаа нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.3.Төлбөр төлөгчийн оршин суугаа /оршин байгаа/ газар нь мэдэгдэхгүй бол түүний эд хөрөнгө байгаа нутаг дэвсгэрийн, хэрэв төлбөр төлөгч болон түүний эд хөрөнгө байгаа нутаг дэвсгэр тодорхойгүй бол тэдгээрийг тодорхой болох хүртэл төлбөр төлөгчийн хамгийн сүүлд оршин сууж байсан нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.4.Энэ хуулийн 22.3-т заасны дагуу явуулж байгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад төлбөр төлөгчийн, эсхүл түүний эд хөрөнгийн байгаа газар тогтоогдсон тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд саад учруулахааргүй бол анх хүлээн авсан шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэж болно.
22.5.Тодорхой үйлдэл хийх, эсхүл тодорхой үйлдлээс татгалзах үүрэг хүлээлгэсэн шийдвэрийг төлбөр төлөгчийн оршин суугаа /оршин байгаа/, эсхүл гүйцэтгэх баримт бичигт заасан үүргийг гүйцэтгэх нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.6.Бусдын амь бие, эрүүл мэндэд гэм хор учруулсны хохирлыг нөхөн төлүүлэх шийдвэрийг төлбөр төлөгч, төлбөр авагчийн аль нэгний оршин суугаа /оршин байгаа/ нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэж болно.
22.7.Өөр өөр газар оршин суугаа /оршин байгаа/ хэд хэдэн төлбөр төлөгчид холбогдох шийдвэрийг төлбөр авагчийн саналаар төлбөр төлөгчдийн аль нэгний оршин суугаа /оршин байгаа/ нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.8.Гадаад улсын нутаг дэвсгэрт байгаа Монгол Улсын иргэн, хуулийн этгээдийн салбар, төлөөлөгчийн газартай холбоотой шийдвэрийг төлбөр авагчийн оршин суугаа /оршин байгаа/ газрын, эсхүл төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгө байгаа нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.9.Тэжээн тэтгэх үүрэгтэй холбоотой шүүхийн шийдвэрийг төлбөр төлөгчийн оршин суугаа нутаг дэвсгэрийг харьяалах тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
22.10.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад төлбөр төлөгчийн оршин суух хаяг өөрчлөгдсөн, эсхүл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж байгаа нутаг дэвсгэрт төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгө байхгүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч энэ талаар тэмдэглэл үйлдэж, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч болон төлбөр авагчид мэдэгдэх бөгөөд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч ажлын 3 өдрийн дотор харьяаллыг шийдвэрлэнэ.
22.11.Энэ хуулийн 22.10-т заасны дагуу гүйцэтгэх баримт бичгийг хүлээн авсан шийдвэр гүйцэтгэгч түүнийг үл маргах журмаар гүйцэтгэнэ.
22.12.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад шийдвэр гүйцэтгэгч, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 8.1-д заасан хориглосон үйлдэл, эс үйлдэхүйг үйлдсэн, эсхүл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үр дүнд хувийн ашиг сонирхолтой нь тогтоогдсон бол иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг өөр тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгаж болно.
22.13.Энэ хуулийн 22.7, 24.1, 25.1, 25.3-т заасан тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг тойргийн харьяалал харгалзахгүй явуулна.
23 дугаар зүйл.Шийдвэр гүйцэтгэгчийн даалгавар хүргүүлэх
23.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад шийдвэр гүйцэтгэгч хариуцсан тойргоос өөр нутаг дэвсгэрт энэ хуулийн 44.2-т заасан арга хэмжээ гүйцэтгэх шаардлагатай бол тухайн нутаг дэвсгэрийг хариуцсан шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгавар хүргүүлэн гүйцэтгүүлж болно.
23.2.Даалгаврыг хүлээн авсан шийдвэр гүйцэтгэгч уг даалгаварт заасан ажиллагааг тогтоосон хугацаанд гүйцэтгэнэ.
24 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны онцгой харьяалал
24.1.Гүйцэтгэх баримт бичиг нь энэ хуулийн 259.3-т заасан нэгжийн чиг үүрэгт хамаарах бол иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг уг нэгжийн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэнэ.
25 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг нэгтгэх, ажлын хэсгээр гүйцэтгүүлэх
25.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны цар хүрээ, хамрах нутаг дэвсгэрийг харгалзан гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг тогтоосон хугацаанд бүрэн гүйцэтгэх зорилгоор хоёр, түүнээс дээш шийдвэр гүйцэтгэгчид иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахыг даалгаж болно.
25.2.Энэ хуулийн 25.1-д заасан шийдвэрийг улсын хэмжээнд ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгч, орон нутгийн хэмжээнд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гаргах бөгөөд ажлын хэсгийг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг хариуцсан тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч ахална.
25.3.Нэг төлбөр төлөгчид холбогдуулан хөрөнгийн шинжтэй хэд хэдэн шаардлагыг гүйцэтгэх зорилгоор хэд хэдэн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэсэн бол энэ хуулийн 25.2-т заасан шийдвэр гаргах журмын дагуу иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг нэгтгэн нэг шийдвэр гүйцэтгэгчид даалгаж болно.
26 дугаар зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичгийг гүйцэтгэхийг хойшлуулах
26.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлөхөөргүй бол гүйцэтгэх баримт бичгийн гүйцэтгэлийг баталгаажуулах шаардлагатай арга хэмжээ авсны үндсэн дээр төлбөр авагч, эсхүл төлбөрөө сайн дураар төлж барагдуулахаар гаргасан төлбөр төлөгчийн хүсэлтийг үндэслэн гүйцэтгэх баримт бичгийг гүйцэтгэх хугацааг 30 хүртэл хоногоор хойшлуулж болно.
26.2.Энэ хуулийн 26.1-д заасан хугацаанд энэ хуулийн 44.2-т заасан иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулахаас бусад арга хэмжээ гүйцэтгэхгүй.
27 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх
27.1.Шүүгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн дараахь үндэслэл, хугацаагаар түдгэлзүүлж болно:
27.1.1.төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд холбогдуулан дампуурлын хэрэг үүсгэсэн, эсхүл битүүмжилсэн хөрөнгийг чөлөөлөх тухай нэхэмжлэлийг эд хөрөнгийн талаар бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй гуравдагч этгээд шүүхэд гаргасан бол шүүхийн шийдвэр гарч, хуулийн хүчин төгөлдөр болтол;
27.1.2.төлбөрт хураагдсан хөрөнгийн талаар бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй гуравдагч этгээд шүүхэд гомдол гаргасан бол шүүхийн шийдвэр гарч, хуулийн хүчин төгөлдөр болтол;
27.1.3.шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас гүйцэтгэх баримт бичгийн үндэслэл болох шийдвэрийг хянуулах тухай хүсэлт гаргасан бол түүнийг хянан шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэр гарч, хуулийн хүчин төгөлдөр болтол;
27.1.4.гүйцэтгэх баримт бичгийн дагуу төлбөрт хураан авах хөрөнгийн үнэлгээний талаар шүүхэд гомдол гаргасан бол шүүхийн шийдвэр гарч, хуулийн хүчин төгөлдөр болтол;
27.1.5.төлбөр гаргуулж болох хөрөнгө, орлого байхгүй бөгөөд хуульд заасан аргаар түүний хөрөнгө, орлогыг албадан гаргуулах боломжгүй бол төлбөр төлөгчийг хөрөнгөтэй болох хүртэл.
/Үндсэн хуулийн цэцийн 2018 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12 дугаар дүгнэлтээр Үндсэн хууль зөрчсөн байна гэснийг Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 77 дугаар тогтоолоор хүлээн зөвшөөрсөн./
/Энэ заалтыг 2018 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
27.2.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн дараахь үндэслэл, хугацаагаар түдгэлзүүлнэ:
27.2.1.төлбөр төлөгч-иргэн, эсхүл төлбөр авагч-иргэн нас барсан гэж зарлагдсан, сураггүй алга болсонд, эсхүл иргэний эрх зүйн чадамжгүйд тооцогдсон, төлбөр төлөгч-хуулийн этгээд, төлбөр авагч-хуулийн этгээд татан буугдсан, өөрчлөн байгуулагдсан бол тэдгээрийн эрх, үүрэг эрх залгамжлагчид шилжих, эсхүл сураггүй алга болсонд тооцогдсон иргэний эд хөрөнгийг эрхлэн хамгаалагчийг, эсхүл иргэний эрх зүйн чадамжгүй иргэнд асран хамгаалагчийг тогтоох хүртэл;
27.2.2.төлбөр төлөгчөөс хураан авсан эд хөрөнгийг төлбөр авагч хүлээн авахаас татгалзсан тохиолдолд төлбөрийн шаардлага хангахуйц эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчөөс гаргуулах хүртэл;
27.2.3.тухайн шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагаатай холбогдуулан эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа тохиолдолд түүнийг шийдвэрлэх хүртэл;
27.2.4.өвлийн улиралд орон байрнаас албадан нүүлгэх тухай шийдвэрийг нүүн гарч байгаа этгээдийн амьдралын нөхцөлийг харгалзан өвлийн улирал дуустал тодорхой хугацаагаар;
27.2.5.энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар шүүхэд, эсхүл дээд шатны албан тушаалтанд гаргасан гомдлыг шүүх, эсхүл дээд шатны албан тушаалтан үндэслэлтэй гэж үзэн гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг эхлүүлсэн бол гомдлыг хянан шийдвэрлэх хүртэл;
27.2.6.төлбөр төлөгч-иргэн, эсхүл төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн үүсгэн байгуулагч, төлөөлөгч, тэдгээрийн эд хөрөнгийг эрэн сурвалжилж, олж тогтоох хүртэл.
27.2.7.төлбөр гаргуулж болох хөрөнгө, орлого байхгүй бөгөөд хуульд заасан аргаар түүний хөрөнгө, орлогыг албадан гаргуулах боломжгүй бол төлбөр төлөгчийг хөрөнгөтэй болох хүртэл.
/Энэ заалтыг 2018 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/
27.3.Энэ хуулийн 27.1, 27.2-т зааснаас бусад үндэслэлээр иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэхийг хориглоно.
27.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 27.1.1-д заасан үндэслэл илэрсэн бол шүүхэд, 27.2-т заасан үндэслэл илэрсэн бол ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид ажлын 3 өдрийн дотор мэдэгдэх бөгөөд эрх бүхий албан тушаалтан түдгэлзүүлэх үндэслэлгүй гэж үзсэн тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үргэлжлүүлэн явуулна.
/Энэ заалтад 2018 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
27.5.Шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлсэн тухай төлбөр төлөгч, төлбөр авагчид даруй мэдэгдэнэ.
27.6.Шүүх энэ хуулийн 27.1.1-д заасан үндэслэл арилмагц төлбөр авагч, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн хүсэлтийг үндэслэн захирамж, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 27.2-т заасан үндэслэл арилмагц төлбөр авагч, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн хүсэлтийг үндэслэн тогтоол гарган иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээнэ.
/Энэ заалтад 2018 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
27.7.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлсэн хугацаанд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлсэн үндэслэл арилсан эсэхэд хяналт тавина.
28 дугаар зүйл.Нэгтгэн явуулж байгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх
28.1.Нэг төлбөр төлөгчид холбогдуулан хөрөнгийн шинжтэй хэд хэдэн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг нэгтгэн явуулж байгаа тохиолдолд энэ хуулийн 27.1, 27.2-т заасан түдгэлзүүлэх үндэслэл бүхий иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлнэ.
28.2.Энэ хуулийн 28.1-д заасны дагуу түдгэлзүүлэх нь бусад төлбөр авагчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд хохирол учруулахаар бол нэг төлбөр төлөгчид холбогдуулан явуулж байгаа бусад иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлж болно.
28.3.Нэгтгэн явуулж байгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь түдгэлзүүлэх тухай шийдвэрийг улсын хэмжээнд ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгч, орон нутгийн хэмжээнд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гаргана.
29 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох
29.1.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч дараахь үндэслэлээр иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн дуусгавар болсонд тооцож, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийг хаана:
29.1.1.гүйцэтгэх баримт бичиг, эсхүл түүний үндэслэл болсон шийдвэрийг хүчингүй болсонд тооцох тухай шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр гарсан;
29.1.2.төлбөр авагч төлбөр авахаас татгалзаж, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох тухай хүсэлт гаргасан;
29.1.3.төлбөр төлөгч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан төлбөрөө бүрэн төлсөн;
29.1.4.төлбөр төлөгч төлбөр авагчтай эвлэрч, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох тухай хүсэлт гаргасан;
29.1.5.тодорхой үйлдэл, үйл ажиллагаа гүйцэтгэх, эсхүл гүйцэтгэхгүй байхыг даалгасан шийдвэрийг биелүүлсэн;
29.1.6.гүйцэтгэх баримт бичигт заасан тэжээн тэтгэх үүрэг дуусгавар болсон;
29.1.7.төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд холбогдуулан дампуурлын хэрэг үүсгэж хянан шийдвэрлэсэн, эсхүл татан буулгах ажиллагаа дуусгавар болоход гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахуйц хөрөнгө төлбөр төлөгчид байхгүй нь шүүхээр тогтоогдсон;
29.1.8.төлбөр төлөгч-иргэн нас барсан гэж зарлагдсан, сураггүй алга болсонд тооцогдсон, эсхүл төлбөр төлөгч, төлбөр авагч-хуулийн этгээд татан буугдсан, өөрчлөн байгуулагдсан тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлага, тэдгээрийн эрх, үүрэг эрх залгамжлагчид шилжих боломжгүй, эсхүл шаардлагыг эрх залгамжлагчаар гүйцэтгүүлэх боломжгүй;
29.1.9.төлбөр төлөгч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан тодорхой үйлдэл, үйл ажиллагааг гүйцэтгэх боломжгүй болсон нь тогтоогдсон.
29.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр авагч, төлбөр төлөгчид иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болсон тухай мэдэгдэнэ.
29.3.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны оролцогч тэжээн тэтгэх үүрэгтэй холбоотой шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэхээс бусад тохиолдолд энэ хуулийн 29.1.1, 29.1.2, 29.1.3, 29.1.4, 29.1.8-д заасны дагуу иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох тухай шийдвэрт гомдол гаргах эрхгүй.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
29.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 29.1-д заасан үндэслэл бий болсон бол ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид ажлын 3 өдрийн дотор мэдэгдэх бөгөөд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох үндэслэлгүй гэж үзсэн тохиолдолд түүнийг үргэлжлүүлэн явуулна.
29.5.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох тухай шийдвэрээр төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгөтэй холбогдуулан явуулсан арга хэмжээг хүчингүй болгоно.
30 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээн явуулах
30.1.Энэ хуулийн 27.1, 27.2-т заасан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх үндэслэл арилсан тохиолдолд төлбөр авагч, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн хүсэлтээр, түүнчлэн энэ хуулийн 29.1.8, 29.1.9-т заасан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох үндэслэл арилсан, эсхүл төлбөр төлөгч тэжээн тэтгэх үүрэгтэй холбоотой эвлэрлийн гэрээг зөрчсөн бол төлбөр авагчийн хүсэлтээр ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч тогтоол гаргаж, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээн явуулна.
31 дүгээр зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах
31.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх баримт бичгийг дараахь үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаана:
31.1.1.төлбөр авагч хүсэлт гаргасан;
31.1.2.төлбөр авагч шүүхийн шийдвэрт заасан, эсхүл төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан;
/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
31.1.3.төлбөр авагч өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахад удаа дараа саад учруулсан, эсхүл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгосон.
31.2.Энэ хуулийн 31.1-д заасан үндэслэлээр төлбөрийг гаргуулах боломжгүй нь тогтоогдсон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж, гүйцэтгэх баримт бичиг, холбогдох баримтыг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид хүргүүлнэ.
31.3.Гүйцэтгэх баримт бичгийг буцаах үндэслэлтэй гэж үзвэл ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийг зохих ёсоор битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан, худалдан борлуулсан, нуугдмал эд хөрөнгийг олж илрүүлэх талаар зохих ажиллагаа явуулсан эсэхийг хянан үзэж, тогтоол гаргана.
31.4.Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн 31.1.1, 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.
/Энэ хэсгийн "31.1.2" гэснийг Үндсэн хуулийн цэцийн 2019 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 02 дугаар тогтоолоор хүчингүй болгосон./
31.5.Тэжээн тэтгэх үүрэгтэй холбоотой гүйцэтгэх баримт бичиг болон энэ хуулийн 31.1.3-т заасан үндэслэлээр гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаасан нь уг үндэслэл арилсан тохиолдолд түүнийг дахин ирүүлэхэд саад болохгүй.
31.6.Шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаасан тухай төлбөр төлөгчид мэдэгдэнэ.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ОРОЛЦОГЧ
32 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд
32.1.Төлбөр төлөгч, төлбөр авагчийг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд гэнэ.
32.2.Эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн гэж үзэж түүнийг сэргээх, хамгаалахаар гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хүн, хуулийн этгээдийг төлбөр авагч гэнэ.
32.3.Төлбөр авагчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, үүргээ биелүүлээгүй гэж гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хүн, хуулийн этгээдийг төлбөр төлөгч гэнэ.
32.4.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хэд хэдэн төлбөр авагч, төлбөр төлөгч оролцож байгаа тохиолдолд тэдгээр нь иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд бие даан оролцох эрхтэй.
32.5.Бие даасан шаардлага гаргасан гуравдагч этгээд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцож болно.
33 дугаар зүйл.Талуудын эрх, үүрэг
33.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд дараахь эрхтэй:
33.1.1.иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээ гүйцэтгэхэд байлцах;
33.1.2.холбогдох тэмдэглэл, бусад баримт бичигтэй танилцах, тэдгээрийн хуулбарыг авах, нэмэлт баримт бичиг гарган өгөх, тайлбар гаргах;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
33.1.3.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад үүссэн асуудлаар санал, хүсэлт гаргах;
33.1.4.шийдвэр гүйцэтгэгчийг татгалзан гаргах тухай хүсэлт гаргах;
33.1.5.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгахаас өмнө эвлэрэх.
33.2.Төлбөр төлөгч тодорхой үйлдэл хийх, эсхүл түүнээс татгалзах, эд хөрөнгө, мөнгийг шилжүүлэх, оршин суугаа /оршин байгаа/ газрын хаягийг өөрчилсөн бол шийдвэр гүйцэтгэгчид даруй мэдэгдэх болон гүйцэтгэх баримт бичиг, хууль тогтоомжид заасан бусад үүрэг хүлээнэ.
34 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцогчийн иргэний эрх зүйн чадамж
34.1.Иргэний эрх зүйн бүрэн чадамжтай этгээд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд эрхээ өөрөө, эсхүл төлөөлөгчөөрөө дамжуулан хэрэгжүүлнэ.
34.2.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд иргэний эрх зүйн зарим, эсхүл бүрэн бус чадамжтай, иргэний эрх зүйн чадамжгүй этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг тэдгээрийн эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч хамгаалж оролцоно.
34.3.Иргэний эрх зүйн бүрэн бус чадамжтай этгээд Иргэний хуулийн 16.3-т заасан үндэслэлээр иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд бие даан оролцож болно.
35 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд эрх залгамжлагч оролцох
35.1.Талуудын аль нэг нь байхгүй /сураггүй алга болсонд тооцогдсон, нас барсан, хуулийн этгээд татан буугдсан, өөрчлөн байгуулагдсан, шаардлага гаргах эрх, үүргээ бусдад шилжүүлсэн/, эсхүл хууль тогтоомжид эрх залгамжлахаар тогтоосон тохиолдолд нөгөө талын хүсэлтээр, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрээр уг этгээдийг эрх залгамжлан авбал зохих этгээдээр сольж болно.
35.2.Энэ хуулийн 35.1-д заасан эрх залгамжлагч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад тухайн этгээдтэй холбоотой эрх эдэлж, үүргийг хэрэгжүүлнэ.
35.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч дараахь баримт бичгийг үндэслэн талуудыг эрх залгамжлан авбал зохих этгээдээр солино:
35.3.1.эрх залгамжлагчаар томилох тухай шүүхийн шийдвэр;
35.3.2.хууль тогтоомжид заасны дагуу эрх залгамжлахаар тогтоосон бусад баримт бичиг.
35.4.Энэ хуулийн 35.1-д заасан шийдвэр гаргахаас өмнө гүйцэтгэсэн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа, түүнээс үүсэх үр дагавар нь эрх залгамжлагчийн хувьд хүчин төгөлдөр байна.
36 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд талуудын төлөөлөгч оролцох
36.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд иргэн өөрийн биеэр, эсхүл төлөөлөгчөөрөө дамжуулан оролцоно.
36.2.Гүйцэтгэх баримт бичигт төлбөр төлөгчөөр гүйцэтгүүлэхээр заасан үүргийг төлөөлөгчөөр төлөөлүүлэн гүйцэтгэхийг хориглоно.
36.3.Хуулийн этгээдийг хууль тогтоомж, эсхүл үүсгэн байгуулах баримт бичгийн дагуу эрх олгогдсон албан тушаалтан төлөөлнө.
36.4.Хуулийн этгээдийг төлөөлж байгаа этгээд өөрийн албан тушаал, эсхүл төлөөлөх эрх олгогдсоныг гэрчилсэн баримт бичигтэй байна.
36.5.Төлөөлөх эрхийг гэрчилсэн бусад баримт бичиг нь хуульд заасан шаардлагыг хангасан байна.
37 дугаар зүйл.Иргэнийг хуульд зааснаар төлөөлөх
37.1.Иргэний эрх зүйн чадамжгүй, иргэний эрх зүйн зарим, эсхүл иргэний эрх зүйн бүрэн бус чадамжтай иргэний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд төлөөлөх бөгөөд тэдгээр нь эрхээ нотлох баримт бичгийг шийдвэр гүйцэтгэгчид үзүүлнэ.
37.2.Сураггүй алга болсонд тооцогдсон иргэн оролцвол зохих ажиллагаанд эд хөрөнгийг нь эрхлэн хамгаалагчаар томилогдсон этгээд түүнийг төлөөлөн оролцоно.
37.3.Нас барсан, нас барсан гэж зарлагдсан иргэний өв залгамжлагч оролцвол зохих ажиллагаанд өв залгамжлагч нь уг өвийг хүлээж аваагүй байвал өвлөгдөх эд хөрөнгийг эрхлэн хамгаалагчаар томилогдсон этгээд түүнийг төлөөлөн оролцоно.
37.4.Энэ хуулийн 37.1-д заасан иргэний эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд өөрийн сонгон авсан төлөөлөгчийг оролцуулж болно.
38 дугаар зүйл.Төлөөлөгчийн бүрэн эрх
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
38.2.Итгэмжлэл нь Иргэний хуулийн 64.2-т заасан шаардлагыг хангасан байна.
38.3.Итгэмжлэлд талуудын эдлэх зарим эрхийг төлөөлөгчид эдлүүлэхгүй байхаар зааж болно. Иргэний эрх зүйн чадамжгүй, эсхүл иргэний эрх зүйн зарим, эсхүл бүрэн бус чадамжтай иргэний төлөөлөгч нь хуульд заасан талуудын эрхийг бүрэн эдэлнэ.
38.4.Төлөөлөгч энэ хуулийн 38.3-т заасны дагуу түүнд эдлүүлэхгүй байхаар зааснаас бусад эрхийг хэрэгжүүлэх зорилгоор төлөөлүүлэгчийн нэрийн өмнөөс иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцох бөгөөд төлөөлүүлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хуулийн хүрээнд хамгаална.
38.5.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд төлөөлөн оролцуулах тухай итгэмжлэлд төлөөлөгч дараахь эрхийг эдлэх эсэхийг тусгана:
38.5.1.гүйцэтгэх баримт бичгийг буцааж авах;
38.5.2.төлөөлөх эрхээ бусдад шилжүүлэх;
38.5.3.шийдвэр гүйцэтгэгчийн үйл ажиллагаанд гомдол гаргах;
38.5.4.төлбөр төлөгчөөс гаргуулж, төлбөр авагчид шилжүүлэхээр гүйцэтгэх баримт бичигт заасан тодорхой хөрөнгийг хүлээн авах;
38.5.5.төлбөр төлөгчөөс гаргуулж, төлбөр авагчид шилжүүлэхээр шийдвэрт заасан тодорхой хөрөнгийг хүлээн авахаас татгалзах;
38.5.6.эвлэрлийн гэрээ байгуулах.
38.6.Төлөөлөгчийн гаргасан гомдлыг шүүх хянан шийдвэрлэсэн бол иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд тухайн асуудлаар дахин гомдол гаргах эрхгүй.
39 дүгээр зүйл.Төлөөлөгчөөр оролцож болохгүй этгээд
39.1.Дараахь этгээд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд төлөөлөгчөөр оролцож болохгүй:
39.1.1.хуульд тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд арван найман насанд хүрээгүй;
39.1.2.иргэний эрх зүйн чадамжгүй;
39.1.3.өөрөө иргэнийхээ хувьд, түүнчлэн эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хувиар, эсхүл өөрийн ажиллаж байгаа байгууллагаа төлөөлөн тухайн хэргийг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцож байгаагаас бусад тохиолдолд шүүгч, прокурор, мөрдөгч шийдвэр гүйцэтгэгч.
40 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд орчуулагч, хэлмэрч оролцох
40.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцогч монгол хэл мэдэхгүй, эсхүл сонсгол, хэл ярианы бэрхшээлтэй бол орчуулагч, хэлмэрчийг оролцуулна.
40.2.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцогч нь орчуулагч, хэлмэрчийн үүргийг гүйцэтгэхийг хориглоно.
40.3.Орчуулагч, хэлмэрч нь иргэний эрх зүйн бүрэн чадамжтай, орчуулах, хэлмэрчлэхэд зайлшгүй шаардлагатай хэлний болон тусгай мэдлэг эзэмшсэн хүн байна.
40.4.Энэ хуулийн 40.1-д заасан этгээдэд орчуулагч, хэлмэрч авах хугацаа тогтоож, хэрэв энэ хугацаанд уг этгээд орчуулагч, хэлмэрч аваагүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч орчуулагч, хэлмэрчийг томилж болно.
40.5.Орчуулагч, хэлмэрч тухайн этгээдэд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцыг үнэн зөв орчуулах, хэлмэрчлэх, шийдвэр гүйцэтгэгчийн дуудсанаар хүрэлцэн ирэх үүрэгтэй.
40.6.Орчуулагч, хэлмэрчийн гүйцэтгэсэн ажлын хөлсийг орчуулуулсан, хэлмэрчлүүлсэн этгээдээс гаргуулна.
40.7.Санаатайгаар буруу орчуулсан, эсхүл хэлмэрчилсэн бол хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэхийг орчуулагч, хэлмэрчид урьдчилан сануулж, тэмдэглэлд гарын үсэг зуруулна.
41 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хөндлөнгийн гэрч оролцох
41.1.Төлбөр төлөгчийн орон байр, эд хөрөнгө байгаа газарт нэвтрэх, эд хөрөнгөд үзлэг, нэгжлэг хийх, түүнийг хураан авах ажиллагааг хөндлөнгийн хоёроос доошгүй гэрчийн оролцоотой явуулна.
41.2.Шаардлагатай бол энэ хуулийн 41.1-д зааснаас бусад ажиллагаанд шийдвэр гүйцэтгэгч хөндлөнгийн гэрчийг оролцуулж болно.
41.3.Хөндлөнгийн гэрчээр иргэний эрх зүйн бүрэн чадамжтай, тухайн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар хувийн ашиг сонирхолгүй, өөр хоорондоо, эсхүл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны бусад оролцогчтой төрөл, садангийн, эсхүл ажил үүргийн холбоогүй хүнийг оролцуулна.
41.4.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг эхлэхийн өмнө шийдвэр гүйцэтгэгч хөндлөнгийн гэрчид түүний эрх, үүргийг тайлбарлаж өгнө.
41.5.Хөндлөнгийн гэрч ямар ажиллагаанд оролцох гэж байгаа, ямар баримт бичгийг үндэслэж уг ажиллагаа явагдаж байгаа тухай мэдэх, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар санал гаргах эрхтэй.
41.6.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны тэмдэглэлд хөндлөнгийн гэрчийн эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, иргэний бүртгэлийн дугаарыг тусгана.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
41.7.Хөндлөнгийн гэрчээс гаргасан саналыг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны тэмдэглэлд тусгах бөгөөд хөндлөнгийн гэрч хүсвэл саналаа бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр өгч болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
41.8.Хөндлөнгийн гэрч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны тэмдэглэлд өөрийн оролцсон ажиллагааны үйл явц, түүний үр дүнгийн талаар бичих эрхтэй бөгөөд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны тэмдэглэлтэй танилцсан тухайгаа баталгаажуулан тэмдэглэлд гарын үсэг зурах үүрэгтэй.
42 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд шинжээч оролцох
42.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад мэргэжлийн тусгай мэдлэг шаардсан асуудлаар дүгнэлт гаргуулах зорилгоор шийдвэр гүйцэтгэгч өөрийн санаачилгаар, эсхүл оролцогч талын хүсэлтээр шинжилгээ хийж, дүгнэлт гаргах тусгай мэдлэг бүхий, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үр дүнд хувийн ашиг сонирхолгүй этгээдийг шинжээчээр томилон оролцуулж болно.
42.2.Шинжээч шинжилгээ хийж, дүгнэлт гаргахдаа Шүүх шинжилгээний тухай, Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуульд заасан журмыг баримтална.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
42.3.Шинжээчийн гүйцэтгэсэн ажлын хөлсийг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардалд тооцно.
43 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанаас татгалзан гарах
43.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч, орчуулагч дараахь үндэслэл байгаа тохиолдолд тухайн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанаас өөрөө татгалзан гарах үүрэгтэй:
43.1.1.урьд өмнө гүйцэтгэх баримт бичиг олгосон хэргийг шалган шийдвэрлэхэд мөрдөгч, өмгөөлөгч, прокурор, шүүгч, шүүхийн иргэдийн төлөөлөгч, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, тэдгээрийн төлөөлөгч, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, хууль ёсны төлөөлөгч, гэрч, шинжээчээр оролцож байсан;
43.1.2.талууд, эсхүл тэдгээрийн төлөөлөгчтэй төрөл, садангийн холбоотой;
43.1.3.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд, эсхүл тэдгээрийн төлөөлөгчтэй хувийн харилцаатай, эсхүл тэдгээрийн шууд удирдлага, хяналтад ажилладаг, эсхүл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үр дүнд хувийн ашиг сонирхолтой, эсхүл шударгаар үүргээ гүйцэтгэх талаар үндэслэл бүхий эргэлзээ байвал.
43.2.Энэ хуулийн 43.1-д заасан үндэслэл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцож байгаа хэлмэрч, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албадан дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч, тэмдэглэл хөтлөгчид нэгэн адил хамаарна.
43.3.Энэ хуулийн 43.1-д зааснаас бусад үндэслэлээр шийдвэр гүйцэтгэгч татгалзан гарахгүй.
43.4.Шинжээч Шүүх шинжилгээний тухай хуулийн 49.4 болон энэ хуулийн 43.1-д зааснаас гадна дараахь тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцохыг хориглоно:
/Энэ хэсэгт 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
43.4.1.албан тушаалын байдал, эсхүл бусад байдлаар иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд оролцогч нь шинжээчид нөлөөлж болзошгүй;
43.4.2.урьд нь хийсэн шинжилгээ, түүний үндсэн дээр гарсан дүгнэлт уг ажиллагааны үндэс болсон бол.
43.5.Энэ хуулийн 43.1-д заасан татгалзан гарах үндэслэл тогтоогдсон бол шийдвэр гүйцэтгэгч, орчуулагч, хэлмэрч, шинжээч, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албадан дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч, тэмдэглэл хөтлөгч энэ тухайгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа эхлэхээс өмнө, хэрэв уг үндэслэл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад тогтоогдсон бол энэ тухай даруй мэдэгдэж, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанаас өөрийн санаачилгаар татгалзан гарах үүрэгтэй.
43.6.Татгалзан гарах, татгалзан гаргах тухай шийдвэрт үндэслэлийг тодорхой заана.
43.7.Энэ хуулийн 43.1, 43.4-т заасан үндэслэлээр шийдвэр гүйцэтгэгч, орчуулагч, шинжээч, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албадан дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч, тэмдэглэл хөтлөгч өөрөө татгалзан гараагүй бол тэдгээрийг татгалзан гаргах тухай хүсэлтийг талууд, тэдгээрийн төлөөлөгч нь шийдвэр гүйцэтгэгч, эсхүл ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид бичгээр гаргана.
43.8.Шийдвэр гүйцэтгэгч, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албадан дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгчийг татгалзан гаргах асуудлыг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, орчуулагч, хэлмэрч, шинжээч, тэмдэглэл хөтлөгчийг татгалзан гаргах асуудлыг шийдвэр гүйцэтгэгч хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор шийдвэрлэнэ.
43.9.Шийдвэр гүйцэтгэгчийг татгалзан гаргах хүсэлтийг хангасан бол түүний гүйцэтгэхээр авсан гүйцэтгэх баримт бичгийг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч өөр шийдвэр гүйцэтгэгчид шилжүүлнэ.
43.10.Шийдвэр гүйцэтгэгчийг татгалзан гаргахыг зөвшөөрөхгүй тухай ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч тогтоол гаргасан бол энэхүү тогтоолын талаар 7 хоногийн дотор ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгчид гомдол гаргаж болно.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭЛИЙГ БАТАЛГААЖУУЛАХ
44 дүгээр зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээ
44.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээ гэж гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг албадан гүйцэтгэх, эсхүл төлбөр төлөгчийг гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг тогтоосон хугацаанд бүрэн гүйцэтгэх нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн шийдвэр гүйцэтгэгчийн хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээг ойлгоно.
44.2.Энэ хуулийн 44.1-д заасан арга хэмжээнд дараахь үйл ажиллагаа хамаарна:
44.2.1.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд /төлөөлөгчид/, бусад хүн, хуулийн этгээдийн төлөөллийг дуудан ирүүлэх;
44.2.2.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд /төлөөлөгчид/, бусад хүн, хуулийн этгээдээс гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлэхэд шаардлагатай баримт бичиг, лавлагаа, тодорхойлолт гаргуулан авах;
44.2.3.төлбөр төлөгч болон бусад этгээдээс төлбөр төлөгчийн хөрөнгийн тухай мэдүүлэг гаргуулан авах, түүнийг төлбөртэй этгээдийн бүртгэлд бүртгэх;
44.2.4.төлбөр төлөгчийн үйл ажиллагаанд холбогдох санхүүгийн болон бусад баримт бичигт үзлэг хийх;
44.2.5.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд /төлөөлөгчид/, бусад хүн, хуулийн этгээдэд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах зорилгоор тодорхой үүрэг хүлээлгэх, энэ тухай мэдэгдэл хүргүүлэх;
44.2.6.төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг эзэмшиж, ашиглаж байгаа этгээдийн орон байрнаас бусад газар, барилга байгууламж, агуулах сав, эзэмшил газарт нэвтрэн орох, үзлэг хийх;
44.2.7.төлбөр төлөгчийг албадан нүүлгэхээс бусад тохиолдолд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг эзэмшиж, ашиглаж байгаа этгээдийн орон байранд нэвтрэн орох, үзлэг хийх;
44.2.8.гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлэх зорилгоор төлбөр төлөгчийн бие, бэлэн мөнгө, бусад хөрөнгөд үзлэг хийх, тэдгээрийг битүүмжлэх, барьцаалах, хураан авах, худалдан борлуулах, хураан авсан эд зүйл, хөрөнгийг хадгалуулах, хамгаалуулахаар хүлээлгэн өгөх;
44.2.9.хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан эд зүйл, хөрөнгийг үнэлэх, уг ажиллагаанд үнэлгээчнийг оролцуулах;
/Энэ заалтад 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
44.2.10.төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах;
44.2.11.төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгө, түүний эрхийн бүртгэлийн талаар улсын бүртгэлийн байгууллагад хандах, лавлагаа, тодорхойлолт гаргуулах;
44.2.12.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны оролцогчоос гаргасан гомдлыг хянан шийдвэрлэх;
44.2.13.төлбөр төлөгчийн банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх мөнгөн хадгаламж, харилцах дансан дахь хөрөнгөөс суутгал хийх, дансны зарлагын гүйлгээг хаах, банк, эрх бүхий хуулийн этгээдэд данс нээх, эзэмших эрхэд хязгаарлалт тогтоох, эсхүл эзэмшиж байгаа дансны орлого, зарлагын гүйлгээнд хяналт тавих;
44.2.14.төлбөр төлөгчийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн эрхийг түдгэлзүүлэх;
44.2.15.энэ хуульд заасны дагуу төлбөр төлөгчийн гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлэх;
/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
44.2.16.үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлэх;
/Энэ заалтад дугаарт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
44.2.17.худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөрт тооцон суутгаж төлбөр авагчид шилжүүлэх, уг зорилгоор албадан чөлөөлөх;
/Энэ заалтад дугаарт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
44.2.18.хуульд заасан бусад.
/Энэ заалтад дугаарт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
44.3.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд шийдвэр гүйцэтгэгчийн явуулсан арга хэмжээ, түүний гаргасан шийдвэрийг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд тухайн арга хэмжээг гүйцэтгэсэн өдрөөс хойш, энэ тухай мэдээгүй бол олж мэдсэн өдрөөс хойш 7 хоногийн дотор ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид гомдол гаргаж болно.
44.4.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гомдлыг 14 хоногийн дотор шийдвэрлэж, тогтоол гаргана. Тогтоолыг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд хүлээн авснаас хойш 7 хоногийн дотор ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгчид, ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд гомдол гаргаж болно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
44.5.Шийдвэр гүйцэтгэгчийн явуулсан албадлагын арга хэмжээний талаар гомдол гаргасан нь тухайн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг зогсоох, түдгэлзүүлэх, эсхүл гүйцэтгэсэн арга хэмжээг цуцлах үндэслэл болохгүй.
44.6.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч талуудаас ирүүлсэн гомдлыг үндэслэлтэй гэж үзсэн тохиолдолд гүйцэтгэсэн арга хэмжээг хүчингүйд тооцно.
44.7.Энэ хуулийн 44.2-т заасан арга хэмжээ нь гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагын хэмжээнд тохирсон байна.
45 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээг гүйцэтгэх хугацаа
45.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээг 06.00 цагаас 22.00 цагийн хооронд гүйцэтгэх бөгөөд тодорхой цагийг шийдвэр гүйцэтгэгч бие даан тогтооно.
45.2.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээг ажлын бус өдөр, эсхүл 22.00 цагаас 06.00 цагийн хооронд гүйцэтгэх шаардлагатай тохиолдолд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчээс зөвшөөрөл авч, арга хэмжээг гүйцэтгэсэн тэмдэглэлд энэ тухай тусгана.
45.3.Хойшлуулшгүй нөхцөл байдлын улмаас энэ хуулийн 45.2-т заасан арга хэмжээг шууд гүйцэтгэсэн тохиолдолд 24 цагийн дотор ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид энэ тухай мэдэгдэнэ.
45.4.Төлбөр авагч, эсхүл төлбөр төлөгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэлийг баталгаажуулах арга хэмжээг гүйцэтгэх тохиромжтой хугацааны талаар санал гаргаж болно.
46 дугаар зүйл.Хөрөнгийн тухай мэдүүлэг гаргуулах
46.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэсний дараа төлбөр төлөгчөөс түүний хөрөнгийн тухай бичгээр мэдүүлэг авах бөгөөд мэдүүлэг гаргахын өмнө мэдүүлгийг худал гаргасан тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагыг сануулж, тэмдэглэлд гарын үсэг зуруулна.
46.2.Хөрөнгийн тухай мэдүүлэгт төлбөр төлөгч дараахь мэдээллийг тусгана:
46.2.1.банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх мөнгөн хөрөнгө, үнэт зүйл, бусад хөрөнгө;
46.2.2.бусдын эзэмшилд байгаа өөрийн өмчлөлийн хөрөнгө, ирээдүйд бий болох бусад хөрөнгө;
46.2.3.ирээдүйд үүсэх орлого, түүнийг шаардах эрх.
46.3.Төлбөр төлөгч хөрөнгийн тухай мэдүүлэг авах талаар мэдэгдсэнээс хойш 7 хоногийн дотор үнэн зөв мэдүүлэх үүрэгтэй.
46.4.Төлбөр төлөгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад хөрөнгийн байдалд орсон өөрчлөлтийн талаар шийдвэр гүйцэтгэгчид даруй мэдэгдэж, өөрчлөлтийг хөрөнгийн мэдүүлэгт тусгана.
46.5.Шийдвэр гүйцэтгэгч эд хөрөнгийн тухай мэдүүлэг өгөхөөс зайлсхийсэн, эсхүл худал мэдүүлсэн, хөрөнгөө нуун далдалсан гэх үндэслэлтэй бол шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд түүний хөрөнгийг эрэн сурвалжилна.
46.6.Шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны оролцогч бус гуравдагч этгээдээс төлбөр төлөгчийн хөрөнгийн байдлын талаар бичгээр мэдүүлэг авч болно.
46.7.Энэ хуулийн 46.6-д заасны дагуу мэдүүлэг гаргахад энэ хуулийн 46.2, 46.3-т заасан журам нэгэн адил хамаарна.
47 дугаар зүйл.Төлбөртэй этгээдийн бүртгэл
47.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага улсын хэмжээнд иргэний шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй этгээдийн талаархи мэдээллийг цахим бүртгэлд оруулж, төлбөртэй этгээдийн бүртгэл хөтөлнө.
47.2.Төлбөртэй этгээдийн бүртгэл хөтлөх, тодорхойлолт, лавлагаа гаргах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
48 дугаар зүйл.Бусдын орон байранд нэвтрэх, үзлэг, нэгжлэг хийх
48.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийн хэмжээ, тэдгээрийн үнэлгээ, үнэлгээнд нөлөөлөхүйц шинж чанарыг тогтоох зорилгоор өөрт нь болон бусдын эзэмшилд байгаа түүний өмчлөлийн эд хөрөнгөд нэг бүрчлэн үзлэг хийх, тээврийн хэрэгсэл, ажлын байр, агуулах сав, эзэмшил газарт нэвтрэн орж иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд ач холбогдол бүхий баримт, мэдээллийг гаргуулан авах, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр бусдын орон байранд нэвтрэн орох эрхтэй.
48.2.Төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгөд үзлэг хийх, битүүмжлэх, барьцаалах, хураах явцад түүний биедээ, эсхүл бусад газарт нуусан эд хөрөнгийг илрүүлэх зорилгоор төлбөр төлөгчийн биед болон тухайн эд хөрөнгийг нуусан газарт нэгжлэг хийж болно.
48.3.Төлбөр төлөгчийн биед болон эд хөрөнгөд нэгжлэг хийх үед бэлэн мөнгө илэрсэн тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагын хэмжээнээс илүүгүй хэмжээгээр хураан авна.
48.4.Төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгөд үзлэг, нэгжлэг хийх ажиллагааг явуулахад энэ хуулийн 41.1-д заасны дагуу хөндлөнгийн гэрчийг оролцуулна.
48.5.Энэ хуулийн 48.1, 48.2-т заасан ажиллагааг явуулахад төлбөр төлөгч, эсхүл түүний гэр бүлийн арван найман насанд хүрсэн гишүүн, өмгөөлөгч, хэрэв боломжгүй бол нутгийн захиргааны, эсхүл цагдаагийн байгууллагын алба хаагчийг байлцуулна.
48.6.Төлбөр төлөгч нь хуулийн этгээд бол уг хуулийн этгээдийн төлөөлөгчийг байлцуулна.
48.7.Шийдвэр гүйцэтгэгч эд хөрөнгөд үзлэг, нэгжлэг хийх ажиллагааг явуулахдаа энэ хуульд заасны дагуу тэмдэглэл хөтөлж, хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд аюулгүй арга, хэрэгсэл ашиглаж, хүний нэр төрд хүндэтгэлтэй хандана.
48.8.Төлбөр төлөгчийг албадан нүүлгэхээс бусад тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч бусдын орон байранд нэвтрэн орохдоо оршин суугч, эзэмшигч, эсхүл ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрлийг авсан байна.
48.9.Нэвтрэн ороход оршин суугч, эзэмшигч саад учруулбал эсэргүүцлээ зогсоохыг шаардах, шаардлагыг үл биелүүлсэн тохиолдолд албадлагын арга хэмжээ хэрэглэхийг анхааруулна.
48.10.Нэвтрэн ороход эд зүйл, цоож, түгжээ, байгууламжийн хэсгийг эвдэх, дохиолол, хяналтын систем, цахилгааныг салгах, нохой, бусад амьтныг номхотгох, техник, хэрэгсэл ашиглах зэргээр учрах саадыг арилгаж болно.
48.11.Энэ хуулийн 48.10-д заасан арга хэмжээ авсан бол эвдэрсэн эд хөрөнгийн хэвийн байдлыг сэргээх, түр хугацаагаар хамгаалах арга хэмжээ авна.
49 дүгээр зүйл.Төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг битүүмжлэх, барьцаалах
49.1.Хөрөнгийг битүүмжлэх, барьцаалах гэж тухайн хөрөнгийг захиран зарцуулах, түүнчлэн эзэмших, ашиглах эрхийг хязгаарлах ажиллагааг ойлгоно.
49.2.Энэ хуулийн 49.1-д заасан эрхийг хязгаарлах хүрээ болон хугацааг тухайн хөрөнгийн шинж чанар, гүйцэтгэх үүрэг, түүнийг эзэмшиж, ашиглаж байгаа хэлбэр, гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг биелүүлэхэд эзлэх хувийг харгалзан шийдвэр гүйцэтгэгч бие даан тогтооно.
49.3.Хөрөнгийг битүүмжлэх, барьцаалах ажиллагаанд хураан авах, худалдан борлуулах, төлбөрт суутгах хөрөнгийн дараалал харгалзахгүй.
49.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч дараахь зорилгоор төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг битүүмжилнэ:
49.4.1.хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэх, худалдан борлуулах, эсхүл хөрөнгийг хамгаалах;
49.4.2.төлбөр төлөгчийн өөрт нь байгаа болон бусдад байгаа түүний өмчлөлийн хөрөнгийг битүүмжлэх, барьцаалах тухай шийдвэрийг гүйцэтгэх;
49.4.3.төлбөр төлөгчийн болон бусдад байгаа түүний өмчлөлийн хөрөнгийг хураах тухай шийдвэрийг гүйцэтгэх.
49.5.Гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах зорилгоор шүүх, бусад албан тушаалтнаас төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг битүүмжлэн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжүүлсэн тохиолдолд тухайн хөрөнгийг хүлээлцсэн тухай тэмдэглэл үйлдэн, түүний бүрэн бүтэн байдлыг шалгаж хүлээн авна.
49.6.Банк, эрх бүхий хуулийн этгээд, үнэт цаасны зах зээлд оролцогч мэргэжлийн байгууллагын дансанд байгаа хөрөнгөөс бусад хөрөнгийг битүүмжлэх ажиллагаанд тэмдэглэл үйлдэж, битүүмжилсэн хөрөнгийн жагсаалт гарган хувийн дугаар бүхий тэмдэг дарна.
49.7.Үл хөдлөх эд хөрөнгө болон өмчлөх, эзэмших, ашиглах эрхийг нь бүртгүүлбэл зохих бусад хөрөнгийг битүүмжилсэн тухай шийдвэрийг улсын бүртгэлийн байгууллагад битүүмжилснээс хойш ажлын 3 өдрийн дотор хүргүүлнэ.
49.8.Битүүмжилсэн, барьцаалсан хөрөнгийг захиран зарцуулахыг хориглосон, эсхүл түүнийг эзэмших, ашиглах эрхийг хязгаарлах тухай шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг төлбөр төлөгч зөрчсөн бол хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
49.9.Төлбөр төлөгч тогтоосон хугацаанд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлсэн тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч хөрөнгийг битүүмжилсэн, барьцаалсан шийдвэрийг хүчингүй болгоно.
49.10.Шаардлагатай бол иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад хөрөнгийг битүүмжлэх, барьцаалахдаа тухайн хөрөнгө болон түүний зарим бүрдэл хэсгийг хураан авч болно.
50 дугаар зүйл.Банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх дансны үлдэгдэл мөнгөн хөрөнгийг битүүмжлэх
50.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх төлбөр төлөгчийн дансны үлдэгдэл мөнгөн хөрөнгийг битүүмжлэх тухай шийдвэр гаргаж, банк, эрх бүхий хуулийн этгээдэд даруй хүргүүлнэ.
50.2.Төлбөр төлөгчийн банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх дансны дугаар, төрөл, данс эзэмшигчийн нэр болон бусад шаардлагатай мэдээлэл тодорхойгүй тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч банк, эрх бүхий хуулийн этгээдээс шаардлагатай лавлагаа, тодорхойлолтыг гаргуулж, хэрэв төлбөр төлөгч данстай бол дансан дахь мөнгөн хөрөнгийг битүүмжлэх тухай шийдвэрийг хүргүүлнэ.
50.3.Банк, эрх бүхий хуулийн этгээд шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг хүлээн авсан даруйд биелүүлж, төлбөр төлөгчийн болон шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрт заасан бусад этгээдийн нэр дээр бүртгэлтэй дансны мэдээлэл, дансанд битүүмжлэгдсэн мөнгөн хөрөнгийн талаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
50.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч банк, эрх бүхий хуулийн этгээдээс ирүүлсэн энэ хуулийн 50.3-т заасан мэдээллийг үндэслэн гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлэхэд шаардлагын хэмжээнээс илүү гарсан мөнгөн хөрөнгийг захиран зарцуулах эрхийг сэргээх тухай шийдвэр гаргаж, банк, эрх бүхий хуулийн этгээдэд даруй хүргүүлнэ.
50.5.Банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх төлбөр төлөгчийн дансны үлдэгдэл нь шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрт заасан шаардлагыг биелүүлэхэд хүрэлцэхээргүй бол банк, эрх бүхий хуулийн этгээд төлбөр төлөгчийн дансны үлдэгдэл мөнгөн хөрөнгийг битүүмжилж, шийдвэрийг хүчингүй болгох хүртэл битүүмжилсэн дансны орлогыг гүйцэтгэх баримт бичигт заасан дүнгийн хэмжээгээр шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг үргэлжлүүлэн биелүүлнэ.
50.6.Банк, эрх бүхий хуулийн этгээд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлэхэд шаардлагатай хэмжээний мөнгөн хөрөнгө төлбөр төлөгчийн дансанд байхгүйн улмаас мэдэгдэлд заасан шаардлагыг хэсэгчлэн биелүүлсэн, эсхүл бүрэн биелүүлэх боломжгүй талаар шийдвэр гүйцэтгэгчид даруй мэдэгдэнэ.
50.7.Төлбөр төлөгч хоёр, түүнээс дээш тооны данстай бөгөөд битүүмжлэх данс, мөнгөн хөрөнгийн хэмжээ тодорхой тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч битүүмжлэх дансны дугаар, мөнгөн хөрөнгийн хэмжээг шийдвэртээ тодорхой заана.
50.8.Энэ зүйлд заасан журам нь үнэт цаас арилжих, бүртгэх, төлбөр тооцоог гүйцэтгэх, хадгалах үйл ажиллагаа эрхэлдэг хуулийн этгээд дэх данс, бусдын нэр дээр бүртгэлтэй боловч захиран зарцуулах эрхийг төлбөр төлөгч хэрэгжүүлж байгаа бусад дансанд нэгэн адил хамаарна.
50.9.Төлбөр төлөгч өөр эх үүсвэрээс төлбөр төлөх боломжгүй нь тогтоогдсон тохиолдолд татвар, нийгмийн даатгалын байгууллагаас баталгаажуулсан татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг төлбөр төлөгчийн энэ зүйлд заасан битүүмжлэгдсэн мөнгөн хөрөнгөөс шилжүүлж болно.
51 дүгээр зүйл.Үнэт цаас битүүмжлэх
51.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч вексель, эсхүл үнэт цаастай холбоотой аливаа эрхийг хэрэгжүүлэхийн тулд түүнийг биетээр эзэмшилдээ авах шаардлагатай бусад санхүүгийн хэрэгслийг олж илрүүлсэн даруйд хураан авч битүүмжилнэ. Биет бус үнэт цаасыг битүүмжлэх тухай шийдвэрийг тухайн үнэт цаасыг арилжих, бүртгэх, төлбөр тооцоог гүйцэтгэх, хадгалах үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээдэд хүргүүлж гүйцэтгэнэ.
51.2.Үнэт цаасыг битүүмжлэх шийдвэр болон битүүмжлэх ажиллагааны тэмдэглэлд тухайн үнэт цаасыг захиран зарцуулах эрхэд тавьсан хязгаарлалт, хориглолт, төрөл, үнэт цаасны бүртгэлийн болон регистрийн дугаар, үнэт цаас гаргагч, гаргасан он, сар, өдөр зэрэг тухайн үнэт цаасыг ижил төрлийн бусад санхүүгийн хэрэгслээс ялгах, тодорхойлоход ач холбогдол бүхий мэдээллийг тусгана.
51.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч үнэт цаасыг битүүмжлэх тухай шийдвэрээр тухайн үнэт цаасыг захиран зарцуулах, түүгээр өөрийн болон гуравдагч этгээдийн үүргийн гүйцэтгэлийг хангахаар баталгаа гаргах эрхийг, шаардлагатай бол үнэт цаастай холбогдсон төлбөр төлөгчийн бусад эрхийг хязгаарлана.
51.4.Гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд шаардлагатай бол үнэт цаасыг битүүмжилсэн тохиолдолд ногдол ашиг хүртэх эрхийг хязгаарлаж болно. Энэ тохиолдолд ногдол ашиг хуваарилах эрх бүхий этгээдэд хуваарилсан ногдол ашгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд шилжүүлэх тухай мэдэгдэл хүргүүлнэ.
51.5.Хууль тогтоомж, гэрээ болон гүйцэтгэх баримт бичигт өөрөөр заагаагүй бол тухайн үнэт цаасыг арилжих, бүртгэх, төлбөр тооцоог гүйцэтгэх, хадгалах үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээд шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр битүүмжилсэн үнэт цаасны үнэ, төлбөрийн хэрэгсэл болох аливаа шинж чанарыг дордуулахгүйгээр шаардлагатай арилжааг хийж болно.
51.6.Арилжааны үр дүнд бий болсон үнэт цаас, бусад хөрөнгө нь битүүмжлэгдсэнд тооцогдох бөгөөд арилжааг гүйцэтгэсэн этгээд арилжаа хийсэн тухай шийдвэр гүйцэтгэгчид мэдэгдэнэ.
51.7.Шийдвэр гүйцэтгэгч хураан авсан, битүүмжилсэн, барьцаалсан вексель, эсхүл үнэт цаастай холбоотой аливаа эрхийг хэрэгжүүлэхийн тулд түүнийг биетээр эзэмшилдээ авах шаардлагатай бусад санхүүгийн хэрэгслийг арилжих, бүртгэх, төлбөр тооцоог гүйцэтгэх, хадгалах үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээдэд хадгалуулахаар шилжүүлж болно. Битүүмжилсэн биет бус үнэт цаасыг хадгалуулах зорилгоор битүүмжлэн хадгалж байгаа хуулийн этгээдээс бусад хуулийн этгээдэд шилжүүлэхгүй.
51.8.Энэ хуулийн 51.7-д заасан хуулийн этгээдийн тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн, эсхүл хүчингүй болгосон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч битүүмжлэгдсэн, барьцаалагдсан үнэт цаасыг ижил төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг хуулийн этгээдэд шилжүүлж болно.
51.9.Үнэт цаасыг битүүмжлэх, барьцаалах шийдвэрийг гүйцэтгэж байгаа хуулийн этгээд үнэт цаасыг хадгалахад саад учрах аливаа тохиолдол бий болсон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгчид даруй мэдэгдэх бөгөөд шийдвэр гүйцэтгэгч битүүмжлэгдсэн, барьцаалагдсан үнэт цаасыг хамгаалах зорилгоор хуульд заасан шаардлагатай арга хэмжээ авна.
51.10.Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу үнэт цаас гаргагч үнэт цаасыг буцаан худалдан авах тохиолдолд тухайн үнэт цаасны төлбөрт шилжүүлсэн хөрөнгийг битүүмжилнэ.
51.11.Үнэт цаасыг арилжих, бүртгэх, төлбөр тооцоог гүйцэтгэх, хадгалах үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээд төлбөр төлөгчийн үнэт цаасыг битүүмжлэх тухай шийдвэрээр хязгаарлагдсан эрхийг хэрэгжүүлэх тухай төлбөр төлөгчийн аливаа шаардлагыг биелүүлэхийг хориглоно. Битүүмжлэх тухай шийдвэрийг хүлээн авмагц хязгаарлагдсан эрхийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой аливаа гүйлгээг даруй зогсооно.
52 дугаар зүйл.Төлбөрийн үүргийг түдгэлзүүлэх
52.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч нь гэрээ, хэлцлийн дагуу үүссэн хөрөнгийн шинжтэй төлбөр төлөх үүргийг гүйцэтгүүлэхтэй холбогдсон үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгч болон үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээдийн хооронд байгуулсан гэрээ, хэлцэлд өөрчлөлт оруулах, дуусгавар болгох, тухайн гэрээ, хэлцлийн дагуу үүссэн төлбөр төлөх үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхээ бусдад шилжүүлэхийг хориглох тухай шийдвэр гаргаж болно.
52.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 52.1-д заасан шийдвэрт гэрээ, хэлцэл, түүний дагуу үүссэн шаардах эрхийг нотлох баримт бичгийг зааж, уг баримт бичгийн хуулбарыг, шаардлагатай бол эх хувийг хураан авч, гүйцэтгэх баримт бичгийн хамт хадгална.
52.3.Шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийн дагуу үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээд энэ хуулийн 52.1-д заасан шийдвэрийг хүлээн авмагц гэрээ, хэлцэлд заасан нөхцөл, журмын дагуу үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгчид шилжүүлэх төлбөрийн үүргээс гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахуйц хэмжээний хөрөнгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжүүлнэ.
52.4.Үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээд нь үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгчөөс төлбөрийн үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхээ хэрэгжүүлэх хүртэл, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрээр гэрээ, хэлцлийн дагуу үүссэн төлбөр төлөх үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхийг төлбөр авагчид шилжүүлэх тухай шийдвэр гарах хүртэл гэрээ, хэлцэлд өөрчлөлт оруулах, дуусгавар болгохыг хориглоно.
53 дугаар зүйл.Клирингийн дансны мөнгөн хөрөнгийг битүүмжлэх
53.1.Төлбөр төлөгчийн өгсөн даалгаврын дагуу төлбөр төлөгчийн заасан этгээдэд бэлэн бусаар төлбөр төлөх, бусад гүйлгээг гүйцэтгэх үйлчилгээ үзүүлж байгаа хуулийн этгээд нь төлбөр төлөгчийн дансан дахь мөнгөн хөрөнгийг битүүмжлэх тухай шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг хүлээн авсан даруйд уг дансны зарлагын гүйлгээг хааж, дансны болон битүүмжлэгдсэн хөрөнгийн талаархи мэдээллийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст ирүүлэх үүрэгтэй.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
53.2.Энэ хуулийн 53.1-д заасан дансны гүйлгээнд хязгаарлалт тогтоосон, дансыг битүүмжилсэн нь уг шийдвэрийг хүлээн авахаас өмнө төлбөр төлөгчөөс ирүүлсэн даалгаврын дагуу бусад этгээдийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангах зорилгоор төлбөр гүйцэтгэхэд саад болохгүй.
53.3.Энэ хуулийн 53.1-д заасан төлбөрийг гүйцэтгэх шаардлагатай тохиолдолд хөрөнгө битүүмжлэх тухай шийдвэр хүлээн авсан хуулийн этгээд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст даруй мэдэгдэх үүрэгтэй.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
54 дүгээр зүйл.Төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг хураах
54.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг худалдан борлуулах, эсхүл гүйцэтгэх баримт бичигт заасан тохиолдолд төлбөр авагчид шилжүүлэх зорилгоор төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг хураан авна.
54.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч хураан авсан эд зүйлийн төрөл, шинж байдал, тоо, ширхгийг тусгасан жагсаалт үйлдэнэ.
54.3.Жагсаалтыг эд зүйл, баримт бичгээ хураалгасан, эсхүл ажиллагаанд байлцсан хүний гарын үсэг, эсхүл хурууны хээгээр баталгаажуулж, хувийг тухайн эд зүйлийг эзэмшигчид, эсхүл түүний өмгөөлөгчид даруй гардуулна.
54.4.Хураан авах ажиллагаанд эд зүйл, баримт бичиг, ачаа тээш, мал, амьтан, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд эзэмшигчийг оролцуулна. Эзэмшигчийг оролцуулах боломжгүй бол хөндлөнгийн гэрчийг байлцуулах, эсхүл дуу-дүрсний бичлэгээр бэхжүүлнэ.
54.5.Төлбөр төлөгчөөс хураан авсан хурдан гэмтэж муудах, чанараа алдах бараа, материал, эд зүйлийг төлбөр төлөгч энэ хуульд заасан гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг сайн дураар биелүүлэх хугацааг дуусахаас өмнө худалдан борлуулж болно.
54.6.Төлбөр төлөгч энэ хуулийн 54.5-д заасны дагуу сайн дураар худалдан борлуулаагүй тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуульд заасан журмын дагуу худалдан борлуулна.
54.7.Үндэсний мөнгөн тэмдэгт, гадаад валют, үнэт металл, эрдэнийн чулуу, тэдгээрийг оролцуулан бүтээсэн үнэт эдлэл, түүх, соёлын хосгүй болон бусад үнэт, дурсгалт зүйлийг хураан авна.
54.8.Хураан авсан үндэсний мөнгөн тэмдэгт, гадаад валютыг хураан авснаас хойш 24 цагийн дотор шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын банкан дахь дансанд, үнэт металл, эрдэнийн чулуу, тэдгээрийг оролцуулан бүтээсэн үнэт эдлэл, түүх соёлын хосгүй болон бусад үнэт, дурсгалт зүйлийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үнэ бүхий эд зүйл хадгалах тусгай зориулалтын байранд даруй шилжүүлнэ.
55 дугаар зүйл.Хөрөнгө үнэлэх
55.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн битүүмжлэгдсэн, барьцаалагдсан, хураагдсан хөрөнгийг гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагын гүйцэтгэлд суутгах бол тухайн хөрөнгийг битүүмжилсэн, барьцаалсан, хурааснаас хойш 1 сарын дотор түүний чанар, эрэлт, элэгдлийн байдал болон хөрөнгийн үнэлгээний талаар төлбөр төлөгчийн саналыг харгалзан орон нутгийн зах зээлийн тухайн үеийн ханшаар үнэлж, энэ тухай оролцогч талуудад мэдэгдэж, тэмдэглэл хөтөлнө.
55.2.Дараах хөрөнгийг Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулийн 3.1.1-д заасан үнэлгээчнээр үнэлүүлнэ:
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
55.2.1.эдийн бус хөрөнгө;
55.2.2.үнэлгээг талууд, өмчлөгч Иргэний хуулийн 177.1-д заасны дагуу тохиролцоогүй хөрөнгө;
55.2.3.үнэт металл, эрдэнийн чулуу;
55.2.4.бүх төрлийн цуглуулга;
55.2.5.Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуулийн 3.1.1, 3.1.2, 3.1.3, 3.1.4, 3.1.5-д заасан түүх, соёлын өв, дурсгалд хамаарах эд зүйл;
55.2.6.шийдвэр гүйцэтгэгч талуудын саналыг харгалзан бие даан үнэлэх, зах зээлийн үнийг тогтооход хүндрэл учирсан бусад эд хөрөнгө.
55.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч хөрөнгийн үнэлгээг үнэлгээчнээр тогтоолгосон бол үнэлгээчний тайланг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор талуудад мэдэгдэж, тайланг танилцуулж, санал хүсэлтийг авч тэмдэглэл хөтөлнө.
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
55.4.Үнэт цаасыг үнэт цаасны зах зээлийн оролцогч мэргэжлийн байгууллагаас авсан лавлагаа, тодорхойлолтыг үндэслэн тухайн үеийн зах зээлийн ханшаар үнэлнэ.
55.5.Үнэ ханшийн өөрчлөлтөөс шалтгаалан тогтоосон хөрөнгийн үнэлгээнд анх тогтоосон үнийн гуравны нэгээс багагүй хэмжээний өөрчлөлт орсон гэх үндэслэлтэй тохиолдолд талуудын хүсэлтээр шийдвэр гүйцэтгэгч анхны үнэлгээг тогтоосноос 6 сараас багагүй хугацааны дараа дахин үнэлгээ тогтоолгож болно.
55.6.Энэ хуулийн 55.5-д заасан үнэлгээний зардлыг хүсэлт гаргасан тал хариуцан гаргана.
55.7.Талууд эд хөрөнгийн үнэлгээний талаархи гомдлоо энэ хуулийн 55.3-т заасны дагуу мэдэгдсэн өдрөөс хойш 7 хоногийн дотор шүүхэд гаргаж болно.
56 дугаар зүйл.Хөрөнгө хадгалах, хамгаалах
56.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр төлөгч, түүний гэр бүлийн гишүүн, эсхүл шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагатай гэрээ байгуулсан бусад этгээдэд хадгалж, хамгаалуулахаар шилжүүлнэ.
56.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр төлөгч, түүний гэр бүлийн гишүүн, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын гэрээ байгуулсан бусад этгээдэд, эсхүл шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тусгай зориулалтын байранд хадгалуулна.
56.3.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан хөрөнгийн эрхийг гэрчлэх баримт бичгийг гүйцэтгэх баримт бичгийн хамт хадгална.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
56.5.Битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан эд хөрөнгийн шинж чанараас хамааран түүнийг ашиглах нь эд хөрөнгийн үнэлгээнд нөлөөлөх, үрэгдүүлэх, гэмтээх эрсдэлтэй бол аливаа этгээдэд ашиглуулахыг хориглоно.
56.6.Хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах зорилгоор хөрөнгийг ашиглах зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд түүнийг зохих ёсоор ашиглахад шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрөл шаардахгүй.
56.7.Хадгалагч нь төлбөр төлөгч, эсхүл түүний гэр бүлийн гишүүн биш бол гэрээнд өөрөөр заагаагүй тохиолдолд хадгалсны хөлсийг тохиролцсоны дагуу шилжүүлнэ.
56.8.Мал, гэрийн тэжээвэр амьтан болон бусад хөрөнгийг хадгалуулсны хөлсийг тэдгээрийг хадгалахад зарцуулсан зардлыг тооцож, тухайн эд хөрөнгөнөөс бий болсон үр шимийг хасаж олгоно.
56.9.Хадгалагч шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрөлгүйгээр хадгалуулсан эд хөрөнгийг гуравдагч этгээдэд шилжүүлсэн, сольсон, үрэгдүүлсэн, гэмтээсэн, устгасан, нуусан, эд хөрөнгийн хэвийн байдлыг өөрчилсөн бол учирсан хохирлыг бүрэн хариуцна.
57 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийг эрэн сурвалжлах
57.1.Төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийн байгаа газар тодорхойгүй тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч бүрэн эрхийнхээ хүрээнд тэдгээрийг эрэн сурвалжилж, олж тогтоох зорилгоор энэ хуульд заасан ажиллагааг гүйцэтгэнэ.
57.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийг олж тогтоох бүхий л ажиллагааг явуулсан боловч тодорхой үр дүн гараагүй бол тэдгээрийг эрэн сурвалжилж, олж тогтоох үүргийг энэ хуулийн 257.7-д заасан нэгжид даалгана.
57.3.Төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах тухай шийдвэр нь тэдгээрийг улсын хэмжээнд болон Монгол Улсын олон улсын гэрээний дагуу гадаад улсын нутаг дэвсгэрт эрэн сурвалжлах үндэслэл болно.
57.4.Энэ хуулийн 57.1-д заасан шийдвэрийг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр шийдвэр гүйцэтгэгч гаргаж, шаардлагатай баримт бичгийн хамт энэ хуулийн 257.7-д заасан нэгжид хүргүүлнэ.
57.5.Төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийг эрэн сурвалжлах тухай тогтоолд эрэн сурвалжлах ажиллагааны явцад төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг олж илрүүлсэн тохиолдолд гүйцэтгэх албадлагын арга хэмжээг тодорхой заана.
57.6.Эрэн сурвалжлах чиг үүрэг бүхий шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийн гүйцэтгэлийг баталгаажуулах талаар энэ хуульд заасан шийдвэр гүйцэтгэгчийн эрхээс гадна дараахь эрх эдэлнэ:
57.6.1.төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийг эрэн сурвалжилж байгаа тухай олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлах;
57.6.2.эрэн сурвалжлагдаж байгаа төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийн талаархи иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд ач холбогдол бүхий мэдээллийг төлбөртэй авах;
57.6.3.эрэн сурвалжлагдаж байгаа төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгө мөн гэх, эсхүл төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийг нуун далдалсан, төлбөр төлөгчийг шүүхийн шийдвэр биелүүлэхээс зайлсхийхэд нь туслалцаа үзүүлсэн гэх үндэслэл бүхий сэжиг байгаа тохиолдолд хүн, хуулийн этгээдийн баримт бичгийг шалгах, тайлбар авах, тодорхойлолт гаргуулах, тэдгээрийн бие, эд зүйл болон орон байрнаас бусад байр, барилга байгууламж, агуулах сав, эзэмшил газарт үзлэг хийх.
57.7.Эрэн сурвалжлагдаж байгаа төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийг олж илрүүлсэн тохиолдолд эрэн сурвалжлах тухай шийдвэрт заасан арга хэмжээг гүйцэтгэх бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад хүргэх болон энэ хуулийн 44.2-т заасан арга хэмжээг гүйцэтгэж болно.
57.8.Эрэн сурвалжлах ажиллагаа явуулах заавар, аргачлал болон эрэн сурвалжлагдаж байгаа төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийн талаархи мэдээллийг төлбөртэй авах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
57.9.Мэдээллийг төлбөртэй авахтай холбогдуулан гарсан зардлыг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардалд тооцно.
58 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн байгууллагаас лавлагаа, тодорхойлолт гаргуулах
58.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахуйц хөрөнгийг олж тогтоох зорилгоор хууль тогтоомжийн дагуу бүртгүүлбэл зохих хөрөнгө, тэдгээрийн эрхийн талаар улсын бүртгэлийн байгууллагад хандаж лавлагаа, тодорхойлолт гаргуулна.
59 дүгээр зүйл.Гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлэх
/Энэ зүйлийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
59.1.Тавин сая төгрөгөөс дээш хөрөнгийн шаардлага бүхий гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй, эсхүл тэжээн тэтгэх үүргээ 3 сараас дээш хугацаагаар биелүүлээгүй төлбөр төлөгчийн гадаадад зорчих эрхийг дараах үндэслэлээр түдгэлзүүлж болно:
59.1.1.эрэн сурвалжлагдаж байгаа, эсхүл төлбөр төлөхөөс санаатай зайлсхийсэн;
59.1.2.хөрөнгөө нуун дарагдуулсан;
59.1.3.төлбөр төлөхөөс зайлсхийх зорилгоор гадаад улсад оргон зайлж болзошгүй.
59.2.Энэ хуулийн 59.1-д заасан шийдвэр гарсан бол төлбөр төлөгч-иргэн, төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн удирдах албан тушаалтан, эсхүл төлөөлөгчид түүний гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлэх тухай мэдэгдэнэ.
59.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлэх тухай саналыг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч үндэслэлтэй гэж үзвэл ажлын 3 өдрийн дотор ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгчид хүргүүлж шийдвэрлүүлнэ.
59.4.Төлбөр төлөгч албан ажлын, эсхүл эрүүл мэндийн шалтгаанаар түр хугацаагаар гадаадад зорчих зайлшгүй шаардлага гарсан тохиолдолд энэ хуулийн 44 дүгээр зүйлд заасан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг баталгаажуулах шаардлагатай арга хэмжээ авсны үндсэн дээр төлбөр төлөгчийн гадаадад зорчих эрхийг түр сэргээнэ.
60 дугаар зүйл.Үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлэх
60.1.Төлбөр төлөгчийн хүсэлтийг үндэслэн шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан төлбөрийг төлж дуусах хүртэл хугацаагаар төлбөр төлөгчийн хүсэлтэд заасан үл хөдлөх эд хөрөнгийг эзэмших, ашиглах эрхийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлж болно.
60.2.Үл хөдлөх эд хөрөнгийг ашиглах, эзэмшихээс олох орлого нь түүнийг эзэмших, ашиглахтай холбогдон гарах зардлаас их байх тохиолдолд тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлнэ.
60.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 60.1-д заасан шийдвэрийг гаргахын өмнө үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлснээр эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болох улсын бүртгэлийн байгууллагад бүртгэгдсэн бүх этгээдэд мэдэгдэж, саналыг нь авна.
60.4.Төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлсэн барилга, түүний тодорхой хэсэгт төлбөр төлөгч өөрөө оршин суудаг, эсхүл тухайн үл хөдлөх хөрөнгийг бусад хэлбэрээр ашигладаг бол ашигласны хөлсийг тухайн үеийн ханшаар төлбөр авагчид төлөх үүрэгтэй.
60.5.Төлбөр авагч тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг эзэмшиж, ашигласнаас бий болох үр шимийг төлбөрт суутган авч, үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй холбогдон гарах бүх зардлыг төлнө.
61 дүгээр зүйл.Төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлсэн үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчид буцаах
61.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг бүрэн хангасан, эсхүл үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлснээр гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах боломжгүй болох нь тодорхой болсон бол энэ хуулийн 60.1-д заасан шийдвэрийг хүчингүй болгоно.
61.2.Төлбөр авагч энэ хуулийн 60.5-д заасан үр шимийг санаатайгаар бууруулсан, нуун далдалсан, эсхүл үр шим гарахгүй байх нөхцөл байдлыг санаатайгаар бүрдүүлсэн нь тогтоогдсон бол үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчийн удирдлагад шилжүүлэх тухай шийдвэрийг хүчингүйд тооцож, үл хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчид, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
ХӨРӨНГӨ АЛБАДАН ХУДАЛДАН БОРЛУУЛАХ
62 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч өөрийн хөрөнгөө худалдан борлуулах
62.1.Хөрөнгийн үнэлгээний талаар талуудаас гомдол гаргаагүй тохиолдолд төлбөр төлөгч энэ хуулийн 55.3-т заасан шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор өөрийн хөрөнгийг уг шийдвэрт зааснаас багагүй үнээр бие даан худалдан борлуулах тухай санал гаргаж болно.
62.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн саналыг ажлын 3 өдрийн дотор шийдвэрлэнэ. Шийдвэр гүйцэтгэгч саналыг хүлээн авсан тохиолдолд бие даан худалдан борлуулах 1 сарын хугацааг төлбөр төлөгчид олгож, энэ хугацаанд тухайн хөрөнгийг албадан борлуулах ажиллагааг зогсооно.
62.3.Төлбөр төлөгч хөрөнгөө худалдан борлуулж, төлбөрийг зохих ёсоор шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжүүлэх хүртэл хөрөнгө битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан тухай шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэр хүчинтэй хэвээр байна.
62.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчид шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийсэн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагыг тайлбарлаж, хөрөнгө худалдан борлуулсны төлбөрийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд шилжүүлэх тухай сануулж, энэ тухай тэмдэглэлд гарын үсэг зуруулна.
62.5.Энэ хуулийн 62.2-т заасан хугацаанд төлбөр төлөгч хөрөнгөө худалдан борлуулаагүй бол хөрөнгийг хуульд заасан журмын дагуу албадан худалдан борлуулна.
63 дугаар зүйл.Хөрөнгийг албадан худалдан борлуулах
63.1.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 64.5-д зааснаас бусад хөрөнгийг түүний үнэлгээг тогтоосноос хойш 2 сарын дотор, төлбөр төлөгчийн өөрийн хөрөнгийг бие даан худалдан борлуулах тухай саналыг хүлээн авсан тохиолдолд 3 сарын дотор албадан худалдан борлуулах ажиллагааг явуулна.
63.2.Төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг хураан авч улсын орлого болгох тухай шүүхийн шийдвэрийн дагуу хураагдсан хөрөнгийг худалдан борлуулж олсон орлогыг улсын төсөвт шилжүүлнэ. Шаардлагатай тохиолдолд хураагдсан хөрөнгийг худалдан борлуулахгүйгээр улсын өмчид шилжүүлэхээр төрийн өмчийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад хүлээлгэн өгнө.
63.3.Галт зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх болон химийн хорт бодис зэрэг тусгай зөвшөөрлөөр олж авах эд зүйлийг шүүхийн шийдвэрийн дагуу холбогдох байгууллагад худалдаж, эсхүл шилжүүлнэ.
63.4.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд хөрөнгийг албадан худалдан борлуулах шийдвэрийн талаар болон хөрөнгийн үнэлгээний талаар энэ хуулийн 55.7-д заасны дагуу шүүхэд гомдол гаргаж шийдвэрлүүлсэн бол тухайн асуудлаар хөрөнгө албадан худалдан борлуулах ажиллагааны явцад шүүхэд дахин гомдол гаргах эрхгүй.
63.5.Үнэт цаас худалдах ажиллагааг хуульд заасан журмын дагуу явуулна.
63.6.Шилжүүлж болох вексель, бусад төлбөрийн хэрэгслийг худалдах ажиллагааг шийдвэр гүйцэтгэгч уг төлбөрийн хэрэгслийг хураан авснаар гүйцэтгэнэ.
63.7.Үнэт цаасны албадан дуудлага худалдааг тухайн үнэт цаасны төлбөр, тооцоо, бүртгэл хариуцсан байгууллага хариуцан гүйцэтгэнэ.
64 дүгээр зүйл.Албадан худалдан борлуулах ажиллагааны төрөл
64.1.Хөдлөх эд хөрөнгийг үнэ хаялцуулах дуудлага худалдаагаар, энэ хуулийн 65.1-д заасан хөрөнгийг албадан дуудлага худалдаагаар худалдан борлуулна.
64.2.Үнэ хаялцуулах дуудлага худалдаагаар худалдан борлуулах хөрөнгийг худалдах анхны үнийн санал нь шийдвэр гүйцэтгэгчийн хөрөнгийн үнэлгээ тогтоох тухай шийдвэрт зааснаас бага байж болохгүй.
64.3.Үнэ хаялцуулах худалдааг энэ хууль болон Иргэний хуулийн 197 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу явуулна.
64.4.Энэ хуулийн 64.3-т заасан ажиллагаагаар худалдан борлогдоогүй хөдлөх эд хөрөнгийн үнийг тогтоосон үнээс 30 хувиар тооцон бууруулж худалдан борлуулна. Энэ тохиолдолд эд хөрөнгийн үнийг бууруулах талаар ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч тогтоол гаргана.
64.5.Энэ хуулийн 65.1-д зааснаас бусад хөрөнгийг нэр төрөл, зориулалт, шинж байдлыг харгалзан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс, эсхүл худалдааны үйл ажиллагаа эрхэлдэг хуулийн этгээдээр дамжуулан албадан худалдан борлуулж болно. Энэ тохиолдолд худалдан борлуулсны хөлсийг худалдан борлуулах хуулийн этгээдтэй тохиролцож, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардалд тооцно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
65 дугаар зүйл.Албадан дуудлага худалдаагаар худалдан борлуулах
65.1.Төлбөр төлөгчийн үл хөдлөх эд хөрөнгө, үнэт цаас, эдийн бус хөрөнгө, түүх, соёлын өвд хамаарах үнэт зүйл, тусгай зөвшөөрлийг энэ хуульд заасны дагуу хөрөнгийн албадан дуудлага худалдаа /цаашид "дуудлага худалдаа" гэх/-гаар худалдан борлуулна.
65.2.Энэ хуульд заасны дагуу битүүмжилсэн үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгч болон үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээдийн хооронд байгуулсан гэрээ, хэлцлийн дагуу үүссэн хөрөнгийн шинжтэй төлбөрийн үүргийг /шаардах эрх/ албадан дуудлага худалдаагаар худалдан борлуулж болно.
65.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч Засгийн газар болон бусад эрх бүхий этгээдээс гаргасан өрийн бичиг /бонд/-ийг худалдан борлуулахдаа үнэт цаас гаргагчид өрийн бичгийг буцаан худалдан авах санал гаргах, эсхүл гаргахгүйгээр хуульд заасан журмын дагуу тухайн өрийн бичгийн нэрлэсэн үнээс багагүй үнээр худалдан борлуулж болно.
66 дугаар зүйл.Хөрөнгийн албадан дуудлага худалдааг зохион байгуулах
66.1.Дуудлага худалдааг шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэх алба зохион байгуулна.
66.2.Дуудлага худалдааг Иргэний хууль, энэ хуульд заасан журмын дагуу явуулна.
66.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч дуудлага худалдаа явуулах тухай ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн тогтоолыг улсын бүртгэлийн байгууллагад болон төлбөр төлөгчид хүргүүлнэ.
66.4.Үл хөдлөх эд хөрөнгөөс салгаж үл болох бүрдэл хэсэг, эсхүл бусдын өмчлөлд шилжээгүй уг үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй хамт байгаа хөдлөх эд хөрөнгийг үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй хамт дуудлага худалдаагаар худалдана.
66.5.Дуудлага худалдаа эрхлэн хөтлөгчийг энэ хуулийн 66.1-д заасан дуудлага худалдааг зохион байгуулагч томилно.
67 дугаар зүйл.Дуудлага худалдааг төлбөр авагчийн хүсэлтээр хойшлуулах, төлбөр авагч хүсэлтээ буцаах
67.1.Төлбөр авагч дуудлага худалдааг 6 сар хүртэл хугацаагаар хойшлуулахыг зөвшөөрсөн хүсэлтээ ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид гаргаж болно.
67.2.Энэ хуулийн 67.1-д заасан хугацаа өнгөрсний дараа төлбөр авагч дуудлага худалдааг үргэлжлүүлэн явуулах тухай хүсэлт гаргаагүй, эсхүл иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох тухай хүсэлт гаргасан тохиолдолд дуудлага худалдааг явуулахгүй.
67.3.Энэ хуулийн 67.2-т заасан тохиолдолд дуудлага худалдаа явуулах тухай тэмдэглэлийг хасуулах хүсэлтийг шийдвэр гүйцэтгэгч улсын бүртгэлийн байгууллагад гаргана.
67.4.Дуудлага худалдааг энэ хуулийн 67.2-т заасны дагуу төлбөр авагчийн хүсэлтээр явуулаагүй тохиолдолд өргөдөл болон гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.
68 дугаар зүйл.Дуудлага худалдаа явуулах хугацаа
68.1.Дуудлага худалдааг битүүмжилсэн, эсхүл барьцаалсан хөрөнгийг хураан авсны дараа явуулна.
68.2.Дуудлага худалдааг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн тогтоол гарснаас хойш 30 хоногийн дотор явуулна.
69 дүгээр зүйл.Дуудлага худалдаа явуулах тухай шийдвэрийн агуулга
69.1.Дуудлага худалдааг явуулах хугацааг товлосон ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн тогтоолд дараахь мэдээллийг тусгана:
69.1.1.үл хөдлөх эд хөрөнгийн нэр, хэмжээ, зориулалт, байршил, анхны үнэ, өмчлөгчийн тухай;
69.1.2.дуудлага худалдааг явуулах он, сар, өдөр, цаг, хаяг;
69.1.3.уг дуудлага худалдаа нь албадан дуудлага худалдаа гэсэн тодотгол;
69.1.4.үл хөдлөх эд хөрөнгийн улсын бүртгэлийн дугаар.
69.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгчид дараахь баримт бичгийг хүргүүлнэ:
69.2.1.хөрөнгө битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан тогтоол, тэмдэглэл;
69.2.2.хөрөнгийн эрхийг нотлох баримт бичиг;
69.2.3.улсын бүртгэлийн баримт бичгийн хуулбар;
69.2.4.тухайн үл хөдлөх хөрөнгийг ашиглах, эзэмших гэрээний хуулбар;
69.2.5.тухайн үл хөдлөх хөрөнгийн байрлаж байгаа газрыг ашиглах, эзэмших, өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн баримт бичиг.
69.3.Дуусаагүй барилга байшин, дэд бүтцийн обьектыг албадан дуудлага худалдаагаар борлуулах бол энэ хуулийн 69.2-т зааснаас гадна тухайн барилга байшин, дэд бүтцийн обьектыг барих тусгай зөвшөөрлийн хуулбарыг дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөх этгээдэд хүргүүлнэ.
70 дугаар зүйл.Дуудлага худалдааг нийтэд мэдээлэх, дуудлага худалдааны оролцогч, дуудлага худалдаанд оролцох дэнчин
70.1.Дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч нь дуудлага худалдаа эхлэхээс 14 хоногийн өмнө хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр энэ тухай нийтэд мэдээлнэ.
70.2.Дуудлага худалдаанд талуудаас гадна дараахь этгээд оролцож болно:
70.2.1.дуудлага худалдаанд оролцохоор бүртгүүлсэн этгээд;
70.2.2.эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн, тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийн хувьд бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй өмчлөгч, эсхүл үл хөдлөх эд хөрөнгийг түрээслэх эрхтэй бөгөөд түүнийгээ нотолж чадах гуравдагч этгээд;
70.2.3.бусад этгээд.
70.3.Дуудлага худалдаагаар худалдах үл хөдлөх эд хөрөнгө нь Монгол Улсын иргэнд өмчлүүлсэн газар бол дуудлага худалдаанд зөвхөн Монгол Улсын иргэн оролцоно.
70.4.Дуудлага худалдаанд урьдчилан тогтоосон хугацаа, хэмжээ, журмын дагуу дэнчин төлсөн оролцогч оролцоно.
71 дүгээр зүйл.Дуудлага худалдаа зохион байгуулах
71.1.Дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч дуудлага худалдаа явуулахаар өргөдөл гаргасан төлбөр авагчийн нэр, төлбөрийн хэмжээ, үл хөдлөх эд хөрөнгийн талаархи танилцуулга, түүнийг битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан он, сар, өдөр, үл хөдлөх эд хөрөнгийн үнийг танилцуулна.
71.2.Анхны үнийн санал гарснаар дуудлага худалдааг эхэлсэнд тооцно.
71.3.Сүүлийн үнэ хэлэхийг зарлана. Тухайн үнийн саналыг дуудлага худалдаа эрхлэн хөтлөгч хүлээж аваагүй бол саналыг хүчингүйд тооцно.
71.4.Дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч сүүлийн үнэ зарлаж гурван удаа дуудсаны дараа дуудлага худалдаа дуусгавар болно.
71.5.Үл хөдлөх эд хөрөнгө борлогдсон тохиолдолд төлбөрийн шаардлагыг хангах хэмжээний мөнгө болон дуудлага худалдааны зардлыг тооцон суутгаж шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд оруулна.
71.6.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн дуудлага худалдааг зогсоох, түр хойшлуулах, хоёр дахь дуудлага худалдааг зохион байгуулахдаа Иргэний хуулийн 176, 177 дугаар зүйлийг баримтална.
71.7.Дуудлага худалдаагаар борлогдоогүй Монгол Улсын иргэнд өмчлүүлсэн газраас бусад үл хөдлөх эд хөрөнгийг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахад гарсан зардлыг хасаж төлбөртөө тооцон авахыг төлбөр авагчид санал болгоно.
71.8.Төлбөр авагч нь Монгол Улсын иргэн бол Дуудлага худалдаагаар борлогдоогүй газрыг түүнд энэ хуулийн 71.7-д заасны дагуу санал болгож болно.
71.9.Төлбөр авагчид санал болгосон үл хөдлөх эд хөрөнгийг шийдвэр гүйцэтгэгчийн тогтоосон хугацаанд төлбөр төлөгч, бусад этгээд чөлөөлөөгүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч албадан чөлөөлнө.
71.10.Дуудлага худалдаагаар борлогдсон үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлсэн эсэх тухай дуудлага худалдааны эрхлэн хөтлөгчийн шийдвэрийг тогтоосон хугацаанд танилцуулна. Энэ хугацаа нь 14 хоногоос хэтрэхгүй байна.
71.11.Дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгчийн шийдвэрт дуудлага худалдааны ялагчийн овог, нэр, дуудлага худалдаагаар худалдан авсан эд хөрөнгийн үнэ, хөрөнгийн үнийг бүрэн төлсөн болон өмчлөх эрх үүсэх, эд хөрөнгө чөлөөлөх хугацааг заана.
71.12.Дуудлага худалдааны ялагч худалдаж авсан эд хөрөнгийн үнийг энэ хуулийн 71.10-т заасан хугацаанд төлөөгүй бол дэнчинг улсын орлого болгоно.
71.13.Энэ хуулийн 71.10-т заасан товлон тогтоосон хугацаанаас өмнө төлбөр бүрэн төлөгдсөн тохиолдолд дуудлага худалдааны ялагчид өмчлөх эрх үүсэхгүй.
71.14.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрх шилжүүлсэн шийдвэрт гомдол гараагүй тохиолдолд худалдан авагч үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгч болно.
71.15.Үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй хамт дуудлага худалдаагаар худалдан борлогдсон эд зүйлс худалдан авагчийн өмчлөлд нэгэн адил шилжинэ.
71.16.Төлбөр төлөгчийн шаардлагыг хангаж, өмчлөх эрх шилжүүлсний дараа худалдан авагч улсын бүртгэлийн байгууллагад өмчлөгчийн хувиар бүртгүүлэх эрх эдэлнэ.
71.17.Дуудлага худалдааны явцын талаар тэмдэглэл хөтөлж, дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч болон тэмдэглэл хөтлөгч, шийдвэр гүйцэтгэгч гарын үсэг зурах бөгөөд дуудлага худалдааны оролцогч тэмдэглэлтэй танилцаж, санал гаргах эрхтэй.
71.18.Албадан дуудлага худалдаагаар эрх шилжүүлсэн тухай эрхлэн хөтлөгчийн шийдвэрийг гүйцэтгэх баримт бичгийн нэгэн адил албадан гүйцэтгэнэ.
72 дугаар зүйл.Дуудлага худалдааны үнэ тогтоох
72.1.Анхны дуудлага худалдааны дуудах үнэ болон хоёр дахь дуудлага худалдааны үнийг Иргэний хуульд заасан хувь, хэмжээгээр тогтооно.
72.2.Төлбөр төлөгч өөрийн хөрөнгийг албадан худалдан борлуулах ажиллагааны явцад өөрийн хөрөнгийг бие даан худалдах эрх эдэлнэ.
72.3.Төлбөр төлөгч хөрөнгийг албадан худалдахаас өмнө энэ хуулийн 72.1-д зааснаас илүү үнээр худалдахаар гэрээ байгуулсан тохиолдолд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд төлбөрийг шилжүүлснээр хөрөнгийг худалдан авагчид шилжүүлнэ.
73 дугаар зүйл.Худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөр авагчид санал болгох
73.1.Энэ хуулийн 72.1, 72.2-т заасны дагуу дуудлага худалдаагаар худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөр авагчид иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг явуулахад гарсан зардлыг хасаж төлбөртөө суутган авахыг санал болгоно. Хэрэв төлбөр авагч авахаас татгалзсан, эсхүл хуульд заасан хугацаанд хариу ирүүлээгүй бол худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчид, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.
73.2.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг хэд хэдэн гүйцэтгэх баримт бичгийн дагуу гүйцэтгэж байгаа бол ипотекийн эрхтэй этгээд болон иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэсэн дарааллаар худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөр авагчид санал болгоно. Төлбөр авагч 10 хоногийн дотор саналыг хүлээн авах эсэх тухайгаа шийдвэр гүйцэтгэгчид мэдэгдэнэ.
73.3. Дуудлага худалдаагаар худалдан борлогдоогүй үл хөдлөх хөрөнгийг энэ хуулийн 55 дугаар зүйлд заасны дагуу тогтоосон үнээр төлбөр авагчид санал болгоно. Худалдан борлогдоогүй хөрөнгийн үнэ гүйцэтгэх баримт бичигт заасан төлбөрийн шаардлагаас илүү дүнтэй бол төлбөр авагч үнийн дүнгийн зөрүүг төлснөөр худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг хүлээн авах эрх нээгдэнэ.
/"Энэ хуулийн 73.5-д зааснаас бусад тохиолдолд дуудлага худалдаагаар худалдан борлогдоогүй үл хөдлөх хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэхдээ түүний үнийг 50 хувиар бууруулж тооцон олгоно." гэсэн нь Үндсэн хуулийн цэцийн 2018 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 12 дугаар дүгнэлтээр Үндсэн хууль зөрчсөн байна гэснийг Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн 77 дугаар тогтоолоор хүлээн зөвшөөрсөн./
/Энэ заалтад 2018 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
73.4.Үнэ хаялцуулах дуудлага худалдаагаар худалдан борлогдоогүй хөдлөх эд хөрөнгийг төлбөр авагчид иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахад гарсан зардлыг хасаж төлбөртөө тооцон авахыг санал болгоно. Төлбөр авагч татгалзсан бол худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчид, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.
73.5.Төлбөр авагчийн барьцаанд байгаа, эсхүл дундын өмчлөлийн худалдан борлогдоогүй төлбөр төлөгчид ногдох хөрөнгийг энэ хуулийн 55.3-т заасны дагуу тогтоосон үнэлгээгээр тооцож, үнийн дүнгийн зөрүүг төлснөөр төлбөр авагчид шилжүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
73.6.Худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэх тухай шийдвэрийг шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гаргаж, хөрөнгө хүлээлцсэн тухай тэмдэглэл үйлдэнэ.
73.7.Энэ зүйлд заасны дагуу худалдан борлуулсан хөрөнгийн биет байдлын доголдолтой холбогдон гарсан гомдлыг хүлээн авахгүй.
73.8.Үнэт цаас албадан дуудлага худалдаагаар борлогдоогүй бол дуудлага худалдаанд тавьсан өдрийн сүүлийн цагийн үнээр тооцож төлбөр авагчид санал болгоно.
74 дүгээр зүйл.Дуудлага худалдааны орлого хуваарилах
74.1.Хөрөнгийн өмчлөх эрх шилжүүлсний дараа дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч орлого хуваарилах он, сар, өдөр, цагийг товлож талууд болон ипотекийн эрхтэй этгээдэд мэдэгдэнэ.
74.2.Товлосон өдрөөс өмнө дуудлага худалдааг эрхлэн хөтлөгч энэ хуулийн 74.1-д заасан этгээдээс авлагын тооцоо гаргаж өгөхийг шаардаж болно.
74.3.Орлогыг дараахь дарааллаар хуваарилна:
74.3.1.дуудлага худалдаа явуулсан зардал;
74.3.2.өмчлөх эрх шилжих хүртэл эрхлэн хамгаалагч үл хөдлөх эд хөрөнгийг хамгаалсан, засварласан зардал;
74.3.3.тухайн хөрөнгөтэй холбогдох тогтмол төлөгдөх төлбөр;
74.3.4.ипотекийн эрхтэй этгээдэд төлөх төлбөр.
74.4.Энэ хуулийн 74.3-т заасан зардлыг гаргуулсны дараа уг орлогоос гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангана.
74.5.Гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангасны дараа үлдсэн орлогыг төлбөр төлөгчид олгоно.
75 дугаар зүйл.Хоёр дахь дуудлага худалдаа зохион байгуулах
75.1.Дараахь тохиолдолд дуудлага худалдааг зохион байгуулагч дуудлага худалдааг хүчингүйд тооцож хоёр дахь дуудлага худалдааг явуулна:
75.1.1.дуудлага худалдаанд нэг оролцогч ирсэн;
75.1.2.анхны санал болгосон үнэд хүрэх санал гараагүй;
75.1.3.дуудлага худалдааны ялагч төлбөрийг тогтоосон хугацаанд хийгээгүй.
75.2.Анхны дуудлага худалдааг энэ хуулийн 75.1.3-т заасан үндэслэлээр хүчингүйд тооцсон бол дуудлага худалдааны үед анхны санал болгосон үнээс илүү санал гаргасан дараагийн этгээдэд санал болгоно.
75.3.Энэ хуулийн 75.2-т заасан этгээд санал болгосон хөрөнгөөс татгалзсан тохиолдолд хоёр дахь дуудлага худалдаанд санал болгох доод үнийг бууруулахгүй.
75.4.Үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгч болон үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээдийн хооронд байгуулсан гэрээ, хэлцлийн дагуу үүссэн төлбөр төлөх үүргийг худалдан борлуулах хоёр дахь дуудлага худалдаа амжилтгүй болсон тохиолдолд төлбөр авагчид үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхийг хоёр дахь дуудлага худалдаанд санал болгосон доод үнийг 25 хувиар бууруулан тооцож төлбөрт суутган авахыг санал болгоно.
75.5.Энэ хуулийн 75.4-т заасан тохиолдолд үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээд гэрээ, хэлцлийн дагуу хүлээсэн үүргээ бүрэн хэмжээгээр гүйцэтгэх үүрэг хэвээр хадгалагдана.
ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
ТӨЛБӨР ТӨЛӨГЧИЙН ХӨРӨНГӨӨС СУУТГАЛ ХИЙХ, ТӨЛБӨРИЙГ ТӨЛБӨР АВАГЧИД ШИЛЖҮҮЛЭХ
76 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгчийн мөнгөн хөрөнгө, үнэт цаас болон бусад хөрөнгөөс суутгал хийх
76.1.Төлбөр төлөгчийн мөнгөн хөрөнгө, үнэт цаас болон бусад хөрөнгөөс суутгал хийх гэж төлбөр төлөгчийн битүүмжлэгдсэн, хураагдсан, барьцаалагдсан хөрөнгийг, эсхүл түүнийг худалдан борлуулсан үнийн дүнг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг нөхөн төлүүлэхэд зарцуулах ажиллагааг ойлгоно.
76.2.Энэ хуулийн 76.1-д заасан ажиллагааг төлбөр төлөгчийн бэлэн болон бэлэн бус мөнгөн хөрөнгөөс эхлэн хэрэгжүүлнэ. Төлбөр төлөгчийн мөнгөн хөрөнгө гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахад хүрэлцэхгүй бол энэ хуульд заасан дарааллын дагуу бусад хөрөнгөөс суутгал хийнэ.
76.3.Төлбөр төлөгч суутгал хийлгэх хөрөнгийн дарааллын талаар хүсэлт гаргаж болно. Суутгал хийх хөрөнгийн дарааллыг шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуульд нийцүүлэн тогтооно.
76.4.Төлбөрт гаргуулсан бэлэн мөнгөнөөс иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг тооцон суутгаж, үлдэх хэсгийг энэ хуулийн 107.4-т заасны дагуу төлбөр авагчид шилжүүлнэ.
77 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгчийн хөрөнгөөс суутгал хийх
77.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн хөрөнгөөс суутгал хийх дараахь арга хэмжээг гүйцэтгэж болно:
77.1.1.төлбөр төлөгчийн эзэмшилд байгаа мөнгөн хөрөнгө, үнэт цаас болон бусад хөрөнгөөс суутгал хийх;
77.1.2.төлбөр төлөгчийн тогтмол цалин хөлс, бусад орлогоос суутгал хийх;
77.1.3.төлбөр төлөгчийн бусдын эзэмшилд байгаа хөрөнгөөс суутгал хийх;
77.1.4.гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд төлбөр төлөгч биечлэн оролцох шаардлагагүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг төлбөр төлөгчийн нэрийн өмнөөс, түүний зардлаар гүйцэтгэх;
77.1.5.шийдвэрт заасан тодорхой хөрөнгийг төлбөр төлөгчөөс гаргуулж, төлбөр авагчид шилжүүлэх, эсхүл гүйцэтгэх баримт бичигт заасан тодорхой үйлдэл, үйл ажиллагааг гүйцэтгүүлэх.
77.2.Гүйцэтгэх баримт бичгийн гүйцэтгэлийг баталгаажуулах зорилгоор барьцаалсан, битүүмжилсэн, хураан авсан хөрөнгийг бусдад шилжүүлсэн тохиолдолд уг хөрөнгө хэний эзэмшилд шилжсэнээс үл хамааран гаргуулж, түүнийг төлбөрт суутгана.
78 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгчийн бие даан худалдан борлуулаагүй хөрөнгийг төлбөрт суутган авах тухай хүсэлт гаргах
78.1.Төлбөр авагч хөрөнгийн үнэлгээний талаарх мэдэгдэх хуудсыг хүлээн авснаас хойш 10 хоногийн дотор гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагад нийцэхүйц хөрөнгийг төлбөрт суутган авах тухай хүсэлт гаргаж болно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
78.2.Төлбөр авагч энэ хуулийн 78.1-д заасан санал гаргасан, төлбөр төлөгч энэ хуульд заасан хугацаанд хөрөнгөө бие даан борлуулаагүй бөгөөд хөрөнгийн үнэлгээний талаар гомдол гаргаагүй тохиолдолд хөрөнгийг хөрөнгийн үнэлгээний талаарх мэдэгдэх хуудсанд заасан үнээр төлбөр авагчид төлбөрт суутган шилжүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
78.3.Энэ хуулийн 78.2-т заасан шийдвэрийг шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гаргана.
78.4.Төлбөрт суутган шилжүүлэх хөрөнгийн үнэлгээ гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагын хэмжээнд илтэд нийцэхгүй, эсхүл хэд хэдэн төлбөр авагч хөрөнгийг төлбөрт суутган авах тухай санал гаргасан, эсхүл нэг гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хэд хэдэн төлбөр авагч байгаа тохиолдолд хөрөнгийг энэ хуулийн Тавдугаар бүлэгт заасны дагуу худалдан борлуулж, гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангана.
79 дүгээр зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичигт заасны дагуу хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэх
79.1.Гүйцэтгэх баримт бичигт заасан тохиолдолд хөрөнгийг төлбөр төлөгчөөс хураан авч, төлбөр авагчид шилжүүлнэ.
79.2.Төлбөр авагч тухайн хөрөнгийг хүлээн авахаас татгалзсан тохиолдолд төлбөр төлөгчид буцаан олгож, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.
80 дугаар зүйл.Талуудын харилцан шаардлагыг биелүүлэх
80.1.Гүйцэтгэх баримт бичигт заасны дагуу иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд харилцан үүрэг бүхий ижил төрлийн шаардлагыг гүйцэтгүүлэхээр нэхэмжилсэн тохиолдолд аль бага шаардлагыг их шаардлагаас нь хасаж суутган, уг хэмжээгээр гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелэгдсэнд тооцно.
80.2.Энэ хуулийн 80.1-д заасан шийдвэрийг шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гаргана.
81 дүгээр зүйл.Төлбөр төлөгчийн эдийн бус хөрөнгөөс суутгал хийх
81.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд төлбөр төлөгчийн дараахь эдийн бус хөрөнгөөс суутгал хийж болно:
81.1.1.үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээдэд холбогдох бараа, ажил, үйлчилгээ нийлүүлсний төлбөрийг шаардах эрх;
81.1.2.гүйцэтгэх баримт бичигт заасан төлбөр төлөгчийн шаардах эрх;
81.1.3.үл хөдлөх эд хөрөнгө түрээслэх эрх;
81.1.4.хуулиар хориглосноос бусад тохиолдолд оюуны өмчийг эзэмших, ашиглах, өмчлөх болон тэдгээртэй холбоотой шаардах эрх;
81.1.5.төлбөр төлөгчийн эдийн бус бусад хөрөнгө.
81.2.Төлбөр төлөгчийн эдийн бус хөрөнгөөс суутгал хийхдээ энэ хууль, бусад хуульд заасан журмыг баримтална.
81.3.Зарим төрлийн эдийн бус хөрөнгөөс суутгал хийх журмыг Засгийн газар хууль тогтоомжид нийцүүлэн тогтоож болно.
82 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгчийн шаардах эрхээс суутгал хийх
82.1.Төлбөр авагч зөвшөөрсөн тохиолдолд үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгчийн үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхийг гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагын хэмжээнд нийцүүлэн төлбөр авагчид шилжүүлнэ. Энэ тохиолдолд үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээд нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад, эсхүл төлбөр авагчид үүргийн гүйцэтгэлийг шилжүүлж үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгчийн үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхээс суутгал хийнэ.
82.2.Дараахь тохиолдолд үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхээс суутгал хийхийг хориглоно:
82.2.1.үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхээ хэрэгжүүлэх хугацаа өнгөрсөн;
82.2.2.үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээд Монгол Улстай эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх гэрээ байгуулаагүй гадаад улсын нутаг дэвсгэрт байгаа;
82.2.3.үүрэг гүйцэтгэгч-хуулийн этгээдэд холбогдуулан дампуурлын хэрэг үүсгэсэн, эсхүл татан буулгах ажиллагааг эхлүүлсэн;
82.2.4.үүрэг гүйцэтгэгч-хуулийн этгээд татан буугдсан, үйл ажиллагаагаа зогсоосон.
82.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгчийн үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрхээс суутгал хийх тухай тогтоол гаргаж, үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээдэд хүргүүлнэ.
82.4.Энэ хуулийн 82.3-т заасан шийдвэрт үүргийн гүйцэтгэлийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжүүлэх, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр төлбөр авагчид шилжүүлэх, уг шийдвэрийг гаргахаас өмнө байгуулсан үүрэг үүсгэж байгаа гэрээ, хэлцлийн нөхцөлд өөрчлөлт оруулахгүй байх үүрэг хүлээлгэнэ.
82.5.Энэ хуулийн 82.4-т заасны дагуу үүргийн гүйцэтгэлийг шилжүүлснийг үүрэг гүйцэтгэгч-гуравдагч этгээд үүрэг гүйцэтгүүлэгч-төлбөр төлөгчийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлсэнд тооцно.
83 дугаар зүйл.Гуравдагч этгээдийн эзэмшилд байгаа төлбөр төлөгчийн хөрөнгөөс суутгал хийх
83.1.Төлбөр төлөгчийн гуравдагч этгээдийн эзэмшилд байгаа хөрөнгөөс энэ хуульд заасан үндэслэл, журмыг баримтлан суутгал хийнэ.
84 дүгээр зүйл.Төлбөр төлөгчийн бусдын барьцаанд байгаа хөрөнгөөс суутгал хийх
84.1.Төлбөр төлөгчийн хөрөнгө гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд хүрэлцэхгүй бол түүний өмчлөлийн бусдад барьцаалсан хөрөнгөөс төлбөр гаргуулна.
84.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах зорилгоор бусдын барьцаанд байгаа хөрөнгөөс доор дурдсан журмаар суутгал хийнэ:
84.2.1.хуульд өөрөөр заагаагүй бол барьцааны зүйлийг барьцаалагчаас хураан авах, хамгаалах, холбогдох бүртгэлд тэмдэглэгээ хийлгэх зорилгоор шийдвэрийг улсын бүртгэлийн байгууллагад хүргүүлэх;
84.2.2.барьцааны зүйл, баримт бичгийг хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу худалдан борлуулах ажиллагааг гүйцэтгүүлэх зорилгоор барьцаалагчид шилжүүлэх.
84.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч нь төлбөр авагч, эсхүл барьцаалагчийн хүсэлтийг үндэслэн барьцааны хөрөнгийг энэ хуульд заасан журмын дагуу худалдан борлуулах, эсхүл төлбөрт суутган төлбөр авагчид шилжүүлэх тухай шийдвэр гаргана.
84.4.Гүйцэтгэх баримт бичигт зааснаар барьцаалагч болон төлбөр авагч нь нэг этгээд бол төлбөр төлөгчид өөр эд хөрөнгө байгаа эсэхээс үл хамааран барьцааны хөрөнгөөс төлбөрийг суутгана.
84.5.Барьцааны хөрөнгийг хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу худалдан борлуулна.
84.6.Барьцааны хөрөнгийг худалдан борлуулсны дараа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг суутган барьцаалагчийн шаардлагыг хангасны дараа бусад төлбөр авагчийн шаардлагыг биелүүлнэ.
84.7.Бусдын барьцаанд байгаа үнэт цаасыг энэ хуулийн 51 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу битүүмжилнэ.
85 дугаар зүйл.Төлбөр авагчийн хөрөнгийн эрхийг бүртгүүлэх
85.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр авагчид гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагын гүйцэтгэлд шилжүүлсэн хөрөнгийн эрхийг бүртгүүлэх зорилгоор дараахь тохиолдолд зохих баримт, материалыг бүрдүүлэн улсын бүртгэлийн байгууллагад хандана:
85.1.1.гүйцэтгэх баримт бичигт тухайн хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэхээр заасан;
85.1.2.төлбөр авагч шийдвэр гүйцэтгэгчийн санал болгосноор төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг төлбөрт суутган хүлээн авсан.
85.2.Энэ хуулийн 85.1-д заасны дагуу хөрөнгийг бүртгүүлэх зардлыг төлбөр авагч хариуцах бөгөөд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардалд тооцохгүй.
ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
ТӨЛБӨР ТӨЛӨГЧ-ИРГЭНЭЭС ТӨЛБӨР ГАРГУУЛАХ
86 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч-иргэний мөнгөн хөрөнгө болон бусад хөрөнгөөс төлбөр гаргуулах
86.1.Төлбөрийг төлбөр төлөгч-иргэний банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх хадгаламжийн болон харилцах дансанд байгаа мөнгөн хөрөнгө, эсхүл үнэт цаас, түүнчлэн үл хөдлөх, хөдлөх эд хөрөнгө, бусад хөрөнгөөс гаргуулна.
86.2.Гүйцэтгэх баримт бичгийг үндэслэн эхний ээлжид бэлэн мөнгө, эсхүл банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх хадгаламжийн болон харилцах дансанд байгаа төлбөр төлөгчийн мөнгөн хөрөнгө, бусад үнэт зүйлээс төлбөрийг гаргуулна.
86.3.Төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлого нь банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх хадгаламжийн болон харилцах дансанд ордог бол энэ хуульд заасан төлбөрт суутгаж болохгүй орлогыг хасаж, бусад хэсгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд шилжүүлнэ.
86.4.Төлбөр төлөгч-иргэнд мөнгөн хөрөнгө байхгүй, эсхүл мөнгөн хөрөнгө нь гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд хүрэлцэхгүй бол төлбөр төлөгчийн өмчлөлийн энэ хуулийн 86.1-д заасан бусад хөрөнгөөс төлбөрийг гаргуулна.
86.5.Энэ хуулийн 86.2, 86.4-т заасан хөрөнгө гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд хүрэлцэхгүй бол төлбөр төлөгчийн дундаа хэсгээр буюу хамтран өмчлөх хөрөнгийн түүнд ногдох хэсгээс төлбөрийг гаргуулна.
86.6.Энэ хуулийн 86.5-д заасан төлбөр төлөгчийн дундаа хэсгээр буюу хамтран өмчлөх хөрөнгийн түүнд ногдох хэсгээс төлбөрийг гаргуулах тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч тухайн хөрөнгийг энэ хуульд заасан журмын дагуу битүүмжилнэ.
86.7.Төлбөр авагч нь төлбөр төлөгчид ногдох хөрөнгийн хувь, хэмжээг тогтоолгохоор шүүхэд хандана.
86.8.Төлбөр авагч нь төлбөр төлөгчийн дундаа хэсгээр буюу хамтран өмчлөх хөрөнгийн түүнд ногдох хэсгээ бусад өмчлөгчид зах зээлийн үнээр худалдан борлуулах, бусад дундаа хэсгээр буюу хамтран өмчлөгч худалдан авахаас татгалзсан тохиолдолд албадан худалдан борлуулах, олсон орлогыг төлбөрт суутгуулан авах шаардлага гаргах эрхтэй.
86.9.Төлбөр төлөгч шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэхээс зайлсхийх, төлбөрт суутгаж болзошгүй хөрөнгийг нуун далдлах зорилгоор хийсэн хэлцэл нь Иргэний хуулийн 56.1-д заасны дагуу хүчин төгөлдөр бус байх бөгөөд төлбөр авагч Иргэний хуулийн 56.4-т заасны дагуу түүний үр дагаврыг арилгуулах, учирсан хохирлоо нөхөн төлүүлэхээр шаардлага гаргах эрхтэй.
86.10.Төлбөр төлөгч өөрт нь өвлүүлсэн хөрөнгийг хүлээн авсны дараа түүнд холбогдох гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд шаардлагатай төлбөрийг уг хөрөнгөөс гаргуулж болно.
86.11.Төлбөр төлөгчийн банк, эрх бүхий хуулийн этгээд дэх хадгаламжийн болон харилцах дансанд байгаа үнэт металл, эрдэнийн чулуу, үнэт цаас, бэлэн мөнгө, түүнчлэн төлбөр төлөгчөөс бусдад, бусдаас төлбөр төлөгчид бэлэн ба бэлэн бусаар шилжүүлсэн хоорондын төлбөр тооцооны мөнгөнөөс төлбөрийг гаргуулж болно.
87 дугаар зүйл.Төлбөр гаргуулж болохгүй хөрөнгө
87.1.Төлбөр төлөгч-иргэний зайлшгүй хэрэгцээт дараахь хөрөнгийг төлбөрт хураан авч болохгүй:
87.1.1.зайлшгүй хэрэгцээт хоол, хүнс, гал тогооны хэрэгсэл;
87.1.2.улирал бүрийн нэг ээлжийн хувцас;
87.1.3.хүйтний улиралд хэрэглэх түлээ, түлш;
87.1.4.мал аж ахуй болон газар тариалан эрхэлдэг бол хүн амын амьжиргааны доод түвшинтэй тэнцэхүйц тооны мал, тариалах үр;
87.1.5.төлбөр төлөгч-иргэн мэргэжлийнхээ ажил, үйлдвэрлэл явуулахад зайлшгүй шаардагдах эд юмс.
87.2.Энэ хуулийн 87.1.5-д заасан эд юмсын үнэ нь гүйцэтгэх баримт бичигт заасан төлбөрийн хэмжээнээс өндөр байгаа тохиолдолд уг эд юмсыг орлуулах үнэ хямд зүйлээр сольж болно.
88 дугаар зүйл.Төлбөр гаргуулж болохгүй орлого
88.1.Төлбөр төлөгч-иргэний дараахь орлогоос төлбөр гаргуулж болохгүй:
88.1.1.гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол, онцгой нөхцөл байдлын улмаас үзүүлж байгаа тусламж, тэтгэлэг, хандив;
88.1.2.илүү цагаар ажилласны нэмэгдэл хөлс, нэг удаагийн урамшуулал, ажлаас халагдсаны тэтгэмж;
88.1.3.Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд заасны дагуу олгож байгаа хөдөлмөрийн чадвар түр алдсаны, жирэмсний болон амаржсаны тэтгэмж;
88.1.4.донорт олгож байгаа нөхөх олговрын мөнгө;
88.1.5.нэмэгдэл хоол, амралт, сувиллын эмчилгээ, хиймэл эрхтэн хийлгэхэд зориулан олгосон зардал;
88.1.6.хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний, тэжээн тэтгэгчээ алдсаны тэтгэмж, тэтгэвэр;
88.1.7.хүүхдийн болон сургалтын байгууллагын тэтгэлгийн мөнгө;
88.1.8.эрүүл мэндэд учруулсан хохирлын нөхөн төлбөр;
88.1.9.хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн дагуу олгож байгаа тэтгэмж, тэтгэлэг.
89 дүгээр зүйл.Төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос төлбөр гаргуулах, суутгал тооцох
89.1.Төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос гаргуулах төлбөрийн хувь хэмжээг төлбөр авагч болон төлбөр төлөгчийн төлбөрийн чадвар, бусад байдлыг харгалзан шийдвэр гүйцэтгэгч тогтооно.
89.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос суутгал хийлгүүлэх мэдэгдлийг түүний ажиллаж байгаа, тэтгэвэр, тэтгэмж олгож байгаа хүн, хуулийн этгээд, албан тушаалтанд хүргүүлнэ.
89.3.Хүн, хуулийн этгээд, албан тушаалтан шийдвэр гүйцэтгэгчийн мэдэгдлийг хүлээн авмагц төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос сар тутам хийх суутгалын хуваарь гаргаж, үүний дагуу суутгасан орлогыг суутгал хийсэн өдрөөс хойш ажлын 3 өдрийн дотор мэдэгдэл олгосон шийдвэр гүйцэтгэгчид шилжүүлнэ.
89.4.Энэ хуулийн 89.3-т заасан шилжүүлгийн зардлыг төлбөр төлөгч хариуцна.
89.5.Төлбөр төлөгч ажлаас чөлөөлөгдсөн бол энэ хуулийн 89.2-т заасан мэдэгдэл хүлээн авагч 7 хоногийн дотор түүнээс төлбөрт суутгасан орлогын тооцоог гаргаж төлбөр төлөгч хаана, ямар ажилд шилжсэнийг мэдэгдэлд тэмдэглэж, мэдэгдлийг шийдвэр гүйцэтгэгчид буцаана.
89.6.Төлбөр төлөгч шилжиж очсон ажил, болон цалин хөлс, бусад орлого олдог газрын хаягийг шийдвэр гүйцэтгэгчид даруй мэдэгдэх үүрэгтэй.
89.7.Төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос дараахь тохиолдолд төлбөр гаргуулна:
89.7.1.тогтмол төлөгдөх төлбөрийг гаргуулах;
89.7.2.төлбөр төлөгч хөрөнгөгүй нь тогтоогдсон, эсхүл байгаа хөрөнгө нь гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахад хүрэлцэхгүй.
89.8.Төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос суутгал тооцохдоо нийгмийн даатгалын шимтгэл болон татварт ногдох хэсгийг хассан үнийн дүнгээс тооцно.
89.9.Энэ хуулийн 89.7-д заасан орлогод ирээдүйд олгох цалин хөлс, бусад орлого нэгэн адил хамаарна.
89.10.Төлбөр төлөгч хэд хэдэн газраас цалин хөлс, бусад орлого, эсхүл эд хөрөнгөөр хөлс авдаг бол тэдгээрийг нийлүүлэн тооцно.
89.11.Цалин хөлс, бусад орлогоос төлбөр гаргуулах, суутгал хийхтэй холбогдсон гомдлыг шүүх хүлээн авахгүй.
89.12.Хэд хэдэн гүйцэтгэх баримт бичгийн дагуу төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос нэг удаа гаргуулах төлбөрийн хэмжээ цалин хөлсний 50 хувиас хэтэрч болохгүй. Төлбөрийг гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлэх хүртэл суутгана.
90 дүгээр зүйл.Хүүхдийн тэтгэлгийг гаргуулах
90.1.Хүүхдийн тэтгэлгийг төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос гадна шүүхийн шийдвэрт дурдсан мөнгөн болон бусад эд хөрөнгөөс гаргуулна.
90.2.Хүүхдийн тэтгэлгийг төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлого, мөнгөн болон бусад эд хөрөнгөөс гаргуулахад энэ хуульд заасан журмыг баримтална.
90.3.Төлбөр авагч зөвшөөрсөн тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч хүүхдийн тэтгэлгийг сар, улирал, хагас жил, жилээр, эсхүл нэг удаа мөнгөн болон эд хөрөнгөөр төлбөр төлөгчөөс гаргуулж болно.
90.4.Төлбөр төлөгч нь энэ хуулийн 33.2-т зааснаас гадна, гадаад улсад байнга оршин суухаар явах бол ажлын 3 өдрийн дотор харьяалах шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага болон төлбөр авагчид мэдэгдэх үүрэгтэй.
90.5.Төлбөр төлөгч гадаад улсад байнга оршин суухаар явах тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуульд заасан журмын дагуу шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх баталгааг хангуулна.
90.6.Шийдвэр гүйцэтгэгч шүүхийн шийдвэрээр тогтоосон тэтгэлгийн төлөгдөөгүй хэсгийг хугацаа харгалзахгүйгээр төлбөр төлөгчөөс нөхөн гаргуулна.
90.7.Төлбөр төлөгч хөдөлмөрийн чадваргүй болсон тохиолдолд тухайн хугацааны тэтгэлгийн хэсгийг, эсхүл бүхэлд нь нөхөн төлүүлэхээс чөлөөлүүлэх хүсэлтээ шүүхэд гаргаж болно.
91 дүгээр зүйл.Тэтгэлгийн зөрүүг нөхөн гаргуулах, шүүхийн шийдвэр биелүүлэхээс зайлсхийсэн этгээдэд хүлээлгэх хариуцлага
91.1.Тэтгэлгийг энэ хуулийн 90.3-т заасан хугацаагаар тооцож нэг удаа гаргуулсан бөгөөд уг хугацаанд тэтгэлэг тогтоох үед мөрдөгдөж байсан хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ, амьжиргааны доод түвшин өөрчлөгдсөн бол төлбөр авагч тэтгэлгийн зөрүүг нөхөн олгуулах тухай нэхэмжлэл гаргах эрхтэй.
91.2.Шүүхийн шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр биелүүлээгүй, хөдөлмөр эрхлэх чадвартай бөгөөд хөдөлмөр эрхлээгүй үндэслэлээр тогтоосон тэтгэлгийг төлөхөөс зориуд зайлсхийсэн, эсхүл шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхэд зориуд саад учруулсан хүн, хуулийн этгээд, төлбөр төлөгчид хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
92 дугаар зүйл.Хорих ял эдэлж байгаа төлбөр төлөгчийн хөдөлмөрийн хөлснөөс төлбөр гаргуулах
92.1.Хорих ял эдэлж байгаа хоригдлын төлбөрийг түүний өмчлөлийн эд хөрөнгөөс төлүүлсний дараа дутуу хэсгийг төлүүлэхээр хоригдлын хөдөлмөрийн хөлснөөс суутгал хийх тухай мэдэгдлийг ял эдэлж байгаа хорих ангийн захиргаанд хүргүүлнэ.
92.2.Мэдэгдэл хүлээн авсан хорих ангийн захиргаа хоригдлын хөдөлмөрийн хөлснөөс сар бүр суутгал хийж, иргэний шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст шилжүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
92.3.Хорих ял эдэлж байгаа хоригдлын хөдөлмөрийн хөлс, бусад орлогоос суутгал хийхэд энэ хуульд заасан хязгаарлалт хамаарахгүй.
НАЙМДУГААР БҮЛЭГ
ТӨЛБӨР ТӨЛӨГЧ-ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН ХӨРӨНГӨӨС ТӨЛБӨР ГАРГУУЛАХ
93 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн мөнгөн хөрөнгөөс төлбөр гаргуулах
93.1.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн мөнгөн хөрөнгө төлбөр төлөхөд хүрэлцэхгүй тохиолдолд түүний өмчлөлд хамаарах гүйлгээнээс, эсхүл гүйлгээнд оруулахыг хязгаарласнаас бусад хөрөнгөнөөс төлбөрийг суутгана. Энэ тохиолдолд тухайн хөрөнгө хаана, ямар зориулалтаар ашиглагдаж байгаа нь үл хамаарна.
93.2.Улсын төсвөөс санхүүждэг төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн дансанд байгаа төлбөр төлөх зориулалт бүхий мөнгөн хөрөнгө нь төлбөрт хүрэлцэхгүй тохиолдолд дараагийн жилийн төсөвт нэмж тусгаж, төлбөрийг барагдуулна.
93.3.Төлбөр төлөгч нь банк бол тухайн арилжааны банкны Монгол банкан дахь харилцах данснаас хасалт хийх, төлбөрийн шаардлагын хэмжээгээр дансны зарлагын гүйлгээг битүүмжлэн төлбөрийг гаргуулна.
93.4.Төлбөр төлөгчийн нийт хөрөнгө нь гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахад хүрэлцэхгүй тохиолдолд тухайн хуулийн этгээдийн үүсгэн байгуулагч, хувь эзэмшигчийн эд хөрөнгөөс төлбөр гаргуулах эсэх асуудлыг үүсгэн байгуулагч, хувь эзэмшигчийн эд хөрөнгийн хариуцлагын харилцааг зохицуулсан хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу шийдвэрлэнэ.
93.5.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн хөрөнгөөс суутгал хийхдээ уг хуулийн этгээдэд хөрөнгөө итгэмжлэн хадгалуулсан, өөрийн нэрийн өмнөөс аливаа гүйлгээ, төлбөр, тооцоо гүйцэтгүүлэхээр данс эзэмшиж байгаа бусад этгээдийн хөрөнгөөс суутгал хийхгүй.
93.6.Энэ зүйлд заасан журмыг хувиараа аж ахуй эрхэлдэг төлбөр төлөгч-иргэнд холбогдуулан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах тохиолдолд нэгэн адил баримтална.
93.7.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээд энэ хуульд заасан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар зээлдэгч, хөрөнгө оруулагч, хувь эзэмшигч, үүсгэн байгуулагчид мэдэгдэх үүрэгтэй бөгөөд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны улмаас бий болсон хөрөнгийн өөрчлөлтийн талаар улсын бүртгэл, татварын байгууллагад мэдээлэх үүрэгтэй.
93.8.Шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа нь төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн төлбөр гүйцэтгэх чадварт ноцтой нөлөөлөх тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар дампуурлын хэрэг үүсгэх тухай нэхэмжлэл гаргах эрх бүхий этгээдэд мэдэгдэх үүрэгтэй.
94 дүгээр зүйл.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн хөрөнгийг хураан авах, худалдан борлуулах, төлбөрт суутгах дараалал
94.1.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэхэд хүрэлцэхүйц мөнгөн хөрөнгө байхгүй тохиолдолд уг хуулийн этгээдийн хөрөнгө хэний эзэмшилд байгаагаас үл хамааран дараахь хөрөнгийг хураан авах, худалдан борлуулах, төлбөрт суутгах ажиллагаа явуулна:
94.1.1.мөнгөн хөрөнгө, бараа, ажил, үйлчилгээ үйлдвэрлэх, гүйцэтгэхэд шууд хамааралгүй хөдлөх эд хөрөнгө, үнэт цаас, бэлэн бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд шууд хэрэглэгдэхгүй бусад материал, үнэт зүйл;
94.1.2.бараа, ажил, үйлчилгээ үйлдвэрлэх, гүйцэтгэхэд шууд хамааралгүй хөрөнгийн эрх;
94.1.3.бараа, ажил, үйлчилгээ үйлдвэрлэх, гүйцэтгэхэд шууд хамааралгүй үл хөдлөх хөрөнгө;
94.1.4.бараа, ажил, үйлчилгээ үйлдвэрлэх, гүйцэтгэхэд шууд хамаарал бүхий хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгө, бараа, материал, бусад түүхий эд, техник, тоног төхөөрөмж, үнэт цаас.
95 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн өмчлөлийн бусдын эзэмшилд байгаа мөнгөн болон бусад хөрөнгөөс төлбөр гаргуулах
95.1.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн банкан дахь харилцах данс, хадгаламжид байгаа үнэт металл, эрдэнийн чулуу, үнэт цаас, мөнгөн хөрөнгө, түүнчлэн төлбөр төлөгчөөс бусдад, бусдаас төлбөр төлөгчид бэлэн ба бэлэн бусаар шилжүүлсэн хоорондын төлбөр тооцооны мөнгөнөөс төлбөр гаргуулж болно.
96 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг битүүмжлэх
96.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг энэ хуулийн 49 дүгээр зүйлд заасны дагуу битүүмжилж, энэ тухай мэдэгдлийг улсын бүртгэлийн байгууллагад даруй хүргүүлнэ.
96.2.Мэдэгдэлд уг үл хөдлөх эд хөрөнгийн үнэ, тоо, хэмжээ, байршил, төлбөр авагчийн шаардсан мөнгөн дүнгийн тухай мэдээллийг тусгана.
96.3.Мэдэгдлийн хуулбарыг татварын байгууллагад хүргүүлнэ.
96.4.Улсын бүртгэлийн байгууллага нь энэ хуулийн 96.1-д заасан мэдэгдлийг хүлээн авсан тохиолдолд тухайн битүүмжлэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгө эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн эсэхийг тодорхойлсон лавлагааг ажлын 3 өдрийн дотор мэдэгдэл өгсөн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст ирүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
97 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээд өөрчлөн зохион байгуулагдах үед төлбөр гаргуулах
97.1.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээд нийлэх, нэгдэх, тусгаарлах, хуваагдах, өөрчлөгдөх замаар өөрчлөн зохион байгуулагдсан тохиолдолд Иргэний хуульд заасны дагуу тухайн байгууллагын мөнгөн хөрөнгө болон бусад эд хөрөнгөөс төлбөр гаргуулна.
98 дугаар зүйл.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаа дуусгавар болох үед төлбөр гаргуулах
98.1.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээд татан буугдсан, дампуурсан зэргээр үйл ажиллагааг нь зогсоосон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлж гүйцэтгэх баримт бичгийг татан буулгах комисс, дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгчид шилжүүлнэ.
98.2.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд холбогдуулан дампуурлын хэрэг үүсгэсэн тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагаас илүү гарсан хэмжээгээр хөрөнгийг битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан шийдвэрийг хүчингүй болгож, энэ талаар дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгчид мэдэгдэнэ.
98.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч битүүмжилсэн, барьцаалсан, хураан авсан хөрөнгийн үнэ нь гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагын хэмжээнээс илүүгүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах зорилгоор албадан борлуулах, эсхүл төлбөрт суутган шилжүүлэх тухай шийдвэр гаргана.
98.4.Шаардлагыг нь хангасан гүйцэтгэх баримт бичгийг дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгч, эсхүл татан буулгах комисст хүргүүлнэ.
98.5.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд дампуурлын хэрэг үүсгэснээс хойш энэ хуулийн 44.2-т заасан аливаа арга хэмжээг гүйцэтгэхгүй. Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд холбогдуулан татан буулгах ажиллагаа эхлүүлсэн, эсхүл дампуурлын хэрэг үүсгэснээс хойш гүйцэтгэх баримт бичиг олгосон, эсхүл ирүүлсэн баримт бичгийн дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулаагүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийг татан буулгах комисс, дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгчид шилжүүлнэ.
98.6.Татан буулгах комисс, дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийг хүлээн авмагц Иргэний хууль, Дампуурлын тухай хуульд заасан журмын дагуу төлбөр авагчид, эсхүл гүйцэтгэх баримт бичиг ирүүлсэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд төлбөрийг шилжүүлнэ.
98.7.Төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдэд дампуурлын хэрэг үүсгэн дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөө хэрэгжүүлснээр үйл ажиллагаа нь сэргэж төлбөрийн чадвартай болсон боловч төлөвлөгөөний хугацаа дуусахад төлбөрийг барагдуулж дуусаагүй тохиолдолд дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийг шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст шилжүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
98.8.Төлбөр авагчийн хүсэлтээр шийдвэр гүйцэтгэгч өөрийн шилжүүлсэн гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах талаар татан буулгах комисс, дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгчийн авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ хуульд нийцсэн эсэхийг шалгаж болно.
ЕСДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ЭД ХӨРӨНГИЙН БУС ШААРДЛАГЫГ ХАНГАХ ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА
99 дүгээр зүйл.Тодорхой ажиллагаа гүйцэтгэх, эсхүл тодорхой ажиллагаа гүйцэтгэхгүй байхыг хариуцагчид даалгасан шийдвэрийг гүйцэтгэх
99.1.Төлбөр төлөгч шүүхийн шийдвэрт заасан хөрөнгийн бус шаардлагыг даруй биелүүлэх үүрэгтэй.
99.2.Шаардлагыг биелүүлэхэд тодорхой хугацаа шаардлагатай, эсхүл тодорхой хугацаанд уг шаардлагыг биелүүлэхээр шийдвэрт заасан бол төлбөр төлөгч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хугацаанд, эсхүл уг шаардлагыг биелүүлэхэд шаардагдах ердийн боломжит хугацаанд биелүүлнэ.
99.3.Төлбөр төлөгч шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлээгүй бөгөөд шүүх гүйцэтгэх баримт бичиг олгосон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчид иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэсэн тухай мэдэгдэж, гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг сайн дураар биелүүлэх хугацааг хуульд нийцүүлэн тогтоож, биелүүлээгүй тохиолдолд төлбөр төлөгчид урьдчилан мэдэгдэлгүйгээр шүүхийн шийдвэрийг албадан биелүүлэх тухай сануулна.
99.4.Төлбөр төлөгч гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг сайн дураар биелүүлэхгүй нь илт бөгөөд төлбөр төлөгчид энэ хуулийн 99.3-т заасны дагуу хугацаа тогтоох нь иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд саад учруулах үндэслэлтэй тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг даруй эхлүүлнэ.
100 дугаар зүйл.Орон байр, барилгаас нүүлгэн гаргах, байр, агуулах сав, газар чөлөөлөх, барилга байгууламжийг нураах тухай шийдвэрийг гүйцэтгэх
100.1.Орон байр, барилга, агуулах, савыг төлбөр төлөгч буюу нүүн гарах этгээд, түүний хамт амьдарч байгаа гэр бүлийн гишүүн, тэдгээрийн эд хөрөнгө, мал, гэрийн тэжээвэр амьтнаас чөлөөлж, төлбөр төлөгч буюу нүүн гарах этгээдэд албадан чөлөөлсөн үл хөдлөх хөрөнгийг цаашид эзэмших, ашиглахыг хориглож, төлбөр авагчид хүлээлгэн өгснөөр орон байрнаас нүүлгэн гаргах тухай гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлсэнд тооцно.
100.2.Газрыг төлбөр төлөгч буюу албадан нүүж байгаа этгээдийн хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгөөс чөлөөлж, албадан чөлөөлсөн газрыг цаашид эзэмших, ашиглахыг хориглож, төлбөр авагчид хүлээлгэн өгснөөр газар чөлөөлөх тухай гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэсэнд тооцно. Тухайн газар дээрх төлбөр төлөгч буюу албадан нүүж байгаа этгээдийн барилга байгууламжийг нураах, буулгах арга хэмжээг гүйцэтгэх баримт бичигт энэ тухай тусгайлан заасан тохиолдолд гүйцэтгэнэ.
100.3.Гүйцэтгэх баримт бичигт заасан барилга байгууламжийг нураах, буулгах болон барилгын үлдэгдэл хог хаягдлаас газрыг цэвэрлэх ажиллагаа явуулснаар барилга байгууламжийг албадан нураах тухай гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэсэнд тооцно.
100.4.Барилга, орон байрнаас нүүлгэн гаргах тухай хугацаатай мэдэгдлийг биелүүлээгүй тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч албадан нүүлгэх өдөр, цагийг тогтоосон мэдэгдлийг нүүн гарвал зохих этгээдэд өгнө.
100.5.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 100.1, 100.2-т заасан ажиллагааг гүйцэтгэхдээ төлбөр төлөгч буюу нүүн гарах этгээд, хөндлөнгийн хоёроос доошгүй гэрчийг байлцуулж, шаардлагатай бол сууц өмчлөгчдийн холбооны төлөөлөл, баг, хорооны Засаг даргыг оролцуулна. Шаардлагатай бол шийдвэр гүйцэтгэгч уг ажиллагааны үед хариуцах эзэнд нь шилжүүлээгүй эд зүйл, хөрөнгийг хадгалах бөгөөд холбогдох зардлыг төлбөр төлөгч хариуцна.
100.6.Төлбөр төлөгч энэ хуулийн 100.5-д заасан эд зүйл, хөрөнгийг 2 сарын хугацаанд аваагүй тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч түүнд урьдчилан мэдэгдэж хуульд заасан журмын дагуу худалдан борлуулна. Худалдан борлуулах ажиллагааны үр дүнд бий болсон мөнгөн хөрөнгийг гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах болон иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг төлөхөд зарцуулж, үлдсэн хэсгийг төлбөр төлөгчид олгоно.
100.7.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ зүйлд заасан ажиллагааг гүйцэтгэхэд цагдаагийн байгууллага болон мэргэжлийн бусад байгууллагын туслалцаа авч болно. Туслалцаа авахтай холбогдсон зардлыг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардалд тооцно.
100.8.Нүүн гарах этгээд албадан нүүлгэх мэдэгдэлд заасан хугацаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр барилга, орон байранд байхгүй, эсхүл албадан чөлөөлөх барилга, орон байр бусдын ашиглалтад байгаа нь шийдвэрийг биелүүлэхэд саад болохгүй.
100.9.Энэ хуулийн 100.8-д заасан тохиолдолд нүүн гарах этгээдийн эд хөрөнгийг нь битүүмжлэн зохих этгээдэд хадгалуулахаар хүлээлгэн өгч, барилга, орон байрыг чөлөөлнө.
100.10.Жилийн аль ч улиралд албадан нүүлгэх ажиллагааг гүйцэтгэж болох бөгөөд энэ хуулийн 27.2.4-т заасан үндэслэлийн дагуу уг ажиллагааг түдгэлзүүлж болно.
100.11.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 100.7-д заасан арга хэмжээний зардлыг төлбөр авагчийн зөвшөөрснөөр түүнээс гаргуулан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлаас нөхөн олгуулж болно.
101 дүгээр зүйл.Төлбөр авагчийг байр, барилга байгууламжид нүүлгэн оруулах тухай шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх
101.1.Төлбөр авагчийг гүйцэтгэх баримт бичигт заасан байр, барилга байгууламжид нүүлгэн оруулж, цаашид хэвийн ашиглах боломж, нөхцөлийг бүрдүүлснээр байр, барилга байгууламжид нүүлгэн оруулах тухай гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлсэнд тооцно.
102 дугаар зүйл.Хүүхдийг эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид шилжүүлэх, тэдгээртэй уулзуулах тухай шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх
102.1.Хүүхдийг эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид шилжүүлэх зэрэг төлбөр төлөгчид тодорхой үйлдэл хийх, эсхүл тодорхой үйлдэл хийхгүй байх үүрэг хүлээлгэсэн шүүхийн шийдвэрийг тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч албадан гүйцэтгэнэ.
102.2.Хүүхдийг эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид шилжүүлэхэд гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шилжүүлэн авах эрх бүхий этгээдийг шаардлагатай тохиолдолд цагдаагийн байгууллага, хүүхдийн эрхийг хамгаалах болон бусад төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөллийг оролцуулан хүлээлгэн өгнө.
102.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч шүүхийн шийдвэрт нийцүүлэн хүүхдийг гүйцэтгэх баримт бичигт заасан эрх бүхий этгээдтэй саадгүй уулзуулах боломж, нөхцөлийг бүрдүүлэх асуудлаар талуудын хооронд гэрээ хийлгэснээр гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлсэнд тооцно.
102.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 102.3-т заасны дагуу байгуулсан гэрээнд хяналт тавина. Хэрэв төлбөр төлөгч гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэх зорилгоор байгуулсан гэрээг зөрчсөн бол энэ хуульд заасан журмын дагуу иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээх, дахин явуулах эсэхийг шийдвэрлэнэ.
103 дугаар зүйл.Үндэслэлгүйгээр ажлаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн, өөр ажилд шилжүүлсэн ажилтныг эгүүлэн тогтоох тухай шийдвэрийг гүйцэтгэх
103.1.Үндэслэлгүйгээр ажлаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн, өөр ажилд шилжүүлсэн ажилтныг урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн тогтоох тухай шийдвэрийг ажил олгогч уг шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрийн дараагийн ажлын өдөрт багтаан биелүүлэх үүрэгтэй.
103.2.Энэ хуулийн 103.1-д заасан хугацаанд сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч албадан гүйцэтгэх тухай мэдэгдлийг ажил олгогчид хүргүүлж, тогтоосон хугацаанд сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд энэ хуульд заасан журмын дагуу албадан гүйцэтгэнэ.
103.3.Мэдэгдлийг хүлээн авсан ажил олгогч урьд гаргасан шийдвэрээ хүчингүй болгож, тухайн ажилтныг эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн тогтоосноор гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлага биелэгдсэнд тооцно.
103.4.Хуулийн этгээд татан буугдсан, өөрчлөн байгуулагдсаны улмаас шийдвэрийг гүйцэтгэх боломжгүй болсон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч тухайн баримт бичгийг шүүхэд буцаах тухай шийдвэр гаргаж, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид шилжүүлнэ.
103.5.Энэ хуулийн 103.4-т зааснаас бусад ажилтны урьд ажиллаж байсан ажлын байр, албан тушаал нь цомхотгогдсон бол ажил олгогч ажилтантай тохиролцсоны үндсэн дээр урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалтай дүйцэх өөр ажил, албан тушаалд ажиллуулах үүрэгтэй.
АРАВДУГААР БҮЛЭГ
ТӨЛБӨРТ ГАРГУУЛСАН МӨНГӨН ХӨРӨНГИЙГ ХУВААРИЛАХ, ТӨЛБӨР АВАГЧИЙН ШААРДЛАГЫГ ХАНГАХ
104 дүгээр зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэх
104.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хөрөнгийг төлбөр төлөгчөөс хураан авч, төлбөр авагчид шилжүүлж энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ.
104.2.Шийдвэрт нэр заасан тодорхой хөрөнгө бусдын ашиглалт, эзэмшилд байгаа нь шийдвэрийг биелүүлэхэд саад болохгүй.
105 дугаар зүйл.Төлбөрт гаргуулсан мөнгөн хөрөнгийг хуваарилах
105.1.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад хураан авсан, төлбөр авагчид шилжүүлбэл зохих мөнгөн хөрөнгийг ажлын 3 өдрийн дотор төлбөр авагчид шилжүүлнэ.
105.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчөөс гаргуулан авсан /үүний дотор төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийг худалдан борлуулснаас бий болсон/ мөнгөн хөрөнгөөс иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг явуулахад гарсан зардлыг эхний ээлжид төлүүлж, бусад мөнгөн хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлнэ.
105.3.Гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг хангасны дараа үлдсэн мөнгөн хөрөнгийг төлбөр төлөгчид буцааж олгоно.
105.4.Төлбөрт гаргуулсан мөнгөн хөрөнгө нь хэд хэдэн төлбөр авагчийн шаардлагыг нэгэн зэрэг хангахад хүрэлцэхгүй бол энэ хуулийн 112 дугаар зүйлд заасан дарааллыг баримтлан гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангана.
106 дугаар зүйл.Бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй гуравдагч этгээдийн худалдан борлуулсан хөрөнгөтэй холбогдсон эрх
106.1.Бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй гуравдагч этгээд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны дагуу худалдан борлуулсан хөрөнгөөс шаардлагаа хангуулахаар тухайн эд хөрөнгө байгаа газрын шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.
107 дугаар зүйл.Шийдвэр гүйцэтгэгч бэлэн мөнгө хүлээн авах
107.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөрт бэлэн мөнгө хүлээн авах, түүнийг төлбөр авагчид олгохдоо энэ тухай баримтыг хоёр хувь үйлдэж, үйлдсэн он, сар, өдрийг бичиж, гарын үсэг зуруулан, төлбөр төлөгчид нэг хувийг өгч, нэг хувийг нь хувийн хэрэгт хавсаргана.
107.2.Бэлэн мөнгө хүлээн авах баримт нь нэгдсэн дугаартай, хэвлэмэл маягт байна.
107.3.Бэлэн мөнгө хүлээн авсан баримт нь ямар нэгэн засваргүй байна.
107.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч нь хүлээн авсан бэлэн мөнгийг төв суурин газарт 24 цаг, хөдөө орон нутагт 72 цагийн дотор төлбөр авагчид олгож, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэх газрын дансанд шилжүүлнэ.
107.5.Гадаад валютын ханшийг шүүхийн шийдвэр гарсан өдрийн Монголбанкнаас зарласан албан ёсны ханшаар тодорхойлно.
108 дугаар зүйл.Гаргуулсан төлбөрийг олгох
108.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч гаргуулсан төлбөрийг төлбөр авагчийн банкан дахь дансанд бэлэн бусаар шилжүүлэх, эсхүл төлбөр авагчид бэлнээр хүлээлгэн өгөх ба дансны дугаар тодорхойгүй тохиолдолд мөнгийг шийдвэр гүйцэтгэх газрын дансанд шилжүүлнэ.
108.2.Гадаадад оршин суугаа /оршин байгаа/ төлбөр авагчид төлбөрийн мөнгийг шийдвэр гүйцэтгэх газрын данснаас банкаар дамжуулан гадаад төлбөр тооцооны журмаар олгох бөгөөд шилжүүлэх журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, Монголбанкны Ерөнхийлөгчтэй хамтран батална.
109 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын данснаас мөнгө олгох
109.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд мөнгө шилжиж орсон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр авагчид мэдэгдэх, мөнгийг олгох ажиллагааг даруй гүйцэтгэх бөгөөд төлбөр авагчийн эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, оршин суугаа /оршин байгаа/ хаяг тодорхойгүй, эсхүл буруу хаягаар шилжиж орсон бол тодруулах ажиллагаа хийнэ.
109.2.Дансанд мөнгө шилжүүлэгч нь төлбөр төлөгч, төлбөр авагчийн эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, хаягийг үнэн зөв, тодорхой бичих үүрэгтэй ба хаягийг буруу бичсэнээс гарсан нэмэгдэл зардлыг буруутай этгээд хариуцна.
110 дугаар зүйл.Хүүхдийн тэтгэлгийн мөнгийг олгох
110.1.Хүүхдийн тэтгэлгийн мөнгийг дараахь журмаар олгоно:
110.1.1.төлбөр төлөгчийн цалин хөлс, бусад орлогоос суутгал хийсэн хүн, хуулийн этгээд түүнийг төлбөр авагчид бэлнээр олгох, эсхүл харилцах болон хадгаламжийн дансанд шилжүүлэх;
110.1.2.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд шилжиж орсон тэтгэлгийн мөнгийг банкаар дамжуулан төлбөр авагчид бэлнээр олгох, эсхүл түүний хадгаламжийн дансанд, эсхүл өөрийнх нь заасан дансанд шилжүүлэх.
110.2.Хүүхдийн тэтгэлгийн мөнгөнд тооцон төлбөр төлөгчөөс гаргуулан авсан эд хөрөнгийг энэ хуульд заасан журмын дагуу худалдан борлуулж, эсхүл шилжүүлнэ.
111 дүгээр зүйл.Төлбөрийг хэсэгчлэн гүйцэтгэх
111.1.Төлбөр төлөгчөөс гаргуулсан хөрөнгө нь төлбөрийн шаардлагыг хангахад хүрэлцэхгүй байгаа тохиолдолд төлбөрийг хэсэгчлэн гүйцэтгэж болно.
112 дугаар зүйл.Хэд хэдэн төлбөр авагчийн шаардлагыг хангах дараалал
112.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр төлөгчөөс гаргуулсан хөрөнгө, мөнгө нь нэгэн зэрэг /нэг гүйцэтгэх баримт бичгээр/ шаардлага гаргасан хэд хэдэн төлбөр авагчийн шаардлагыг нэгэн зэрэг хангахад хүрэлцэхгүй бол төлбөр авагч нэг бүрийн авах төлбөрийн хэмжээгээр хувь тэнцүүлэн олгоно.
112.2.Хүүхдийн тэтгэлэг, бусдын амь нас, эрүүл мэндэд учирсан хохирлын төлбөрийг дараалал харгалзахгүй тэргүүн ээлжид олгоно.
112.3.Хэд хэдэн гүйцэтгэх баримт бичгийн дагуу хэд хэдэн төлбөр авагчийн хөрөнгийн шинжтэй шаардлагыг гүйцэтгэх баримт бичиг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад бүртгэгдсэн дарааллын дагуу хангах бөгөөд, эхний гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг бүрэн хангаснаар дараагийн гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах зарчмыг баримтална.
112.4.Дараагийн гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангах нь эхний гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг хангуулах төлбөр авагчийн ашиг сонирхолд хамааралгүй бол энэ хуулийн 112.3-т заасан дарааллыг баримтлахгүй.
113 дугаар зүйл.Төлбөрийг биелүүлсэнд тооцох
113.1.Төлбөр төлөгчөөс шүүхийн шийдвэрт заасан хөрөнгө, мөнгийг гаргуулснаар төлбөрийг биелүүлсэнд тооцно.
113.2.Төлбөр авагчид зохих хөрөнгийг шилжүүлсэн тухай баримт бичгийг гардуулж, гүйцэтгэх баримт бичгийг хаана.
114 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд мөнгө хадгалах
114.1.Төлбөр авагчийн хаяг тодорхойгүйгээс олгогдоогүй мөнгийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд нийтэд зарласнаас хойш дараахь хугацаанд хадгална:
114.1.1.иргэнд олгох бол 3 жил;
114.1.2.хуулийн этгээдэд шилжүүлэх бол 1 жил.
114.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд байгаа мөнгийг гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангахаас бусад зориулалтаар зарцуулахыг хориглоно.
114.3.Энэ хуулийн 114.1-д заасан хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд мөнгийг улсын төсөвт шилжүүлнэ.
114.4.Төлбөр авагчийн хаяг, дансны дугаар тодорхой болсон, эсхүл төлбөр авагч хүсэлт гаргасан тохиолдолд энэ хуулийн 114.3-т зааснаар улсын төсөвт шилжүүлсэн мөнгийг хугацаа харгалзахгүйгээр буцаан олгоно.
АРВАН НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ГАДААДЫН ИРГЭН, ХАРЬЯАЛАЛГҮЙ ХҮН, ГАДААД УЛСЫН БОЛОН ОЛОН УЛСЫН БАЙГУУЛЛАГАТАЙ ХОЛБООТОЙ ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА
115 дугаар зүйл.Гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, гадаад улсын болон олон улсын байгууллагатай холбоотой иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа
115.1.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, гадаад улсын Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дэх хөрөнгө, олон улсын байгууллага, тэдгээрийн хөрөнгөтэй холбоотой шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэхэд Монгол Улсын олон улсын гэрээ, энэ хуульд заасан нийтлэг журмыг баримтална.
115.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч гадаад улсын иргэн, гадаад улсын Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дэх хөрөнгө, олон улсын байгууллага, дипломат төлөөлөгчийн газрын хөрөнгөд холбогдуулан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх аливаа ажиллагаа явуулахын өмнө тухайн этгээд, түүний хөрөнгө нь Монгол Улсын олон улсын гэрээнд зааснаар халдашгүй дархан эрх, ямба эдлэх эсэхийг тогтооно.
115.3.Энэ хуулийн 115.2-т заасныг тогтооход хууль зүйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагаар уламжлуулан гадаад харилцааны асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагаас мэдээлэл авч болно.
115.4.Энэ хуулийн 115.2-т заасан асуудал нь хэрэг маргааныг шийдвэрлэх шатанд тогтоогдсон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 115.3-т заасан ажиллагааг явуулахгүй.
115.5.Гадаад улсын иргэн, харьяалалгүй хүн болон гадаад улсын, олон улсын байгууллага, гадаад улсад байнга оршин суудаг Монгол Улсын иргэнтэй холбоотой шийдвэрийг гүйцэтгэхэд Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасны дагуу тухайн төлбөр төлөгч, түүний хөрөнгийн талаар мэдээлэл цуглуулах, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр төлөгчийн байнгын оршин сууж байгаа, эсхүл хөрөнгө нь оршин байгаа гадаад улсын шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх чиг үүрэг бүхий байгууллагад шилжүүлэн гүйцэтгүүлнэ.
116 дугаар зүйл.Гадаад улсын болон олон улсын шүүх, арбитрын шийдвэрийг гүйцэтгэх
116.1.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаад улсын, олон улсын шүүх, арбитрын шийдвэрийг гүйцэтгэх журмыг энэ хууль, Монгол Улсын олон улсын гэрээгээр тодорхойлно.
117 дугаар зүйл.Гадаад улсын болон олон улсын байгууллагын хөрөнгийг битүүмжлэх, хураах
117.1.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд зааснаар иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж болохгүй үндэслэл тогтоогдоогүй бол төлбөр төлөгч-гадаад улсын хөрөнгийг Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасан журмын дагуу битүүмжлэх, хураан авах, төлбөрт суутгах ажиллагааг гүйцэтгэнэ.
117.2.Төлбөр төлөгч-гадаад улс Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт өмч хөрөнгөтэй эсэхийг тогтоох зорилгоор төрийн холбогдох байгууллага, албан тушаалтнаас лавлагаа, тодорхойлолт авна.
117.3.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасны дагуу гадаад улсын иргэн, харьяалалгүй хүн, гадаад улсын, олон улсын байгууллага, тэдгээрийн эд хөрөнгөтэй холбогдуулан иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах боломжгүй үндэслэл тогтоогдсон тохиолдолд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгоно.
АРВАН ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ЗАРДАЛ, ГҮЙЦЭТГЭСЭН ШИЙДВЭРИЙГ ЦУЦЛАХ
118 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардал
118.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон зайлшгүй гарах энэ хуульд заасан зардлыг иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардал гэнэ.
118.2.Дараахь зардал иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардалд хамаарна:
118.2.1.төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийг битүүмжлэх, барьцаалах, хураах, хадгалах, тээвэрлэх, шилжүүлэх, худалдан борлуулахад зарцуулсан зардал;
118.2.2.төлбөр төлөгч, түүний нуусан эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах, олж илрүүлэхэд зарцуулсан зардал;
118.2.3.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд тогтоосон журмын дагуу оролцсон иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талуудаас бусад оролцогч нарын ажлын хөлс;
118.2.4.илгээмж, шуудан, холбоо, хөрөнгийг төлбөр авагчид шилжүүлэхтэй холбогдон гарсан зардал;
118.2.5.иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад гүйцэтгэсэн бусад ажиллагааны зардал.
118.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг төлбөр авагчаас гаргуулж, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дансанд төвлөрүүлнэ.
118.4.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа дуусгавар болсон тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг төлбөр төлөгчөөс нөхөн гаргуулж, улсын төсөв, төлбөр авагч болон бусад оролцогчид олгоно.
118.5.Төлбөрийн шаардлагыг хэсэгчлэн хангасан бол иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг тэр хэмжээгээр талууд хуваан төлнө.
118.6.Гүйцэтгэх баримт бичигт зааснаар хэд хэдэн төлбөр авагч, төлбөр төлөгч байгаа бол иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг тэднээс хуваан гаргуулна.
118.7.Тэжээн тэтгэх үүрэгтэй холбоотой гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг гүйцэтгэх, гэмт хэргийн улмаас бусдын амь нас, эрүүл мэндэд учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхтэй холбоотой болон төлбөрийн чадваргүй төлбөр авагчид холбогдох иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ.
118.8.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг энэ хуулийн 29.1.1-д заасан үндэслэлээр дуусгавар болгосон бол түүний зардлыг улсын төсвөөс гаргана.
118.9.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг тодорхойлох, зарцуулах, төлбөр авагчид буцаан олгох журмыг хууль зүйн болон санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
118.10.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлыг нөхөн төлүүлэх шийдвэрийг ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн гаргана.
118.11.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны зардлын талаархи мэдээлэл нь тухайн ажиллагааг үүсгэсэн бүхий л хугацаанд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талуудад нээлттэй байна.
119 дүгээр зүйл.Гүйцэтгэсэн шийдвэрийг цуцлах
119.1.Гүйцэтгэгдсэн шийдвэр хүчингүй болсон бол уг шийдвэрээр төлбөр авагчид олгогдсон хөрөнгийг гаргуулж, төлбөр төлөгчид буцаан олгох, боломжгүй тохиолдолд буцаан олгох үеийн ханшаар хөрөнгийн үнийг тогтоон төлбөр авагчаас төлбөр төлөгчид шилжүүлнэ.
119.2.Гүйцэтгэх баримт бичиг нь хүчингүй болсонд тооцогдсоны улмаас иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа дуусгавар болсон бол шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулсны зардлыг улсын төсвөөс гаргана.
АРВАН ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ИРГЭНИЙ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ТАЛУУДЫН БОЛОН БУСАД ОРОЛЦОГЧИЙН ЭРХИЙГ ХАМГААЛАХ
120 дугаар зүйл.Хуулийн этгээдээс гүйцэтгэх баримт бичгийн дагуу тогтоосон хугацаанд суутгал хийгээгүй үед төлбөр авагчийн эрхийг хамгаалах
120.1.Тухайн хуулийн этгээдийн буруутай үйлдлээс шалтгаалан төлбөр төлөгчид олгуулахаар тогтоосон хугацаанд суутгал хийгээгүй бол хуулийн этгээдэд хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
121 дүгээр зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичгийн дагуу тогтоосон хугацаанд суутгал хийгээгүй үед төлбөр авагчийн эрхийг хамгаалах
121.1.Гүйцэтгэх баримт бичиг, шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийн дагуу тогтоосон хугацаанд суутгал хийх үүрэг бүхий хуулийн этгээдийн буруутай үйлдлээс шалтгаалан тогтоосон хугацаанд суутгал хийгдээгүй бол төлбөр авагч гэм буруутай этгээдээс учирсан хохирлоо нөхөн төлүүлэхээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхтэй.
122 дугаар зүйл.Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад шүүхэд гомдол гаргах, гомдлыг хянан хэлэлцэх хүрээ, харьяалал
122.1.Төлбөр гаргуулахаар хураагдсан хөрөнгийн өмчлөх эрхтэй холбогдсон маргаан үүссэн тохиолдолд холбогдох хүн, хуулийн этгээд тухайн эд хөрөнгийг битүүмжлэх эд хөрөнгийн жагсаалтаас хасуулах, чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлээ шүүхэд гаргаж болно.
122.2.Хүн, хуулийн этгээд хууль бусаар хэрэгжүүлсэн иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны улмаас учирсан хохирлоо нөхөн төлүүлэхээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж болно.
122.3.Энэ хуулийн 44.3, 63.4-т заасан нь бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй гуравдагч этгээд өөрийн эрх хөндөгдсөн асуудлаар гомдлоо шүүхэд гаргахад хамаарахгүй.
122.4.Энэ хуулийн 55.7, 122.1-д заасны дагуу гаргасан гомдлыг хянан хэлэлцэх хүрээ нь тухайн гомдол гаргасан асуудлаар хязгаарлагдах бөгөөд иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үндэслэл болох энэ хуулийн 6.2-т заасан шийдвэрийн агуулгад хамаарахгүй.
122.5.Бие даасан шаардлага гаргах эрхтэй гуравдагч этгээд болон иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талууд энэ хуулийн 6.2.1, 6.2.2-д заасан шийдвэрийг үндэслэн явуулж байгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаархи гомдлоо иргэний хэргийг эцэслэн шийдвэрлэсэн шүүхэд, энэ хуулийн 6.2.3, 6.2.4-д заасан шийдвэрийг үндэслэн явуулж байгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаархи гомдлоо гүйцэтгэх хуудас олгосон шүүхэд, энэ хуулийн 6.2.5, 6.2.6-д заасан шийдвэрийг үндэслэн явуулж байгаа иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаархи гомдлоо Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан нийтлэг журмын дагуу гаргана.
III ХЭСЭГ
ЗАХИРГААНЫ БОЛОН ЗӨРЧЛИЙН ХЭРГИЙН ТАЛААРХИ ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА
АРВАН ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ТАЛААРХИ ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА
123 дугаар зүйл.Захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх
123.1.Захиргааны хэргийн шүүхийн хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шийдвэрийг хэргийн оролцогч, түүний эрх залгамжлагч биелүүлэх үүрэгтэй.
123.2.Захиргааны байгууллагын шийдвэрийг энэ хууль болон Захиргааны ерөнхий хуулийн Наймдугаар бүлэгт заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ.
123.3.Хариуцагч захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй тохиолдолд нэхэмжлэгч түүнийг албадан гүйцэтгүүлэхээр шүүхэд хандаж гүйцэтгэх хуудас олгуулна.
124 дүгээр зүйл.Захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх хугацаа
124.1.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол дараахь хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэхгүй:
124.1.1.энэ хуулийн 6.3.1, 6.3.3, 6.3.4-т заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсоноос хойш 3 жил;
124.1.2.энэ хуулийн 6.3.2-т заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр байх хугацаа дууссан.
124.2.Нэхэмжлэгч хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас энэ хуулийн 124.1.1-д заасан хугацааг хэтрүүлсэн нь тогтоогдвол хэтрүүлсэн хугацааг Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.6-д заасан журмын дагуу сэргээх бөгөөд энэ тухай шийдвэр гарснаас хойш 3 сарын дотор гүйцэтгэх баримт бичиг олгуулахаар шүүхэд хандана.
124.3.Хариуцагч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг биелүүлэхээс зайлсхийсэн хугацааг энэ хуулийн 124.1.1-д заасан хугацаанд тооцохгүй.
124.4.Гүйцэтгэх баримт бичгийг нэхэмжлэгчид буцаасан тохиолдолд хугацааг энэ хуулийн 18.7-д заасны дагуу тоолно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
125 дугаар зүйл.Гүйцэтгэх баримт бичиг, түүнд тавигдах шаардлага
125.1.Гүйцэтгэх баримт бичигт энэ хуулийн 6.3.1, 6.3.2, 6.3.3-т заасан шүүхийн шийдвэрийн үндсэн дээр шүүхээс олгосон гүйцэтгэх хуудас, энэ хуулийн 6.3.4-т заасан шүүхийн шийдвэр хамаарна.
125.2.Гүйцэтгэх баримт бичиг нь энэ хуулийн 20.1, 20.2-т заасан шаардлагыг хангасан байна.
126 дугаар зүйл.Гүйцэтгэх хуудсыг шууд олгох
126.1.Шүүх дараахь тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгүүлэхээр гүйцэтгэх хуудсыг шууд олгоно:
126.1.1.урьд эрхэлж байсан ажил, албан тушаалд нь эгүүлэн тогтоох тухай;
126.1.2.ажлаас үндэслэлгүй халсан, чөлөөлсөн, шилжүүлсний нөхөн олговор олгуулах тухай;
126.1.3.захиргааны актыг түдгэлзүүлэх тухай;
126.1.4.шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх хугацаанаас хамаарч хүн, хуулийн этгээдэд ноцтой хохирол учрахаар бол түүний хүсэлтээр;
126.1.5.хуульд заасан бусад.
127 дугаар зүйл.Гүйцэтгэх хуудас олгох
127.1.Хэргийн оролцогч хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгүүлэх тухай хүсэлтийг захиргааны хэргийг анхан шатны журмаар хянан шийдвэрлэсэн шүүхэд гаргана.
127.2.Гүйцэтгэх хуудсыг бичсэний дараа шүүгч шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлэх хугацааг 30 хүртэл хоногоор тогтоож, энэ тухай мэдэгдэл гаргаж, хариуцагчид хүргүүлнэ.
127.3.Энэ хуулийн 127.2-т заасан шүүхийн мэдэгдэлд шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх ажиллагааг эхлүүлэх хугацаа, тогтоосон хугацааны дотор шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд гүйцэтгэх арга хэмжээ болон оногдуулах хариуцлагын талаар тусгана.
127.4.Шүүх гүйцэтгэх хуудас бичигдсэнээс хойш ажлын 3 өдрийн дотор гүйцэтгэх баримт бичиг, шүүхийн мэдэгдлийн хувийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
127.5.Шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийн агуулга, түүнийг гүйцэтгүүлэх арга, журам тодорхойгүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичиг олгосон шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтанд хандаж тайлбар гаргуулах эрхтэй.
128 дугаар зүйл.Захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийн биелэлтэд хяналт тавих
128.1.Бүх шатны Засаг дарга, төрийн захиргааны төв байгууллага, Засгийн газар нь доод шатны байгууллага, албан тушаалтны үйл ажиллагаанд захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийн биелэлтэд хууль тогтоомжоор олгосон бүрэн эрхийн хүрээнд хяналт тавьж, харилцан хамтран ажиллана.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
128.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнээр уламжлан энэ хуульд заасан хугацаанд захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, Засгийн газрын гишүүн, Засгийн газрын агентлагийн дарга, Засгийн газраас томилогдож, чөлөөлөгддөг бусад албан тушаалтны асуудлыг Засгийн газарт, Улсын Их Хурлаас томилогдож, чөлөөлөгддөг албан тушаалтны асуудлыг Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хороонд танилцуулна.
129 дүгээр зүйл.Шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх
129.1.Энэ хуулийн 20.3-т заасан буцаах үндэслэл байхгүй бол ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэрэг нээж, захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх тухай тогтоол гарган зохих тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгчид хуваарилна.
129.2.Хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх тухай тогтоолын талаар шүүхэд гомдол гаргахгүй.
129.3.Захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны харьяаллыг энэ хуулийн 22, 24 дүгээр зүйлд заасны дагуу тогтооно.
130 дугаар зүйл.Захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх, сэргээн явуулах
130.1.Шүүгч шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас гүйцэтгэх баримт бичгийн үндэслэл болох шийдвэрийг хянуулах тухай хүсэлт гаргасан бол түүнийг хянан шийдвэрлэсэн хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр гарах хүртэл захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн түдгэлзүүлж болно.
130.2.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн дараахь үндэслэл, хугацаагаар түдгэлзүүлнэ:
130.2.1.нэхэмжлэгч-иргэн нас барсан, эсхүл нас барсан гэж зарлагдсан, сураггүй алга болсонд тооцогдсон, эсхүл иргэний эрх зүйн чадамжгүйд тооцогдсон, хариуцагч-хуулийн этгээд, нэхэмжлэгч-хуулийн этгээд татан буугдсан, өөрчлөн байгуулагдсан бол тэдгээрийн эрх, үүрэг эрх залгамжлагчид шилжих, эсхүл сураггүй алга болсонд тооцогдсон иргэний эрх залгамжлагч, эсхүл иргэний эрх зүйн чадамжгүй иргэнд асран хамгаалагчийг тогтоох хүртэл;
130.2.2.тухайн захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаатай холбогдуулан эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа тохиолдолд түүнийг шийдвэрлэх хүртэл;
130.2.3.хариуцагч-хуулийн этгээдийг татан буулгах ажиллагааг эхлүүлсэн;
130.2.4.энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу гаргасан захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар шүүхэд, эсхүл дээд шатны албан тушаалтанд гаргасан гомдлыг шүүх, эсхүл дээд шатны албан тушаалтан үндэслэлтэй гэж үзэн гомдлыг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг эхлүүлсэн бол гомдлыг хянан шийдвэрлэх хүртэл.
130.3.Энэ хуулийн 130.2-т зааснаас бусад үндэслэлээр захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэхийг хориглоно.
130.4.Энэ хуулийн 130.2-т заасан үндэслэл арилсан тохиолдолд нэхэмжлэгч, эсхүл шийдвэр гүйцэтгэгчийн хүсэлтээр ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч тогтоол гарган захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээн явуулна.
131 дүгээр зүйл.Захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох
131.1.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч дараахь үндэслэлээр захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн дуусгавар болсонд тооцож, захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийг хаана:
131.1.1.гүйцэтгэх баримт бичиг, эсхүл түүний үндэслэл болох шийдвэрийг хүчингүйд тооцох тухай шүүх, бусад байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр гарсан;
131.1.2.нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагаас татгалзаж, захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох тухай хүсэлт гаргасан;
131.1.3.хариуцагч гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг бүрэн биелүүлсэн;
131.1.4.хариуцагч-хуулийн этгээд татан буугдсан, дампуурсан үед түүний эрх, үүрэг эрх залгамжлагчид шилжээгүй;
131.1.5.хариуцагч-хуулийн этгээдэд, хариуцагч-албан тушаалтан гүйцэтгэх баримт бичигт заасан шаардлагыг биелүүлэх боломжгүй болсон нь шүүхээр тогтоогдсон;
131.1.6.нэхэмжлэгч-иргэн нас барсан, эсхүл сураггүй алга болсонд тооцогдсон;
131.1.7.нэхэмжлэгч-хуулийн этгээд татан буугдсан, дампуурсан үед түүний эрх, үүрэг эрх залгамжлагчид шилжээгүй.
132 дугаар зүйл.Захиргааны хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх ажиллагаа
132.1.Хариуцагч шүүхийн мэдэгдэлд заасан хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй бол ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч энэ тухай олон нийтэд мэдээлж, шаардлагатай бол биелүүлэх хугацааг 14 хүртэл хоногоор сунгаж болно.
132.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч шүүхийн мэдэгдэлд заасан хугацаа, эсхүл энэ хуулийн 132.1-д заасны дагуу нэмэлт хугацаа тогтоосон бол тухайн хугацаа дуусмагц шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй захиргааны байгууллага, албан тушаалтны дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй албан тушаалтанд Төрийн албаны тухай хуульд заасны дагуу сахилгын шийтгэл оногдуулах, шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг хангах арга хэмжээ авахыг даалгасан мэдэгдэл хүргүүлнэ.
132.3.Захиргааны байгууллагын дансанд байгаа мөнгө нь төлбөрт хүрэлцэхгүй тохиолдолд төлбөрийг дараагийн жилийн төсөвт тусгаж, барагдуулна.
132.4.Захиргааны байгууллага төлбөрийг энэ хуулийн 132.3-т заасны дагуу дараагийн жилийн төсөвт тусгаж, барагдуулаагүй бол нэхэмжлэгч шүүхийн шийдвэрийг биелүүлээгүй албан тушаалтан болон төрөөс өөрт учирсан хохирлоо нэхэмжлэх эрхтэй.
132.5.Гүйцэтгэгдсэн шийдвэрийг хүчингүй болгосон бол энэ хуулийн 119 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу гүйцэтгэсэн ажиллагааг цуцална.
133 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэрийг биелүүлсэнд тооцох
133.1.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан хууль тогтоомжийн дагуу олгогдсон бүрэн эрх, чиг үүрэгт нь хамаарах асуудлаар шүүхийн шийдвэрт заасан захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний актыг гаргах, эсхүл шүүхийн шийдвэр, мэдэгдэлд заасан үүргийг тогтоосон хугацаанд, зохих ёсоор биелүүлсэн бол шүүхийн шийдвэрийг биелүүлсэнд тооцно.
133.2.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх үйлдэл, эс үйлдэхүйг гүйцэтгэсэн боловч шүүхээс хууль бус болохыг нь тогтоосон шийдвэрийг дахин гаргах зорилгоор өөрийн бүрэн эрхэд хамаарах эрх зүйн акт, албан тушаалд тавигдах нийтлэг шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг өөрчилж, нэхэмжлэгчийн эрхийг дахин зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүйг шүүхийн шийдвэрийг биелүүлсэнд тооцохгүй.
134 дүгээр зүйл.Захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг хүчингүй болгох тухай, тэдгээрийг илт хууль бус болохыг тогтоосон шийдвэрийг биелүүлэх
134.1.Захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг хүчингүй болгох тухай, тэдгээрийг илт хууль бус болохыг тогтоосон тухай шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсноор захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг хүчингүйд тооцох бөгөөд тэдгээрийг дахин хэрэглэхгүй.
134.2.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээ энэ хуулийн 134.1-д заасны дагуу хүчингүйд тооцогдсоноор бусад этгээдийн эрх ашиг, сонирхолд нөлөөлөх бол тухайн захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг хуульд нийцүүлэн энэ хуулийн 127.2-т заасан хугацааны дотор дахин гаргах, байгуулах үүрэгтэй.
134.3.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан энэ хуулийн 134.1-д заасан шийдвэрийн талаар эрх ашиг, сонирхол нь хөндөгдөж байгаа этгээдэд мэдэгдэх үүрэгтэй бөгөөд тэдгээр нь тодорхойгүй тохиолдолд олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлаж, улсын нэгдсэн бүртгэлд зохих өөрчлөлтийг оруулна.
134.4.Энэ хуулийн 134.3-т заасны дагуу олон нийтэд мэдэгдсэнээс хойш хүчингүйд тооцсон захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээгээр эрх олгогдсон хүн, хуулийн этгээд уг эрхээ хэрэгжүүлсний улмаас бусдад учруулсан хохирлоо өөрөө хариуцна.
134.5.Иргэн, хуулийн этгээд захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг хууль бус болохыг урьдчилан мэдэж байсан, эсхүл түүнийг хүчингүйд тооцсоныг мэдэх боломжтой, мэдэх ёстой байсан боловч хүчингүйд тооцсон захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээгээр олгогдсон эрхээ хэрэгжүүлсэн бол энэ хуулийн 134.4-т заасан хариуцлагаас чөлөөлөхгүй.
134.6.Шийдвэр гүйцэтгэгч хүчингүйд тооцсон захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг хэрэгжүүлэхгүй байх талаар уг захиргааны акт, захиргааны хэм хэмжээний акт, захиргааны гэрээг үндэслэн тодорхой үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрөл, эрх олгох эрх бүхий байгууллага, хариуцагч болон гуравдагч этгээдэд мэдэгдэл хүргүүлж, биелэлтийг хангуулна.
135 дугаар зүйл.Захиргааны акт гаргахыг даалгасан, эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоосон шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх
135.1.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэрт заасан захиргааны актыг шүүхийн шийдвэрт өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 127.2-т заасан хугацаанд гаргах үүрэгтэй.
135.2.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэрт заасан захиргааны актыг гаргаснаар шүүхийн шийдвэрийг биелүүлсэнд тооцно.
136 дугаар зүйл.Төлбөр тогтоосон захиргааны актын төлбөрийн хэмжээг багасган тогтоосон шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх
136.1.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэрт өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 127.2-т заасан хугацаанд шүүхийн шийдвэрт нийцүүлэн урьд гаргасан захиргааны актаар тогтоосон төлбөрийн хэмжээнд өөрчлөлт оруулна.
136.2.Урьд гаргасан захиргааны актаар тогтоосон төлбөрийг нэхэмжлэгч төлж барагдуулсан тохиолдолд шүүхийн шийдвэрээр тогтоосон зөрүүг захиргааны байгууллага нэхэмжлэгчид буцаан олгоно.
137 дугаар зүйл.Захиргааны хууль бус үйл ажиллагааны улмаас нийтийн ашиг сонирхол зөрчигдсөн, эсхүл зөрчигдөж болзошгүй нь тогтоогдсон бол түүнийг хүчингүй болгох, илт хууль бус болохыг тогтоосон шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх
137.1.Захиргааны байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэрт өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 127.2-т заасан хугацаанд хууль бус болох нь тогтоогдсон захиргааны үйл ажиллагааг зогсоох үүрэгтэй.
АРВАН ТАВДУГААР БҮЛЭГ
ЗӨРЧЛИЙН ХЭРГИЙН ТАЛААРХИ ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ
138 дугаар зүйл.Зөрчлийн хэргийн талаархи шийдвэрийг гүйцэтгэх
138.1.Шийтгүүлсэн этгээд зөрчлийн хэргийн талаархи хуулийн хүчин төгөлдөр шийдвэрийг хууль болон шийтгэл, албадлагын арга хэмжээ оногдуулах тухай шийдвэрт өөрөөр заагаагүй тохиолдолд даруй биелүүлэх үүрэгтэй.
138.2.Зөрчлийн хэргийн талаархи шийдвэрийг шийдвэр гаргасан байгууллага, албан тушаалтан, хэрэв шүүх гаргасан бол шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага гүйцэтгэнэ.
138.3.Зөрчлийн хэргийн талаархи шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон бол тухайн шийдвэрийг гаргасан байгууллага, албан тушаалтан гүйцэтгэнэ.
138.4.Энэ хуулийн 138.3-т заасан байгууллага, албан тушаалтан зөрчлийн хэргийн талаархи шийдвэрийг холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд гүйцэтгэх арга хэмжээ авах бөгөөд шийдвэр гүйцэтгэгчийн эрх эдлэхгүй.
138.5.Шийтгүүлсэн этгээдэд холбогдуулан гарсан хэд хэдэн шийдвэрийг тус тусад нь гүйцэтгэнэ.
139 дүгээр зүйл.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах үндэслэл
139.1.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг явуулах үндэслэл нь шүүхээс гүйцэтгэх хуудас олгосон энэ хуулийн 6.4.2, 6.4.3, 6.4.4, 6.4.6-д заасан шийдвэр, энэ хуулийн 6.4.1, 6.4.5-д заасан шийдвэр байна.
139.2.Шийтгүүлсэн этгээд зөрчлийн хэргийн талаархи шийдвэрийг тогтоосон хугацаанд үл биелүүлсэн, эсхүл оргон зайлсан бол шийтгэл оногдуулсан албан тушаалтан шийдвэрийг албадан гүйцэтгүүлэхээр шүүхэд хандана.
139.3.Шүүх хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу гүйцэтгэх хуудас олгосон тохиолдолд 7 хоногийн дотор шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад хүргүүлнэ.
139.4.Энэ хуулийн 139.1-д заасныг гүйцэтгэх баримт бичигт тооцох бөгөөд энэ хуулийн 20.1, 20.2-т заасан шаардлагад нийцсэн байна.
140 дүгээр зүйл.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх хугацаа
140.1.Энэ хуулийн 6.4-т заасан шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш 3 жилийн хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэхгүй.
140.2.Шийтгүүлсэн, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийсэн, оргон зайлсан хугацааг энэ хуулийн 140.1-д заасан хугацаанд оруулан тооцохгүй.
140.3.Энэ хуулийн 140.1-д заасан хугацааг гүйцэтгэх баримт бичгийг буцааснаас эхлэн шинээр тоолно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
141 дүгээр зүйл.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэрэг нээх
141.1.Энэ хуулийн 20.3-т заасан буцаах үндэслэл байхгүй бол ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч гүйцэтгэх баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэрэг нээж, зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх тухай тогтоол гарган зохих тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгчид хуваарилна.
141.2.Хуулийн хүчин төгөлдөр болсон шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг үүсгэх тухай тогтоолын талаар шүүхэд гомдол гаргахгүй.
141.3.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны харьяаллыг энэ хуулийн 22, 24 дүгээр зүйлд заасны дагуу тогтооно.
142 дугаар зүйл.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох, түдгэлзүүлэх
142.1.Зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг энэ хуулийн 27.1.1, 27.1.2, 27.1.4, 27.2.1, 27.2.3, 27.2.5, 27.2.6-д заасан үндэслэлээр түдгэлзүүлж, энэ хуулийн 29.1.1, 29.1.3, 29.1.5, 29.1.7, 29.1.8-д заасан үндэслэлээр дуусгавар болгоно.
142.2.Гүйцэтгэгдсэн шийдвэрийг хүчингүй болгосон бол энэ хуулийн 119 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу гүйцэтгэсэн ажиллагааг цуцална.
143 дугаар зүйл.Торгох шийтгэл оногдуулсан шийдвэрийг гүйцэтгэх
143.1.Шийтгүүлсэн этгээд хууль, эсхүл торгох шийтгэл оногдуулсан шийдвэрт өөрөөр заагаагүй бол тухайн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш 90 хоногийн дотор, хэрэв хуульд зааснаар торгуулийг хэсэгчлэн төлж барагдуулахаар тогтоосон бол тогтоосон хугацаанд торгуулийг бүрэн төлж барагдуулах үүрэгтэй.
143.2.Зөрчлийн тухай хуульд заасан торгох шийтгэлийг дангаар нь оногдуулахаар заасан зөрчилд шийтгүүлсэн этгээд энэ хуулийн 143.1-д заасан хугацаанд торгуулийг төлж барагдуулаагүй бол энэ хуулийн 139.3, 139.4-т заасны дагуу гүйцэтгэх хуудас олгуулж, албадан гүйцэтгүүлэхээр шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжүүлнэ.
143.3.Өсвөр насны хүнд оногдуулсан торгох шийтгэлийг Иргэний хуулийн 503.5, 503.6-д заасны дагуу түүний эцэг, эх, харгалзан дэмжигч төлж, барагдуулах үүрэгтэй.
144 дүгээр зүйл.Баривчлах шийтгэл оногдуулсан шийдвэрийг гүйцэтгэх нийтлэг үндэслэл
144.1.Зөрчлийн тухай хуульд заасны дагуу шүүхийн шийдвэрээр оногдуулсан баривчлах шийтгэлийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага гүйцэтгэнэ.
144.2.Баривчлах төв нь хуулийн этгээдийн эрх эдэлнэ.
144.3.Баривчлах төв болон баривчлах байр /цаашид "баривчлах байр" гэх/ нь баривчлах шийтгэлийг эдлүүлэх зориулалтын өрөө, тасалгаа, харуул хамгаалалт бүхий барилга байгууламжтай байх бөгөөд баривчлагдсан этгээдийн байрлах өрөө нь энэ хуулийн 209.1-д заасан шаардлагыг хангасан байна.
144.4.Баривчлагдсан этгээдийг энэ хуулийн 208.1, 208.2-т заасны дагуу тус тусад нь байрлуулах бөгөөд баривчлах байрны нөхцөл болон бусдын эрүүл мэндэд учирч болзошгүй аюулаас урьдчилан сэргийлэхээс бусад тохиолдолд баривчлагдсан этгээдийг ганцаарчлан хорихыг хориглоно.
144.5.Баривчлах байр нь тусгаарлах тасалгаатай байх бөгөөд түүнд шилжүүлэх журмыг энэ хуулийн 230.1, 230.2-д заасанд нийцүүлэн баривчлах байрны дотоод журмаар тогтооно.
144.6.Гадаадын иргэнийг саатуулах тухай шүүхийн шийдвэрийг Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 36 дугаар зүйлд заасны дагуу гүйцэтгэнэ.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
145 дугаар зүйл.Баривчлах байрны дотоод журам
145.1.Баривчлах байрны дотоод журмыг Улсын ерөнхий прокурортой зөвшилцөн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
145.2.Баривчлах байрны дотоод журамд дараахь асуудлыг тусгана:
145.2.1.баривчлагдсан этгээдийг хүлээн авах, байрлуулах, суллах;
145.2.2.баривчлах байранд хөтлөх бүртгэл, түүний агуулга;
145.2.3.баривчлах байрны өрөөнд байлгахыг зөвшөөрөх эд зүйл;
145.2.4.баривчлагдсан этгээдээс гаргасан гомдлыг хянан шийдвэрлэх;
145.2.5.уулзалт хийх, утсаар яриулах, илгээмж, захидал хүлээн авах, хуваарилах, гадаалах;
145.2.6.харуул хамгаалалтын ажлын зохион байгуулалт, эрүүл ахуйн шаардлага;
145.2.7.баривчлагдсан этгээдийн бие, эд зүйлд үзлэг хийх, тэдгээрийг хураан авах, хадгалах, хүлээлгэн өгөх;
145.2.8.баривчлах байранд байсан хугацааны шууд зардлыг тооцох;
145.2.9.захиргааны журмаар албадан хөдөлмөр хийлгэх ажлыг зохион байгуулах;
145.2.10.баривчлагдсан этгээдэд чөлөө олгох;
145.2.11.баривчлагдсан этгээдийг хөдөлмөрлүүлэх;
145.2.12.баривчлах байрны үйл ажиллагаанд хяналт тавих.
146 дугаар зүйл.Баривчлагдсан этгээдийн эрх зүйн байдал
146.1.Баривчлагдсан этгээд нь баривчлах шийтгэл эдлэх хугацаандаа баривчлах байрны захиргаа, түүний алба хаагчийн хяналтад байх бөгөөд энэ хуулийн 210.1.1, 210.1.2, 210.1.3, 210.1.5, 210.1.9, 210.1.10, 210.1.11, 210.1.12, 210.1.13, 210.1.15-д заасан эрх эдэлж, энэ хуулийн 211 дүгээр зүйлд заасан үүрэг хүлээнэ.
146.2.Энэ хуулийн 146.1-д заасан хяналтыг хэрэгжүүлэхэд дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийн болон хуулиар хориглоогүй бусад тоног төхөөрөмжийг ашиглаж болно.
146.3.Баривчлагдсан этгээд 7 хоногт нэг удаа 1 цаг хүртэл хугацаагаар бусадтай уулзалт хийж, нэг удаа илгээмж авч, нэг удаа захидал илгээж болно.
146.4.Баривчлагдсан этгээд өдөрт 1 цагаас доошгүй хугацаагаар гадаалах, биеийн тамирын дасгал хийх болон 7 хоногт нэг удаа 5 минутаас ихгүй хугацаагаар утсаар ярьж болно.
146.5.Баривчлагдсан этгээд энэ хуулийн 146.3, 146.4-т заасантай холбогдох зардлыг өөрөө хариуцна.
147 дугаар зүйл.Баривчлах шийтгэлийг эдлүүлэх нөхцөл, ахуйн хангамж
147.1.Баривчлагдсан этгээд нь Сэжигтэн, яллагдагчийг баривчлах, цагдан хорих шийдвэрийг биелүүлэх тухай хуулийн 24.1, 24.4-д заасан ахуйн хангамжаар, энэ хуулийн 231.6-д заасан хэмжээний илчлэгтэй хоол, хүнсний зүйл болон хувцас, хэрэгцээтэй үедээ хэрэглэх ундны усаар хангагдана.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
147.2.Баривчлах байр нь энэ хуулийн 203.8-д заасан эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хэсэгтэй байх бөгөөд баривчлагдсан этгээдэд анхан шатны тусламж, үйлчилгээ үзүүлж, эмнэлгийн байгууллагад хүргүүлнэ.
147.3.Баривчлагдсан этгээд эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх зайлшгүй шаардлагатай бол түүнийг эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлж, прокурорт мэдэгдэнэ. Баривчлагдсан этгээдийн эмнэлэгт хэвтсэн болон чөлөөтэй байсан хугацааг шийтгэл эдэлсэн хоногт тооцохгүй бөгөөд баривчлагдсан этгээд нь баривчлах байранд өөрийн зардлаар ирэх үүрэгтэй.
147.4.Баривчлагдсан этгээд нь баривчлах байранд өөрөө хүрэлцэн ирээгүй тохиолдолд цагдаагийн байгууллагатай хамтран албадан ирүүлж, гарсан зардлыг тухайн этгээд, түүний батлан даагчаар төлүүлнэ.
147.5.Баривчлах байр нь баривчлагдсан этгээдийн зан үйлд нөлөөлөх, зөрчлийг давтан гаргахаас урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн сургалт зохион байгуулна.
147.6.Шүүгчийн баривчлах шийдвэрт заасан хугацаа дууссан, эсхүл хугацаанаас өмнө суллах тухай шүүгчийн шийдвэрийг хүлээн авмагц баривчлагдсан этгээдийг даруй суллана.
147.7.Баривчлагдсан этгээд болон түүний ар гэрт нь гачигдал гарсан тохиолдолд холбогдох материалыг үндэслэн баривчлах байрны даргын тушаалаар баривчлагдсан этгээдэд 7 хүртэл хоногийн чөлөө олгож болно.
147.8.Чөлөө авсан баривчлагдсан этгээд батлан даагчтай байна. Батлан даагч баривчлагдсан этгээдийг чөлөөний хугацаа дууссан, эсхүл эмнэлгээс гарсан даруйд баривчлах байранд хүлээлгэн өгөх үүрэгтэй.
147.9.Баривчлагдсан этгээдэд чөлөө олгосон талаар баривчлах байрны дарга прокурорт мэдэгдэнэ.
148 дугаар зүйл.Баривчлах байранд байсан хугацааны шууд зардлыг тооцох
148.1.Баривчлагдсан этгээдийн баривчлах байранд байсан хугацааны шууд зардлын хэмжээг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнтэй хамтран батална.
148.2.Баривчлагдсан этгээдийг аж ахуй нэгж, хуулийн этгээдтэй гэрээ байгуулан хөдөлмөрлүүлж болно.
149 дүгээр зүйл.Зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, зөрчил үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг хураах
149.1.Энэ хуулийн 139.2-т заасны дагуу гүйцэтгэх хуудас олгосон зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгслийг хураах, зөрчил үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг хураах, хохирол, нөхөн төлбөр гаргуулах шийдвэрийг шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн Хоёрдугаар хэсэгт заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ.
149.2.Зөрчил үйлдэхэд ашигласан хураагдсан эд зүйл, хэрэгсэл, зөрчил үйлдэж олсон хураагдсан хөрөнгө, орлогыг худалдан борлуулах, шилжүүлэх журмыг Засгийн газар батална.
150 дугаар зүйл.Торгох шийтгэл, зөрчил үйлдэж олсон хөрөнгө, орлогыг хураах албадлагын арга хэмжээ оногдуулсан шийдвэрийг гүйцэтгэх хөрөнгө, орлого
150.1.Шийтгүүлсэн этгээд энэ хуулийн 6.4-т заасан шийдвэрийг хуульд заасан хугацаанд сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд энэ хуулийн Долоо, Наймдугаар бүлэгт заасан хөрөнгө, орлогоос энэ хуулийн Дөрөв, Тав, Зургадугаар бүлэгт заасан журмын дагуу албадан гүйцэтгэнэ.
151 дүгээр зүйл.Эрх хасах шийтгэлийг гүйцэтгэх
151.1.Эрх хасах шийтгэлийг энэ хуулийн Арван есдүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ.
151.2.Эрх хасах шийтгэл оногдуулсан хугацаа дуусгавар болоход шаардлага, шалгуурыг хангасан эсэхийг дахин шалгахаар хууль тогтоомжид тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд эрх олгосон баримт бичиг, зөвшөөрлийг шийтгэл хүлээсэн этгээдэд буцаан олгоно.
151.3.Эрх хасах шийтгэлийн хугацааг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн тоолно.
151.4.Эрх хасах шийтгэлийг биелүүлэх журмыг зөрчсөн, эсхүл хориглосон үйлдэл, үйл ажиллагаа явуулсан хугацааг шийтгэл биелүүлсэн хугацаанд оруулан тооцохгүй.
1511 дүгээр зүйл.Нийтэд тустай ажил хийлгэх шийтгэлийг гүйцэтгэх
/Энэ зүйлийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
1511.1.Нийтэд тустай ажил хийлгэх шийтгэлийг гүйцэтгэх ажиллагааг эхлүүлэх, зохион байгуулах ажиллагааг гүйцэтгэхэд энэ хуулийн 162, 163, 164 дүгээр зүйлд заасан журмыг баримтална.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
152 дугаар зүйл.Албадан эмчлэх албадлагын арга хэмжээг гүйцэтгэх
152.1.Шүүхийн шийдвэрээр оногдуулсан албадан эмчлэх албадлагын арга хэмжээг гүйцэтгэх харилцааг хуулиар зохицуулна.
IV ХЭСЭГ
ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ТАЛААРХИ ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ АЖИЛЛАГАА
АРВАН ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
ХОРИХООС ӨӨР ТӨРЛИЙН ЯЛ ОНОГДУУЛСАН ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ НИЙТЛЭГ ЖУРАМ
153 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэрийг хүлээн авах, эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хэрэг үүсгэх
153.1.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч хорихоос өөр төрлийн ял шийтгүүлсэн этгээдийг хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийн хамт хүлээж авна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
153.2.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч шүүхийн тогтоол, магадлалыг тоо бүртгэлд оруулан эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх тухай тогтоол гаргаж, ажлын 3 өдрийн дотор тойрог хариуцсан шийдвэр гүйцэтгэгчид хуваарилж, энэ тухай прокурорт мэдэгдэнэ.
153.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 153.2-т заасан тогтоолыг хүлээн авсан даруйд ял эдлүүлэх ажиллагааг эхлүүлэх бөгөөд ялтан тус бүрд эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэрэг нээж, ялтанд ял эдлүүлэх журам, эрх, үүргийг нь тайлбарлаж, тэмдэглэл үйлдэн гарын үсэг зуруулна.
154 дүгээр зүйл.Эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх
154.1.Эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дараахь тохиолдолд түдгэлзүүлж, түдгэлзүүлэх үндэслэл арилмагц үргэлжлүүлэн гүйцэтгэнэ:
154.1.1.шийдвэр гүйцэтгэгч зорчих эрхийг хязгаарлах ялаас бусад хорихоос өөр төрлийн ялыг хорих ялаар солих тухай саналаа прокурорт гаргасан, эсхүл прокурор энэ тухай дүгнэлтээ шүүхэд хүргүүлсэн;
154.1.2.ялтан ял эдлүүлэх ажиллагаанаас оргон зайлсан, нас барсан гэж зарлагдсан, эсхүл сураггүй алга болсонд тооцогдсон;
154.1.3.ял шийтгүүлсэн хуулийн этгээд татан буугдах, эсхүл өөрчлөн байгуулагдах ажиллагааны үед;
154.1.4.ял шийтгүүлсэн хуулийн этгээдэд холбогдуулан дампуурлын хэрэг үүсгэсэн;
154.1.5.нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгүүлсэн ялтан хөдөлмөрийн чадвараа түр хугацаагаар алдсаныг нотлох эмч нарын комиссын дүгнэлт гарсан;
154.1.6.нийтэд тустай ажил хийх, зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтан жирэмсэлсэн бол төрөхөөс өмнөх 60 хоног, төрснөөс хойш 1 жил хүртэл хугацаагаар;
154.1.7.гамшиг, аюулт үзэгдэл, ослын улмаас ял эдлүүлэх боломжгүй болсон;
154.1.8.нийтэд тустай ажил хийх ял шийтгүүлсэн ялтны гэр бүлийн хөдөлмөрийн чадвартай ганц хүн нь хүндээр өвчилсөн, эсхүл бусад хүндэтгэх шалтгаанаар ял эдлүүлэх боломжгүй бол 3 сар хүртэл хугацаагаар;
154.1.9.зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтан байнга оршин суугаа газраас бусад газарт 3 сараас дээш хугацаанд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ авах шаардлагатай болсон.
154.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 154.1-д заасан үндэслэл тогтоогдсон тохиолдолд эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх саналаа ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчээр хянуулан 5 хоногийн дотор хувийн хэргийн хамт прокурорт хүргүүлнэ.
154.3.Прокурор энэ хуулийн 154.2-т заасан шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг хүлээн авмагц түдгэлзүүлэх үндэслэлийг хянаж, эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх эсэхийг шийдвэрлэж, тогтоол гаргана.
154.4.Энэ хуулийн 154.1.8-д заасан эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг түдгэлзүүлэх үндэслэл арилаагүй тохиолдолд дахин нэг удаа 3 сар хүртэл хугацаагаар сунгах эсэхийг шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн прокурор шийдвэрлэнэ.
154.5.Энэ хуулийн 154.1.1-д заасан нь зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтанд хамаарахгүй.
154.6.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 154.1-д заасан үндэслэл арилсан тохиолдолд эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээх саналаа ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчээр хянуулан 3 хоногийн дотор хувийн хэргийн хамт прокурорт хүргүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
154.7.Прокурор энэ хуулийн 154.6-д заасан шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг хүлээн авмагц сэргээх үндэслэлийг хянаж, 3 хоногийн дотор эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг сэргээх эсэхийг шийдвэрлэж тогтоол гаргана.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
155 дугаар зүйл.Эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох
155.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч дараахь үндэслэлээр эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болсонд тооцож, хэргийг хаана:
155.1.1.ялтан шүүхийн шийдвэрээр оногдуулсан ялыг бүрэн эдэлж дууссан;
155.1.2.ялтныг өвчний учир хугацаанаас өмнө ялаас чөлөөлсөн;
155.1.3.шүүхийн шийдвэрээр оногдуулсан ялыг өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээгээр солих тухай шүүхийн шийдвэр гарсан;
155.1.4.ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгосон;
155.1.5.ялтанд өршөөл, уучлал үзүүлсэн;
155.1.6.ялтан нас барсан, сураггүй алга болсонд тооцогдсоноос хойш 2 жилийн хугацаа өнгөрсөн;
155.1.7.ял шийтгүүлсэн хуулийн этгээд татан буугдсан, эсхүл түүнд холбогдуулан дампуурлын хэрэг үүсгэсэн, эсхүл өөрчлөн байгуулагдах үед тэдгээрийн эрх, үүрэг эрх залгамжлагчид шилжээгүй;
155.1.8.ялтан хэрэг хариуцах чадваргүй болсон.
155.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 158.2-т заасны дагуу прокуророор хянуулсан эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа дуусгавар болсон тухай шийдвэрийг ажлын 3 өдрийн дотор цагдаагийн байгууллагад хүргүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
155.3.Торгох ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг энэ хуулийн 155.1.4-т заасан үндэслэлээр дуусгавар болгосон бол суутгасан төлбөрийг ялтанд буцаан олгоно.
155.4.Гүйцэтгэгдсэн шийдвэрийг хүчингүй болгосон бол энэ хуулийн 119 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу гүйцэтгэсэн ажиллагааг цуцална.
156 дугаар зүйл.Хорихоос өөр төрлийн ялыг хорих ялаар солих
156.1.Ялтан төлбөл зохих торгуулийг хугацаанд нь бүрэн төлж барагдуулаагүй, эсхүл хорихоос өөр төрлийн ялыг хорих ялаар солих энэ хуульд заасан зөрчил гаргасан тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч зөрчил гаргасан, эсхүл торгуулийг төлж барагдуулбал зохих өдрөөс хойш 5 хоногийн дотор хорихоос өөр төрлийн ялыг хорих ялаар солих тухай саналаа эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийн хамт прокурорт хүргүүлнэ.
156.2.Прокурор шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг хүлээн авснаас хойш 5 хоногийн дотор үндэслэлийг хянаж, хорихоос өөр төрлийн ялыг хорих ялаар солих тухай дүгнэлт үйлдэн эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийн хамт шүүхэд хүргүүлж шийдвэрлүүлнэ.
156.3.Энэ хуулийн 156.1-д заасан шийдвэр гүйцэтгэгчийн санал нь үндэслэлгүй, шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийсэн нь хангалттай нотлогдоогүй бол прокурор саналыг хүчингүй болгож, ажлын 3 өдрийн дотор санал гаргасан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст буцаан хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
157 дугаар зүйл.Хорихоос өөр төрлийн ялаас чөлөөлөх
157.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгүүлсэн ялтан ял эдлүүлэхэд саад болохуйц өвчнөөр өвчилсөн нь тогтоогдсон бол ажлын 3 өдрийн дотор ялтныг ялаас чөлөөлүүлэх, ялыг хөнгөрүүлэх, ялаас чөлөөлж албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх тухай саналаа ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавьж байгаа прокурорт, прокурор үндэслэлтэй гэж үзвэл ажлын 3 өдрийн дотор дүгнэлт үйлдэн эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийн хамт шүүхэд хүргүүлж шийдвэрлүүлнэ.
157.2.Энэ хуулийн 157.1-д заасан өвчний жагсаалтыг хууль зүйн болон эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
158 дугаар зүйл.Хорихоос өөр төрлийн ялыг эдэлж дууссанд тооцох
158.1.Ялтан оногдуулсан ялыг шүүхийн шийдвэр, энэ хуульд заасан журмын дагуу эдэлж дууссан, оногдуулсан торгуулийг тогтоосон хугацаанд бүрэн төлж барагдуулсан бол шийдвэр гүйцэтгэгч ялтныг ял эдэлж дууссанд тооцох тухай тогтоол гаргаж, ажлын 3 өдрийн дотор эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийн хамт прокурорт хүргүүлнэ.
158.2.Прокурор энэ хуулийн 158.1-д заасан тогтоолын үндэслэлийг хянах бөгөөд уг тогтоол үндэслэлгүй нь тогтоогдсон бол түүнийг хүчингүй болгож, эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийг үндэслэл бүхий шийдвэрийн хамт ажлын 3 өдрийн дотор тогтоол гаргасан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст буцаан хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
159 дүгээр зүйл.Хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх ажиллагаанд техник, хэрэгсэл ашиглах, хяналт тавих, гомдол гаргах
159.1.Хорихоос өөр төрлийн ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагаанд хяналт тавих, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, ашиглах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
159.2.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавих тоног төхөөрөмжийн жагсаалт, тэдгээрийг ашиглах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
159.3.Ялтан хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх ажиллагааны талаархи гомдлоо шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын удирдах албан тушаалтан, эсхүл прокурорт гаргана.
159.4.Энэ хуулийн 159.3-т заасан гомдлыг хүлээн авсан албан тушаалтан хууль тогтоомжид заасан хугацаанд хянан шийдвэрлэж, хариу мэдэгдэнэ.
АРВАН ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
ТОРГОХ, НИЙТЭД ТУСТАЙ АЖИЛ ХИЙЛГЭХ ЯЛ ОНОГДУУЛСАН ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ ЖУРАМ
160 дугаар зүйл.Торгох ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
160.1.Ялтан торгох ял оногдуулсан шийдвэрт өөрөөр заагаагүй бол тухайн шийдвэрийг хуулийн хүчин төгөлдөр болсноос хойш 90 хоногийн дотор, хэрэв хэсэгчлэн төлөхөөр тогтоосон бол тогтоосон хугацаанд биелүүлэх үүрэгтэй.
160.2.Энэ хуулийн 160.1-д заасан хугацаа дуусгавар болоход ялтан торгуулийг төлөөгүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч торгуулийг төлж барагдуулаагүй шалтгаан нөхцөлийг судалж, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн зөвшөөрснөөр шийдвэрийг сайн дураар биелүүлэх хугацааг 30 хүртэл хоногоор сунгаж, ялтны саналыг харгалзан уг хугацаанд торгуулийг төлж барагдуулах хуваарь тогтоож болно.
160.3.Энэ хуулийн 160.2-т заасан дагуу тогтоосон хуваарийг ялтан тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй тохиолдолд торгох ялыг хорих ялаар солих тухай сануулж, тэмдэглэл үйлдэн гарын үсэг зуруулна. Сунгасан хугацаа дуусмагц торгох ялыг хорих ялаар солиулах саналаа прокурорт даруй хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
161 дүгээр зүйл.Хуулийн этгээдэд торгох ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
161.1.Торгох ял шийтгүүлсэн хуулийн этгээд энэ хуулийн 160.1-д заасан хугацаанд шүүхээс оногдуулсан торгуулийг төлөөгүй тохиолдолд энэ хуулийн 94.1-д заасан хөрөнгөөс албадан гаргуулна.
161.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч торгох ял шийтгүүлсэн хуулийн этгээдийн эд хөрөнгөөс шүүхээс оногдуулсан торгуулийг албадан гаргуулах ажиллагааг энэ хуулийн Дөрөв, Тав, Зургаа, Долоо, Наймдугаар бүлэгт заасны дагуу гүйцэтгэнэ.
162 дугаар зүйл.Нийтэд тустай ажил хийлгэх ял эдлүүлэх ажиллагааг эхлүүлэх
162.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч нийтэд тустай ажил хийлгэх ял эдлүүлэх ажиллагаанд биечлэн хяналт тавих, ялтны ажлын гүйцэтгэлд хяналт тавих эрх бүхий ажилтан, албан тушаалтнаас тайлбар, тодруулга авах, ажлын цаг ашиглалт, хөдөлмөрийн нөхцөлийг шалгах зэргээр тогтмол хяналт тавина.
162.2.Ялтныг ажиллуулахаар гэрээ байгуулсан байгууллага шийдвэр гүйцэтгэгчид бүх талын дэмжлэг үзүүлнэ.
162.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч ялтны ажилласан цагийн бүртгэлийг үндэслэн ялын тооцоог үнэн зөв хийх, ял эдлэхээс зайлсхийсэн нөхцөл байдлыг шалган тогтоох, ялтны хувийн хэргийг хөтлөх үүрэгтэй.
162.4.Нийтэд тустай ажил хийлгэх ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг ял шийтгүүлсэн этгээдийг байнга оршин суугаа хаягийн дагуу гүйцэтгэж, тухайн тойргийн шийдвэр гүйцэтгэгч хяналт тавина.
162.5.Ялтныг ажиллуулах ажлын байр тухайн тойрогт байхгүй, эсхүл хүндэтгэн үзэх бусад шалтгаан байгаа бол шийдвэр гүйцэтгэгч нь ялтныг өөр тойрогт шилжүүлэн ял эдлүүлэх саналаа ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчид танилцуулж, прокурорт хүргүүлж, шийдвэрлүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
163 дугаар зүйл.Нийтэд тустай ажил хийлгэх ял эдлүүлэх ажиллагааг зохион байгуулах
163.1.Шүүхийн шийдвэрт тусгайлан заагаагүй тохиолдолд нийтэд тустай ажлыг нутгийн захиргааны байгууллагын саналыг үндэслэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагаас баталсан жагсаалтад заасан байгууллагад гүйцэтгэнэ.
163.2.Нийтэд тустай ажил хийлгэх байгууллагыг сонгохдоо ялтны эрүүл мэндийн байдал, эзэмшсэн мэргэжил, ур чадварыг харгалзан ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч ажиллуулах байгууллагыг тогтооно.
163.3.Шүүх ялтны мэргэжил, ур чадварыг харгалзан ялтанд тодорхой нийтэд тустай ажлыг хийхээр даалгасан тохиолдолд ялыг шүүхийн шийдвэрт заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ.
163.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч ялтныг ажиллуулах байгууллагатай ялтны нэг өдөрт ажиллах цаг, гүйцэтгэх үүрэг /хөдөлмөрийн норм/, хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа, ажлын хувцсаар хангах, ажиллах нөхцөлийг урьдчилан тохиролцож, гэрээ байгуулна.
163.5.Гэрээнд ялтны ургийн овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, оршин суугаа газрын хаяг, түүнчлэн ажил хийх цаг, ялтны зан байдал, хүмүүжил, ял эдлэлтийн талаархи тодорхойлолтыг батлагдсан загварын дагуу үйлдэж, гэрээнд заасан хугацаанд ирүүлэх үүргийг тусгана.
163.6.Шийдвэр гүйцэтгэгч нь ялтныг шүүхийн шийдвэр, ажил хийлгүүлэх тухай мэдэгдлийн хамт ажил хийлгэхээр тогтоосон байгууллагад биечлэн хүлээлгэж өгнө.
163.7.Ялтны ажлын цагийн бүртгэлийг нийтэд тустай ажил хийлгэхээр гэрээ байгуулсан байгууллага бүртгэж, шийдвэр гүйцэтгэгч ажлын цагийн бүртгэл, ажлын гүйцэтгэлийг үндэслэн ялын тооцоо хийнэ.
163.8.Шийдвэр гүйцэтгэгч 7 хоног тутам ялтны ажлыг биечлэн шалгаж, ажлын байрыг шалгасан тэмдэглэлд ялтан болон нийтэд тустай ажлыг хийлгэж байгаа байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан гарын үсэг зурж, баталгаажуулна.
163.9.Нийтэд тустай ажлыг хийлгэж байгаа байгууллага нь ялтны хөдөлмөр эрхлэлт, ажлын цаг, ял эдлэлтийн талаар шийдвэр гүйцэтгэгчид 7 хоног тутам тогтмол мэдээлэх үүрэгтэй.
164 дүгээр зүйл.Нийтэд тустай ажил хийлгэх ял эдлэх хугацаа, түүнийг тооцох, ял эдэлж дуусах
164.1.Нийтэд тустай ажил хийлгэх хугацаа нь амралтын өдөр болон үндсэн ажил, хичээлээс чөлөөтэй өдөр 4 цагаас ихгүй, ажлын өдөр ажил болон хичээлээс чөлөөтэй үед 2 цаг, эсхүл ялтан өөрөө зөвшөөрсөн тохиолдолд 8 цагаас ихгүй, 7 хоногт 10 цагаас багагүй байна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
164.2.Нийтэд тустай ажил хийлгэх ял эдэлсэн хугацааг ялтан ажил гүйцэтгэж эхэлсэн цагаас эхлэн тооцож, шүүхийн шийдвэрт заасан хугацаа дуусгавар болтол эдлүүлнэ.
164.3.Ялтан онц байдал, гамшиг, аюулт үзэгдлийн хор уршгийг арилгах нийтийн хөдөлмөрийн дайчилгаанд дайчлагдан ажилласан цагийг нийтэд тустай ажил хийлгэх ял эдэлсэн хугацаанд тооцно.
164.4.Ялтны гэр бүлийн гишүүн хүндээр өвчилсөн, нас барсан, гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсон бол 7 хүртэл хоногийн чөлөө олгож болно.
164.5.Чөлөөг энэ хуулийн 164.4-т заасан нөхцөл байдал бий болсныг нотолсон сум, дүүргийн Засаг даргын, эмнэлгийн байгууллагын тодорхойлолтыг үндэслэн ял эдлүүлж байгаа шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн дарга шийдвэрлэнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
164.6.Энэ хуулийн 164.4-т заасан чөлөөний хугацаа болон ял эдлэх хугацаандаа ажиллаж байгаа байгууллагаас зохион байгуулсан олон нийтийн хурал, цуглаан, сургалт болон бусад арга хэмжээнд хамрагдсан, түүнчлэн согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис хэрэглэсэн, хуурамчаар өвдсөн, бие эрхтэн, эрүүл мэнддээ санаатайгаар гэмтэл учруулсны улмаас ажиллаагүй, ял эдлүүлэх журмыг зөрчсөн хугацааг ял эдэлсэн хугацаанд оруулан тооцохгүй.
165 дугаар зүйл.Нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг хорих ялаар солих үндэслэл
165.1.Ялтан нийтэд тустай ажил хийлгэж байгаа байгууллагын дотоод журмыг зөрчсөн, ял эдлүүлэх нийт хугацаанд ажлаа дур мэдэн орхисон, хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ажил тасалсан, архи, согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ ажилд ирсэн, нийтэд тустай ажил хийхтэй холбоотойгоор хөдөлмөр аюулгүй ажиллагааны дүрэм, заавар, журам, ажил олгогчоос тавьсан хууль ёсны шаардлагыг удаа дараа биелүүлээгүй тохиолдолд нийтэд тусгай ажил хийлгэж байгаа байгууллага энэ тухай шийдвэр гүйцэтгэгчид даруй мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
165.2.Ялтан хуурамчаар өвдсөн, эмнэлгийн магадлагаа, зохих баримтыг хуурамчаар бүрдүүлсэн, бие эрхтэн, эрүүл мэнддээ санаатайгаар гэмтэл учруулсан, чөлөөний баримт, материалыг хуурамчаар бүрдүүлсэн, зөрчил гаргаж шийтгүүлсэн, эсхүл энэ хуулийн 165.1-д заасан зөрчил үйлдсэн нь тогтоогдсон тохиолдолд нийтэд тустай ажил хийлгэх ялыг хорих ялаар солино.
166 дугаар зүйл.Нийтэд тустай ажил хийлгэж байгаа байгууллагын үүрэг, хүлээлгэх хариуцлага
166.1.Нийтэд тустай ажил хийлгэж байгаа байгууллага дараахь үүрэгтэй:
166.1.1.энэ хуулийн 163.4-т заасан асуудлаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагатай гэрээ байгуулах;
166.1.2.ялтанд хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа өгөх, ажлын тусгай хувцас, хөдөлмөрийн багаж, хэрэгслээр хангах;
166.1.3.ялтны ажлын цагийг бүртгэж, ажлын гүйцэтгэл, ялтны гаргасан зөрчлийн талаар шийдвэр гүйцэтгэгчид тухай бүр мэдээлэх;
166.1.4.ялтны ажлын цагийн бүртгэл, тодорхойлолтыг үнэн зөв гаргах;
166.1.5.гэрээнд заасны дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас тогтоосон ажлын байранд ялтныг ажиллуулах.
166.2.Нийтэд тустай ажил хийлгэж байгаа байгууллагын ажилтан энэ хуульд заасан ялтны гаргасан зөрчлийн талаар шийдвэр гүйцэтгэгчид мэдэгдээгүй, нуун дарагдуулсан, ялтны цагийн бүртгэлийг хуурамчаар бүртгэсэн бол хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
АРВАН НАЙМДУГААР БҮЛЭГ
ЗОРЧИХ ЭРХИЙГ ХЯЗГААРЛАХ ЯЛ ОНОГДУУЛСАН ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ
167 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
167.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтны байнга оршин суугаа болон хөдөлмөр эрхэлж байгаа, эсхүл суралцаж байгаа газрын хаягаар шүүхээс тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг биелүүлж байгаа эсэхэд техникийн болон биечлэн хяналт тавина.
167.2.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдэлсэн хугацааг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болж, ялтанд цахим бугуйвч зүүлгэсэн өдрөөс эхлэн тоолно.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
167.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч ялтанд зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх нөхцөл, журам, хяналтын техник, хэрэгслийг ашиглах, арчлах заавар, журам, ял эдлэх нөхцөл, журмыг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлага, авах арга хэмжээний талаар тайлбарлаж, тэмдэглэл үйлдэн гарын үсэг зуруулна.
168 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтны үүрэг
168.1.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтан дараахь үүрэгтэй:
168.1.1.шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлэх;
168.1.2.шийдвэр гүйцэтгэгч, техникийн ажилтны хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх;
168.1.3.шүүхээс тогтоосон зорчихыг хязгаарласан газарт зорчихгүй байх;
168.1.4.шийдвэр гүйцэтгэгчид урьдчилан мэдэгдэхгүйгээр оршин суугаа газар, ажлын байраа өөрчлөхгүй байх;
168.1.5.шийдвэр гүйцэтгэгчийн тогтоосон хугацаанд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад ирэх, ял эдлүүлэхтэй холбогдсон асуудлаар амаар, эсхүл бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр тайлбар гаргах;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
168.1.6.тогтоосон журмын дагуу зөөврийн хяналтын төхөөрөмжийг биедээ байнга авч явах, бүрэн бүтэн байдлыг нь хангахад шаардлагатай бүх арга хэмжээг авах, хяналтын төхөөрөмжийн хэвийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх;
168.1.7.хувийн бичиг баримтаа биедээ авч явах;
168.1.8.ял эдэлж дуусмагц хяналтын тоног төхөөрөмжийг шийдвэр гүйцэтгэгчид бүрэн бүтэн хүлээлгэн өгөх.
169 дүгээр зүйл.Хяналтын тоног төхөөрөмжийн зардлыг төлөх
169.1.Ялтан гар, хөл болон биеийн бусад хэсэгт зүүж ашиглах хяналтын тоног төхөөрөмжийн зардлыг хариуцан төлөх үүрэгтэй.
170 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлэх журмыг зөрчих, зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хорих ялаар солих
170.1.Дараахь тохиолдолд зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх журмыг зөрчсөнд тооцно:
170.1.1.энэ хуулийн 168.1-д заасан үүргээ биелүүлээгүй;
170.1.2.техникийн хяналтын тоног төхөөрөмжийг устгасан, гэмтээсэн, эсхүл тэдгээрийн хэвийн ажиллагааг сарниулсан;
170.1.3.Зөрчлийн тухай хуульд заасан нийтийн хэв журам, аюулгүй байдлын эсрэг зөрчил үйлдэж, шийтгүүлсэн;
170.1.4.техникийн болон биечилсэн хяналтаас 24 цагаас илүүгүй хугацаагаар санаатайгаар зайлсхийсэн;
170.2.Дараахь тохиолдолд зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх журмыг ноцтой зөрчсөнд тооцно:
170.2.1.энэ хуулийн 168.1-д заасан үүргээ 3 сарын хугацаанд хоёр, түүнээс дээш удаа биелүүлээгүй;
170.2.2.гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгүүлсэн;
170.2.3.энэ хуулийн 170.1.2, 170.1.4-т заасан зөрчлийг давтан гаргасан;
170.2.4.шийдвэр гүйцэтгэгчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэхээс татгалзсан, хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн, шийдвэр гүйцэтгэгчийн амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулсан, хохирол учруулахаар заналхийлсэн;
170.2.5.техникийн, эсхүл биечилсэн хяналтаас 24 цагаас илүү хугацаагаар санаатайгаар зайлсхийсэн.
170.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх журмыг зөрчсөн ялтанд дахин зөрчил гаргасан тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлагын талаар сануулж, зөрчлийг давтан гаргахаас урьдчилан сэргийлэх ярилцлага хийж, тэмдэглэл үйлдэнэ.
170.4.Ялтан зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх журмыг ноцтой зөрчсөн тохиолдолд зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хорих ялаар солино.
171 дүгээр зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх ажиллагаанд ашиглах тоног төхөөрөмжийг сонгох
171.1.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн шийдвэрийг гүйцэтгэх нөхцөл, тоног төхөөрөмжийг тогтооно.
171.2.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг үндэслэн техник хяналт хариуцсан ажилтан суурин болон хөдөлгөөнт хяналтын тоног төхөөрөмжийг ялтны бие, орон байр, албан тасалгаа, тээврийн хэрэгсэл, шаардлагатай бусад газарт суурилуулж, хяналтын тоног төхөөрөмжийн үйл ажиллагаа болон ялтанд байнгын хяналт тавина.
172 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтанд хяналт тавих
172.1.Техникийн хяналтын ажилтан нь мэдээллийн санд ирсэн зөрчлийн дохиог ирсэн даруйд хариуцсан шийдвэр гүйцэтгэгчид мэдэгдэж, хяналтын сангаас зөрчлийн талаархи мэдээллийг хүргүүлнэ.
172.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 172.1-д заасны дагуу ирүүлсэн зөрчлийг биечлэн шалгаж, шалтгаан, нөхцөлийг тогтооно.
172.3.Шийдвэр гүйцэтгэгчийн ялтанд биечлэн хяналт тавих ажиллагааг энэ хуулийн 159.1-д заасан журмаар зохицуулна. Биечилсэн хяналтыг өдөр, шөнийн аль ч цагт явуулж болно.
172.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч ялтан биечлэн, эсхүл бусдаар дамжуулан шүүхээс тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг зөрчсөн, эсхүл зөрчихийг завдсан талаар хүн, хуулийн этгээдээс мэдээлэл авч болно.
173 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх нөхцөл, журмыг түр өөрчлөх
173.1.Дараахь үндэслэлээр прокурорын зөвшөөрснөөр ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч ялтны зорчих эрхэд тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг 30 хүртэл хоногийн хугацаанд өөрчилж болно:
173.1.1.ялтны гэр бүлийн гишүүн хүндээр өвчилсөн, нас барсан, гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсон;
173.1.2.эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авах зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд шүүхээс тогтоосон бүсэд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авах боломжгүй;
173.1.3.бусдын асрамжид байх шаардлагатай нь эмнэлгийн байгууллагын тодорхойлолт, лавлагаагаар тогтоогдсон ялтнаас өөр асрамжлан хамгаалах хүнгүй гэр бүлийн гишүүнийг асрамжлан хамгаалах шаардлагатай;
173.1.4.гамшиг, аюулт үзэгдлийн улмаас шүүхээс тогтоосон газар, байршилд байх боломжгүй болсон;
173.1.5.шүүхээс хориглоогүй тохиолдолд ажилд орох, сургуульд элсэн суралцах шалгалтад шүүхээс тогтоосон газар, байршлаас бусад газарт биечлэн оролцох зайлшгүй шаардлагатай;
173.1.6.хуулиар тогтоосон төрийн байгууллагаас үзүүлж байгаа үйлчилгээнд хамрагдах /тэтгэвэр, тэтгэмж тогтоолгох/;
173.1.7.хүндэтгэн үзэх бусад.
173.2.Энэ хуулийн 173.1-д заасан хугацаа дууссан даруйд ялтанд шүүхээс тогтоосон зорчих эрхэд тавьсан хориглолт, хязгаарлалтыг сэргээн тогтоож, ял эдлүүлэх ажиллагааг ердийн журмаар үргэлжлүүлэн гүйцэтгэнэ.
173.3.Ялтан шинээр очсон газарт 7 хоногоос дээш хугацаагаар оршин суух шаардлагатай тохиолдолд зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг тухайн газарт нь үргэлжлүүлэн гүйцэтгэнэ.
174 дүгээр зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэх нөхцөл, журмыг өөрчлөх
174.1.Дараахь тохиолдолд прокурор ахлах шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн ялтны зорчих бүсийг өөрчилж болно:
174.1.1.ялтны гэр бүлийн байдалд өөрчлөлт орсны улмаас шүүхээс анхлан тогтоосон газарт ял эдлүүлэх боломжгүй болсон;
174.1.2.ялтны санхүүгийн чадавх, гамшиг, аюулт үзэгдлийн улмаас байнга оршин суугаа газраа өөрчлөх шаардлагатай болсон;
174.1.3.хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас ялтан оршин суух газраа өөрчлөх зорилгоор орон сууц, хашаа байшин худалдан авсан;
174.1.4.ялтны ял шийтгүүлэх үеийн хөдөлмөрийн гэрээ дуусгавар болсон, эсхүл өөр байгууллага, хуулийн этгээдэд шилжин ажиллах, шилжин суралцах шаардлагатай болсон;
174.1.5.дээд болон мэргэжлийн боловсролын байгууллагад элсэн суралцах;
174.1.6.эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авах зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд шүүхээс тогтоосон бүсэд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авах боломжгүй болсон.
174.2.Ялтан ял эдлэх бүсээ өөрчлүүлэх тухай үндэслэл бүхий хүсэлтийг бичгээр гаргах бөгөөд ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч ялтны хүсэлт, шийдвэр гүйцэтгэгчийн санал, холбогдох материалыг хянаж, 10 хоногийн дотор прокурорт хүргүүлэн шийдвэрлүүлнэ.
175 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтныг урамшуулах
175.1.Ялтан ял эдлүүлэх журмыг зөрчөөгүй, өөрийн зан үйл, хувийн байдлаараа ял эдлүүлэх ажиллагаанд саад учруулаагүй бол түүнд 1 сард 5 хүртэл хоногийн шагналын хоног олгож болно.
175.2.Шагналын хоногийг энэ хуулийн 224 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу олгоно.
176 дугаар зүйл.Зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэхэд ашиглах тоног төхөөрөмжийг устгасан, гэмтээсэн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлага
176.1.Ялтан зорчих эрхийг хязгаарлах ял эдлүүлэхэд ашиглах тоног төхөөрөмжийг устгасан, гэмтээсэн, эсхүл хэвийн ажиллагааг нь сарниулсан тохиолдолд хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэж, гэм буруутай этгээдээр учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлнэ.
1761 дүгээр зүйл.Хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээний хэрэгжилтэд хяналт тавих
/Энэ зүйлийг 2024 оны 01 дүгээр сарын 17-ний өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
1761.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан яллагдагчийн байнга оршин суугаа болон хөдөлмөр эрхэлж байгаа, эсхүл суралцаж байгаа газрын хаягаар шүүхээс тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг биелүүлж байгаа эсэхэд техникийн болон биечлэн хяналт тавина.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 01 дүгээр сарын 17-ний өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
1761.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч яллагдагчид хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх нөхцөл, журам, хяналтын техник, хэрэгслийг ашиглах, арчлах заавар, журам, хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээний нөхцөл, журмыг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх хариуцлага, авах арга хэмжээний талаар тайлбарлаж, тэмдэглэл үйлдэн гарын үсэг зуруулна.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 01 дүгээр сарын 17-ний өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
1761.3.Хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээнд хяналтын тоног төхөөрөмж ашиглан хяналт тавих журмыг Улсын ерөнхий прокурор, хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 01 дүгээр сарын 17-ний өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
АРВАН ЕСДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ЭРХ ХАСАХ ЯЛ ОНОГДУУЛСАН ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ
177 дугаар зүйл.Эрх хасах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг мэдэгдэх
177.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэснээс хойш 5 хоногийн дотор ялтныг төрийн албанд томилсон, сонгосон, мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах болон шүүхээс хориглолт, хязгаарлалт тогтоосон бусад эрх, зөвшөөрлийг олгосон байгууллага, албан тушаалтанд шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх тухай мэдэгдлийг хүргүүлнэ.
177.2.Төрийн болон төрийн бус байгууллага, албан тушаалтан өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр эрх хасах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэр /цаашид "шүүхийн шийдвэр" гэх/-ийг биелүүлэх үүрэгтэй.
177.3.Хорих анги эрх хасах нэмэгдэл ялаар шийтгүүлсэн хоригдлыг ялын хугацаа дуусч суллагдахаас 7 хоногийн өмнө, бусад үндэслэлээр суллагдсан бол суллагдсанаас хойш 7 хоногийн дотор суллагдсан талаархи мэдэгдлийг шүүхийн шийдвэр, мэдэгдэх хуудсын хамт түүний оршин суух газрын шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
177.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс нь шүүхийн шийдвэрийн биелэлтэд хяналт тавихдаа харьяа нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн болон бусад байгууллагатай хамтран ажиллана.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
178 дугаар зүйл.Эрх хасах ял шийтгүүлсэн ялтан, ялтныг сонгох, томилох, чөлөөлөх эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны үүрэг
178.1.Эрх хасах ял шийтгүүлсэн ялтан дараахь үүрэгтэй:
178.1.1.шийдвэр гүйцэтгэгчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх, түүний дуудсанаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст ирэх, ял эдлүүлэхтэй холбогдсон асуудлаар амаар болон бичгээр тайлбар гаргах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
178.1.2.хяналт тавьж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад оршин суугаа хаяг, эрхэлж байгаа ажил, үйл ажиллагаа, түүний өөрчлөлтийн талаар тухай бүр мэдэгдэх.
178.2.Ялтныг сонгох, томилох, чөлөөлөх эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх талаар дараахь үүрэгтэй:
178.2.1.ажил, албан тушаалд нэр дэвшигч, бараа, ажил, үйлчилгээ бэлтгэн нийлүүлэгч нь тухайн ажил, үйлчилгээг гүйцэтгэх эрхтэй холбоотой эрх хасах ял шийтгүүлсэн, албадлагын арга хэмжээ авагдсан эсэхийг нягтлах;
178.2.2.ажилтан, эсхүл ажил гүйцэтгэгч эрх хасах ял шийтгүүлсэн тохиолдолд шүүхээс хориглолт, хязгаарлалт тогтоосон эрхийг хэрэгжүүлэх ажилд томилох, цаашид хассан эрхийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой үүрэг гүйцэтгүүлэхээс татгалзах;
178.2.3.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас эрх хасах ял шийтгүүлсэн мэдэгдлийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор ял шийтгүүлсэн ажилтныг ажлаас чөлөөлөх;
178.2.4.шийдвэр гүйцэтгэгчийн шаардсанаар шүүхийн шийдвэрийг биелүүлсэн тухай лавлагаа, тодорхойлолт гаргаж хүргүүлэх;
178.2.5.ялтантай байгуулсан ажил, үйлчилгээ гүйцэтгүүлэх болон хөдөлмөрийн гэрээнд орсон өөрчлөлтийн талаар шийдвэр гүйцэтгэгчид тухай бүр мэдэгдэх.
179 дүгээр зүйл.Эрх, зөвшөөрөл олгосон байгууллага, албан тушаалтны үүрэг
179.1.Тодорхой ажил, үйлчилгээ гүйцэтгэх, үйл ажиллагаа явуулах эрх, зөвшөөрөл олгох чиг үүрэг бүхий байгууллага, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэр, мэдэгдлийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор ялтанд олгосон эрх, зөвшөөрлийг хүчингүйд тооцох, энэ тухай ялтанд мэдэгдэх, мэргэжлийн үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих үүрэгтэй.
180 дугаар зүйл.Эрх хасах ял шийтгүүлсэн ялтанд хяналт тавих
180.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч 30 хоног тутам ялтантай урьдчилан сэргийлэх ярилцлага хийж, шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийн талаар тайлбар авч, шаардлагатай тохиолдолд ялтны ажлын байр, үйл ажиллагааг биечлэн хянаж, тэмдэглэл үйлдэнэ.
180.2.Эрх хасах ял эдэлсэн, албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацааг шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн тоолно.
180.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын харьяа нэгжгүй нутаг дэвсгэрт оршин суух ялтны ял эдлүүлэх ажиллагаанд харьяа нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллага хяналт тавьж, ялын биелэлтийн талаар 30 хоног тутам шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 162.6-д заасан цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
181 дүгээр зүйл.Эрх хасах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх арга, хэрэгсэл
181.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч шаардлагатай тохиолдолд эрх хасах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг дараахь арга, хэрэгслээр гүйцэтгэнэ:
181.1.1.хассан эрхийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай байр, барилга байгууламж, агуулах савыг битүүмжлэх;
181.1.2.эрх, зөвшөөрөл олгосныг нотлох баримт бичгийн эх хувийг хураах;
181.1.3.эрх, зөвшөөрөл олгох эрх бүхий байгууллагад олгосон эрх, зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох тухай мэдэгдэл хүргүүлэх, ялтны мэргэжлийн үйл ажиллагаанд хяналт тавихыг даалгах.
181.2.Эрх хасах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх арга, хэрэгсэл нь энэ хуулийн 181.1-д зааснаар хязгаарлагдахгүй.
181.3.Эрх хасах ялыг хорихоос бусад төрлийн ял дээр нэмж оногдуулсан тохиолдолд үндсэн болон нэмэгдэл ял эдлүүлэх ажиллагаанд тавих хяналтыг хамтад нь хэрэгжүүлнэ.
182 дугаар зүйл.Эрх хасах ял шийтгүүлсэн ялтанд байнгын хяналт тавих
182.1.Ялтан хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас өөр орон нутагт 2 сар хүртэл хугацаагаар зорчих тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч ялтны зорчих газрын хаяг, холбоо барих утас, хамт зорчих этгээдийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг бүртгэж, ялтны зорчих нутаг дэвсгэрийн шийдвэр гүйцэтгэгчид шүүхийн шийдвэрийн биелэлтэд хяналт тавихыг даалгаж, прокурорт мэдэгдэнэ.
182.2.Ялтан энэ хуулийн 182.1-д зааснаас урт хугацаагаар өөр орон нутагт оршин суух тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны хувийн хэргийг ялтны оршин суух газрын шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст шилжүүлж, энэ тухай прокурорт мэдэгдэх бөгөөд ял эдлүүлэх ажиллагааг ялтны шилжин суурьшсан харьяаллын дагуу үргэлжлүүлэн гүйцэтгэнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
183 дугаар зүйл.Эрх хасах ял эдлэх хугацааг тоолох
183.1.Торгох ял дээр нэмж оногдуулсан эрх хасах ялыг эдлүүлэх ажиллагааны явцад шүүхээс торгох ялыг хорих ялаар сольсон тохиолдолд ялтныг хорих ял эдлэх хугацаанд эрхийг хасах ял эдэлсэн хугацааг тоолохыг зогсоон, хорих ял эдэлж дууссан үеэс үргэлжлүүлэн тоолж, хяналт тавина.
183.2.Ялтан шүүхээс тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг зөрчсөн хугацааг ял эдэлсэн хугацаанд оруулан тоолохгүй.
184 дүгээр зүйл.Эрх хасах ял оногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийсэн ялтан, хүн, хуулийн этгээдэд хүлээлгэх хариуцлага
184.1.Ялтан эрх хасах ялаас зайлсхийсэн, эсхүл шүүхээс тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
184.2.Ялтанд эрх, зөвшөөрөл олгосон, ялтныг сонгох, томилох, чөлөөлөх эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан эрх хасах тухай шүүхийн шийдвэрийг санаатайгаар биелүүлээгүй, эсхүл биелүүлэхэд саад учруулсан бол хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
ХОРЬДУГААР БҮЛЭГ
АЛБАДЛАГЫН АРГА ХЭМЖЭЭ АВСАН ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ
185 дугаар зүйл.Албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хүлээн авах
185.1.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдийн хамт хүлээн авна.
185.2.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 185.1-д заасан шийдвэрийг тоо бүртгэлд оруулан албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдэд хяналтын хувийн хэрэг нээж, ажлын 3 өдрийн дотор тойрог хариуцсан шийдвэр гүйцэтгэгчид хуваарилан, энэ тухай прокурорт мэдэгдэнэ.
186 дугаар зүйл.Хорих ял оногдуулахгүйгээр тэнссэн, хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг биелүүлэхийг хойшлуулсан болон хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоосон шийдвэрийг биелүүлэх
186.1.Хорих ял оногдуулахгүйгээр тэнссэн, хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг биелүүлэхийг хойшлуулсан болон хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоосон /цаашид "тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан" гэх/ ялтны бүртгэлийг түүний оршин сууж байгаа нутаг дэвсгэрийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх алба, нэгдсэн тоо бүртгэлийг хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх газар, хэлтэс хариуцан хөтөлнө.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
186.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан шийдвэрийг хүлээн авч дараахь ажиллагааг гүйцэтгэнэ:
186.2.1.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдэд хяналт тавих нөхцөл, журам, эрх, үүргийг нь тайлбарлаж, гарын үсэг зуруулах;
186.2.2.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдийн хувийн бичиг баримт, онцлог содон тэмдэг, ялтны хувийн байдлын талаархи бусад мэдээллийг хувийн хэрэгт тэмдэглэж, ял эдлэлтийн байдалтай холбоотой бусад баримт бичгийг хавсаргах;
186.2.3.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан өсвөр насны хүн, түүний эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, түүнчлэн ялтныг хараа хяналтдаа байлгаж, хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн иргэнийг дуудан ирүүлж, тэдгээрийн эрх, үүрэг, тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдэд хууль, шүүхийн шийдвэрээр тогтоосон хязгаарлалт, даалгасан үүргийг танилцуулах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
186.2.4.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан өсвөр насны хүн, түүний эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, хараа хяналтдаа байлгаж, хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн иргэн үүргээ биелүүлэх талаар шаардлага тавьж, биелэлтийг хангуулах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
186.2.5.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдийн сахилга, засрал хүмүүжил, шүүхээс даалгасан үүргийн биелэлтийн талаар хяналтын хувийн хэрэгт 30 хоног тутам тэмдэглэл хийх;
186.2.6.шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан хугацаа дуусмагц энэ тухай прокурор, цагдаагийн байгууллага болон ял шийтгүүлсэн этгээдэд бичгээр мэдэгдэх.
186.3.Хорих анги нь хоригдлыг хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоох тухай шүүгчийн захирамжийг хүлээн авснаас хойш 7 хоногийн дотор хоригдлын зан байдал, засрал хүмүүжлийн талаарх тодорхойлолтыг шүүгчийн захирамжийн хамт түүний оршин суух газрын шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст хүргүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
187 дугаар зүйл.Тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдийн засрал хүмүүжлийн байдалд хяналт тавих
187.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдийн засрал хүмүүжлийн байдалд дараахь журмаар хяналт тавина:
187.1.1.гадаадад зорчих, цагаачлахыг хориглож, оршин суугаа засаг захиргааны нэгжийн нутаг дэвсгэрийг 7 хоногоос дээш хугацаагаар орхин явах тохиолдолд зөвшөөрөл авах, 30 хоног тутам нэг удаа биечлэн ирж, бүртгүүлэхийг даалгах;
187.1.2.оршин суух газар болон эрхлэх ажил, албан тушаал өөрчлөгдсөн тохиолдолд тухай бүр мэдэгдэж байх тухай баталгаа гаргуулах;
187.1.3.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан өсвөр насны хүнийг хараа хяналтдаа байлгаж, хүмүүжүүлэх үүрэг хүлээсэн этгээд болон сум, дүүргийн Засаг даргаас хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэх харилцан мэдээлэл солилцоход дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллах, тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан насанд хүрсэн этгээдийг зохих ажлын байраар хангахад туслалцаа үзүүлэх;
/Энэ заалтад 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.1.4.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан өсвөр насны хүн, түүний эцэх, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, хараа хяналтдаа байлгах хүсэлт гаргасан буюу хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн иргэний хүлээсэн үүргийн биелэлтийг хангуулах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.1.5.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээд шүүхээс тогтоосон хязгаарлалт, үүргийг биелүүлээгүй, эсхүл хяналтаас зайлсхийсэн тохиолдолд албадан ирүүлэх, эрэн сурвалжлах ажлыг зохион байгуулах;
187.1.6.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдийн санал, хүсэлт, өргөдөл, гомдлыг хүлээн авч хянан шийдвэрлэх, эсхүл холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд уламжлах;
187.1.7.гэмт хэрэг, зөрчил гаргахгүй байх талаар тогтоолын биелэлтийг нь хойшлуулсан этгээдэд санамж, зөвлөгөө өгөх, ярилцлага зохион байгуулах;
187.1.8.хяналтад нь байгаа тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдийн зан байдал, үйл ажиллагааны талаар байгууллага, албан тушаалтнаас тодорхойлолт, лавлагаа авах;
187.1.9.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээд хүндэтгэх шалтгаанаар оршин суух газраа өөрчлөх бол түүний хяналтын хугацааг тооцож, хяналтын хувийн хэргийг шинээр оршин суух газрын шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс, шийдвэр гүйцэтгэгчид шилжүүлэх.
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.2.Тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээд дараахь үүрэгтэй:
187.2.1.байнга оршин суух газраа очсоноос хойш ажлын 3 өдрийн дотор нутаг дэвсгэрийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст мэдэгдэх;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.2.2.сар тутамд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст, оршин суугаа нутаг дэвсгэрт нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын нэгжгүй бол харьяа нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлэх, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийн биелэлтийн талаар тайлбар гаргах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.2.3.байнга оршин суух хаягаа өөрчлөх тохиолдолд хяналт тавьж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст, оршин суугаа нутаг дэвсгэрт нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын нэгжгүй бол харьяа нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх, шинээр суурьших нутаг дэвсгэрийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд, эсхүл цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.2.4.байнга оршин суугаа газраасаа 7 хоногоос илүү хугацаагаар явах, гадаадад зорчих бол хяналт тавьж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст, оршин суугаа нутаг дэвсгэрт нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын нэгжгүй бол харьяа нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.2.5.хяналт тавьж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс, цагдаагийн байгууллагын алба хаагч, шийдвэр гүйцэтгэгчийн шаардлагыг биелүүлэх.
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
187.3.Тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан өсвөр насны хүн, түүний эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, түүнчлэн өсвөр насны хүнийг хараа хяналтдаа байлгаж, хүмүүжүүлэхээр зөвшөөрсөн иргэн нь шийдвэр гүйцэтгэгчийн дуудсан цагт хүрэлцэн ирэх, шүүхээс даалгасан үүрэг, шийдвэр гүйцэтгэгчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх үүрэгтэй.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
188 дугаар зүйл.Тэнссэн, тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан шийдвэрийг хүчингүй болгох, ялаас чөлөөлөх тухай санал гаргах
188.1.Хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг биелүүлэхийг хойшлуулсан, тэнссэн хугацаанд ялтан засарч хүмүүжсэнээ үлгэр жишээ зан төлөв, сурлага, хөдөлмөрт үнэнч, шударга хандлагаараа харуулсан, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлсэн, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлсөн буюу гэм хорыг арилгасан ялтны хянан харгалзахаар тогтоосон хугацааны 50 хувиас багагүй хугацаа өнгөрсөн тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч ялтныг ялаас чөлөөлүүлэх саналыг прокурорт гаргаж болно.
188.2.Прокурор хяналтын хувийн хэрэгтэй танилцаж, шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсныг хүчингүй болгох, ялаас чөлөөлөх тухай дүгнэлтээ шүүхэд хүргүүлнэ.
188.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 188.1-д заасан санал гаргаагүй, эсхүл прокурор гаргасан саналыг үндэслэлгүй гэж үзсэн бөгөөд шүүхийн тогтоолд заасан хянан харгалзах хугацаа дууссан боловч дараагийн шийдвэр гараагүй тохиолдолд уг хугацаа дуусмагц шийдвэр гүйцэтгэгч цаашид авах арга хэмжээний тухай саналаа хяналтын хувийн хэргийн хамт прокурорт хүргүүлнэ.
188.4.Ялтан тэнссэн, тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан хугацаанд шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, эсхүл шүүхээс тогтоосон хориглолт, хязгаарлалтыг 6 сарын хугацаанд хоёр, түүнээс дээш удаа зөрчсөн, эсхүл хориглолт, хязгаарлалтыг зөрчсөний улмаас хүн, хуулийн этгээдийн хуулиар хамгаалагдсан эрх, ашиг сонирхолд хохирол учирсан, эсхүл энэ хуулийн 187.2-т заасан үүргээ биелүүлээгүй бол шийдвэр гүйцэтгэгч 5 хоногийн дотор тэнссэн, тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан шийдвэрийг хүчингүй болгуулж, ял оногдуулах саналаа прокурорт хүргүүлнэ.
188.5.Прокурор шийдвэр гүйцэтгэгчийн энэ хуулийн 188.4-т заасан саналыг хүлээн авч үндэслэлийг хянаж тэнссэн, тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан шийдвэрийг хүчингүй болгуулах, ял оногдуулах эсэхийг шүүхэд шилжүүлэн шийдвэрлүүлнэ.
189 дүгээр зүйл.Үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
189.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдэд шүүхээс хүлээлгэсэн үүрэг, хязгаарлалтыг биелүүлэх хугацаа, хуваарийг нарийвчлан тогтоож, энэ хуулийн Арван есдүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу биелэлтэд нь хяналт тавина.
189.2.Зан үйлээ засах, хөдөлмөрлөх дадал олгох сургалтад хамрагдах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүнд шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 189.1-д зааснаас гадна зан үйлд нөлөөлөх сургалтын агуулга, хөтөлбөрийг танилцуулна.
189.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдийн хувийн байдал, албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацаанд хүлээлгэсэн үүргээ биелүүлсэн байдлын талаар шүүх, прокурорын байгууллагад тодорхойлолт гаргана.
189.4.Үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд дуудсан цагт хүрэлцэн ирэх, шийдвэр гүйцэтгэгчээс тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх, оршин суух газар, ажил, албан тушаал өөрчлөгдсөн тухай болон шаардлагатай бусад мэдээллийг тухай бүр танилцуулах үүрэг хүлээнэ.
189.5.Сум, дүүргийн Засаг дарга үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдэд шүүхээс даалгасан үүрэг, хязгаарлалтыг биелүүлэх талаар зохих туслалцаа үзүүлж, хамтран ажиллана.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
189.6.Цагдаагийн байгууллага үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүний сахилга, шүүхээс даалгасан үүрэг, хязгаарлалтын биелэлт, засрал хүмүүжлийн байдалд хяналт тавих ажилд туслалцаа үзүүлж, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэстэй харилцан мэдээлэл солилцож хамтран ажиллана.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
189.7.Шийдвэр гүйцэтгэгч албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо бүрэн төлсөн, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлсэн, тогтоосон хязгаарлалтыг зөрчөөгүй тохиолдолд шүүхээс тогтоосон хугацааны 50 хувиас багагүй хугацаа өнгөрсний дараа хугацаанаас нь өмнө хүчингүй болгох саналыг прокурорт гаргаж болно.
189.8.Шийдвэр гүйцэтгэгч үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд шүүхээс хүлээлгэсэн үүрэг, тогтоосон хязгаарлалтыг зөрчсөн талаар хуульд заасан аргаар мэдээлэл авч болно.
189.9.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 189.1-д заасан хугацаа, хуваарь, шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг зөрчсөн этгээдэд албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгуулж, ял оногдуулах тухай саналыг прокурорт гаргана.
189.10.Үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх тухай шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэхэд энэ хуулийн 167 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу техникийн болон биечилсэн хяналт тавьж болно.
189.11.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага зан үйлээ засах сургалтад хамрагдах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүний зан үйлд нөлөөлөх сургалт явуулах мэргэжлийн нэгж, сургалтын хөтөлбөртэй байна.
189.12.Сургалт явуулах журмыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батална.
189.13.Албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүний зан үйлд нөлөөлөх сургалтыг зөвшөөрөл бүхий төрийн бус байгууллагаар гэрээний үндсэн дээр гүйцэтгүүлж болно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
190 дүгээр зүйл.Эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх тухай шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
190.1.Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ хэрэглэхээр шийдвэрлэсэн бол шүүх албадлагын арга хэмжээг ямар төрлийн эмнэлэгт хэрэгжүүлэхийг тогтоолдоо заана.
190.2.Эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх тухай шүүхийн шийдвэр гармагц уг этгээдийг албадан эмчлэх байгууллагад хүргэх үүргийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага хүлээх бөгөөд шүүхийн шийдвэр, сэтгэцийн эмгэг судлалын шинжилгээний дүгнэлт, холбогдох бусад баримт бичгийг хамтад нь хүргүүлнэ.
190.3.Энэ хуулийн 190.1-д заасан этгээдийн эмчилгээний зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ.
190.4.Албадан эмчлүүлж байгаа этгээдийг гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, эмнэлэг, цагдаагийн байгууллага хамтран хэрэгжүүлнэ.
190.5.Эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ хэрэгжүүлэх байгууллага дараахь үүрэг хүлээнэ:
190.5.1.албадан эмчлүүлж байгаа этгээдэд зайлшгүй шаардлагатай шинжилгээ, эмчилгээг цаг тухайд нь хийх;
190.5.2.эмчилгээний явц, үр дүнг үнэн зөв, тодорхой тусгах;
190.5.3.эмчилгээний үр дүн, өвчний шинж байдлыг харгалзан эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээг сунгах, өөрчлөх, зогсоох эсэх талаар шинжээчийн дүгнэлт гаргуулах;
190.5.4.эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээг цаашид хэрэгжүүлэх шаардлагагүй, эсхүл хугацааг сунгах шаардлагатай тохиолдолд энэ тухай прокурорт, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даруй мэдэгдэх.
190.6.Гэмт хэрэг үйлдэх үедээ хэрэг хариуцах чадвартай байсан боловч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хэрэг хариуцах чадваргүй болсны улмаас эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүний хэрэг хариуцах чадваргүй байдал арилсан бол албадлагын арга хэмжээг цаашид хэрэглэх шаардлагагүй тухай дүгнэлтийг шийдвэр гүйцэтгэгчид, шийдвэр гүйцэтгэгч санал гарган 10 хоногийн дотор прокурорт хүргүүлнэ.
190.7.Прокурор дүгнэлт, холбогдох баримт бичгийг үндэслэн эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээг хүчингүй болгож урьд оногдуулсан ялыг үргэлжлүүлэн эдлүүлэх, эсхүл эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээг хүчингүй болгож, ял оногдуулах тухай дүгнэлт үйлдэж, шүүхэд хүргүүлнэ.
190.8.Прокурор энэ хуулийн 190.6-д заасан саналыг хянан үзэж эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээг хэвээр үлдээхээр шийдвэрлэсэн тохиолдолд уг албадлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх байгууллагад шийдвэрийг хүргүүлнэ.
190.9.Албадан эмчлүүлж байгаа этгээдийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн хүсэлт, прокурорын саналаар албадан эмчлэх хугацаа дуусахаас өмнө энэ хуулийн 190.5.3-т заасан дүгнэлтийг гаргуулж болно.
190.10.Эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх тухай шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх, түүнд хяналт тавих журмыг хууль зүйн болон эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
191 дүгээр зүйл.Хөрөнгө, орлогыг хураах албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
191.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч хөрөнгө, орлогыг хураах албадлагын арга хэмжээг энэ хуулийн Хоёрдугаар хэсэгт заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ.
191.2.Хөрөнгө, орлогыг хураах шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагаа нь шүүхийн шийдвэрт заасан эд зүйл, хөрөнгийг хариу төлбөргүйгээр албадан хураан авах, улсын орлого болгох зорилгоор төрийн холбогдох байгууллагад шилжүүлэх, худалдан борлуулж олсон орлогыг улсын төсөвт оруулах арга хэмжээнээс бүрдэнэ.
191.3.Шийдвэр гүйцэтгэгч хураан авсан хөрөнгө, орлогоос хохирол нөхөн төлүүлэх ажиллагааг хуульд заасан журмын дагуу шийдвэрлэнэ.
191.4.Галт зэвсэг, тусгайлан бэлтгэсэн зэвсгийн чанартай зүйлийг хураан авч хадгалах, устгах, шилжүүлэх журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
192 дугаар зүйл.Хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
192.1.Өсвөр насны хүнд оногдуулсан хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээг Эрүүгийн хуульд заасны дагуу хүүхдийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага гүйцэтгэнэ.
192.2.Энэ хуулийн 192.1-д заасан ажиллагаанд прокурор хяналт тавьж, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангана.
192.3.Хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх журмыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга хүүхдийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагатай хамтран батална.
193 дугаар зүйл.Албадлагын арга хэмжээг дуусгавар болгох
193.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч дараахь үндэслэлээр албадлагын арга хэмжээг дуусгавар болсонд тооцож, хяналтын хувийн хэргийг хаана:
193.1.1.албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болсонд тооцсон;
193.1.2.албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацаа дууссан;
193.1.3.өршөөл, уучлал үзүүлсэн;
193.1.4.албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд нас барсан, сураггүй алга болсонд тооцогдсоноос хойш 2 жилийн хугацаа өнгөрсөн;
193.1.5.албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд гэмт хэрэг үйлдэж, ял шийтгүүлсэн;
193.1.6.албадлагын арга хэмжээ авсан шийдвэрийг хүчингүй болсонд тооцож, ял шийтгэсэн.
193.1.7.шүүхийн шийдвэрт заасан албадлагын арга хэмжээг бүрэн биелүүлсэн.
/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
193.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч албадлагын арга хэмжээг дуусгавар болгосон тухай шийдвэрийг ажлын 3 өдрийн дотор прокурор, цагдаагийн байгууллагад хүргүүлнэ.
194 дүгээр зүйл.Хуулийн этгээдийг татан буулгах, эрх хасах албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх
194.1.Хуулийн этгээдийг татан буулгах албадлагын арга хэмжээ авсан шүүхийн шийдвэрийг тухайн хуулийн этгээдийг албадан татан буулгаж, улсын бүртгэлээс хассанаар биелэгдсэнд тооцно.
194.2.Татан буулгах ажлыг Иргэний хуулийн 32.2-т заасны дагуу татан буулгах комисс гүйцэтгэх бөгөөд татан буулгах комисс /цаашид "Комисс" гэх/-т татан буулгах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хуулийн этгээдийн төлөөлөл, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, шийдвэр гүйцэтгэгч, бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын төлөөллөөс бүрдсэн дөрвөөс доошгүй хүний бүрэлдэхүүнтэй байна.
194.3.Комисс нь татан буулгах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хуулийн этгээдийг татан буулгах ажлыг Иргэний хуулийн 32 дугаар зүйлд заасны дагуу татан буулгах ажлыг зохион байгуулж, хуулийн этгээдийг улсын бүртгэлээс хасуулах мэдэгдлийг улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан байгууллагад, аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох мэдэгдлийг уг зөвшөөрлийг олгосон этгээдэд хүргүүлнэ.
194.4.Улсын бүртгэлийн байгууллага хуулийн этгээдийг улсын бүртгэлээс хасах шийдвэрийг хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль тогтоомжид заасны дагуу гаргаж, нийтэд мэдээлнэ.
194.5.Татан буугдаж байгаа хуулийн этгээдээс шаардах эрхтэй этгээдийн өргөдлийг хүлээн авах хугацаа нь хуулийн этгээдийг татан буугдсан тухай нийтэд мэдээлснээс хойш 2 сараас багагүй, 6 сараас ихгүй байна.
194.6.Комисс татан буугдаж байгаа хуулийн этгээдэд холбогдох шаардлагыг дараахь дарааллаар хангана:
194.6.1.гэмт хэргийн улмаас бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх;
194.6.2.шүүхийн шийдвэрийн дагуу гаргуулах төлбөр; 194.6.3.хөдөлмөрийн гэрээний дагуу ажилтанд төлөх хөдөлмөрийн хөлс;
194.6.4.хууль тогтоомжид заасны дагуу бусад этгээдтэй хийх тооцоо.
194.7.Хуулийн этгээдэд байгаа мөнгөн хөрөнгө нь энэ хуулийн 194.5-д заасан шаардлагыг хангахад хүрэлцэхгүй тохиолдолд Комисс түүний бусад эд хөрөнгийг энэ хуульд заасан журмын дагуу худалдан борлуулж, төлбөрийг барагдуулна.
194.8.Харилцагчдын шаардлагыг хангасны дараа үлдсэн эд хөрөнгийг шүүхийн шийдвэрт заасны дагуу шийдвэрлэнэ.
194.9.Хуулийн этгээдэд оногдуулсан эрх хасах албадлагын арга хэмжээг энэ хуулийн Арван есдүгээр бүлэгт заасан журмын дагуу гүйцэтгэнэ.
ХОРИН НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ХОРИХ ЯЛ ОНОГДУУЛСАН ШҮҮХИЙН ШИЙТГЭХ ТОГТООЛЫГ ГҮЙЦЭТГЭХ
195 дугаар зүйл.Хорих байгууллага
195.1.Хорих байгууллага нь нээлттэй, хаалттай хорих анги, сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллага, цагдан хорих төв, байр, нэгдсэн болон төрөлжсөн мэргэшлийн хорих эмнэлэг /цаашид "хорих анги" гэх/, мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвөөс бүрдэнэ.
195.2.Хорих анги нь төвлөрсөн бүтэцтэй байна.
195.3.Хорих ангийг тусгаарлагдсан нэгээс илүү зэрэглэлд хувааж, өөр өөр зэрэглэлд ял эдэлж байгаа хоригдол бие биетэйгээ харилцах боломжгүй байдлаар зохион байгуулж болно.
195.4.Хорих ангийг татан буулгах, өөрчлөн зохион байгуулах, хоригдлыг эзэмшсэн мэргэжлийн дагуу хөдөлмөрлүүлэх, хорих анги, хоригдлын аюулгүй байдлыг хангах, эсхүл хүндэтгэн үзэх шалтгаанаас бусад тохиолдолд хоригдлыг анх хуваарилсан хорих ангиас өөр хорих ангид шилжүүлэхийг хориглоно.
195.5.Хорих ял эдэлж байгаа ялтанг хоригдол гэнэ.
195.6.Хорих ангийн дотоод журмыг Улсын ерөнхий прокурортой зөвшилцөн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
196 дугаар зүйл.Хорих ангид нэвтрэх
196.1.Албаны чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ прокурор хорих ангид саадгүй нэвтэрнэ.
196.2.Хуулиар эрх олгогдсон албан тушаалтан хорих ангийн даргад мэдэгдсэнээр, бусад иргэн, албан тушаалтан хорих ангийн дарга, эсхүл хорих ял эдлүүлэх албаны даргаас олгосон зөвшөөрлийн дагуу хорих ангид нэвтэрч болно.
196.3.Хорих ангийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээний байранд хоригдолд мэргэжлийн сургалт явуулах, дадлагажуулах, үйлдвэрлэл, үйлчилгээг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, заавар, зөвлөгөө өгөх үүрэг бүхий энгийн ажилтан хорих ангийн байршилд ажиллаж болно. Үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд ажиллаж байгаа энгийн ажилтан нь тухайн үйлдвэрлэлд ажиллаж байгаа нийт хоригдлын дөрөвний нэгээс илүүгүй байна.
196.4.Олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслийн ажилтан хорих ангийн даргын саналыг үндэслэн хорих ял эдлүүлэх албаны даргаас олгосон зөвшөөрлийн дагуу хорих ангид нэвтрэх бөгөөд дуу-дүрсний бичлэгийг хорих ангийн даргын, хоригдлоос ярилцлага авах, түүний дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийг хоригдлын бичгээр өгсөн зөвшөөрлөөр хийнэ.
197 дугаар зүйл.Хорих анги шинээр байгуулах, өөрчлөн зохион байгуулах, татан буулгах, хорих ангийн үйлдвэрлэлийн чиглэл, байршлыг тогтоох
197.1.Хорих анги шинээр байгуулах, өөрчлөн зохион байгуулах, татан буулгах, байршлыг тогтоох, өөрчлөх асуудлыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний саналыг үндэслэн Засгийн газар шийдвэрлэнэ.
197.2.Хорих ангийн үйлдвэрлэлийн чиглэлийг аймаг, нийслэлийн Засаг дарга болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргын саналыг үндэслэн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн шийдвэрлэнэ.
198 дугаар зүйл.Нээлттэй хорих анги
198.1.Нээлттэй хорих анги нь энгийн болон тусгай зэрэглэлтэй байна.
198.2.Нээлттэй хорих ангийн энгийн зэрэглэлд анх удаа гэмт хэрэг үйлдэж 2 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн, эсхүл болгоомжгүй гэмт хэрэг үйлдсэн хоригдлыг, тусгай зэрэглэлд 2 жил, түүнээс дээш хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн, эсхүл хаалттай хорих ангиас болон нээлттэй хорих ангийн энгийн зэрэглэлээс хуульд заасан журмын дагуу нээлттэй хорих ангид үргэлжлүүлэн ял эдлүүлэхээр шилжүүлсэн, урьд өмнө гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгүүлж байсан хоригдлыг ял эдлүүлнэ.
198.3.Нээлттэй хорих ангийн энгийн зэрэглэлд ял эдэлж байгаа хоригдол 30 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж болох бөгөөд түр хугацааны уулзалт хийх, захидал илгээх, илгээмж авах, утсаар ярих тоог хязгаарлахгүй.
198.4.Нээлттэй хорих ангийн тусгай зэрэглэлд ял эдэлж байгаа хоригдол 7 хоногт нэг удаа түр, 45 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж, 7 хоногт нэг удаа илгээмж авч, нэг удаа утсаар ярьж болох бөгөөд захидал илгээх тоог хязгаарлахгүй.
199 дүгээр зүйл.Хаалттай хорих анги
199.1.Хаалттай хорих анги нь энгийн болон тусгай зэрэглэлтэй байна. Тусгай зэрэглэл нь бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлыг ганцаарчлан ял эдлүүлэх тусгай нэгжтэй байна.
199.2.Хаалттай хорих ангийн энгийн зэрэглэлд санаатай гэмт хэрэг анх удаа үйлдэж 4-6 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн, эсхүл урьд өмнө хөнгөн гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгүүлж байсан 4 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлыг, тусгай зэрэглэлд 6 жил, түүнээс дээш хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн, эсхүл урьд өмнө хүнд гэмт хэрэг санаатай үйлдэж хорих ял шийтгүүлж байсан хоригдлыг ял эдлүүлнэ.
199.3.Хаалттай хорих ангийн тусгай нэгжид бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлыг ял эдлүүлнэ.
199.4.Хаалттай хорих ангийн энгийн зэрэглэлд ял эдэлж байгаа хоригдол нь 60 хоногт нэг удаа түр, 90 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж, 30 хоногт нэг удаа илгээмж авч, нэг удаа утсаар ярьж болно.
199.5.Хаалттай хорих ангийн тусгай зэрэглэлд ял эдэлж байгаа хоригдол 90 хоногт нэг удаа түр, 120 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж, 60 хоногт нэг удаа илгээмж авч, нэг удаа утсаар ярьж болно.
199.6.Хаалттай хорих ангид ял эдэлж байгаа хоригдлыг зөвхөн хорих байгууллагын үйлдвэрлэлд хөдөлмөрлүүлнэ.
200 дугаар зүйл.Хаалттай хорих ангийн тусгай нэгжид ял эдлүүлэх
200.1.Хаалттай хорих ангийн тусгай нэгжид ял эдэлж байгаа хоригдлыг ганцаарчилсан тасалгаанд хорих бөгөөд шаардлагатай гэж үзвэл хорих ангийн дарга прокурортой зөвшилцөн хоригдлыг хоёроор нь хорьж болно.
200.2.Хоригдлыг тусгай тоноглогдсон газарт, зохих хяналт хамгаалалтад өдөрт 1 цагаас доошгүй хугацаагаар гадаалуулна.
200.3.Хоригдлыг зөвхөн хорих ангийн байранд хөдөлмөрлүүлж болно.
200.4.Хоригдол 180 хоногт хоёр удаа түр уулзалт хийж, 30 хоногт нэг удаа захидал явуулж, 90 хоногт нэг удаа илгээмж авч болно.
201 дүгээр зүйл.Хорих ял шийтгүүлсэн өсвөр насны хүнд ял эдлүүлэх
201.1.Хорих ял шийтгүүлсэн өсвөр насны хоригдлын ялыг сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллагад эдлүүлнэ.
201.2.Сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллага нь өсвөр насны эмэгтэй хүнд оногдуулсан хорих ялыг эдлүүлэх тусгай нэгжтэй байна.
201.3.Өсвөр насны хоригдол арван найман насанд хүрсэн тохиолдолд ялыг нь хорих ангид шилжүүлэн эдлүүлэх эсэх асуудлаар хоригдлыг арван найман насанд хүрэхээс 3 сарын өмнө сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллагын дарга прокурорт санал гаргах бөгөөд прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн шүүх шийдвэрлэнэ.
201.4.Энэ хуулийн 201.3-т заасны дагуу шилжүүлсэн хоригдлын эдлээгүй үлдсэн ялыг эдлүүлэх хорих ангийн дэглэмийг прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн шүүх шийдвэрлэнэ.
201.5.Шүүх энэ хуулийн 201.3-т заасан хоригдлын эдлээгүй үлдсэн ялын хугацаа 2 жилээс илүүгүй тохиолдолд түүний хувийн байдал, төлөвшлийг харгалзан сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллагын даргын санал, прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн хорих ялын хугацааг дуусах хүртэл сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллагад үргэлжлүүлэн ял эдлүүлж болно.
201.6.Өсвөр насны хоригдлын илгээмж авах, түр уулзалт хийх, утсаар ярих тоог хязгаарлахгүй бөгөөд 15 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж болно.
202 дугаар зүйл.Хорих ял шийтгүүлсэн эмэгтэй хүнд ял эдлүүлэх
202.1.Хорих ял шийтгүүлсэн арван найман насанд хүрсэн эмэгтэй хоригдлын ялыг эмэгтэйчүүдийн нээлттэй, хаалттай хорих ангид эдлүүлнэ.
202.2.Эмэгтэйчүүдийн хаалттай хорих анги нь энгийн болон тусгай зэрэглэлтэй байна.
202.3.Нээлттэй хорих ангид анх удаа гэмт хэрэг үйлдэж 5 жил хүртэл хугацаагаар ял шийтгүүлсэн, эсхүл болгоомжгүй гэмт хэрэг үйлдэж 5 жил, түүнээс дээш хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн эмэгтэй хоригдлыг ял эдлүүлнэ. Хоригдлын илгээмж авах тоог хязгаарлахгүй бөгөөд 7 хоногт нэг удаа түр, 30 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж, 7 хоногт нэг удаа илгээмж явуулж, утсаар ярьж болно.
202.4.Хаалттай хорих ангийн энгийн зэрэглэлд 5 жил, түүнээс дээш хугацаагаар хорих ял шийтгүүлсэн, эсхүл урьд өмнө хорих ял шийтгүүлж байсан хоригдлыг ял эдлүүлнэ. Хоригдол 30 хоногт нэг удаа түр, 60 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж, 30 хоногт нэг удаа утсаар ярьж, 15 хоногт нэг удаа илгээмж авч болно.
202.5.Хаалттай хорих ангийн тусгай зэрэглэлд 10 жил, түүнээс дээш хугацаагаар, эсхүл бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн, эсхүл урьд өмнө хүнд гэмт хэрэг хоёр, түүнээс дээш удаа үйлдэж хорих ял шийтгүүлж байсан эмэгтэй хоригдлыг ял эдлүүлнэ. Хоригдол 45 хоногт нэг удаа түр, 90 хоногт нэг удаа удаан хугацааны уулзалт хийж, 30 хоногт нэг удаа илгээмж авч, 60 хоногт нэг удаа утсаар ярьж болно.
202.6.Ял эдэлж байх хугацаандаа хүүхэд төрүүлсэн хоригдлыг хүүхдийг нь хоёр нас хүртэл хамт байлгаж болно. Энэ тохиолдолд энэ хуулийн 202.3, 202.4, 202.5-д заасан илгээмжийн тоонд тавих хязгаарлалт хамаарахгүй.
202.7.Хүүхэд нь хоёр нас хүрсэн боловч эмэгтэй хоригдлын ял эдлэх үлдэгдэл хугацаа 1 жилээс илүүгүй тохиолдолд хорих ял эдлэх хугацааг дуусах хүртэл хүүхдийг үргэлжлүүлэн хамт байлгаж болно.
202.8.Хорих анги нь эхийн хамт байгаа хоёр хүртэлх насны хүүхдийг эрүүл өсөж бойжих, аюулгүй орчинг бүрдүүлсэн тусгай байр, нөхцөлөөр хангана.
203 дугаар зүйл.Нэгдсэн болон төрөлжсөн мэргэшлийн хорих эмнэлэг, түүний чиг үүрэг
203.1.Хорих ял эдлүүлэх алба нь нэгдсэн болон төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлэг, хорих анги нь хоригдолд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хэсэг, цагдан хорих төв нь эмнэлэгтэй байна.
203.2.Нэгдсэн эмнэлэг дараахь үүрэгтэй:
203.2.1.хоригдлыг өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээтэй холбогдсон арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх;
203.2.2.хорих ангийн эмнэлгийн салбарыг мэргэжлийн удирдлагаар хангах;
203.2.3.хорих, зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн этгээдийг өвчний учир ялаас чөлөөлүүлэх, хорих хугацаа дуусахаас нь өмнө тэнсэн суллах тухай тодорхойлолт, саналыг ял эдлүүлж байгаа хорих ангийн захиргаа, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст гаргах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
203.2.4.хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь тогтоолгоход шаардлагатай тодорхойлолт, лавлагааг тухайн хоригдлын ял эдэлж байгаа хорих ангийн харьяалагдах аймаг, сум, нийслэл, дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн дэргэдэх эрүүл мэндийн магадлалын зөвлөлд гаргах.
/Энэ заалтад 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ заалтад 2023 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
203.3.Төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлэг дараахь үүрэгтэй:
203.3.1.хоригдлын дунд бусдын эрүүл мэндэд аюул учруулж болзошгүй халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, илрүүлэх, оношлох, хяналт тавих, эмчлэх, эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээтэй холбогдсон бусад арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх;
203.3.2.хоригдлыг хорих ангийн зэрэглэл харгалзахгүй өвчлөл, халдварын байдлаар ангилан тусад нь байрлуулж, ял эдлүүлэх.
203.4.Төлбөрийн чадваргүй хоригдлын эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний зардал нь тухайн жилийн дээд хязгаараас хэтэрсэн бол зардлыг улсын төсвөөс гаргана.
203.5.Эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага нь хорих эмнэлгийг мэргэжил, арга зүйн удирдлага, боловсон хүчнээр хангана.
203.6.Хоригдолд эрүүл мэндийн тухай хууль тогтоомжид заасан шаардлагыг хангасан нөхцөлд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлнэ.
203.7.Нэгдсэн эмнэлэг, төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлгийн дэглэмийг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран тогтооно.
203.8.Хоригдолд эмнэлгийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх хэсэг нь эмчлэх эрх бүхий эмнэлгийн мэргэжилтэнтэй байх ба эмнэлгийн үзлэг хийх, анхан шатны болон амь тэнссэн үеийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх зориулалтын тоног төхөөрөмж, өрөө тасалгаатай байна.
204 дүгээр зүйл.Хоригдолд хорих ангиас гадуур эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх
204.1.Хүнд өвчтэй хоригдолд харьяа орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллага дараахь эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлнэ:
204.1.1.хорих ангийн дуудлагаар яаралтай тусламжийн үйлчилгээ үзүүлэх;
204.1.2.хорих ангитай байгуулсан гэрээний дагуу төв, орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллага төрөлжсөн мэргэшлийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх;
204.1.3.хоригдлын хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь тогтоох асуудлыг эрүүл мэндийн магадлалын зөвлөлийн үйл ажиллагааны зааврын дагуу шийдвэрлэх.
/Энэ заалтад 2023 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
204.2.Хүнд өвчтэй хоригдлыг хорих ангиас гадуур эмнэлэгт шилжүүлэн эмчлүүлэх журмыг хууль зүйн болон эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүд хамтран батална.
205 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дэргэдэх зөвлөл
205.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дэргэд шинээр хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлыг ял эдлүүлэх хорих анги болон хорих ангийн зэрэглэлийг тогтоох чиг үүрэг бүхий зөвлөл /цаашид "Зөвлөл" гэх/ ажиллана.
205.2.Зөвлөлийн үйл ажиллагааны дүрэм, бүрэлдэхүүнийг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
205.3.Зөвлөл нь энэ хуулийн 205.1-д заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ тогтоол гаргах бөгөөд уг тогтоолыг 10 хоногийн дотор прокурорт хянуулахаар хүргүүлнэ.
205.4.Зөвлөлийн гишүүдийн урамшуулал, үйл ажиллагааны зардлыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага хариуцна.
206 дугаар зүйл.Хорих ял эдлүүлэх хорих ангийн дэглэм, зэрэглэлийг өөрчлөх
206.1.Хорих ял эдэлж байгаа хоригдлын ял эдлүүлэх хорих ангийн дэглэм, зэрэглэлийг хоригдлын үйлдсэн гэмт хэргийн шинж, хоригдлын хувийн байдал, засрал хүмүүжлийн байдлыг харгалзан энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу өөрчилж болно.
206.2.Хорих ангийн дэглэмийг өөрчлөх асуудлыг энэ хуулийн 224.2-т заасан зөвлөл саналаа прокурорт гаргаж, прокурор үндэслэлтэй гэж үзвэл дүгнэлт үйлдэн шүүхэд хүргүүлэн шийдвэрлүүлэх бөгөөд хорих ангийн зэрэглэлийг өөрчлөх асуудлыг энэ хуулийн 224.2-т заасан зөвлөлийн саналыг үндэслэн прокурор шийдвэрлэнэ.
206.3.Хоригдлын ял эдлэх хорих ангийн дэглэм, зэрэглэлийг өөрчлөх болон хорих ангийг солих тухай санал гаргах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
206.4.Энэ хуулийн 206.3-т заасны дагуу шилжүүлэн ял эдлүүлэх хоригдол нь нээлттэй хорих ангийн хуваарилагдсан зэрэглэлд хорих ялын гуравны нэгээс багагүй хувийг эдэлсэн, сүүлийн 1 жилийн хугацаанд сахилгын зөрчил гаргаагүй, хаалттай хорих ангийн хуваарилагдсан зэрэглэлд хорих ялын талаас багагүй хувийг эдэлсэн сүүлийн 1 жилийн хугацаанд сахилгын зөрчил гаргаагүй байна.
206.5.Бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдол хаалттай хорих ангийн тусгай зэрэглэлд 10 жил ял эдэлсэн тохиолдолд хаалттай хорих ангийн энгийн зэрэглэлд шилжүүлж болно.
206.6.Энэ хуулийн 206.5-д заасны дагуу шилжүүлэх хоригдол нь сүүлийн 1 жилийн хугацаанд сахилгын зөрчил гаргаагүй байх бөгөөд сүүлийн 1 жилийн дотор сахилгын зөрчил гаргасан тохиолдолд сүүлийн зөрчил гаргасан өдрөөс хойш 1 жилийн хугацаа өнгөрсний дараа шилжүүлэх асуудлыг шийдвэрлэнэ.
206.7.Сүүлийн 1 жилийн хугацаанд сахилгын зөрчил гаргаагүй, сахилга, засрал хүмүүжлийн байдлаараа эерэг үнэлгээ авсан нээлттэй хорих ангийн тусгай зэрэглэлд ял эдэлж байгаа хоригдлыг хорих ялын хугацаа дуусахаас 1 жилийн өмнө нээлттэй хорих ангийн энгийн зэрэглэлд шилжүүлнэ.
206.8.Хоригдол 1 жилийн хугацаанд хоёр, түүнээс дээш удаа сахилгын зөрчил гаргасан, эсхүл сахилгын ноцтой зөрчил гаргасан тохиолдолд зөвлөл нээлттэй хорих ангийн энгийн зэрэглэлээс тусгай зэрэглэлд, хаалттай хорих ангийн энгийн зэрэглэлээс тусгай зэрэглэлд, тусгай зэрэглэлээс тусгай нэгжид зэрэглэл хүндрүүлэн шилжүүлэх саналаа прокурорт гаргаж, прокурор 10 хоногийн дотор шийдвэрлэнэ.
206.9.Энэ хуулийн 206.8-д заасны дагуу шилжүүлэн ял эдэлж байгаа хоригдол хуваарилагдсан зэрэглэлд 1 жилийн хугацаанд зөрчил гаргаагүй бол зэрэглэл хүндрүүлэн шилжүүлсэн дарааллын дагуу анх хуваарилсан зэрэглэлд зэрэглэл хөнгөрүүлэн шилжүүлнэ.
206.10.Хоригдлыг 1 жилийн дотор нэгээс илүү удаа зэрэглэл хөнгөрүүлэн шилжүүлэхгүй.
206.11.Энэ хуулийн 206.8-д заасан журмын дагуу нээлттэй хорих ангийн тусгай зэрэглэлд шилжүүлсэн хоригдол мөн хэсэгт заасан зөрчлийг давтан гаргасан тохиолдолд энэ хуулийн 206.2-т заасны дагуу хаалттай хорих ангийн энгийн зэрэглэлд шилжүүлэн ял эдлүүлэх саналыг прокурорт хүргүүлэх бөгөөд прокурор үндэслэлийг хянаж, шүүхэд хүргүүлэн шийдвэрлүүлнэ.
207 дугаар зүйл.Хоригдлыг хуяглан хүргэх, хүлээн авах
207.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага нь хоригдлыг ял эдлүүлэх хорих ангид нь хүргэх хуяглан хүргэх чиг үүрэг бүхий нэгжтэй байна.
207.2.Хоригдлыг хуяглан хүргэхдээ энэ хуулийн 208 дугаар зүйлд заасны дагуу тусад нь тээвэрлэнэ.
207.3.Хоригдлыг хорих ангийн даргын томилсон бүрэлдэхүүн хүлээн авна.
207.4.Шинээр хүлээн авсан хоригдлыг 14 хүртэл хоног тусгаарлан байрлуулж, ангийн дотоод журамтай танилцуулан зохих сургалтад хамруулж, хорих ангийн нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйч түүнтэй биечлэн уулзалт хийж, зан байдлыг тодорхойлно.
207.5.Хоригдлыг тусгаарлах тасалгаанд байрлуулах хугацаанд дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:
207.5.1.тухайн ангийн хориотой бүс, хоригдлын эрх, үүргийн талаар танилцуулах;
207.5.2.хоригдлын боловсролын түвшин, мэргэжил, хөдөлмөрийн дадлага, чадварыг тогтоох;
207.5.3.хоригдлыг байрлуулах, хөдөлмөрлөх хуваарь гаргах;
207.5.4.хоригдлыг нэг загварын гадуур хувцас, гутлаар хангах;
207.5.5.хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа өгөх;
207.5.6.хоригдол тухайн ангид ял эдлэхээр ирсэн талаар түүний ар гэрт нь мэдэгдэж, хорих ангийн байршил, хориглох эд зүйлсийг танилцуулах.
207.6.Хоригдлын мөнгө, үнэт эдлэл, үнэт цаас зэргийг хорих ангийн санхүүд шилжүүлэн нэрийн данс нээж хадгалуулна.
207.7.Энэ хуулийн 207.5-д заасан арга хэмжээг авч хэрэгжүүлснээр хоригдлыг эрх бүхий алба хаагчийн саналыг үндэслэн ангийн даргын баталсан хуваарийн дагуу хорих өрөөнд байрлуулна.
207.8.Хоригдлыг хорих байгууллагад анх хүлээн авах, түр болон удаан хугацааны уулзалтад орсны дараа, бусад байгууллага, албан тушаалтанд хүлээлгэн өгөх, түүнээс хүлээн авахдаа бие болон эд зүйлд нь үзлэг хийнэ.
207.9.Хоригдлын биед шарх, сорви, гэмтэл бэртэл байгаа эсэх, хэрэв байгаа бол түүний хэлбэр, хүрээ, шинж байдлын талаар тэмдэглэлд тусгаж, гэрэл зураг, дүрс бичлэгийн хэрэгслийн тусламжтай бэхжүүлнэ. Хоригдлын биед үүссэн шарх, сорви, гэмтэл бэртэл нь аливаа хууль бус үйлдлийн улмаас үүссэн гэх үндэслэлтэй бол шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох зорилгоор эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд шилжүүлэн шалгуулна.
208 дугаар зүйл.Хоригдлыг тусад нь ял эдлүүлэх
208.1.Хорих ял шийтгүүлсэн өсвөр насны болон эмэгтэй, эрэгтэй хоригдлыг тусад нь ял эдлүүлнэ.
208.2.Бусдын эрүүл мэндэд аюул учруулж болзошгүй халдварт өвчтэй хоригдлыг бусад хоригдлоос тусгаарлан ял эдлүүлнэ.
208.3.Анх удаа ял эдэлж байгаа хоригдлыг дахин гэмт хэрэг үйлдсэн хоригдлоос, засарч хүмүүжиж байгаа хоригдлыг засарч, хүмүүжихгүй байгаа хоригдлоос, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар ашиглах гэмт хэрэг үйлдсэн хоригдлыг энэ төрлийн гэмт хэрэг үйлдсэн хоригдлоос, түүнчлэн эдийн засгийн гэмт хэрэг үйлдсэн болон зохион байгуулалттай гэмт бүлгийн гишүүнд тооцогдож ял шийтгүүлсэн хоригдлыг тусад нь ял эдлүүлнэ.
209 дүгээр зүйл.Хорих өрөөнд тавигдах шаардлага
209.1.Хорих өрөө нь олон улсын стандартад нийцсэн байна.
210 дугаар зүйл.Хоригдлын эрх
210.1.Хоригдол дараахь эрх эдэлнэ:
210.1.1.хорих ял эдлэх нөхцөл, журам, эрх, үүрэг, хязгаарлалтын талаар мэдээлэл авах;
210.1.2.хорих ангийн захиргаагаар дамжуулан өөрт холбогдох асуудлаар аль ч байгууллага, албан тушаалтанд өргөдөл, гомдол гаргах;
210.1.3.өмгөөллийн болон хууль зүйн туслалцаа авах;
210.1.4.холбогдох зардлаа өөрөө хариуцаж хорих байгууллагаас тогтоосон газарт шинжлэх ухаан, утга зохиол, урлагийн бүтээл туурвих;
210.1.5.эмнэлгийн тусламж авах;
210.1.6.энэ хуульд заасны дагуу гэр бүлийн гишүүнтэй удаан, бусад хүнтэй түр хугацаагаар уулзах, суурин утас, захидлаар харилцах, илгээмж авах, өөрийн нэрийн дансаар дамжуулж мөнгөн гуйвуулга авах, явуулах;
210.1.7.өөрийн зардлаар өдөр тутмын сонин, сэтгүүл захиалах, хорих анги дахь номын санг үнэ төлбөргүй ашиглах;
210.1.8.урьд тогтоолгосон тэтгэвэр, тэтгэмжээ үргэлжлүүлэн авах, хуульд заасан болзол шаардлагыг хангасан тохиолдолд хуулиар тогтоосон тэтгэвэр, тэтгэмж тогтоолгох;
210.1.9.хорих байгууллагын алба хаагч, эрх бүхий албан тушаалтны зүгээс хүнлэг харьцах, эсхүл хэрцгий, хүнлэг бус, нэр төрийг нь доромжилж харьцахгүй байхыг шаардах;
210.1.10.хувийн аюулгүй байдлаа хамгаалуулах;
210.1.11.өөрөө зөвшөөрсөн эсэхээс үл хамааран эрүүл мэндэд нь эрсдэл учруулж болзошгүй аливаа туршилтаас ангид байх;
210.1.12.энэ хуульд заасан журмын дагуу зөвшөөрөгдсөн тоо, хэмжээний хоол, хүнсний бүтээгдэхүүн, ахуйн болон нэн тэргүүний бусад зүйл худалдан авах;
210.1.13.шашны зан үйл үйлдэх;
210.1.14.өөрийн зардлаар их, дээд сургууль, коллежийн эчнээ сургалтад хамрагдах;
210.1.15.хуваарилагдан очсон хорих ангийн байршил, холбоо барих мэдээллийн талаар гэр бүлийн гишүүнд мэдэгдэх.
211 дүгээр зүйл.Хоригдлын үүрэг
211.1.Хоригдол дараахь үүрэг хүлээнэ:
211.1.1.хорих ангид мөрдөх хууль тогтоомж, тэдгээрт нийцүүлэн эрх бүхий албан тушаалтнаас баталсан дүрэм, журам, хорих байгууллага, алба хаагчийн тавьсан хууль ёсны шаардлагыг заавал биелүүлэх;
211.1.2.хорих байгууллагаас тогтоосон цагийн хуваарьт үйл ажиллагааг мөрдөх;
211.1.3.хорих байгууллагын алба хаагчаас даалгасан ажлыг заавал гүйцэтгэх, хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны журмыг чанд сахих;
211.1.4.тогтоосон журмын дагуу зохион байгуулж байгаа сургалтад хамрагдах;
211.1.5.эрүүл мэндээ хамгаалах, эмчийн зөвлөгөө, шаардлагыг биелүүлэх, хуурамчаар болон санаатайгаар өвчилсөн, эрүүл мэнд, бие эрхтэндээ гэмтэл учруулсан бол холбогдох зардлыг төлөх;
211.1.6.эзэмшиж байгаа эд хөрөнгө, хөдөлмөрийн багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг зориулалтын дагуу ашиглах, эвдэж гэмтээхгүй байх;
211.1.7.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд уриалах, өдөөн хатгах, зохион байгуулах идэвхтэй үйлдэл, эс үйлдэл гаргахгүй байх;
211.1.8.хорих байгууллагын алба хаагч, эрх бүхий албан тушаалтан, бусад хоригдол болон хорих байгууллагад байгаа бусад хүнтэй хүндэтгэлтэй харьцах;
211.1.9.эрүүл ахуй, ариун цэврийн шаардлагыг сахих.
211.2.Хорих ангид суулт хийх, өлсгөлөн зарлах, хоригдол хөдөлгөөнт утас ашиглах, хадгалах болон бэлэн мөнгө, валют, үнэт зүйл ашиглах, хадгалахыг хориглоно.
211.3.Хоригдол энэ хуульд заасан эрхээ эдлэхдээ энэ хууль, хорих ангийн дотоод журам болон бусад хоригдол, хорих ангийн алба хаагчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчихгүй байх үүрэгтэй.
211.4.Хорих ял эдэлж байгаа гадаадын иргэн энэ зүйлд заасан эрх эдэлж, үүрэг хүлээхийн зэрэгцээ гадаад хэргийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагын консулын асуудал хариуцсан нэгжээр дамжуулан өөрийн улсын Дипломат төлөөлөгчийн газрын ажилтантай уулзах, харилцах эрхтэй.
212 дугаар зүйл.Хоригдлыг эрх бүхий байгууллагад шилжүүлэх
212.1.Хоригдол шүүхийн шийтгэх тогтоол гарахаас өмнө, эсхүл ял эдэлж байх хугацаандаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэх хангалттай үндэслэл тогтоогдсон бол прокурорын зөвшөөрлийг үндэслэн хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах байгууллагад шилжүүлж болно.
212.2.Энэ хуулийн 212.1-д заасны дагуу шилжүүлэх тохиолдолд хоригдлыг яллагдагчид цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах тухай шүүгчийн захирамжийг үндэслэн шилжүүлэн авсан албан тушаалтан цагдан хорих төв, эсхүл цагдан хорих байранд хүргэх бөгөөд уг хугацааг ял эдэлсэн хугацаанд тооцно.
213 дугаар зүйл.Хоригдол бусадтай уулзах, харилцах
213.1.Хоригдол зохих хяналтад эхнэр, нөхөр, хүүхэд, төрсөн болон хадам эцэг, эх, төрсөн ах, эгч, дүү, өвөг эцэг, эмэг эх, нэг ам бүлд хамт амьдардаг ач, зээтэй удаан, бусад хүнтэй түр хугацааны уулзалт хийж болно.
213.2.Хорих ангийн дарга түр хугацааны уулзалтын үргэлжлэх хугацаа 3 цаг хүртэл, удаан хугацааны уулзалтын үргэлжлэх хугацаа 72 цаг хүртэл байхаар тогтоох бөгөөд холбогдох зардлыг хоригдол, эсхүл удаан хугацааны уулзалт хүссэн этгээд хариуцна.
213.3.Удаан хугацаагаар уулзах хүн түүний гэр бүлийн гишүүн мөн болохыг нотолсон хууль ёсны баримт бичигтэй байна.
213.4.Хорих байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан хорих ангийн болон хоригдлын аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хоригдлын захидал, илгээмжид үзлэг хийнэ.
213.5.Хоригдлын нэг удаа утсаар ярих хугацаа 5 минутаас илүүгүй байна.
213.6.Хоригдол захидал илгээх, утсаар ярих, удаан хугацааны уулзалт хийх зардлаа өөрөө хариуцна.
214 дүгээр зүйл.Хоригдлын хөдөлмөр, түүний нөхцөл
214.1.Хоригдлын хөдөлмөрийг холбогдох хууль тогтоомжид заасан хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны журамд нийцүүлэн зохион байгуулна.
214.2.Хорих анги хоригдлыг хөдөлмөрлөх, тодорхой чиглэлээр мэргэжил эзэмшүүлэх, дадлага олгох тэгш нөхцөл, боломж бүрдүүлэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлнэ.
214.3.Хоригдлыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын аж ахуйн ажлаас бусад ажилд хөлс, урамшуулалгүйгээр хөдөлмөрлүүлэхийг хориглоно.
214.4.Нээлттэй хорих ангид ял эдэлж байгаа хоригдлын ажил, амралтын цагийг хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн дагуу зохицуулна.
214.5.Хоригдлоор ажил хийлгэхдээ түүний мэргэжил, хөдөлмөрийн чадварыг харгалзах бөгөөд мэргэжлийн ажил байхгүй нь түүнийг хөдөлмөрөөс чөлөөлөх үндэслэл болохгүй.
214.6.Нээлттэй хорих ангийн хоригдлыг хорих байгууллага өөрийн болон өөрийн хувь нийлүүлсэн, хамтарсан хуулийн этгээдэд, эсхүл бусад хуулийн этгээдтэй гэрээ байгуулан зохих хяналттайгаар хөдөлмөрлүүлж болно.
214.7.Нээлттэй хорих ангийн хоригдлыг хүсэлтийг нь үндэслэн хаалттай хорих анги, цагдан хорих байр, сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллага, хорих эмнэлгийн аж ахуйн үйлчилгээнд хөдөлмөрлүүлж болно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
214.8.Хаалттай хорих ангийн хоригдлын ажил, амралтын цагийг хөдөлмөрийн хууль тогтоомжид зааснаас өөрөөр тогтоож болно.
214.9.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол хоригдлыг төрийн нууц, цэрэг стратегийн холбогдолтой болон тусгай дэглэм бүхий онцгой обьектод хөдөлмөрлүүлэхийг хориглоно.
214.10.Хоригдолд хөдөлмөрийн хууль тогтоомжид заасны дагуу хөдөлмөр хамгааллын тусгай зориулалтын хувцас, хамгаалах хэрэгсэл, шаардлагатай тохиолдолд хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүнийг үнэ төлбөргүй олгоно.
214.11.Хоригдлын хүсэлтийг үндэслэн хөгжлийн бэрхшээлтэй, 60-аас дээш насны эрэгтэй, 55-аас дээш насны эмэгтэй хоригдлыг бие, эрүүл мэндийн нөхцөлд нь таарсан ажил гүйцэтгүүлж болно.
215 дугаар зүйл.Хоригдлын хөдөлмөрийн хөлс
215.1.Хоригдолд хийсэн хөдөлмөрт нь тооцож хөлс олгоно.
215.2.Гэрээний үндсэн дээр хоригдлыг хөдөлмөрлүүлсэн ажил олгогч хоригдлын хөдөлмөрийн хөлсийг хорих ангийн дансанд шилжүүлнэ.
215.3.Хорих анги хоригдлыг өөрийн үйлдвэрлэл дээр хөдөлмөрлүүлсний болон энэ хуулийн 215.2-т заасны дагуу шилжиж ирсэн хөлснөөс шүүхийн шийдвэрээр тогтоосон төлбөр, хоригдлын буруутай үйлдлээс хорих ангид учирсан хохирлыг суутгаж, үлдэх хэсгийг хоригдлын нэрийн дансанд төвлөрүүлнэ.
215.4.Хоригдол энэ хуулийн 215.3-т заасны дагуу зөвхөн өөрийн нэрийн дансаар дамжуулан нэн тэргүүний хэрэгцээт хүнсний болон ахуйн барааг сар бүр авах бөгөөд үлдсэнийг суллагдах үед өөрт нь олгоно.
215.5.Хоригдлын хөдөлмөрийн норм, хөлсний үнэлгээг хөдөлмөрийн үр дүнд нь тохируулан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батлах бөгөөд хоригдлын хөдөлмөрийн үнэлгээ нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс багагүй байна.
215.6.Хоригдлын нарийн мэргэшил, мэдлэг, мэргэжил шаардагдах болон онцгой нөхцөлтэй хөдөлмөрийн үнэлгээг зах зээлийн доод үнэлгээнээс багагүй байна.
215.7.Хорих анги, эсхүл ажил олгогч нь хоригдлын хөдөлмөрийн хөлсийг энэ хуулийн 215.5, 215.6-д заасан норм, үнэлгээг баримтлан тооцож, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжүүлнэ.
215.8.Энэ хуулийн 215.3-т заасан суутгалын хэмжээ нь хоригдлын хөдөлмөрийн хөлсний 70 хувиас ихгүй байх бөгөөд суутгал хийх журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
216 дугаар зүйл.Хоригдлыг хөдөлмөрт гаргахыг хориглох
216.1.Дараахь нөхцөлд хоригдлыг хөдөлмөрт гаргахыг хориглоно:
216.1.1.харуул хамгаалалтын зохих шаардлага хангагдаагүй;
216.1.2.хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны журам биелэгдээгүй, эсхүл энэ талаар зааварчилга өгөгдөөгүй;
216.1.3.эмч болон сэтгэл зүйч хоригдлын биеийн эрүүл мэндийн байдал дордсон, сэтгэл санаа тогтворгүй байгаа тухай тодорхойлолт гаргасан.
217 дугаар зүйл.Хоригдлыг хорих ангийн гадна хөдөлмөрлүүлэх
217.1.Нээлттэй хорих ангид ял эдэлж байгаа хорих ялын 50-иас дээш хувийг эдэлсэн хоригдлыг харуул хамгаалалтгүй, 50-иас доош хувийг эдэлсэн хоригдлыг хорих ангийн өөрийн үйлдвэрлэл болон хорих ангиас гадуур прокурорын зөвшөөрлөөр гэрээний үндсэн дээр харуул хамгаалалттай хөдөлмөрлүүлж болно.
217.2.Энэ хуулийн 214.6, 214.7, 217.1-д зааснаас бусад тохиолдолд хоригдлыг хорих ангийн гадна хөдөлмөрлүүлэхийг хориглоно.
218 дугаар зүйл.Нийгэмшүүлэх ажил
218.1.Хорих байгууллагад явуулах нийгэмшүүлэх ажлын хүрээнд хоригдол хорих ангид ял эдлэх бүхий л хугацааг хамарсан, хоригдолд нийгмийн харилцаанд ухамсартайгаар бие даан оролцоход дэмжлэг үзүүлэх, чадавхижуулах, хөгжүүлэх, хууль дээдлэх төлөвшлийг бий болгоход чиглэсэн нийгэмшүүлэх мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлнэ.
218.2.Хорих анги нь нийгэмшүүлэх ажлын мэргэшсэн нэгжтэй байх бөгөөд хоригдлыг хорих ангид хүлээн авмагц нийгэмшүүлэх мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэх хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлж, түүнд үндэслэн нийгэмшүүлэх үйлчилгээ үзүүлэх төлөвлөгөө боловсруулж ажиллана.
218.3.Хорих анги дахь нийгэмшүүлэх ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллага, олон улсын байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлж байгаа төсөл, хөтөлбөр, хөрөнгө оруулалтаас санхүүжүүлж болно.
219 дүгээр зүйл.Нийгэмшүүлэх ажлын хэлбэр, зохион байгуулалт
219.1.Хоригдлыг эрх зүйн мэдээллээр хангах, хөдөлмөрийн дадлага, мэргэжлийн баримжаа олгох, ур чадвар, мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэхэд нь туслалцаа үзүүлэх, ардын уламжлалт зан үйлд сургах болон хүсэл, сонирхолд нь үндэслэн эерэг зан үйлд төлөвшүүлэх бусад хэлбэрээр нийгэмшүүлэх ажлыг зохион байгуулна.
219.2.Нийгэмшүүлэх ажилд хорих ангийн алба хаагчаас гадна бусад байгууллага, иргэнийг оролцуулж болно.
219.3.Нийгэмшүүлэх ажлыг хоригдлын үйлдсэн гэмт хэргийн болон түүний хувийн байдал, нас, хүйс, ял эдлүүлэх нөхцөлийг харгалзан ганцаарчилсан, бүлгийн, эсхүл нийтэд чиглэсэн хэлбэрээр тусгай хөтөлбөр боловсруулж үе шаттай, ялгамжтай зохион байгуулна. Нийгэмшүүлэх ажлыг зохион байгуулахад хорих анги, алба хаагч, бусад байгууллага, албан тушаалтнаас хууль тогтоомжид заасан эрх хэмжээний хүрээнд туслалцаа авч болно.
219.4.Хоригдлыг нийгэмшүүлэх ажлыг ял эдлүүлэх ажиллагааг хөдөлмөр, сургалттай хослуулах, хоригдлын бүтээлч ажиллагаа, үр ашигтай санаачилгыг дэмжих, ёс зүй, сэтгэл зүйн нөлөөллийг хорих ангийн дэглэм, зэрэглэлийн онцлогийг харгалзан зохион байгуулна.
220 дугаар зүйл.Хорих анги дахь сургалт
220.1.Өсвөр насны хоригдлыг ерөнхий боловсролын сургалтад бүрэн хамруулж, бусад хоригдолд бие даан мэргэжил, мэдлэгээ дээшлүүлэхэд нь хорих анги туслалцаа үзүүлнэ.
220.2.Ерөнхий боловсролын сургалтыг хорих ангийн байранд зохион байгуулна.
221 дүгээр зүйл.Хорих анги дахь сургалтын хэлбэр
221.1.Хорих анги өөрийн эрхэлж байгаа үйлдвэрлэлийн чиглэлээр хоригдолд хөдөлмөрийн дадлага олгох, мэргэжил эзэмшүүлэх сургалт зохион байгуулж болно.
221.2.Хөдөлмөрийн дадлага олгох сургалтад хоригдлыг сайн дурын үндсэн дээр хамруулна.
222 дугаар зүйл.Хорих анги дахь албадан сургалт
222.1.Хорих анги нь монгол хэлээр уншиж, бичиж чадахгүй Монгол Улсын иргэн-хоригдолд монгол хэл, бичиг үсэг эзэмшүүлэх, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэх гэмт хэрэгт ял шийтгүүлсэн болон мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис, согтууруулах ундаа хэрэглэх зуршилтай хоригдлын зан үйлд нөлөөлөх сургалтыг зохион байгуулна.
223 дугаар зүйл.Хоригдлыг урамшуулах
223.1.Хорих ангийн дэг журмыг чанд сахиж, хөдөлмөрлөх үүргээ амжилттай биелүүлсэн хоригдлыг хорих ангийн даргын шийдвэрээр дараахь хэлбэрээр урамшуулна:
223.1.1.энэ хуульд заасан түр, удаан хугацааны уулзалтын тоог 45 хоногт тус бүр нэгээр нэмэгдүүлэх;
223.1.2.хуульд заасан журмын дагуу шагналын хоног олгох;
223.1.3.хорих ангийн дотоод журмын дагуу хориглоогүй үнэ бүхий эд зүйлээр урамшуулах.
224 дүгээр зүйл.Хоригдолд шагналын хоног олгох
224.1.Хоригдол хорих ял эдлэх хугацаанд сахилгын зөрчил гаргаагүй, хуваарилсан ажил, үйлчилгээг чанартай хийж гүйцэтгэсэн, сургалт-хүмүүжлийн ажил болон нийгэмшүүлэх хөтөлбөрт идэвхтэй хамрагдсан, хууль тогтоомж, хорих ангийн дотоод журмыг мөрдөж байгаа байдал, өөрийн зан үйл, хувийн байдлаараа хорих ангийн дарга, алба хаагчаас эерэг үнэлгээ авсан тохиолдолд түүнд шагналын хоног олгоно.
224.2.Хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн дэргэд хоригдол, зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгүүлсэн ялтанд шагналын хоног олгох, энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хоригдлыг ял эдлүүлэх хорих ангийн дэглэм, зэрэглэлийг өөрчлөх болон хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоох тухай санал гаргах чиг үүрэг бүхий зөвлөл ажиллах бөгөөд зөвлөлийн дүрэм, ажиллах журмыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батална.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
224.3.Хоригдол энэ хуулийн 224.1-д заасан шаардлагыг хангасан, хөдөлмөрт хамрагдсан хугацаа нь ял эдэлж байгаа хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст тухайн сард ажилласан хугацаа нь дангаар, эсхүл шилжин ирэхээс өмнө ял эдэлж байсан хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд ажилласан хугацааны нийлбэр нь 160 цагаас доошгүй тохиолдолд ажлын бүтээмж, чанарыг үндэслэн 1 сард 10 хүртэл хоногийн шагналын хоног олгоно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
224.4.Шагналын хоног олгохдоо хоригдлын илүү цагаар, шөнийн болон амралтын цагаар, нийтээр тэмдэглэх баярын өдөр ажилласан цагийг 1.5 дахин нэмэгдүүлж тооцно.
224.5.Хоригдолд олгох шагналын хоног нь нэг улиралд 30 хоногоос илүүгүй байна.
225 дугаар зүйл.Хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоох тухай санал гаргах
225.1.Хорих анги нь Эрүүгийн хуульд заасан үндэслэлээр хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоох хурлыг 30 хоног тутамд зохион байгуулна.
225.2.Энэ хуулийн 225.1-д заасан хурлаар хоригдол хуульд заасан шаардлагыг хангасан гэж шийдвэрлэсэн тохиолдолд хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн дарга хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллуулах, хяналт тогтоох саналаа хурлын тэмдэглэл, шаардлагатай бусад мэдээлэл, баримт бичгийн хамт ажлын 3 өдрийн дотор прокурорт хүргүүлж, прокурор үндэслэлтэй гэж үзвэл 5 хоногийн дотор дүгнэлт үйлдэн шүүхэд хүргүүлэх ба шүүх 14 хоногийн дотор шийдвэрлэнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
225.3.Хоригдлыг хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоолгох тухай прокурорын дүгнэлтийг шүүх хангаагүй бол уг асуудлыг 6 сарын дотор дахин авч хэлэлцэхгүй.
226 дугаар зүйл.Нээлттэй хорих ангид шилжүүлэх санал гаргах
226.1.Сахилгын зөрчил гаргаж байгаагүй, хөдөлмөрлөх үүргээ биелүүлж урамшуулал авч, хорих анги дахь сургалт, нийгэмшүүлэх ажилд идэвхтэй оролцож байсан хоригдол Эрүүгийн хуулийн 6.12 дугаар зүйлд заасан хугацаанаас 1 жилийн өмнө нээлттэй хорих ангид ял эдлүүлэх саналыг энэ хуулийн 224.2-т заасан зөвлөлөөр хэлэлцэж, саналаа прокурорт, прокурор үндэслэлтэй гэж үзвэл шүүхэд хүргүүлэн шийдвэрлүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
227 дугаар зүйл.Хоригдолд хүлээлгэх сахилгын шийтгэл
227.1.Хоригдол хууль тогтоомж, хорих ангид тогтоосон дэглэм, журам, хуулиар хүлээлгэсэн үүргийг зөрчсөн бол түүнд хорих ангийн даргын шийдвэрээр дараахь сахилгын шийтгэл оногдуулна:
227.1.1.хоног, сар, улирал, жилд авах түр, удаан хугацааны уулзалт, эсхүл утсаар ярих эрхийг 3 сар хүртэл хугацаагаар хасах;
227.1.2.сахилгын байранд хорих;
227.1.3.тухайн сар, улирал, жилд олгосон шагналын хоногийг хасах.
227.2.Хоригдлын хорих ангийн дотоод журмыг зөрчсөн үйлдэл, эс үйлдэхүй нь гэмт хэргийн шинжтэй гэх хангалттай үндэслэл байгаа тохиолдолд хорих ангийн дарга прокурорт мэдэгдэж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад шилжүүлэн шалгуулна.
227.3.Сахилгын нэг зөрчил гаргасан хоригдолд энэ хуулийн 227.1-д заасан шийтгэлийг давхардуулан оногдуулахыг хориглоно.
227.4.Хоригдолд сахилгын шийтгэл хүлээлгэсэн тухай мэдээллийг 14 хоног тутамд нэгтгэж, сахилгын зөрчлийг шалгасан материалын хуулбарын хамт прокурорт хүргүүлнэ.
228 дугаар зүйл.Хоригдлыг сахилгын байранд хорих
228.1.Арван найман насанд хүрсэн эрэгтэй хоригдлыг 30 хүртэл хоног, эмэгтэй хоригдлыг 15 хүртэл хоног, онцгой тохиолдолд эрэгтэй хоригдлыг 60 хүртэл хоног, эмэгтэй хоригдлыг 30 хүртэл хоног сахилгын байранд ганцаарчлан хорино.
228.2.Хорих ангийн дотоод журмыг ноцтой зөрчсөн дараахь тохиолдолд сахилгын байранд хорих сахилгын шийтгэл оногдуулна:
228.2.1.хорих ангийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих эрх бүхий байгууллагын болон хорих ангийн алба хаагчийн тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүй, эсэргүүцсэн, доромжилсон, эсхүл хорих ангийн алба хаагч, түүний гэр бүлийн гишүүнд хүч хэрэглэхээр заналхийлсэн, айлган сүрдүүлсэн;
228.2.2.хоригдол санаатайгаар өөртөө гэмтэл учруулсан;
228.2.3.бусад хоригдолд хүч хэрэглэсэн, нэр төрийг нь гутаан доромжилсон, заналхийлсэн;
228.2.4.согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис олж авсан, хадгалсан, хэрэглэсэн;
228.2.5.ашиг хонжоо олох зорилгоор мөрийтэй тоглоом тоглуулсан, тоглосон, хөдөлгөөнт утас олж авсан, ашигласан, хадгалсан;
228.2.6.гурван сарын хугацаанд хоёр, эсхүл түүнээс дээш удаа сахилгын зөрчил гаргасан.
228.3.Хорих ангийн дарга хоригдлыг сахилгын байранд хорих тухай шийдвэрийг хоригдлын зөрчлийн тодорхойлолт, зөрчлийг шалган тогтоосон материалтай танилцаж, хорих ангийн эрх бүхий алба хаагчийн саналыг үндэслэн гаргана.
228.4.Хойшлуулшгүй тохиолдолд хорих ангийн аюулгүй байдлыг хангах, хоригдол гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хорих ангийн ерөнхий жижүүрийн шийдвэрээр хоригдлыг 24 цаг хүртэл хугацаанд сахилгын байранд хорьж болох бөгөөд сахилгын байранд үргэлжлүүлэн хорих эсэхийг хорих ангийн дарга энэ хуулийн 228.3-т заасан материалтай танилцан шийдвэрлэнэ.
228.5.Хоригдлыг сахилгын байранд шилжүүлэхийн өмнө түүний эрүүл мэндийн байдалд үзлэг хийнэ.
228.6.Хоригдлыг сахилгын байранд хорьсон тухай бүр прокурорт мэдэгдэнэ.
228.7.Сахилгын байр, тусгаарлах тасалгааны нөхцөл, журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
228.8.Сахилгын байранд хоригдсон хоригдлын уулзалт хийх, утсаар ярих илгээмж авах, хоол, хүнсний бүтээгдэхүүн авах эрхийг сахилгын байранд хоригдох хугацаанд түдгэлзүүлнэ.
228.9.Энэ хуулийн 202.8-д заасны дагуу хүүхэдтэйгээ байгаа болон жирэмсэн хоригдолд сахилгын байранд хорих шийтгэл оногдуулахгүй.
228.10.Хоригдлын сахилгын зөрчлийг шалгах хугацаанд түүнийг тусгаарлах тасалгаанд байлгасан хугацааг сахилгын байранд хорьсон хугацаанд оруулан тооцно.
229 дүгээр зүйл.Сахилгын байрнаас гаргах
229.1.Хоригдлыг дараахь үндэслэлээр сахилгын байрнаас гаргана:
229.1.1.сахилгын байранд хорих хугацаа дууссан;
229.1.2.хоригдлыг сахилгын байранд үндэслэлгүйгээр хорьсон тухай прокурорын шийдвэр гарсан;
229.1.3.хорих ангид онцгой байдал зарласан, эсхүл хоригдол эрүүл мэндийн хойшлуулшгүй туслалцаа авах шаардлагатай болсон.
229.2.Энэ хуулийн 229.1.3-т заасан үндэслэл арилсан бол сахилгын байранд хорих сахилгын шийтгэлийг нөхөн эдлүүлэх эсэхийг хорих ангийн дарга шийдвэрлэнэ.
230 дугаар зүйл.Хоригдлын аюулгүй байдлыг хангах, хоригдлыг тусгаарлах тасалгаанд шилжүүлэх
230.1.Хорих анги, хорих ангийн алба хаагч хоригдлын амь нас, эрүүл мэндэд аюул учирч болзошгүй гэх хангалттай үндэслэл байгаа бол даруй урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах үүрэгтэй.
230.2.Хоригдлын амь нас, эрүүл мэндэд бусад хоригдлын хууль бус үйлдлийн улмаас хохирол, хор уршиг учрах хангалттай үндэслэл байгаа бол хорих ангийн ерөнхий жижүүрийн шийдвэрээр хоригдлыг 72 цаг хүртэл хугацаанд тусгаарлах тасалгаанд шилжүүлнэ. Шаардлагатай тохиолдолд хорих ангийн даргын шийдвэрээр уг хугацааг дахин 72 цагаар сунгаж болно.
230.3.Бусдын амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй хоригдолд сахилгын шийтгэл хүлээлгэх үндэслэлтэй бол сахилгын байранд хуульд заасан хугацаагаар, сахилгын шийтгэл оногдуулах хангалттай үндэслэлгүй тохиолдолд тусгаарлах тасалгаанд шилжүүлнэ.
230.4.Энэ хуулийн 230.2, 230.3-т заасан хугацаанд хоригдлын амь нас, эрүүл мэндэд учирч болзошгүй аюул, эрсдэл арилаагүй бол хорих ангийн даргын саналыг үндэслэн хорих ангийн дэглэм, зэрэглэлийг өөрчлөхгүйгээр өөр хорих ангид шилжүүлэх асуудлыг хорих ял эдлүүлэх албаны дарга шийдвэрлэнэ.
230.5.Хорих анги, хорих ангийн алба хаагч Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасан журмын дагуу хамгаалалтад авсан хоригдлыг хамгаалах ажиллагаанд бүх талын туслалцаа үзүүлэх үүрэгтэй.
230.6.Хорих ангийн хамгаалалтын бүсээс гадна ажиллаж байгаа хоригдлын амь нас, эрүүл мэндэд халдаж болзошгүй тухай мэдээллийг хорих ангийн алба хаагч олж мэдсэн, эсхүл цагдаагийн байгууллагын болон бусад байгууллага, иргэдийн мэдээлэл ирсэн бол харуул хамгаалалтын байнгын хяналтад авах, хөдөлмөрийн нөхцөлийг өөрчлөх зэрэг шаардлагатай арга хэмжээг зохион байгуулна.
231 дүгээр зүйл.Хоригдлын ахуйн нөхцөл
231.1.Хоригдлыг эрүүл ахуй, ариун цэврийн шаардлага хангасан байр, ахуйн нөхцөл, энэ хуулийн 231.6-д заасан хэмжээний илчлэгтэй хоол, хүнсний бүтээгдэхүүнээр хангана.
231.2.Хорих анги нь хоригдлын ор, хөнжил, гудас, цагаан хэрэглэл болон хүйтэн, дулааны улирлын зориулалттай нэг загварын гадуур хувцсаар хангах ба хоригдол өөрийн зардлаар дотуур хувцас, цамц, бээлий өмсөхийг зөвшөөрнө.
231.3.Хоригдлын хоолны илчлэгийн хэмжээг хорих ангийн нөхцөл, хоригдлын ажлын нөхцөлийг харгалзан ялгамжтай тогтооно.
231.4.Эмнэлгийн комиссын дүгнэлтийг харгалзан жирэмсэн болон өвчтэй хоригдлын нөхцөлийг нь сайжруулж, хоолны илчлэгийн хэмжээг нэмэгдүүлнэ.
231.5.Хортой, хүнд нөхцөлд ажиллаж байгаа хоригдолд хөдөлмөрийн хууль тогтоомжид заасан ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгсэл, хүнсний нэмэлт бүтээгдэхүүн олгоно.
231.6.Хоригдолд олгох хоолны илчлэгийн доод хэмжээ, орц, норм, хувцасны загвар, төрөл, тоо, эдэлгээний хугацааг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын саналыг үндэслэн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн тогтооно.
231.7.Хорих ял эдэлж байхдаа нас барсан хоригдлын тухай гэр бүлд нь мэдэгдсэнээс хойш 7 хоногийн дотор хариу ирээгүй бол хорих анги өөрийн зардлаар оршуулах бөгөөд нас барсан шалтгаан, нөхцөлийн талаархи материалыг хувийн хэрэгт хавсаргана.
231.8.Хоригдол өвчтэй нь хорих байгууллагын эмнэлгийн байгууллагаар тогтоогдсон бол энэ хуульд зааснаас гадна эмчийн заавар, зөвлөгөөний дагуу шаардлагатай эм, тариа бүхий илгээмжийг тоо харгалзахгүй авч болно.
231.9.Хорих анги хөгжлийн бэрхшээлтэй хоригдлын онцлог байдлыг хүндэтгэсэн, тэдгээрийн эрхийг саадгүй, хүртээмжтэй хангах орчин, нөхцөлийг бүрдүүлсэн байна.
232 дугаар зүйл.Хоригдлын бие, эд зүйл, хорих өрөөнд үзлэг, нэгжлэг хийх
232.1.Хоригдлын бие, байр, түүний ойр орчинд алба хаагч ямар ч үед үзлэг, нэгжлэг хийж болно.
232.2.Хоригдлын биед хийх үзлэг, нэгжлэгийг хоригдолтой ижил хүйсийн алба хаагч гүйцэтгэнэ.
233 дугаар зүйл.Түр ба удаан хугацааны уулзалт
233.1.Уулзалтыг хорих ангийн даргын зөвшөөрлөөр ерөнхий жижүүр, эсхүл ээлжийн дарга зохион байгуулна.
233.2.Түр болон удаа хугацааны уулзалтын үед хууль, хорих ангийн дотоод журмыг биелүүлэх талаар хорих ангийн алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүй болон дотоод журам зөрчсөн тохиолдолд уулзалтыг зогсоож, энэ тухай зөвшөөрөл өгсөн албан тушаалтанд мэдэгдэж, уулзалтыг үргэлжлүүлэх эсэхийг шийдвэрлүүлнэ.
233.3.Хорих ангийн алба хаагч уулзалтад хяналт тавьж, хоригдолд өгч байгаа хүнсний болон бусад эд зүйлд үзлэг, шалгалт хийх бөгөөд хоригдолд өгөхийг хориглосон эд зүйлс үзлэг, шалгалтаар илэрсэн тохиолдолд тэдгээрийг түр хурааж, уулзалт дууссаны дараа уулзалтаар ирсэн этгээдэд буцаан өгч, тэмдэглэл үйлдэн хоригдлын хувийн хэрэгт хавсаргана.
233.4.Хоригдлын хувийн хэрэгт албан ёсоор бүртгэгдээгүй, төрөл, садны хүн болохыг нотолсон хууль ёсны баримт бичиг, эсхүл сум, дүүргийн Засаг даргын тодорхойлолтгүй этгээдтэй удаан хугацааны уулзалт хийлгэхийг хориглоно.
234 дүгээр зүйл.Уулзалтын өрөө
234.1.Хорих анги нь хоригдол энэ хуульд заасан журмын дагуу түр хугацаагаар уулзалт хийхэд дүрс-бичлэгийн болон биечилсэн хяналт тавих, удаан хугацаагаар уулзалт хийхэд биечилсэн хяналт тавих боломж бүхий зориулалтын уулзалтын өрөөтэй байна.
234.2.Уулзалтын өрөө нь хоригдол болон уулзаж байгаа этгээдийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан байна.
235 дугаар зүйл.Захидал, илгээмж илгээх, мөнгөн гуйвуулга хийх
235.1.Хорих ангийн алба хаагч хоригдлыг байлцуулан захидал, илгээмжийг задлан үзлэг хийж, хүлээн авсан тухай өөрөөр нь гарын үсэг зуруулах бөгөөд хориглосон зүйл илэрсэн тохиолдолд устгаж, эсхүл хураан авч суллагдах үед нь буцаан олгоно.
235.2.Хоригдлын нэр дээр ирсэн мөнгөн гуйвуулгыг түүний нэрийн дансанд хадгалах бөгөөд хоригдол ямар зорилго, хэмжээгээр зарцуулах тухай баримт гаргуулж, гарын үсэг зуруулна.
235.3.Дараахь утга, агуулгатай захидал, илгээмжийг хоригдолд шилжүүлэхгүй:
235.3.1.оргох болон бусад гэмт хэрэгт уриалан дуудсан;
235.3.2.бусдыг гутаан доромжилсон, айлган сүрдүүлсэн;
235.3.3.хоригдлын сэтгэл зүйд цочрол үзүүлэх зорилготой;
235.3.4.нууц тэмдэг, үл ойлгогдох хэл дохиогоор бичигдсэн.
235.4.Хоригдолд шилжүүлж болохгүй утга, агуулгатай захидал, илгээмжийг хорих ангийн даргад танилцуулан тэмдэглэл үйлдэж, хоригдлын хувийн хэрэгт хавсаргаж хадгална.
235.5.Хорих ангийн алба хаагч хоригдлын захидал харилцаа, хувийн бусад нууцыг задруулахгүй байх үүрэгтэй.
235.6.Хорих анги, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд хаягласан захидлын агуулга, тоо хэмжээнд хяналт тавихгүй бөгөөд хорих ангийн захиргаа уг захидлыг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор илгээнэ.
235.7.Хорих ангийн алба хаагч хоригдол ямар дугаарын утсанд, ямар хугацаанд ярьсан тухай дэлгэрэнгүй тэмдэглэл үйлдэж, бүртгэл хөтөлнө.
236 дугаар зүйл.Хоригдол их, дээд сургууль, коллежийн эчнээ сургалтад хамрагдах
236.1.Нээлттэй хорих ангид ял эдэлж байгаа хоригдол хорих ялын 50-иас доошгүй хувийг эдэлсэн, сахилгын зөрчил гаргаж байгаагүй бөгөөд их, дээд сургууль, коллежийн эчнээ сургалтад суралцах хүсэлт гаргасан бол хорих ангийн даргын саналыг үндэслэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга шийдвэрлэнэ.
236.2.Сургалтыг хорих ангийн байранд явуулна.
237 дугаар зүйл.Хоригдол өргөдөл, гомдол, хүсэлт гаргах
237.1.Хоригдлын өргөдөл, гомдол, хүсэлтийг хорих ангийн алба хаагч хүлээн авч, бүртгэсний дараа хорих ангийн даргад танилцуулж харьяаллын дагуу шилжүүлнэ.
237.2.Өргөдөл, гомдол, хүсэлтийн хариуг хорих ангийн алба хаагч тухай бүр хоригдолд танилцуулж, гарын үсэг зуруулан хувийн хэрэгт хавсаргана.
238 дугаар зүйл.Хувийн чөлөөт цаг
238.1.Хорих ангийн дотоод журмын дагуу хоригдол хөдөлмөрлөх, амрах, хооллох болон нийгэмшүүлэх хөтөлбөрийн дагуу явагдаж байгаа сургалт хүмүүжлийн арга хэмжээнд оролцохоос бусад хугацааг чөлөөт цагт тооцно.
238.2.Чөлөөт цагт хоригдол шашны зан үйл үйлдэх, хорих ангийн боломж нөхцөл, харуул хамгаалалтын нөхцөл, шаардлага, зэрэглэлд тохирсон спортын сонирхсон төрлөөр хичээллэх, ном, сонин унших, суралцах, хорих ангийн номын санг ашиглах боломжоор хорих анги хангана.
239 дүгээр зүйл.Хоригдолд чөлөө олгох
239.1.Нээлттэй хорих ангид ял эдэлж байгаа хоригдлын энэ хуулийн 213.1-д заасан төрөл, садангийн хүн хүндээр өвчилсөн, эсхүл нас барсан, гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсоны улмаас ар гэрт нь үлэмж хор хөнөөл учирсан бол тухайн хоригдлын зан байдал, засрал хүмүүжлийг харгалзан хорих ангийн дарга зам хоногийг оролцуулан 7 хүртэл хоногийн чөлөө олгоно.
239.2.Чөлөө хүсэгч хоригдол, түүнийг батлан даагч энэ хуулийн 239.1-д заасан нөхцөл байдал бий болсныг нотолсон сум, баг, дүүрэг, хорооны Засаг дарга, эмнэлгийн байгууллагын магадлагааг бүрдүүлэн хорих ангийн даргад чөлөө хүссэн өргөдлийн хамт өгч шийдвэрлүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
239.3.Чөлөө авах хоригдлыг түүний төрөл, садангийн хоёроос доошгүй хүний батлан даалтад өгөх бөгөөд хоригдол оргон зайлсан тохиолдолд түүнийг эрэн сурвалжлахтай холбогдон гарсан зардлыг батлан даагч бүрэн хариуцна.
239.4.Батлан даагч нь хоригдлыг гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх, чөлөөний хугацаа дуусмагц өөрийн биеэр хоригдлыг буцаан авчрах үүрэг хүлээнэ.
239.5.Чөлөөгөөр явах хоригдол, түүний батлан даагч чөлөөгөөр зорчиж байгаа орон нутгийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын харьяа нэгж байхгүй тохиолдолд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад ажлын цагаар өдөрт нэг удаа бүртгүүлэх үүрэгтэй.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
239.6.Чөлөөний хугацаандаа бүртгүүлээгүй, чөлөөгөөр зорчихоор бүртгүүлсэн газарт очоогүй, зөрчил үйлдэж шийтгүүлсэн, эсхүл мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн бол чөлөөг даруй зогсоож, хоригдолд энэ хуульд заасан сахилгын шийтгэл оногдуулна.
239.7.Хоригдол эрүүгийн хэрэгт шалгагдаж байгаа, эсхүл ял эдэлж байхдаа дахин гэмт хэрэг үйлдэж шийтгүүлсэн, эсхүл оргохыг завдсан, зөрчил гаргаж сахилгын шийтгэл хүлээсэн, түүнчлэн эмнэлгийн магадлагаа, сум, баг, дүүрэг, хорооны Засаг даргын тодорхойлолт, тамга, тэмдэг, батлан даагчийн иргэний үнэмлэх зөрчилтэй бол хоригдолд чөлөө олгохыг хориглоно.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
240 дүгээр зүйл.Хорих ангиас хоригдолд үзүүлэх төлбөрт үйлчилгээ
240.1.Хорих анги ашиг, орлого олох зорилгогүйгээр эрүүл ахуйн шаардлага хангасан нөхцөлд хорих ангийн дотоод журмаар хориглогдоогүй нэр төрөл, тоо хэмжээгээр хоол, хүнсний бүтээгдэхүүн, ариун цэвэр, ахуйн хэрэглээний нэн тэргүүний хэрэгцээт зүйлс, ном, сонин, сэтгүүл хоригдолд худалдаалж болно.
240.2.Энэ хуулийн 240.1-д заасан үйлчилгээний төлбөрийг бэлэн бусаар гүйцэтгэнэ.
ХОРИН ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ХОРИХ БАЙГУУЛЛАГЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ
241 дүгээр зүйл.Хорих ангийн аюулгүй байдлыг хангах
241.1.Хорих ангийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагаа нь дараахь төрөл, бүрэлдэхүүн хэсэгтэй байна:
241.1.1.аюулгүй байдлын удирдлага, зохион байгуулалт;
241.1.2.техникийн хяналт, хамгаалалт;
241.1.3.биечилсэн хяналт, хамгаалалт;
241.1.4.аюулгүй байдлын түвшин, эрсдэлийг үнэлэх;
241.1.5.гүйцэтгэх ажил.
241.2.Хорих ангийн харуул хамгаалалтын журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
241.3.Хорих байгууллагын алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангах аюулгүйн тойрог тогтоох журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
242 дугаар зүйл.Аюулгүй байдлын удирдлага, зохион байгуулалт
242.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага нь хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс, алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангах, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох үүрэг бүхий тусгай ажиллагааны нэгжтэй байна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
242.2.Хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс, хорих ял эдлүүлэх газар, хэлтэс нь хууль сахиулах, аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэг бүхий байгууллагатай дараахь чиглэлээр хамтран ажиллана:
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
242.2.1.хорих анги, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн аюулгүй байдалд нөлөөлөх аюул, эрсдэлийн мэдээлэл солилцох;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
242.2.2.хорих ангид онцгой нөхцөл үүссэн үеийн харилцан ажиллагаа;
242.2.3.тусгай техник, хэрэгсэл, мэргэжлийн дэмжлэг авах;
242.2.4.оргосон хоригдол, хоригдсон этгээдийг эрэн сурвалжлах, алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангахад туслалцаа авах;
242.2.5.хоригдол, хоригдсон этгээдийг нүүлгэн шилжүүлэх, хуяглан хүргэх ажиллагаанд дэмжлэг авах.
242.3.Хорих ангийн аюулгүй байдлын техник, тусгай хэрэгсэл, ажиллагааны зардлыг тооцон жил бүр улсын төсөвт тусган санхүүжүүлнэ.
243 дугаар зүйл.Хорих ангийн техникийн хяналт, хамгаалалт
243.1.Хорих анги нь хамгаалалтын дараахь бүстэй байна:
243.1.1.гадна хориотой бүс;
243.1.2.хамгаалалтын хашаа;
243.1.3.дулаан, хөдөлгөөн мэдрэх дохиолол, цахилгаан хүчдэлийн шугам, дүрс бичлэгийн хяналт бүхий зурвас;
243.1.4.нэвтрэх хэсгийн дуу-дүрсний бичлэгийн хяналт бүхий бүс.
243.2.Хорих ангийн гадна хориотой бүс нь хоригдлын амьдралын бүсээс хот суурин газарт 500 метр, хөдөө орон нутагт 1000 метр байна.
243.3.Хоригдол, хорих ангийн алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хорих өрөө, хорих анги дотор хоригдол зорчих бусад хэсгийг хамарсан дуу-дүрсний бичлэгийн хяналтыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага зохион байгуулна.
243.4.Хаалттай хорих анги нь хамгаалалтын хашааны гадна талд дүрсний бичлэгийн төхөөрөмжөөр тоноглогдсон хяналтын цамхагтай байна.
243.5.Энэ зүйлийн 243.1.4-т заасан хамгаалалтын бүсэд дуу-дүрсний бичлэгийн техник хэрэгсэл ашиглан хяналт тавих бөгөөд хорих байгууллага, байр, өрөөнд нэвтрэх хэсэгт хамгаалалтын хаалттай байна.
243.6.Хорих ангийн аюулгүй байдлыг хангахад албаны нохой ашиглаж болно.
243.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дэргэд албаны нохой сургалтын төвтэй байж болно.
244 дүгээр зүйл.Үүрэн холбооны хэрэгсэл ашиглахыг хориглох
244.1.Хорих ангийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хорих анги, түүний ойр орчимд үүрэн холбооны хэрэгслийн сүлжээ сарниулах тоног төхөөрөмж ашиглана.
244.2.Энэ хуулийн 244.1-д заасан тоног төхөөрөмжийг суурилуулах, ашиглах журмыг хууль зүйн болон харилцаа холбооны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
245 дугаар зүйл.Хорих ангийн биечилсэн хяналт, хамгаалалт
245.1.Биечилсэн хяналт, хамгаалалт, нээлттэй болон хаалттай хорих ангийн дохиолол, гадна хамгаалалтыг хорих ангийн алба хаагчдын хүчээр зохион байгуулна.
245.2.Хорих ангийн алба хаагч биечилсэн хамгаалалт, жижүүрийн үүргийг дөрвөн ээлжээр гүйцэтгэнэ.
245.3.Хамгаалалтын ажилтан нь хоригдол, хорих байгууллагад нэвтэрч байгаа хүний бие, эд зүйл, техник хэрэгсэлд өдөр, шөнийн аль ч цагт үзлэг, нэгжлэг хийнэ.
246 дугаар зүйл.Биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх
246.1.Хорих ангийн алба хаагч онцгой нөхцөл үүссэн үед ашиглагдах нэг бүрийн хамгаалах тусгай хэрэгслээр хангагдана.
246.2.Хорих ангийн алба хаагч үүргээ гүйцэтгэх үедээ биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хэрэглэнэ.
247 дугаар зүйл.Аюулгүй байдлын түвшин, эрсдэлийг үнэлэх
247.1.Хорих ангийн аюулгүй байдал, эрсдэлийн үнэлгээ хийх аргачлалыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батална.
248 дугаар зүйл.Хорих анги дахь гүйцэтгэх ажил
248.1.Эрх бүхий алба хаагч гүйцэтгэх ажлын тухай хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу хорих ангид гүйцэтгэх ажил явуулна.
248.2.Хорих ангид гүйцэтгэх ажил явуулах журам, зааврыг гүйцэтгэх ажлын тухай хууль тогтоомжид нийцүүлэн тагнуулын төв байгууллагын дарга шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргатай зөвшилцөн батална.
249 дүгээр зүйл.Хорих ангид онцгой дэглэм тогтоох
249.1.Хорих ангид дараахь тохиолдолд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга 30 хүртэл хоногийн хугацаагаар онцгой дэглэм тогтоож болно:
249.1.1.гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсон;
249.1.2.тахал, гоц халдварт болон олон улсын хөл хориот өвчин гарсан;
249.1.3.нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал бий болсон;
249.1.4.хорих байгууллагад зэвсэглэн халдсан.
249.2.Хорих ангид тогтоосон онцгой дэглэмийг түүнийг тогтоосон албан тушаалтан цуцлах бөгөөд энэ хуулийн 249.1-д заасан үндэслэл арилаагүй тохиолдолд 30 хүртэл хоногоор сунгаж болно.
249.3.Хорих ангид онцгой дэглэм тогтоосон үед хоригдлын оролцоотой зохион байгуулагддаг бүх ажиллагааг зогсоох бөгөөд хорих ангийн өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэргийг нэмэгдүүлж, эргэлт, уулзалт, захидал харилцааг хориглох, хорих ангийн өдрийн цагийн хуваарийг өөрчилж болно.
249.4.Энэ хуулийн 249.1-д заасан шийдвэрийг Улсын ерөнхий прокурорт даруй мэдэгдэнэ.
250 дугаар зүйл.Оргосон хоригдол, хоригдсон этгээдийг эрэн сурвалжлах
250.1.Оргосон хоригдлыг мөрдөн хөөх, баривчлах ажиллагааг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, цагдаагийн байгууллага хамтран зохион байгуулна.
250.2.Оргосон хоригдлыг мөрдөн хөөх, баривчлах, эсхүл хорих байгууллагад гарсан эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсооход бусад байгууллагаас хүч хэрэгсэл, техник, тоног төхөөрөмж татан оролцуулж болно.
251 дүгээр зүйл.Хорих анги, хорих ангийн алба хаагчид хориглох үйл ажиллагаа
251.1.Хорих анги, хорих ангийн алба хаагчид дараахь үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно:
251.1.1.хорих ангид зохих зөвшөөрөлгүйгээр гадны хүн нэвтрүүлэх;
251.1.2.хоригдолтой хувийн харилцаа тогтоох, зохих зөвшөөрөл, хяналтгүйгээр хоол хүнс, хувцас, илгээмж болон бусад зүйл дамжуулах, хоригдолтой худалдаа, наймаа хийх;
251.1.3.галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, хорих өрөөний түлхүүрийг зохих зөвшөөрөлгүйгээр бусдад шилжүүлэх;
251.1.4.хоригдолд хууль бус уулзалт зохион байгуулах, хуульд зааснаас бусад этгээдэд хоригдол, хорих ангийн талаар мэдээлэл, лавлагаа өгөх;
251.1.5.хоригдолтой хүнлэг бус, хэрцгий, нэр төрийг нь гутаан доромжилж харьцах.
ХОРИН ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ХОРИГДЛЫГ СУЛЛАХ
252 дугаар зүйл.Хоригдлыг суллах үндэслэл
252.1.Хоригдлыг дараахь үндэслэлээр суллана:
252.1.1.шүүхийн шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан ялын хугацаа дууссан, эсхүл хорих ялыг өөр төрлийн ялаар сольсон, эсхүл хорих ялаас өвчний учир чөлөөлсөн;
252.1.2.өршөөл, уучлал үзүүлсэн;
252.1.3.хорих ялаас хугацаанаас өмнө сулласан;
252.1.4.шүүхээс хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон, эсхүл цагаатгасан.
253 дугаар зүйл.Бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлыг суллах тухай санал гаргах
253.1.Бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдол Эрүүгийн хуулийн 5.6 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт заасан хугацаа өнгөрсний дараа суллуулах тухай хүсэлтээ шүүхэд гаргана.
253.2.Хорих анги нь бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлын хувийн байдлыг тодорхойлж, энэ хуулийн 253.1-д заасан хүсэлтийн хамт хүсэлт гаргаснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор прокурорт хүргүүлнэ.
253.3.Хорих ангийн тодорхойлолт, прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн шүүх Эрүүгийн хуулийн 5.6 дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт заасны дагуу бүх насаар хорих ял шийтгүүлсэн хоригдлыг суллах эсэх асуудлыг шийдвэрлэнэ.
254 дүгээр зүйл.Хоригдлыг суллах журам
254.1.Хоригдлыг ялын хугацаа дууссан бол тухайн өдөрт, ялын хугацаа нь амралт, баяр ёслолын өдөр бол өмнөх өдөр нь, бусад үндэслэлээр уг хоригдлыг суллах тухай шийдвэрийг хүлээн авсан өдөрт нь, хэрэв ажлын цаг дууссаны дараа хүлээн авсан бол дараагийн өдөрт нь суллана.
254.2.Суллагдсан хүнд хувийн бичиг баримт, эд зүйл, суллагдсан тухай тодорхойлолт олгож, хоригдлын хувийн хэрэгт зохих тэмдэглэл хийнэ.
254.3.Шаардлагатай бол суллагдаж байгаа хоригдолд тухайн улирлын хувцас, байнга оршин суух газартаа очих уналга, хоолны зардлыг хорих ангиас олгож болох ба уналгын зардлыг автомашин, төмөр замын тухайн үед мөрдөж байгаа үнэлгээгээр тооцно.
254.4.Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис, түүнчлэн бусдын эрүүл мэндэд аюул учруулж болзошгүй халдварт өвчтэй хоригдол суллагдвал энэ тухай эрүүл мэндийн байгууллагад мэдэгдэж, холбогдох баримт бичгийг хүргүүлнэ.
255 дугаар зүйл.Өвчний учир ялаас чөлөөлөх
255.1.Хүнд өвчтэй хоригдолд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх журам, хорих ял, баривчлах шийтгэлээс чөлөөлөх өвчний жагсаалтыг хууль зүйн болон эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
255.2.Хоригдлын ялаас чөлөөлөх өвчнийг баталгаажуулах шинжилгээ, оношилгоо хийлгэхэд шаардагдах төлбөртэй тусламж, үйлчилгээний төлбөрийг хоригдол өөрөө, төлбөрийн чадваргүй хоригдлын төлбөрийг хорих анги хариуцна.
255.3.Өвчний учир хугацаанаас өмнө ял эдлэхээс чөлөөлөх журам нь эрүүл мэнд, бие эрхтэндээ санаатайгаар гэмтэл учруулсан хоригдолд хамаарахгүй.
256 дугаар зүйл.Хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллаж, хяналт тогтоох
256.1.Хоригдол хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллагдах хуульд заасан шаардлагыг хангасан бол уг шаардлагыг хангаснаас хойш 5 хоногийн дотор хоригдолд энэ тухай мэдэгдэнэ.
256.2.Хорих ялаас хугацаанаас өмнө суллагдах тухай хүсэлтийг хэлэлцэхэд шаардлагатай мэдээллийг хорих анги, алба хаагч нь хоригдол хүсэлт гаргаснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор бэлтгэж, энэ хуулийн 224.2-т заасан зөвлөлөөр хэлэлцүүлнэ.
256.3.Хоригдол суллагдах нөхцөл, шаардлагыг хангасан тухай шийдвэр гаргасан бол ажлын 3 өдрийн дотор прокурорт хүргүүлнэ. Хоригдлыг суллагдах тухай хүсэлт гаргахаас өмнө эдэлсэн хорих ялын хугацааг тоолохдоо хамгийн сүүлд авсан шагналын хоногийг оруулан тоолно.
256.4.Прокурор материалыг хүлээн авч үндэслэлтэй гэж үзвэл 10 хоногийн дотор дүгнэлтийн хамт шүүхэд хүргүүлж шийдвэрлүүлнэ.
V ХЭСЭГ
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ БАЙГУУЛЛАГА
ХОРИН ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ БАЙГУУЛЛАГЫН ТОГТОЛЦОО, УДИРДЛАГА, ЧИГ ҮҮРЭГ
257 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тогтолцоо
257.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага нь хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх үйл ажиллагааг хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд хэрэгжүүлэх тусгайлсан чиг үүрэг бүхий төрийн цэргийн байгууллага мөн.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
257.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага нь нутаг дэвсгэрийн болон тусгайлсан чиг үүргийн зарчмаар зохион байгуулагдана.
257.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тогтолцоо нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага, иргэний, захиргааны, зөрчлийн шийдвэр гүйцэтгэх алба /цаашид "шийдвэр гүйцэтгэх алба" гэх/, цагдан хорих шүүхийн шийдвэр, хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гүйцэтгэх алба /цаашид "хорих ял эдлүүлэх алба" гэх/, хорихоос өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээг гүйцэтгэх алба /цаашид "хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх алба" гэх/, хорих байгууллага, аймаг, нийслэлийн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс /цаашид "шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс" гэх/-ээс бүрдэнэ.
257.4.Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, хүн амын нягтаршил, газар зүйн байршил, дэд бүтэц, ял шийтгүүлсэн этгээдийн болон гүйцэтгэх баримт бичгийн тоог харгалзан сум, дүүрэгт шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хэлтсийг Засгийн газрын шийдвэрээр байгуулж болно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
257.5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын харьяа алба нь хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд хорих байгууллага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийг нэгдсэн болон мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, үйл ажиллагаагаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргын өмнө хариуцан тайлагнана.
257.6.Хорих байгууллага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс нь үйл ажиллагаагаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргын өмнө хариуцан тайлагнана.
257.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс нь хорихоос өөр төрлийн ял шийтгүүлсэн ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд, төлбөр төлөгч, түүний эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах чиг үүрэг бүхий нэгж /алба хаагч/-тэй байна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
257.8.Хорих байгууллага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн бүтэц, орон тоог шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батална.
258 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын туг, бэлгэ тэмдэг
258.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага нь туг, бэлгэ тэмдэгтэй байна.
258.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын бэлгэ тэмдэг, тугны загвар болон туг, бэлгэ тэмдгийг хэрэглэх журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
258.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын туг, бэлгэ тэмдэгтэй ижил загварын туг, бэлгэ тэмдэг хэрэглэхийг бусад хүн, хуулийн этгээдэд хориглоно.
259 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага
259.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг нэгдсэн болон мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангана.
259.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын орон тооны дээд хязгаар, зохион байгуулалтын бүтцийг Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд заасны дагуу тогтооно.
259.3.Шаардлагатай тохиолдолд тодорхой төрлийн шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг дагнан хэрэгжүүлэх чиг үүрэг бүхий нэгжийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын харьяанд байгуулж болно.
259.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага харьяандаа сургалт, судалгаа, шинжилгээ явуулах, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хяналт тавих шуурхай удирдлагын нэгж болон үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, санхүү, хангалт, архив, урлаг, спорт хариуцсан нэгжтэй байна.
259.5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага онцгой нөхцөл байдал үүссэн үед үүрэг гүйцэтгэх тусгай чиг үүрэг бүхий нэгжтэй байж болно.
260 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын чиг үүрэг
260.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага нь Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд зааснаас гадна дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
260.1.1.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын боловсон хүчний бодлого боловсруулах, алба хаагчийг сургаж бэлтгэх, мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах;
260.1.2.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх үйл ажиллагаа, түүнийг боловсронгуй болгох чиглэлээр төрөөс баримтлах бодлого, хууль тогтоомжийн талаар санал боловсруулах;
260.1.3.хууль тогтоомжид нийцүүлэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх үйл ажиллагаанд холбогдох журам, стандарт, заавар, зөвлөмж боловсруулж хэрэгжүүлэх, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангуулах;
260.1.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх чиг үүргийг улсын хэмжээгээр нэгтгэн зохион байгуулж, дүн шинжилгээ хийх, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагыг нэгдсэн удирдлагаар хангах харилцан уялдаа бүхий цогц арга хэмжээ авах;
260.1.5.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг хэвийн явуулахад шаардагдах санхүү, хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх;
260.1.6.хорих ангийн үйлдвэрлэлийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлэх;
260.1.7.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, алба хаагч, ажилтан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэх, ёс зүй, сахилгын зөрчил гаргахаас урьдчилан сэргийлэх, шалтгаан, нөхцөлийг арилгах, дотоод хяналт-аюулгүй байдлыг хангах;
260.1.8.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх үйл ажиллагаанд шинжлэх ухааны ололт, орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээг ашиглах, мэдээлэл дамжуулах болон бусад хяналтын систем нэвтрүүлж, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах;
260.1.9.хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд гадаад улсын ижил төрлийн байгууллагатай харилцах;
260.1.10.энэ хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мэдээллийн сан үүсгэх, ашиглах, шинжилгээ хийх, дүгнэлт гаргах, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагыг шаардлагатай мэдээллээр хангах;
260.1.11.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчдын ажлын байрны хөдөлмөрийн нөхцөлийг сайжруулах, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангах, болзошгүй осол, гэмтлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах;
260.1.12.ялтан, хоригдлын зүгээс алба хаагч руу чиглэсэн сөрөг үзэгдлийг таслан зогсоох, шалгах, хариуцлага тооцох орчинг бүрдүүлэх;
260.1.13.хорих байгууллагад онцгой нөхцөл байдал бий болсон үед таслан зогсоох арга хэмжээ авах;
260.1.14.хуульд заасан бусад чиг үүрэг.
260.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага энэ хуулийн 260.1.7-д заасан чиг үүргийн хүрээнд алба хаагч, ажилтны үйл ажиллагаанд төрийн болон албаны нууц, байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийн хадгалалт, хамгаалалтад хяналт тавих, тэдгээрт холбогдох хууль тогтоомж зөрчих, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх, илрүүлэх, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч, ажилтанд холбогдох гомдол, мэдээллийг шалгах, шийдвэрлүүлэх зэргээр байгууллага, алба хаагчдын аюулгүй байдлыг хангана.
/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
260.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дотоод аюулгүй байдал, хяналт шалгалт хариуцсан нэгж алба хаагч, ажилтанд холбогдох гомдол, мэдээллийг шалгах явцад гомдол, мэдээлэл нь гэмт хэргийн шинжтэй болох нь илэрсэн тохиолдолд хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах байгууллагад шилжүүлнэ.
261 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын удирдлага
261.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага нь дарга, тэргүүн дэд дарга, дэд даргатай байна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
261.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний санал болгосноор Засгийн газар, тэргүүн дэд дарга, дэд даргыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн томилж, чөлөөлнө.
262 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргын бүрэн эрх
262.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8.3-т зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
262.1.1.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд нэгтгэн зохион байгуулж, захиргааны болон мэргэжлийн удирдлагаар хангах;
262.1.2.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөх дүрэм, журам, зааврыг хууль тогтоомжид нийцүүлэн батлах, биелэлтийг зохион байгуулах, хэрэгжилтэд хяналт тавих;
262.1.3.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын хэмжээнд болон хорих байгууллага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст онцгой дэглэм тогтоох, албаны өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх, цуцлах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
262.1.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагчийн аюулгүй байдал, зэвсэг техник, тусгай хэрэгсэл, хувцас, бусад материалаар хангах бодлогыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх;
262.1.5.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг албан тушаалд томилох, чөлөөлөх, халах, хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу цэргийн цол олгох, сэргээх, бууруулах, хураан авах;
262.1.6.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагыг төлөөлж гадаад, дотоодын байгууллагатай харилцах;
262.1.7.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагчийн гүйцэтгэх ажил үүргийн хуваарийг хууль тогтоомжид нийцүүлэн тогтоох;
262.1.8.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын аюулгүй байдлын түвшин, эрсдэлийн үнэлгээ хийх журмыг батлах;
262.1.9.хуульд заасан бусад бүрэн эрх.
263 дугаар зүйл.Шийдвэр гүйцэтгэх албаны чиг үүрэг
263.1.Шийдвэр гүйцэтгэх алба дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
263.1.1.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, хяналт тавих;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
263.1.2.шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх цахим сан бүрдүүлэх, лавлагаа мэдээлэл олгох;
263.1.3.шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаархи гомдлыг шийдвэрлэх.
263.2.Шийдвэр гүйцэтгэх албаны дарга нь ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгч байна.
264 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн чиг үүрэг
264.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
264.1.1.харьяалах хорих ангийн үйл ажиллагааг нэгдсэн удирдлагаар хангах;
264.1.2.иргэний, зөрчлийн, захиргааны хэргийн талаар гарсан шүүхийн шийдвэр, эрүүгийн хэргийн талаар гарсан шүүхийн шийтгэх тогтоол, шүүхээр баталгаажуулсан бусад байгууллагын шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, хяналт тавих;
264.1.3.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасан бол гадаад улсын болон олон улсын шүүх, арбитрын шийдвэрийг гүйцэтгэх ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, хяналт тавих;
264.1.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой журам, стандарт, заавар, зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
264.1.5.байгууллага, алба хаагч, ажилтны аюулгүй байдлыг хангах, тэдний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах;
264.1.6.үл хөдлөх, хөдлөх эд хөрөнгийн албадан дуудлага худалдааг зохион байгуулах;
264.1.7.алба хаагчийн үйл ажиллагааны талаархи гомдлыг шийдвэрлэх;
264.1.8.хариуцсан нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд төлбөртэй этгээдийн бүртгэл, гүйцэтгэх баримт бичгийн тоо бүртгэл, хорихоос өөр төрлийн ял шийтгүүлсэн, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдийн цахим сан хөтлөх, улсын нэгдсэн бүртгэлд бүртгүүлэх;
264.1.9.баривчлах шийтгэл ногдуулсан шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх.
264.1.10.согтуурах, мансуурах донтой хүн болон эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдийг албадан эмчлэх эмнэлэгт хүргэх ажиллагааг гүйцэтгэх.
/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
265 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулах тойрог
265.1.Энэ хуульд заасан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг явуулах анхан шатны нэгж нь тогтоосон тойрог байна.
265.2.Энэ хуулийн 265.1-д заасан тойргийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын даргын саналыг үндэслэн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн тогтооно.
266 дугаар зүйл.Хорих ял эдлүүлэх албаны чиг үүрэг
266.1.Хорих ял эдлүүлэх алба дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
266.1.1.цагдан хорих шүүхийн шийдвэр, баривчлах шийтгэл оногдуулсан шүүхийн шийдвэр, хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гүйцэтгэх ажиллагаанд хяналт тавих, нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх;
266.1.2.хорих ангийн үйл ажиллагааг нэгдсэн болон мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах;
266.1.3.хорих байгууллагын хүний нөөцийг бэлтгэх, мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээний талаар санал боловсруулах;
266.1.4.хорих ангийн бүтэц, үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох, түүний аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээний талаар санал боловсруулах;
266.1.5.хоригдолд хүмүүжлийн нөлөө үзүүлэх, дахин нийгэмшүүлэх, мэргэжлийн боловсрол, сургалтад хамруулах, мэргэжлийн дадлага олгох чиглэлээр санал боловсруулах.
267 дугаар зүйл.Хорих анги, түүний чиг үүрэг
267.1.Хорих анги нь цагдан хорих шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж гэм буруутай этгээдийг нийгмээс тусгаарлаж, эрх, эрх чөлөөнд нь хуульд заасан хязгаарлалт тогтоож, шүүхийн шийтгэх тогтоолоор оногдуулсан хорих ялыг албадан эдлүүлэх төрийн тусгай чиг үүрэг бүхий байгууллага бөгөөд хуулийн этгээдийн эрх эдэлнэ.
267.2.Хорих анги дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
267.2.1.хорих ялыг албадан эдлүүлэх;
267.2.2.хоригдлын аюулгүй байдлыг хангах, тэдний дунд хууль ёс, дэг журмыг сахиулах, хоригдол бусад этгээдэд хохирол учруулахаас урьдчилан сэргийлэх;
267.2.3.хоригдолд хүмүүжлийн нөлөө үзүүлэх;
267.2.4.хоригдлыг хөдөлмөрлүүлэх, эрхэлсэн үйлдвэрлэлийн чиглэлээр хоригдолд дадлага олгох;
267.2.5.хорих ял шийтгүүлсэн өсвөр насны хүнийг ерөнхий боловсролын сургалтад хамруулах, мэргэжлийн дадлага олгох;
267.2.6.хоригдлын эрүүл мэндийг хамгаалах, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангах;
267.2.7.бусдын эрүүл мэндэд аюул учруулж болзошгүй халдварт өвчтэй, согтуурах, мансуурах донтох эмгэгтэй хоригдлыг албадан эмчлэх;
267.2.8.гэмт хэргийн улмаас хүн, хуулийн этгээдэд учруулсан хохирол, төлбөрийг хоригдлын хөдөлмөрийн хөлснөөс суутгаж шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст шилжүүлэх, хорих байгууллагад учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
267.2.9.хуульд заасан бусад чиг үүрэг.
267.3.Хорих анги нь гэмт хэргийн улмаас хүн, хуулийн этгээдэд учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг хоригдлоос гаргуулах, түүнийг хөдөлмөрлүүлэх, ажил, мэргэжлийн дадлага олгох зорилгоор үйлдвэрлэлийн салбар, нэгжтэй байж болох бөгөөд хорих ангийн хамгаалалтын бүсэд хувийн өмчит хуулийн этгээд ажиллуулж болно.
267.4.Хорих ангийн болон хувийн өмчит хуулийн этгээдийн хамтарсан үйлдвэрлэлээс олсон орлогыг хорих ангийн аюулгүй байдал, хоригдлын ахуйн нөхцөлийг сайжруулах, хоригдлыг нийгэмшүүлэхэд зарцуулах бөгөөд хөрөнгийг хуваарилах, түүнд хяналт тавих журмыг санхүүгийн болон хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
267.5.Хоригдлыг ажлын байраар хангах, мэргэжлийн дадлага олгох зорилгоор төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр худалдан авах бараа, ажил, үйлчилгээ гүйцэтгэх, үйлдвэрлэхэд оролцуулж болно.
268 дугаар зүйл.Хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх албаны чиг үүрэг
268.1.Хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх алба дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
268.1.1.хорихоос өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээг гүйцэтгэх талаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах, хяналт тавих, нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
268.1.2.согтуурах, мансуурах донтой хүнийг захиргааны журмаар албадан эмчлэх шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх;
/Энэ заалтад 2018 оны 11 дүгээр сарын 15-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
268.1.3.хорихоос өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээг гүйцэтгэх талаархи гомдлыг шийдвэрлэх;
268.1.4.тогтоолын биелэлтийг хойшлуулсан этгээдэд хяналт тавих ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
268.1.5.хуульд заасан зарим төрлийн албадлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлж байгаа бусад байгууллагын ажиллагаанд хяналт тавих, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах;
268.1.6.хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх ажиллагааг боловсронгуй болгох арга хэмжээний талаар санал боловсруулах;
268.1.7.албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдэд хүмүүжлийн нөлөө үзүүлэх, нийгэмшүүлэх чиглэлээр бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлэх.
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
269 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын санхүүжилт
269.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага улсын төсвөөс санхүүжинэ.
269.2.Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, хүн амын нягтаршил, газар зүйн байршил, дэд бүтэц, ял шийтгүүлсэн хүний болон гүйцэтгэх баримт бичгийн тоог харгалзан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын бүтэц, орон тооны болон автомашин, техник, тусгай хэрэгслийн хангалт, тэдгээрийн эдэлгээний жишиг нормативыг Засгийн газар батална.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
269.3.Энэ хуулийн 11.3-т заасан хувийн өмчит хуулийн этгээдийн техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжийг ашиглахтай холбогдон гарах зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлэх бөгөөд хуульд заасан тохиолдолд хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх, албадлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон гарах зардлыг ял шийтгүүлсэн, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдээр нөхөн төлүүлнэ.
269.4.Энэ хуулийн 269.3-т заасан зардлыг тооцох, нөхөн төлүүлэх, санхүүжүүлэх, төлбөрөөс чөлөөлөх журмыг Засгийн газар батална.
ХОРИН ТАВДУГААР БҮЛЭГ
ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭХ БАЙГУУЛЛАГЫН АЛБА ХААГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДАЛ
270 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч, түүнд тавигдах шаардлага
270.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын удирдах, гүйцэтгэх албан тушаалтан, шийдвэр гүйцэтгэгч, хорих байгууллагын алба хаагчаас бүрдэнэ.
270.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч нь ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгч, ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, шийдвэр гүйцэтгэгчээс бүрдэнэ.
270.3.Шүүхийн шийдвэр биелүүлэх байгууллагын алба хаагчаар Төрийн албаны тухай болон холбогдох бусад хуульд заасан шаардлага, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас тогтоосон журам, эрүүл мэнд, бие бялдар, боловсрол, мэргэжил, мэргэшил, ёс зүйн шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг хангасан, арван найман насанд хүрсэн, гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгүүлж байгаагүй Монгол Улсын иргэнийг авч ажиллуулна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
270.4.Шийдвэр гүйцэтгэгч нь энэ хуулийн 270.3-т заасан шалгуур үзүүлэлтийг хангасан, шийдвэр гүйцэтгэгчийн сонгон шалгаруулалтад тэнцсэн байна.
270.5.Энэ хуулийн 270.4-т заасан шийдвэр гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
270.6.Хорих байгууллагын алба хаагчид тавигдах эрүүл мэнд, бие бялдар, боловсрол, мэргэжил, ёс зүйн шалгуур үзүүлэлт болон хорих байгууллагын алба хаагчийг сонгон шалгаруулах журмыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага тогтооно.
270.7.Баривчлах болон цагдан хорих төв, байр, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дэргэдэх мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвийн болон согтуурах, мансуурах донтох эмгэгтэй этгээдийг албадан эмчлэх байгууллагын ажилтныг хорих байгууллагын алба хаагчтай адилтган үзнэ.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 28-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
270.8.Цэргийн жинхэнэ алба хаагаагүй цэргийн насны алба хаагчид цэргийн бэлтгэл эзэмшүүлэх үүргийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага хүлээх ба цэргийн бэлтгэл эзэмшүүлэх хөтөлбөрийг цэргийн мэргэжлийн дээд удирдлагын байгууллагаар батлуулж, мөрдөнө.
271 дүгээр зүйл.Шийдвэр гүйцэтгэгчийн бүрэн эрх
271.1.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 44, 77 дугаар зүйлд зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
271.1.1.гүйцэтгэх баримт бичиг болон хорихоос өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээ авсан шийдвэрийг тогтоосон хугацаанд бүрэн гүйцэтгэх;
271.1.2.гүйцэтгэх баримт бичиг, шүүхийн шийдвэрийн агуулга тодорхойгүй тохиолдолд түүнийг тодруулахаар шүүхэд хүсэлт гаргах;
271.1.3.ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан, шийтгүүлсэн этгээд, төлбөр төлөгч-иргэний шилжин суурьших хөдөлгөөн, хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн мэдээлэлд оруулсан өөрчлөлтийг улсын бүртгэлд бүртгэхийг түдгэлзүүлэх;
271.1.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад гэмт хэргийн шинж бүхий баримт илэрсэн тохиолдолд хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэх;
271.1.5.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны үр дүнд хувийн сонирхолтой, эсхүл шударгаар ажиллахад эргэлзээ байгаа тохиолдолд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанаас татгалзан гарах;
271.1.6.гүйцэтгэх баримт бичиг болон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны цахим бүртгэл хөтлөх, мэдээ тайлан гаргах;
271.1.7.төлбөр төлөгч, ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд болон түүнийг шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийхэд туслалцаа үзүүлсэн гэх үндэслэлтэй бусад этгээдийн орон байр, эзэмшил газар, ажлын байранд хуульд заасан журмын дагуу нэвтрэн орох;
271.1.8.төлбөр төлөгч, ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээд, тэдгээрийн төлөөллийг дуудан ирүүлэх;
271.1.9.төлбөр төлөгч, ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдээс шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхэд шаардлагатай баримт бичиг, лавлагаа, тодорхойлолт гаргуулан авах;
271.1.10.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны талаар гарсан гомдлыг хянан шийдвэрлэх;
271.1.11.хорихоос өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээ гүйцэтгэх ажиллагаа нь хуульд заасан журмын дагуу явагдаж байгаа эсэхэд хяналт тавих, зөрчил илэрсэн тохиолдол бүрд шалгалт хийж шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох, хуульд заасан арга хэмжээ авах;
271.1.12.энэ хуульд заасны дагуу хорихоос өөр төрлийн ял, албадлагын арга хэмжээг хорих ялаар солих саналыг прокурорт гаргах;
271.1.13.төлбөр төлөгч, ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан, шийтгүүлсэн этгээд шүүхээс хүлээлгэсэн үүрэг, хязгаарлалтыг биелүүлсэн байдлын талаар тодорхойлолт гаргах, хуульд заасан үндэслэлээр оногдуулсан ял, албадлагын арга хэмжээг хүчингүй болгох, ял оногдуулах саналыг прокурорт гаргах;
271.1.14.шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхээс зайлсхийсэн этгээдийг эрэн сурвалжлах, уг зорилгоор төлбөр төлөгч, ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдийн оршин суугаа /оршин байгаа/ хаягийг тогтоох зорилгоор шаардлагатай лавлагаа, мэдээлэл авах;
271.1.15.ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан этгээдийг өвчний учир ял, шийтгэлээс чөлөөлүүлэх саналыг прокурорт гаргах.
271.2.Ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 271.1-д зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
271.2.1.шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг өөрчлөх, хүчингүй болгох, тэдгээрт тодорхой шийдвэр гаргах тухай даалгах;
271.2.2.шийдвэр гүйцэтгэгчийн үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах;
271.2.3.шийдвэр гүйцэтгэгчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих, тодорхой төрлийн арга хэмжээг гүйцэтгэх, шийдвэр гаргах талаар энэ хуульд заасан зөвшөөрөл олгох;
271.2.4.гүйцэтгэх баримт бичиг, ялтан, албадлагын арга хэмжээ авагдсан болон төлбөртэй этгээдийн бүртгэл хөтлөх, ажиллагааны мэдээ, тайланг нэгтгэн гаргах.
271.3.Ерөнхий шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 271.1, 271.2-т зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
271.3.1.ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, шийдвэр гүйцэтгэгчийн шийдвэрийг өөрчлөх, хүчингүй болгох, тэдгээрт тодорхой шийдвэр гаргах тухай даалгах;
271.3.2.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангаж, хяналт тавих;
271.3.3.ахлах шийдвэр гүйцэтгэгч, шийдвэр гүйцэтгэгчийн үйл ажиллагааны талаархи гомдлыг хянан шийдвэрлэх;
271.3.4.шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны харьяалал тогтоох.
271.3.5.шийдвэр гүйцэтгэгчийн саналыг үндэслэн төлбөр төлөгч-иргэн, төлбөр төлөгч-хуулийн этгээдийн удирдах албан тушаалтны гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлэх, сэргээх.
/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
272 дугаар зүйл.Хорих байгууллагын алба хаагчийн бүрэн эрх
272.1.Хорих байгууллага, хорих ял эдлүүлэх албаны алба хаагч дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
272.1.1.оргосон хоригдол, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч байгаа, эсхүл энэ талаар үндэслэл бүхий сэжиг байвал хуульд заасан журмын дагуу тухайн байгууллага, иргэний орон байр, бусад газарт нэвтрэн орох, орон байр, бусад газар, тээврийн хэрэгсэл, биед үзлэг хийх, оргосон хоригдолд туслалцаа үзүүлсэн, эсхүл туслалцаа үзүүлсэн байх үндэслэл бүхий сэжигтэй иргэний бичиг баримтыг шалгах, албан тушаалтан, иргэнээс тайлбар, тодорхойлолт, шаардлагатай мэдээллийг гаргуулан авах;
272.1.2.оргосон хоригдол, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийг эрэн сурвалжлах, мөрдөн хөөх, баривчлах үед зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд Дипломат төлөөлөгчийн, үүргээ гүйцэтгэж яваа түргэн тусламжийн, гал унтраах албаны, техникийн ослын дуудлагын автомашинаас бусад хүн, хуулийн этгээдийн тээврийн хэрэгслийг өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр түр дайчлах, холбоо, мэдээллийн хэрэгслээр дараалал харгалзахгүй үйлчлүүлэх;
272.1.3.хоригдол, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийн бие, эд зүйл, байранд үзлэг, нэгжлэг хийх, зэвсэг, хутга, мэс, зэвсгийн чанартай бусад зүйл, мансууруулах болон хордуулах үйлчилгээтэй эм, тариа, өвс ургамал, согтууруулах ундаа, хориглосон тоглоом, хууль, дотоод журмаар зөвшөөрөгдсөнөөс бусад зүйлийг хураан авах, эсхүл устгах, бэлэн мөнгө, валют, үнэт зүйлсийг хураан авч акт тогтоон хадгалах, хорих ангийн аюулгүй байдал, түүнд мөрдөгдөх дэг журмыг сахиулах зорилгоор хоригдол, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчид байнгын хяналт тавих;
272.1.4.хорих байгууллага, түүний үйлдвэрлэлийн талбайд орж, гарч байгаа хүний бие, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийх;
272.1.5.хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу гүйцэтгэх ажил явуулах.
272.2.Хорих анги, түүнийг харьяалах шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтсийн дарга нь энэ хуулийн 272.1-д зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
272.2.1.хорих анги, байгууллагын үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, тушаал, шийдвэр гаргах, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
272.2.2.хоригдлыг хорих ялаас өвчний учир чөлөөлүүлэх тухай саналаа прокурорт гаргах;
272.2.3.хоригдолд чөлөө олгох;
272.2.4.хоригдолд шагналын хоног олгох, хасах;
272.2.5.хуурамчаар, эсхүл санаатай өвчилсөн, эсхүл эрүүл мэнд, бие эрхтэндээ санаатайгаар гэмтэл учруулж эмнэлэгт хэвтэж эмчлүүлсэн, чөлөөнөөс хоцорсон, оргосон хугацааг ял эдэлсэн хугацаанаас хасаж тооцох;
272.2.6.хоригдлын хүсэлтийг үндэслэн удаан хугацааны уулзалтыг түр уулзалтаар, эсхүл утсаар ярих эрхээр, эсхүл түр уулзалтыг утсаар ярих эрхээр солих;
272.2.7.Иргэний хуульд заасны дагуу хоригдлын итгэмжлэлийг гэрчлэх;
272.2.8.хуульд заасан бусад.
273 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн нийтлэг эрх, үүрэг, түүнд хориглох зүйл
273.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч нь энэ хуулийн 271, 272 дугаар зүйлд зааснаас гадна Төрийн албаны тухай хуульд заасан нийтлэг эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ.
273.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчид Төрийн албаны тухай хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Авлигын эсрэг хуулиар хориглосон үйл ажиллагаанаас гадна дараахь зүйлийг хориглоно:
273.2.1.хүний эрх, эрх чөлөөнд хууль бусаар халдах;
273.2.2.албан тушаал, байгууллагын нэрээр бусдыг эрхшээлдээ оруулах, дарамтлах;
273.2.3.бусдын эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхол, нэр төрд хохирол учруулж болзошгүй мэдээ, мэдээллийг нийтэд болон бусдад мэдээлэх;
273.2.4.төрийн болон албаны нууц, байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийг хуульд заасан үндэслэл, журмаас гадуур бусдад задруулах, удирдах албан тушаалтны зөвшөөрөлгүйгээр албан ажлын мэдээллийг нийтэд болон бусдад мэдээлэх;
/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
273.2.5.албан үүргээ гүйцэтгэх болон албаны бэлэн байдал зарласан үед, ажлын байранд болон дүрэмт хувцас өмссөн үедээ согтууруулах ундаа хэрэглэх;
273.2.6.мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэх;
273.2.7.бусдыг хууль бус үйлдэл, эс үйлдэхүй хийхийг уриалах, чиглүүлэх, шууд болон шууд бус хэлбэрээр өдөөн хатгах, оролцох;
273.2.8.нам, үйлдвэрчний эвлэлийн гишүүн байх, албаны бие бүрэлдэхүүний дотор аль нэг нам, үйлдвэрчний эвлэлийн үйл ажиллагаа, улс төрийн үзэл баримтлалыг сурталчлах, дэмжлэг үзүүлэх;
273.2.9.удирдах албан тушаалтны хууль ёсны шийдвэр, тушаалыг биелүүлэхээс татгалзах;
273.2.10.хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр томилогдсон ажилд очихгүй байх, ажил хаях, албаны хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахад чиглэсэн бусад арга хэмжээ төлөвлөх, зохион байгуулах, тэдгээрт оролцох;
273.2.11.иргэний давхар харьяалалтай байх;
273.2.12.гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар хүнээс мэдээлэл, тайлбар авах зорилгоор эрүүдэн шүүх, эсхүл ийм үйлдлийг аливаа хэлбэрээр зөвтгөх;
273.2.13.хуулиар хориглосон бусад.
273.3.Алба хаагч нь албан тушаалын зэрэглэл, цолны эрэмбээр нэг нь нөгөөдөө захирагч, захирагдагч байна.
274 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн тангараг
274.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч төрийн сүлдэнд:
"Монгол Улсын иргэн би шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад алба хаахдаа хуулийг дээдлэн биелүүлж, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэн, төрийн өмнө хуулиар хүлээсэн үүргээ үнэнчээр биелүүлж, амь биеэ үл хайрлан ажиллахаа батлан тангараглая." гэж тангараг өргөнө.
274.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн тангараг өргөх ёслолын журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
275 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг өөр албан тушаалд шилжүүлэх
275.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг ашиг сонирхлын зөрчил үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх болон албан ажлын шаардлага, алба хаагчийн хүсэлт, ажлын байр, албан тушаал нь цомхотгогдсон, тухайн албан тушаалыг урьд өмнө эрхэлж байсан алба хаагчийг эгүүлэн тогтоох тухай эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэр гарсан, эсхүл эрүүл мэндийн байдлыг үндэслэн нэг нэгжээс нөгөө нэгжид ажиллуулахаар шилжүүлэн томилж болно.
275.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг шилжүүлэн томилох шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүлээн зөвшөөрөөгүй, томилогдсон албан тушаалд очоогүй нь алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулах, ажлаас чөлөөлөх үндэслэл болно.
276 дугаар зүйл.Албан тушаал дэвшүүлэх, бууруулах
276.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын албан тушаалд ажилласан хугацаа, үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээг харгалзан албан тушаал дэвшүүлж, бууруулна.
276.2.Энэ хуулийн 276.1-д заасан албан тушаал дэвшүүлэх, бууруулах, өөр албан тушаалд шилжүүлэн томилох журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
276.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг дараахь тохиолдолд захиргааны санаачилгаар албан тушаал бууруулна:
276.3.1.энэ хуульд заасны дагуу албан тушаал бууруулах сахилгын шийтгэл оногдуулсан;
276.3.2.албан тушаалын үүрэгтээ тэнцэхгүй тухай эрүүл мэндийн болон эрх бүхий байгууллагын дүгнэлт гарсан;
276.3.3.ажлын байр /албан тушаал/-ын тодорхойлолтод заасан зорилго, зорилтоо хангалтгүй биелүүлсэн;
276.3.4.үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшин нь тухайн албан тушаал эрхлэх шаардлага хангахгүй болсон.
277 дугаар зүйл.Албанаас халах
277.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг дараахь тохиолдолд албанаас хална:
277.1.1.өргөсөн тангараг, сахилга, ёс зүйн дүрмийг ноцтой зөрчсөн;
277.1.2.санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдож, шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон;
277.1.3.энэ хуулийн 270 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангаагүй болох нь илэрсэн;
277.1.4.Монгол Улсын харьяатаас гарсан, иргэний давхар харьяалалтай нь илэрсэн.
278 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн цол, дүрэмт хувцас
278.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дарга цэргийн дээд цолтой байж болно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
278.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч нь цэргийн цол, дүрэмт хувцастай байна.
278.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага дүрэмт хувцас, тусгай хэрэгслийн үйлдвэртэй байж болно.
278.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагын алба хаагч, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын захиалгаар гадаад улсын их, дээд сургуульд суралцаж байгаа сонсогч цэргийн цол, дүрэмт хувцастай байна.
279 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн үнэмлэх, таних тэмдэг, хувийн дугаар бүхий тэмдэг
279.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагаас олгосон ажлын үнэмлэх, таних тэмдэгтэй байна.
279.2.Шийдвэр гүйцэтгэгч энэ хуулийн 279.1-д зааснаас гадна хувийн дугаар бүхий тэмдэг хэрэглэнэ.
279.3.Энэ хуулийн 279.1, 279.2-т заасан ажлын үнэмлэх, таних тэмдэг, хувийн дугаар бүхий тэмдгийн загварыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батална.
280 дугаар зүйл.Цол, дүрэмт хувцас, үнэмлэх, таних тэмдэг, хувийн дугаар бүхий тэмдгийг хураан авах, хадгалуулах
280.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн, өөр ажилд томилогдсон, сонгогдсон тохиолдолд түүний цол, дүрэмт хувцас, үнэмлэх, таних тэмдэг, хувийн дугаар бүхий тэмдэг, галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийг хураан авна.
280.2.Алба хаагч биеийн эрүүл мэндийн байдлаар үүрэгт ажлаа гүйцэтгэх боломжгүй болсон, тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрсэн, алба хаах насны дээд хязгаарт хүрсэн үндэслэлээр албанаас бэлтгэлээр чөлөөлөгдсөн бол ёслолын дүрэмт хувцас, цолыг түүнд хадгалуулна.
281 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулах
281.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчид Төрийн албаны тухай хуульд зааснаас гадна дараахь сахилгын шийтгэл оногдуулна:
281.1.1.цолны мөнгийг 3 сар хүртэл хугацаагаар хасах;
281.1.2.цол бууруулах;
281.1.3.цол хураан авах;
281.1.4.албан тушаал бууруулах.
281.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн сахилга, ёс зүйн дүрмийг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
281.3.Энэ хуулийн 281.1.2, 281.1.3, 281.1.4-т заасан сахилгын шийтгэлийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга оногдуулна.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
282 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн үйл ажиллагаа, мэргэшлийн түвшинг үнэлэх
282.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүнг Төрийн албаны тухай хуульд заасны дагуу үнэлж дүгнэнэ.
282.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн мэргэшлийн түвшинг үнэлэх журмыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллагын дарга батална.
283 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн баталгаа
283.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч Төрийн албаны тухай хуульд заасан баталгаанаас гадна энэ хуульд заасан улс төр, хууль зүй, нийгэм, эдийн засгийн баталгаагаар хангагдана.
283.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн баталгааг энэ хуульд тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд Төрийн албаны тухай хууль, цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хууль тогтоомжид заасны дагуу зохицуулна.
283.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн талаархи судалгаа, мэдээ, мэдээллийг түүний зөвшөөрөлгүйгээр бусдад задруулахыг хориглоно.
283.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг гэмт хэрэг, зөрчил болон ашиг сонирхлыг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, түүний аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор албан тушаал бууруулахгүйгээр өөр байгууллага, нэгжид сэлгэн ажиллуулж болно.
284 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн улс төрийн баталгаа
284.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг улс төрийн үйл ажиллагаанд хуульд заасан албан үүргээс нь гадуур дайчлах, оролцуулахыг хориглоно.
284.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг энэ хуулийн 284.1-д заасан үйл ажиллагаанд оролцохыг шаардсан бол татгалзана.
284.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч үзэл бодлоо илэрхийлэх, үг хэлэх, эвлэлдэн нэгдэх, хэвлэн нийтлэх, шашин шүтэх, эс шүтэх эрх, эрх чөлөөгөө эдлэхдээ албандаа хүндэтгэлтэй хандана.
284.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагч үйл ажиллагаандаа улс төрийн намын бэлгэ тэмдэг агуулсан эд зүйл, техник хэрэгсэл ашиглахыг хориглоно.
284.5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ аливаа улс төрийн нам, түүний үйл ажиллагааны талаар хувийн үзэл бодлоо илэрхийлэх, албаны эрх мэдлээ улс төрийн зорилгоор ашиглахыг хориглоно.
285 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хууль зүйн баталгаа
285.1.Иргэн, албан тушаалтан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хууль ёсны үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцох, хуулиар хүлээсэн үүрэгт үл хамаарах ажил, үүрэг гүйцэтгэхийг шаардахыг хориглоно.
285.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч албан үүргээ хууль ёсоор гүйцэтгэснээс үүссэн хохирлыг хариуцахгүй.
285.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч ажлын бус цагаар хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлсэн, түүнчлэн ажилдаа ирэх, буцах замд явсныг албан үүргээ гүйцэтгэж байгаатай нэгэн адил тооцно.
285.4.Албан үүргээ гүйцэтгэхтэй нь холбогдуулан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч болон түүний хамаарал бүхий этгээдийн амь нас, эрүүл мэндэд аюул занал учирсан, эсхүл учирч болзошгүй тохиолдолд тэдгээрийн амь нас, аюулгүй байдлыг хамгаалах асуудлыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага хариуцна.
285.5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, биеийн хүч, галт зэвсэг хэрэглэх эрхтэй.
286 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн нийгмийн баталгаа
286.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад гэмт халдлагын улмаас амь насаа алдсан тохиолдолд 10 жилийн үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмжийг тухайн алба хаагчийн сарын үндсэн цалингийн дунджаар тооцож түүний гэр бүлд нэг удаа олгоно.
286.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас чөлөөлөгдсөн иргэнийг урьд гүйцэтгэж байсан албан үүрэгтэй нь холбогдуулан эрүүл мэнд, амь насанд нь хохирол учруулсан бол энэ хуулийн 286.1-д заасан баталгаа нэгэн адил хамаарна.
286.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон тохиолдолд хууль тогтоомжид заасны дагуу Засгийн газар дараахь нөхөх олговор, тусламж олгоно:
286.3.1.хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хэмжээг харгалзан хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 30, 60, 90 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн нөхөх олговор;
286.3.2.хиймэл эрхтэн хийлгэсэн бол түүний зардлыг;
286.3.3.хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авагчид авч байсан цалингийн зөрүү.
286.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн авч байсан цалингийн хэмжээ нэмэгдэх бүрд энэ хуулийн 286.3.3-т заасан цалингийн зөрүүг нэмэгдсэн цалингаас шинэчлэн тооцож олгоно.
286.5.Албан үүргээ гүйцэтгэх явцад эрүүл мэндэд нь хохирол учирснаас хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч, уг үндэслэлээр чөлөөлөгдсөн иргэнд амралт сувиллын болон нөхөн сэргээх эмнэлгийн байгууллагад эмчлүүлэхээр очих ба буцах замын зардлыг Засгийн газраас тогтоосон журмын дагуу жилд нэг удаа олгоно.
286.6.Энэ хуулийн 286.1-д заасан зардлыг Засгийн газар хариуцан гаргаж, гэм буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлэх бөгөөд энэ хуулийн 286.3-т заасан нөхөх олговор, тусламж олгох журам, 286.5-д заасан зардал олгох журмыг Засгийн газар батална.
286.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн баривчлах байр, цагдан хорих төв, цагдан хорих байр, төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлэг, хаалттай хорих ангид 1 жил ажилласан хугацааг 1 жил 3 сар, нээлттэй хорих анги, сургалт-хүмүүжлийн тусгай байгууллага болон харьяа бусад байгууллагад 1 жил ажилласан хугацааг 1 жил 2 сар ажилласанд тооцно.
/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
286.8.Хорих ангийн алба хаагчийг эрүүл мэнд, амь насанд өндөр эрсдэлтэй онцгой нөхцөлд алба хаасантай нь холбоотойгоор шаардлагатай бол 1 сар хүртэл хугацаагаар сэтгэл зүйн нөхөн сэргээх эмчилгээнд хамруулна.
287 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн эдийн засгийн баталгаа
287.1.Засгийн газар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хэвийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
287.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч өөр аймаг, хот суурин газарт шилжин ажиллах болсноос шалтгаалан түүний эхнэр /нөхөр/ хөдөлмөрийн гэрээгээ цуцлахад хүрвэл түүний гэр бүлийг тэргүүн ээлжид түүний мэргэжлийн болон түүнтэй дүйцэхүйц ажлаар хангах бөгөөд ажлаар хангаагүй тохиолдолд ажилгүй байсан хугацааны эрүүл мэндийн болон нийгмийн даатгалын шимтгэлийг тухайн үед мөрдөж байгаа хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцож улсын төсвөөс олгоно.
287.3.Ээлжийн ажил, үүрэг гүйцэтгэдэг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг онцгой тохиолдолд илүү цагаар ажиллуулсан бол ажилласан цаг тутамд ногдох албан тушаалын цалинг олгоно.
287.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийг өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласан үед болон ажлын бус цагаар, шөнийн ээлжид, хээрийн сургууль, дадлагын үеэр чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь хүнсний болон эдийн хангалтаар хангаж, хоолны зардлыг олгоно.
287.5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчид олгох хүнсний болон эдийн хангалт, хоолны зардлын хэмжээг Засгийн газар тогтооно.
287.6.Аймаг, хот хооронд түүнчлэн аймаг, хот дотор шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад шилжин ажиллахаар томилогдсон алба хаагчид уналга, ачаа тээш, зам хоногийн зардал, түүний гэр бүлийн болон асрамжид нь байдаг хүнд уналга, ачаа тээшийн зардлыг тухайн үед мөрдөж байгаа онгоц, автомашин, төмөр замын тээврийн үнэлгээгээр тооцож олгоно.
287.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын захиалгаар гадаад улсын шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын их, дээд сургуульд суралцагч алба хаагчийн суралцах хугацааны сургалтын тэтгэлэг, ирэх, буцах тээврийн зардлыг төр хариуцна.
287.8.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн цалин хөлс нь үндсэн цалин, цолны цалин болон доор дурдсан нэмэгдлээс бүрдэнэ:
287.8.1.төрийн тусгай алба хаасан хугацааны;
287.8.2.албан ажлын онцгой нөхцөлийн;
287.8.3.ялтан, хоригдолтой ажилласны;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
287.8.4.мэргэжлийн зэргийн;
287.8.5.эрдмийн зэрэг, цолны;
287.8.6.хуульд заасан бусад.
287.9.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн албан тушаалын цалингийн сүлжээ, жишиг, нэмэгдлийн хэмжээг Засгийн газар тогтооно.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
287.10.Энэ хуулийн 287.8-д заасан шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчид олгох цалин хөлсний нэмэгдлийн хэмжээ нь Төрийн албаны тухай хуулийн 28.12-т заасан зохицуулалтад хамаарахгүй.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
288 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн бусад баталгаа
288.1.Аймгийн төвөөс бусад суманд томилогдсон алба хаагчийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх, албаны орон сууц, уналга, холбооны хэрэгслээр хангах үүргийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага хүлээнэ.
288.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч хорих анги, шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэст ажилласан 5 жил тутамд Хөдөлмөрийн тухай хуулиар тогтоосон ээлжийн амралтын үндсэн болон нэмэгдэл амралт дээр ажлын гурван өдрийн нэмэгдэл амралт эдэлнэ.
288.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ нийтийн тээврийн хэрэгслээр зорчсон зардлыг тогтоосон журмын дагуу байгууллагаас нөхөн авна.
288.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн ажлын ачааллын жишиг нормативыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн болон санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнтэй хамтран батална.
288.5.Аймаг, сумын Засаг дарга тухайн нутаг дэвсгэр дэх шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын дарга, дэд даргыг албаны орон сууцаар хангах арга хэмжээ авна.
/Энэ хэсгийг 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
288.6.Аймгийн төвөөс бусад суманд тасралтгүй тав болон түүнээс дээш жил ажиллаж байгаа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчид таван жил тутамд 30 сарын үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний мөнгөн урамшууллыг олгох бөгөөд мөнгөн урамшуулал олгох журмыг Засгийн газар батална.
/Энэ хэсгийг 2021 оны 10 дугаар сарын 29-ний өдрийн хуулиар нэмсэн./
/Энэ хэсгийн дугаарт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
289 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн алба хаах нас
289.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд заасны дагуу тэтгэвэр тогтоолгож, тэтгэмж авах эрхтэй бөгөөд алба хаах насны дээд хязгаар нь:
289.1.1.бага цолтой алба хаагч 47 нас;
289.1.2.дунд цолтой алба хаагч 52 нас;
289.1.3.ахлах цолтой алба хаагч 55 нас;
289.1.4.дээд цолтой алба хаагч 57 нас;
289.1.5.бага цолтойгоос бусад эмэгтэй алба хаагчийн алба хаах насны дээд хязгаар нь 47 нас байна.
289.2.Энэ хуулийн 289.1-д заасан насны дээд хязгаарт хүрсэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн алба хаах хугацааг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн 5 хүртэл жилээр сунгаж болно.
289.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч энэ хуулийн 289.1-д заасан насны дээд хязгаарт хүрмэгц албанаас чөлөөлөгдөх, дахин нэг жилээр сунгуулах тухай хүсэлтээ насны дээд хязгаарт хүрэх хугацаа болохоос 3 сарын өмнө гаргаагүй нь захиргааны санаачилгаар түүнийг албанаас чөлөөлөхөд саад болохгүй.
289.4.Энэ хуулийн 289.3-т заасны дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн алба хаах хугацааг сунгуулах тухай хүсэлтийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага хүлээн авч, саналын хамт хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд уламжилна. Хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн уг хүсэлт, саналыг хянан 30 хоногийн дотор сунгах эсэх асуудлыг шийдвэрлэж, хариу мэдэгдэнэ.
289.5.Энэ хуулийн 289.2-т заасан хугацаа сунгах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
289.6.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага нь энэ хуулийн 289.1, 289.2-т заасан насны дээд хязгаарт хүрч албанаас чөлөөлөгдсөн иргэнийг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагаанд туслах үүрэг бүхий ажилд гэрээгээр ажиллуулж болно.
289.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын захиалгаар суралцсан, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагад ажилласан, сонсогчоор суралцсан болон цэргийн жинхэнэ алба хаасан хугацааг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад ажилласан хугацаанд оруулан тооцно.
289.8.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн алба хаах насны дээд хязгаарт Төрийн албаны тухай хуульд заасан насны хязгаар хамаарахгүй.
ХОРИН ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
БИЕИЙН ХҮЧ, ТУСГАЙ ХЭРЭГСЭЛ, ГАЛТ ЗЭВСЭГ ХЭРЭГЛЭХ ҮНДЭСЛЭЛ, ЖУРАМ
290 дүгээр зүйл.Биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх нийтлэг үндэслэл
290.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, нэг бүрийн болон олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл, техник, галт зэвсэг хэрэглэж болно.
290.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн хэрэглэх тусгай техник, хэрэгсэл, галт зэвсэг, сумны жагсаалт, тэдгээрийг бүртгэх, олгох, буцаан авах, хадгалах журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
290.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
290.4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэхдээ дараахь нийтлэг шаардлагыг баримтална:
290.4.1.зөвхөн хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хэрэглэх;
290.4.2.нэн тэргүүнд хэрэглэхгүй байх;
290.4.3.тухайн нөхцөл байдалд тохируулан хэрэглэх, хамгийн бага хохирол учруулахыг эрмэлзэх.
290.5.Биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг бусдыг гутаан доромжлох, цээрлүүлэх, шийтгэх зорилгоор хэрэглэхийг хориглоно.
290.6.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, алба хаагч хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэснээс үүссэн үр дагаврын төлөө хариуцлага хүлээхгүй.
290.7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх явцад хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учирсан тохиолдолд цагдаа, эмнэлгийн байгууллагад даруй мэдэгдэн, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үзүүлж, шууд захирах даргад, шууд захирах дарга нь прокурорт мэдэгдэнэ.
291 дүгээр зүйл.Биеийн хүч хэрэглэх
291.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч биеийн хүчийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:
291.1.1.алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг эсэргүүцсэн;
291.1.2.цагдаа, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад албадан хүргэх үед эсэргүүцэл үзүүлсэн;
291.1.3.нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэхээр энэ хуульд заасан тохиолдолд.
291.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар довтолсноос бусад тохиолдолд хүүхэд, жирэмсэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд биеийн хүч хэрэглэхийг хориглоно.
292 дугаар зүйл.Тусгай хэрэгслийн төрөл
292.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч дараахь тусгай хэрэгсэл хэрэглэнэ:
292.1.1.нэг бүрийн;
292.1.2.олон хүнд нөлөөлөх;
292.1.3.бусад.
292.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэхдээ хамгаалах тусгай хэрэгслээр хангагдана.
293 дугаар зүйл.Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл
293.1.Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэлд дараахь хэрэгсэл хамаарна:
293.1.1.гар, хөл, хурууны гав;
/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
293.1.2.хүлэг, ороох цамц, хөдөлгөөн хязгаарлах бусад хэрэгсэл;
293.1.3.бороохой;
293.1.4.цахилгаан гүйдлээр цохигч;
293.1.5.нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчаар цэнэглэсэн буу, шүршүүр;
293.1.6.резин болон хуванцар сумтай буу;
293.1.7.нэг бүрийн бусад тусгай хэрэгсэл.
294 дүгээр зүйл.Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл хэрэглэх
294.1.Нэг бүрийн тусгай хэрэгслийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:
294.1.1.өөрийн, бусдын амь нас, эрүүл мэндэд учирч болзошгүй аюулыг таслан зогсоох;
294.1.2.зэвсэглэсэн болон зэвсэг хэрэглэн эсэргүүцэж болзошгүй ялтан, хоригдлыг баривчлах;
294.1.3.хоригдол хорих ангийн алба хаагчийн тавьсан шаардлагыг хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн;
294.1.4.алба хаагчийн аюулгүйн тойрогт зөвшөөрөлгүй нэвтэрсэн;
294.1.5.хоригдлыг хуяглан хүргэх;
294.1.6.хяналтад байгаа хоригдол амиа хорлох, өөрийн бие махбодид гэмтэл учруулах, оргон зайлж болзошгүй бол тэдгээрээс урьдчилан сэргийлэх;
294.1.7.хорих байгууллага дотор гарсан эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсоох, хяналтдаа авах, хорих байгууллага доторхи аливаа хууль бус үйлдлийг таслан зогсоох, хорих байгууллагыг бүслэн хаасныг чөлөөлөх;
294.1.8.энэ хуульд галт зэвсэг хэрэглэхээр заасан бусад.
295 дугаар зүйл.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл
295.1.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэлд дараахь хэрэгсэл хамаарна:
295.1.1.олон хүнд нөлөөлөх нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч;
295.1.2.усан хөөрөг;
295.1.3.утаан хөшиг үүсгэгч;
295.1.4.олон хүнд нөлөөлөх бусад тусгай хэрэгсэл.
296 дугаар зүйл.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл хэрэглэх
296.1.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл хэрэглэх тухай шийдвэрийг хорих ангийн дарга, түүний эрх олгосноор тухайн ажиллагааг удирдаж байгаа албан тушаалтан гаргана.
296.2.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:
296.2.1.хорих ангид бүлэглэн халдсан;
296.2.2.хорих ангийн дотоод журмыг бүлэглэн зөрчсөн, эсхүл хорих ангид гарсан эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсоох.
296.3.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийг хэрэглэхийн өмнө дараахь арга хэмжээг авна:
296.3.1.боломжтой тохиолдолд прокурорт мэдэгдэх;
296.3.2.тусгай хэрэгсэл хэрэглэх тухай анхааруулж, хууль бус үйлдлээ зогсоохыг шаардах.
296.4.Энэ хуулийн 296.3.2-т заасан шаардлагыг биелүүлээгүй, эсхүл хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учрах бодит аюул үүссэн тохиолдолд олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийг шууд хэрэглэж болно.
297 дугаар зүйл.Галт зэвсэг хэрэглэх үндэслэл
297.1.Хорих ангийн алба хаагч дараахь тохиолдолд галт зэвсэг хэрэглэж болно:
297.1.1.хоригдол оргон зугтсан, оргохыг завдсан;
297.1.2.өөрийн, бусад хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар довтолсон;
297.1.3.хорих ангид зэвсэглэн, эсхүл бүлэглэн халдсан, эсхүл хорих ангийн алба хаагчийн галт зэвсгийг булаахаар довтолсон;
297.1.4.галт зэвсэг, эсхүл хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой хохирол учруулж болох бусад зүйлээр зэвсэглэсэн хоригдол зэвсгээ хураалгах шаардлагыг үл биелүүлсэн;
297.1.5.хуяглан хүргэж байгаа хоригдлыг суллахаар зэвсэглэн, эсхүл бүлэглэн довтолсон;
297.1.6.хорих ангид эмх замбараагүй байдал үүсч, хүний амь нас, эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учрах нөхцөл байдал бий болсон;
297.1.7.зэвсэглэсэн, зэвсэг хэрэглэн эсэргүүцэж болзошгүй хоригдлыг баривчлах.
298 дугаар зүйл.Галт зэвсэг хэрэглэх нийтлэг журам
298.1.Галт зэвсэг хэрэглэх сургалтад хамрагдан, галт зэвсэг хэрэглэх эрх олгогдсон хорих ангийн алба хаагч энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу галт зэвсэг хадгалах, биедээ авч явах, хэрэглэх эрхтэй.
298.2.Боломжтой бүх тохиолдолд галт зэвсэг хэрэглэхийн өмнө урьдчилан сануулна. Сануулга өгөх нь цаг алдаж хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой хохирол учруулж болзошгүй бодит эрсдэл үүссэн нөхцөлд галт зэвсгийг шууд хэрэглэж болно.
298.3.Хорих ангийн алба хаагч галт зэвсэг хэрэглэхийн өмнө дараахь арга хэмжээг шат дараалан авах үүрэгтэй:
298.3.1.энэ хуулийн 297.1-д заасан тохиолдол бий болсон үед галт зэвсгээ бэлэн байдалд авах;
298.3.2.галт зэвсэг хэрэглэх тухай сануулах, тодорхой зай, байр тогтоох, хууль бус үйлдлээ зогсоохыг шаардах, эсхүл идэвхтэй үйлдэл хийхийг хориглох;
298.3.3.энэ хуулийн 298.3.2-т заасны дагуу сануулсны дараа тухайн хүн үйлдлээ үргэлжлүүлсэн тохиолдолд галт зэвсэг хэрэглэх.
298.4.Хуяглан хүргэж яваа хоригдол хорих ангийн алба хаагчийн галт зэвсгийг булаахаар довтолсон тохиолдолд галт зэвсэг шууд хэрэглэж болно.
298.5.Галт зэвсэг хэрэглэсний улмаас хүн гэмтсэн тохиолдолд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үзүүлж, эрүүл мэндийн байгууллагад хүргэнэ. Галт зэвсэг хэрэглэсэн тохиолдол бүрд прокурор, цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэнэ.
298.6.Галт зэвсэг хэрэглэсэн тухай илтгэх, мэдээлэх журмыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.
ХОРИН ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
БУСАД
299 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын санхүүжилт, данс
299.1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага, хорих анги, аймаг, нийслэлийн шийдвэр гүйцэтгэх газар, хэлтэс нь арилжааны банканд данстай байна.
299.2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх төв байгууллага арилжааны банканд гадаад төлбөр тооцооны данстай байна.
299.3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын данс, бүртгэлийн хөтлөлт, тайлан тэнцлийг Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу хөтөлнө.
299.4.Шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны онцлогийг тусгасан данс, бүртгэл, тайлан тэнцлийн тухай журмыг санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнтэй зөвшилцөн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
299.5.Энэ хуулийн 169.1-д зааснаас бусад тохиолдолд захиргааны, зөрчлийн, эрүүгийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа болон хорих ял эдлүүлэх ажиллагааны зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ.
300 дугаар зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагаанд тавих хяналт
300.1.Хууль зүйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага хууль тогтоомжид заасны дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавина.
300.2.Зөрчлийн хэргийн талаархи шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх, хорих, хорихоос өөр төрлийн ял эдлүүлэх болон албадлагын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх ажиллагаа хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу явагдаж байгаа эсэхэд прокурорын байгууллага хяналт тавина.
301 дүгээр зүйл.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын ажилтны шийдвэр, үйл ажиллагаанд гомдол гаргах
301.1.Энэ хуулийн 44, 55, 63 дугаар зүйлд зааснаас бусад шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын алба хаагчийн үйл ажиллагаатай холбоотой гомдлыг холбогдох этгээд уг шийдвэрийг хүлээн авснаас хойш 10 хоногийн дотор түүний дээд шатны албан тушаалтанд гаргана.
301.2.Дээд шатны албан тушаалтан гомдлыг холбогдох хууль тогтоомжид заасан хугацааны дотор шалгаж шийдвэрлэнэ.
302 дугаар зүйл.Хууль хүчин төгөлдөр болох
302.1.Энэ хуулийг 2017 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДЭД ДАРГА Ц.НЯМДОРЖ
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2022-12-12-ны өдрийн орчуулгын хяналт) Unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
June 9, 2017 Ulaanbaatar city
ON THE ENFORCEMENT OF COURT DECISION
/Revised edition/
PART ONE
GENERAL PROVISIONS
CHAPTER ONE
COMMON GROUNDS
Article 1.Purpose of the Law
1.1.The purpose of this Law aims at setting forth the rationale and regulatory framework for court decision enforcement operation and regulating affairs pertaining to structure of court decision enforcement agency and legal status of officers of court decision enforcement agency.
Article 2.Legislation on court decision enforcement
2.1.The Legislation concerning court decision enforcement shall be made up of the Constitution of Mongolia, the Civil Code, the Law on Legal Status of Government Agencies, the Civil Procedure Code, the Criminal Procedure Code, the Law on Violations, the Law on Violation resolving procedure, the Law on Administrative Procedure, the Law on Public Service, Law on Pension and Allowance for Military Officers, this Law, and other relevant legislation made in conformity with them.
2.2.In the event that international treaties that Mongolia is Party to, set forth otherwise than this Law, provisions of international treaties shall prevail.
Article 3.Scope of application of the Law
3.1.Legally binding and valid court decision enforcement operations in the territory of Mongolia shall be carried out in compliance with rationale and regulations set forth in this Law.
Article 4.Principles of court decision enforcement
4.1.Court decision enforcement shall be based on the principles of rule of law, respect to human rights, freedom, and legitimate interests, restraining human right and freedom only as stated in the law, compassionate, and promptness of operations.
Article 5.Legal grounds for court decision enforcement
5.1.Legal grounds of court decision enforcement shall be legally binding court decisions and decisions made by other agencies, if specified by law, and formal decision made by public authorities, which are validated by court.
Article 6.Court decision enforcement operations
6.1.Following operations shall be referred to as court decision enforcement operation:
6.1.1.Operation to enforce court decisions on civil cases (hereinafter referred to as civil decision enforcement operation);
6.1.2.Operation to enforce court decisions on administrative cases (hereinafter referred to as administrative decision enforcement operation);
6.1.3.Operation to enforce court decisions on violation cases (hereinafter referred to as violation decision enforcement operation);
6.1.4.Operation to enforce court decisions on criminal cases (hereinafter referred to as criminal decision enforcement operation);
6.2.Civil decision enforcement operation shall be carried our grounded on the following decisions:
6.2.1.Court decision adjudicating a civil case and a court decision regarding civil plaintiff's claim in criminal case;
6.2.2.Judge's order adjudicating civil case through simplified procedures;
6.2.3.Decision of a court of foreign jurisdiction, international court and arbitration awards in case international treaties that Mongolia is Party to, specify;
6.2.4.Order made by commander of military units imposing property related penalties, endorsed by judge, notary deeds and arbitration awards;
6.2.5.Decision made by Council for Compensating Victims of Crime, endorsed by judge;
6.2.6.Order of a judge validating measures for enforcement of a judicial decision;
6.3.Administrative decision enforcement operation shall be carried our grounded on the following decisions:
6.3.1.Court decisions on administrative cases, set forth in Article 12 of Administrative Procedure Code;
6.3.2.Legally binding judge's order to suspend enactment of administrative act;
6.3.3.Judge's order and judicial verdict adjudicating administrative case through simplified procedures;
6.3.4.Judge's order setting judicial costs.
6.4.Violation decision enforcement operation shall be carried out grounded on the following decisions:
6.4.1.Judge's order imposing fine;
6.4.2.Decision on seizure of property, income obtained by violation, objects, vehicles and transportation means used for committing violation or seizing pecuniary amount equal to prices of these items;
6.4.3.Decision on restitution of damages and compensation;
6.4.4.Court decision on compulsory medical treatment and compulsory training;
6.4.5.Court decision imposing arrest/detention as penalty;
6.4.6.Court decision imposing arrest/detention as penalty on foreign citizens;
/This sub-paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
6.4.7.Decision on violation cases committed by other institutions and officials for the judicial execution notice granted.
/The numbering of this sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
6.5.Criminal decision execution operation shall be carried our grounded on the following decisions:
6.5.1.Judicial decision imposing incarceration or non-incarceration penalties;
6.5.2.Court decision imposing compulsory measures as specified in the Criminal Code;
6.5.3.Judge's order to arrest a suspect and detain accused.
Article 7.Common requirements on the court decision execution operations
7.1.Agency for enforcement of court decision and its officers shall respect human rights and liberty in the course of court decision enforcement process and may set restraints and limitations on exercise of human rights and freedom without discriminating persons by their nationality, origin, language, race, social origin and status, property, occupation, position, religion, sexual and gender orientation, expression, opinions and education.
7.2.In the event that officers of agency for enforcement of court decisions enforce court decision with coercive means, rationale for such action shall be notified to involved persons, shall explain rights and obligations arising out of this matter, and shall express his/her demand for acts clearly giving proper rationale.
7.3.Officers of court decision enforcement agency shall be prohibited from inflicting torture to persons, addressing Inhumane and aggressive ways, defamation of person's dignity and reputation, use illegally or disclose to others without appropriate consent any secrets of the organization or personal sensitive data obtained in the course of performing duties.
/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/
Article 8.Acts and omissions prohibited in the court decision enforcement operations
8.1.Following acts and omission shall be prohibited in the court decision enforcement operations:
8.1.1.Overuse the power granted by law, or carry out enforcement operation for personal interest;
8.1.2.Avoid from undertaking court decision enforcement operations;
8.1.3.Cease or suspend court decision enforcement operations on his/her own will or illegally;
8.1.4.Carry our court decision enforcement operation on the grounds other than those specified in the law;
8.1.5.Intimidate and compel persons during the court decision enforcement for the personal interests;
8.1.6.Have different attitudes towards people in the course of court decision enforcement operation and give illegal privileges.
Article 9.Obeying the demand insisted by officer of court decision enforcement agency
9.1.Individuals and legal entities shall be obliged to obey legal demand insisted by the officer of court decision enforcement agency.
9.2.Persons and legal entities that fail to obey legal demand insisted by officer of court decision enforcement agency or impeding the court decision enforcement operations carried out according to grounds and regulations set forth by law shall be punishable according to law.
Article 10.Use of information network for ensuring timeliness of court decision execution operation
10.1.In order to ensure timely and prompt operations, digital/electronic information network may be used in the execution of operations set forth in this Law.
10.2.Grounded on decisions (documents), appropriately verified, issued using the digital information, stated in Article 10.1 of this Law and a reference statement obtained from integrated database of government agencies, used for official purposes, measures set forth in this Law may be taken for the purpose of enforcing court decision.
10.3.Central agency for enforcement of court decision shall be liable for ensuring the safety of information network, set forth in Article 10.1 of this Law.
Article 11.Agency for court decision enforcement and its officers
11.1.Agency for court decision enforcement shall perform operations to enforce the legally binding judicial decisions.
11.2.In case it is specified in the law, officers authorized by law or organization or official that made the decision shall execute the court decision.
11.3.In the enforcement of certain types of court decisions, equipment and devises of privately owned legal entities may be used on contractual basis.
Article 12.Types of decisions made by enforcement officers (bailiffs)
12.1.Decision made by bailiffs in the process of enforcement of court decision shall have in form of an order.
12.2.Order shall contain and meet the following requirements:
12.2.1.Name and location of court decision enforcement agency;
12.2.2.Title and date of order;
12.2.3.Name, official position and rank of an officer issuing order;
12.2.4.Number of the case for enforcement of court decision;
12.2.5.Legal grounds for issuing the order;
12.2.6.Content of issue/matter that order is issued on;
12.2.7.Period for enforcement of the order;
12.2.8.Procedure and time for appealing against the resolution.
12.3.Order shall be enforced within the period specified in it, or immediately if no period is stipulated.
Article 13.Notes of court decision enforcement operations
13.1.In order to validate the process and outcome of court decision enforcement operations, notes shall be taken.
13.2.Notes shall contain meet the following requirements:
13.2.1.Date and place of note;
13.2.2.Brief content/description of court decision enforcement operation;
13.2.3.Full name, position and rank of bailiff performing operations, full name(s) of participants in the operation, name of the legal entity;
13.2.4.Process and outcomes of court decision execution operation;
12.2.5.Signature of participants to the operation and bailiff.
13.3.In the event that a participant to the operations refuses sign on the note, relevant grounds shall be stated and remarks shall be made separately.
13.4.Certain operations and process and outcomes of coercive measures may be recorded in audio, video and audio-video notes for documenting the operations.
Article 14.Notification sheet on the court decision enforcement operation
14.1.During court decision enforcement operation, bailiff shall summon debtors (payer), creditor (payee), convict and other persons shall be by notification sheet, get necessary documents or present the decision and potential penalties if the decision is breeched.
14.2.Aside from those specified in Article 14.1 of this Law, bailiff may issue notification sheet demanding to pay due payment, assigning to perform certain duties or not to undertake any acts the debtors (payer), bailiff shall summon creditor (payee), convict and other persons, and issue termed notification sheet to deduct due payment from debtor's salary, wages and other incomes.
14.3.Bailiff shall hand over notification sheet by summoning the recipient, and if it is possible to summon, notification shall be delivered either in person or by registered mail.
14.4.If deemed necessary, notification sheet, specified in Article 14.1, may be sent by phone, fax or through mass media.
14.5.Notification sheet shall be handed over to person addressed, followed by getting it signed and record date and time of hand over. Notification sheet addressed to legal entity shall be handed over higher ranking officials or their authorized representative, followed by getting it signed, and record date and time of the hand over.
14.6.In the event that person to whom the notification sheet is addressed, is not present in the residential address or job place, notification sheet shall be handed over to a person over 18 years old that live together with recipient or the Governor of soum, bagh or khoroo, or to administration of the employer, take all notes and get the paper signed.
14.7.In case that recipient refuses to accept the notification sheet, it shall be notified in the sheet and potential binding penalties for failure to perform duties notified shall be explained.
Article 15.Counting time and period for court decision enforcement operation
15.1.Period and time specified in this Law shall be counted by minute, hour, working day, day, week, month and year.
15.2.Minute, hour and date from which the period started counting shall not be included in counting of period/time.
15.3.Counting of period/time shall end at the last minute and hour of the last date for the period.
15.4.When the period is counted by days, it shall end at 24:00 hour of the last day.
15.5.When the period is counted by month, it shall end on the same day of the last month of the period. In case that month has no that same day, period shall end at the last day of that month.
15.6.When the period is counted by years, it shall end on the same day of the same month of the following year. In case that the end day coincide on non-work day, next working day shall be considered as the last day of the period.
15.7.Provided that documents related to court decision enforcement operations are delivered to postal and communication service provider within 24 hours after the end of set period, it shall be considered as delivered on time.
Article 16.Consequences of exceeding the set period for court decision execution
16.1.Bailiff exceeding the period set forth by law for enforcement of court decision shall not serve as termination of execution.
16.2.Unless otherwise stated in this Law, in case that participants to court decision enforcement operations exceed permitted period to challenge/lodge complaint on decision and activities of the bailiff, the late submitted compliant shall be returned and it shall be considered no compliant lodged.
16.3.In the event that complaint period, set forth in the law, exceeded due to reasonable and respectful causes, upper level agency or officer may receive the complaint and review the acts for redressing.
Article 17.Cooperation between the agency for court decision execution and police
17.1.Within the legally granted powers, police and police officers shall provide assistance to finding persons causing impediments to and avoiding from operations carried out by court decision enforcement agency and its officers and searching their property/assets, and give assistance in case that court decision execution officers encounter threats to their lives and health, and shall exchange information.
17.2.Regulations pertaining to provision of assistance and exchange of information, set forth in Article 17.1 of this Law, and cooperation in compliance with Articles 100.7, 162.6, 180.3, 187.2, 189.6, 190.4, 239.5 and 250.1 if this Law, respectively, shall be endorsed jointly be Chairs of police and agency for execution of court decision.
PART TWO
CIVIL COURT DECISION ENFORCEMENT
CHAPTER TWO
COMMENCING, MERGER, SUSPENSION AND TERMINATING CIVIL DECISION ENFORCEMENT OPERATION
Article 18.Period to commence civil decision enforcement process
18.1.Unless otherwise stated in the law, no civil decision execution process shall commence after expiry of following periods:
18.1.1. 4 years after the decision, stated in Articles 6.1.1 and 6.1.2 of this Law, became legally valid;
18.1.2. 3 years after the decision, stated in Article 6.2.3 of this Law, became legally valid unless otherwise stated in international treaties that Mongolia is Party to;
18.1.3. 3 years after the decision, stated in Article 6.2.4 and 6.25 of this Law, became legally valid;
18.1.4. 2 years after the decision, stated in Article 6.2.6 of this Law, became legally valid;
18.2.In case it was determined that creditor exceeded periods stated in Article 18.1 of this Law due to reasonable and respectful grounds, creditor may lodge a request for restoration of the period to court, along with evidences, and court may restore the period within 3 years after the set period exceeded.
18.3.In case that exceeded period is restored as specified in Article 18.2 of this Law, related person shall address to court within 6 months after the restoration decision is made, requesting issuance of execution order.
18.4.Legally binding court decision related to care taking duties or ruling the debtor to pay payment with certain intervals may be executed throughout the entire period that duty has been imposed.
18.5.In the event that 3 years have elapsed since the period that debtor must perform duties, stated in Article 18.4 of this Law, decision enforcement process shall not be commenced.
18.6.Period that debtor escape or abscond from performing duties, insisted by execution order, shall not be counted for the period stipulated in Articles 18.1 and 18.5 of this Law. In this case, period shall start anew from the time that debtor or his/her property is found/identified.
18.7.In case that execution document returned to creditor, the period, set forth in Articles 18.1 and 18.5 of this Law, shall start a new from the time that documents returned.
/This paragraph was modified by the law as of January 10, 2020/
Article 19.Execution documents
19.1.Execution documents shall include execution order, issued on the grounds of Articles 6.2.1, 6.2.2, 6.2.3 and 6.2.4 of this Law, decision, set forth in Articles 6.2.5 and 6.2.6 of this Law, and decision on reimbursement of execution costs.
19.2.In the event that execution documents are lost, request for re-issuance shall be made to court in accordance with Article 188 of the Civil Procedure Code.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
19.3.In cases except those stated in Article 6.2.6 of this Law, it is prohibited to carry our civil decision execution without any documents.
Article 20.Content of execution documents and requirements on the content
20.1.Execution documents shall meet the following requirements:
20.1.1.Name of the court, other agencies and officials that issued the execution order, date and number;
20.1.2.Date of decision made by court, other agencies or officials that serve as the grounds for execution documents;
20.1.3.Rationale for issuing execution document;
20.1.4.Name, registration number and office address of creditor- legal entity and debtor-legal entity and full name, residential address, work address, phone number, copy of civil ID and civil registration number of creditor-individual and debtor-individual.
/This sub-paragraph was amended by the law as of June 3, 2022/
20.1.5.Amount of payment due to the creditor;
20.1.6.Property, income, property rights from which the payment is collected, and method and rules for execution of decision made by court, other agencies or officials;
20.1.7.Name of person whose legitimate interest is secured and the name of person assigned to enforce the decision made by court, other agencies or officials;
20.1.8.Sealed (frozen) or seized property according to decision made by court, other agencies or officials and their location as the grounds for execution documents;
20.1.9.Judgment section of judicial decision, made by court, other agencies or officials, which serves as the ground for execution document, including amount of payment due to debtor-individual or legal entity, or section assigning to take measures or refrain any measures that meets the interests of creditor- individual or legal entity.
20.2.Execution document must be signed by judge, or other officials issuing it, and stamped.
20.3.In the event that execution document does not satisfy requirements set forth in Article 20.1 of this Law, senior bailiff shall make an order to return to issuing court within three days.
20.4.When necessary, bailiff may have access to evidences on the debtor's property and assets, included in the civil, administrative and criminal case file.
20.5.In the event that bailiff is not possible to satisfy the requirements on the execution document, as set forth in Article 20.1.6 of this Law, method and rules for collecting income and property and enforcing judicial decision may be changed with consent from the senior bailiff.
/This paragraph was invalidated by the law as of January 10, 2020/
Article 21.Initiating civil decision enforcement operation
21.1.In the absence of grounds stated in Article 20.3 of this Law, senior bailiff shall open a civil execution file within three days after receipt of execution document, issue an order to initiate civil decision execution and assign operations to the bailiff responsible for relevant district.
21.2.The order for initiating civil decision execution process shall have attachments, including execution document, documents on assets freeze or seize, documents limiting outgoing transactions from bank account and savings of individuals or legal entities at the amount equal to due debt, reference documents and other necessary papers.
21.3.No complaint shall be lodged to court regarding the legally binding order to initiate civil decision execution.
21.4.After receiving an order to initiate civil execution process, bailiff shall take measures set forth in Article 44 of this Law.
Article 22.Jurisdiction of civil decision enforcement operation
22.1.Decision enforcement operation on the debtor-citizens shall be carried out by bailiff from district covering the residence area of debtor or district of the territory where majority of debtor's property is located.
22.2.Decision enforcement operation on the debtor- legal entity shall be carried out by bailiff from district covering the area where entity operates or district of the territory where the headquarters or majority of debtor's property is located.
22.3.In the event that residence address of debtor is unknown, bailiff from the district where debtor's property is present, and in case the location of property is unknown, bailiff from the district where the debtor resided last time shall enforce the decision until the location of property is identified.
22.4.In case that location of the debtor or location of debtor's property is identified during the process of enforcement as set forth in Article 22.3 of this Law, bailiff that started the enforcement may proceed if such act does not impede civil decision execution process.
22.5.Decision assigned to undertake certain acts or omissions shall be enforced by bailiff of the district of residence area of the debtor or by a bailiff of a district with territorial jurisdictions for performing duties stated in the execution documents.
22.6.Decision to indemnify damage for person's life and health may be enforced by bailiff from the district either of debtor or creditor's residence area.
22.7.Decision pertaining to several debtors residing in different areas shall be enforced by a bailiff of the district of one of the debtors, as requested by the creditor.
22.8.Decision related to Mongolian citizens residing and legal entities subsidiaries/branches operating in foreign country shall be enforced by bailiff of the district of creditor's residence or by a bailiff of district of location of debtor's property.
22.9.Decision assigning care-taking duties shall be enforced by a bailiff of district of residence of the debtor.
22.10.In the event that debtor's residence address is changed or it is found the debtor's property is not found on the territory of enforcement district, bailiff shall take notes and record, notify to senior bailiff and creditor, and senior bailiff shall resolve the jurisdiction related issue within three business days.
22.11.Bailiff who receive execution documents stated in Article 22.10 of this Law, shall enforce it complying non-judicial principle.
22.12.In case bailiff and senior bailiff commits acts and omissions, prohibited in Article 8.1 of this Law, or found to have personal interest regarding outcomes of civil decision enforcement process, civil decision enforcement may be assigned to bailiff of different district.
22.13.In cases set forth in Articles 22.7, 24.1, 25.1 and 25.3 of this Law, civil decision enforcement shall be carried out regardless of district jurisdictions.
Article 23.Submitting bailiff's assignment
23.1.When it is deemed necessary for the bailiff to undertake operations, stated in Article 44.2 of this Law, in districts other than his/her district, an assignment for operation may be sent to the bailiff for that districts and get the decision enforced.
23.2.Bailiff that received the assignment shall execute the operations within the stipulated period.
Article 24.Exclusive jurisdiction of civil decision enforcement operations
24.1.In case that execution document relates to the unit, set forth in Article 259.3 of this Law, bailiff from that unit shall execute the civil decision enforcement operations.
Article 25.Merging civil decision enforcement operations and executing by working group
25.1.Taking into account of the civil decision enforcement scope and territorial coverage, two or more bailiffs may be assigned to carry our civil decision enforcement in order to fully satisfy demand stated in the execution document.
25.2.Decision stated in Article 25.1 of this Law shall be made by Chief Enforcement Officer at the national level, and by senior bailiff at the local level, and by working group shall be chaired by district bailiff responsible for the civil decision enforcement.
25.3.In case that several enforcement operations are initiated to execute several property related obligations of one debtor, civil decision enforcement operations may be merged in compliance with rules for decision, set forth in Article 25.2 of this Law, and assigned to one bailiff.
Article 26.Postponing enforcement of execution document
26.1.Period for enforcement of execution document may be postponed for up to 30 days provided that it does not affect civil decision enforcement process and necessary measures are taken prior to validate the enforcement of execution document.
26.2.During the period specified in Article 26.1 of this Law, other measures except validating civil decision enforcement, which is stated in Article 44.2 of this Law, shall be taken.
Article 27.Suspending civil decision enforcement
27.1.Judge may suspend the civil decision enforcement, entirely or partly on the following ground and for the following terms:
27.1.1.In case that bankruptcy case opened against debtor-legal entity, or third-party exercising rights to lodge independent claim has lodged a claim on exempting property from lien, until court ruling is made and becomes legally valid;
27.1.2.If a third-party exercising rights to lodge independent claim regarding the property in lien has lodged a claim, until the court ruling is made and becomes legally valid;
27.1.3.In case a request is submitted to review the grounds of execution document due to newly discovered circumstances, until a relevant court ruling is made and becomes legally valid;
27.1.4.If a claim is lodged to court regarding the appraisal of property, to be seized for payment, until court ruling is made and becomes legally valid;
27.1.5.In case that debtor has no property and income from the payment should be collected and it impossible to undertake coercive enforcement using legal means, until debtor obtains his/her own property;
/The Constitutional Court's opinion No. 12 dated as of October 10, 2018 recognized it as violated of the Constitution and it was accepted by resolution No. 77 of the State Great Khural of Mongolia dated as of October 25, 2018/
/This sub-paragraph was annulled by the law as of November 15, 2018/
27.2.Senior bailiff shall suspend civil decision enforcement wholly or partly, on the following ground and for the following terms:
27.2.1.In case debtor-citizen or creditor-citizen is announced deceased, are considered as missing or having no legal capacity, debtor-legal entity or creditor-legal entity abolished or re-structured, until relevant rights and responsibilities are formally transferred to heirs or successors, or until a care-taker for property of missing persons or care-taker of legally incapable citizen are formally appointed;
27.2.2.In the event that creditor refuses to accept the property seized from debtor, until the time that property that meet requirements for payment is seized from debtor;
27.2.3.In the event that a criminal investigation is underway in relation to court decision enforcement operation, until the case is fully resolved;
27.2.4.Decision to coercively evict from accommodation during winter time, till the end of winter for certain period considering the living condition of person evicted;
27.2.5.In case that compliant is lodged to court or higher-level officer on civil decision enforcement operation according to rules and grounds set forth in this Law and court or upper level officer, considering the complaint as grounded, commenced review proves, until compliant is fully resolved;
27.2.6.Until debtor-citizen or founder, representatives and property of debtor-legal entity are searched/investigated and found;
27.2.7.until debtor will have property, if he or she does not have income and property for payment and it is impossible to execute forced payment in accordance with law.
/This sub-paragraph was added by the law as of November 15, 2018/
27.3.It is prohibited to suspend civil decision enforcement on other grounds than those specified in Article 27.1 and 27.2 of this Law.
27.4.In case that grounds stated in Article 27.1.1 of this Law, are identified, bailiff shall address to court, in case of grounds stated in Article 27.2 of this Law, to senior bailiff within three business days. If the authorized officer resolves as there is no ground for suspension, civil decision enforcement shall continue.
/This paragraph was amended by the law as of November 15, 2018/
27.5.Bailiff shall immediately notify about suspension of enforcement to debtor and creditor.
27.6.When the grounds stated in Article 27.1.1 of this Law are cleared, court shall issue a resolution based on request from debtor or bailiff, and senior bailiff, when there is no longer grounds stated in Article 27.2 of this Law, shall issue an order to restore civil decision enforcements based on request from creditor or bailiff.
/This paragraph was amended by the law as of November 15, 2018/
27.7.During the period that civil decision enforcement is suspended, senior bailiff shall frequently monitor whether the grounds of suspension are cleared.
Article 28.Suspending merged civil decision enforcement
28.1.In case that several execution operations are initiated to execute property related obligations of one debtor, civil decision enforcement operations with grounds specified in Articles 27.1 and 27.2 of this Law shall be suspended.
28.2.If suspension in compliance with Article 28.1 of this Law inflict damages to rights and legitimate interests of creditor, other civil decision enforcement operations conducted with respect to one debtor may be suspended.
28.3.Decision on suspending civil decision enforcement operations taking place in merged way shall be made by Chief Enforcement Officer at the national level and senior bailiff at the local level.
Article 29.Concluding civil decision enforcement operations
29.1.On the following grounds, senior bailiff shall conclude the civil decision enforcement operations fully and partly, and close the file for civil decision enforcement operation:
29.1.1.Court, other agencies or officials made a decision invalidating execution document or a decision that the document is grounded;
29.1.2.Creditor refused to receive payment and made request to conclude civil decision enforcement operations;
29.1.3.Debtor paid the payment stated in execution document in full amount;
29.1.4.Debtor and creditor reached negotiation and jointly requested to conclude civil decision enforcement operation;
29.1.5.Court ruling assigning certain acts or omissions fully performed;
29.1.6.Care-taking duty, specified in execution document, expired;
29.1.7.A bankruptcy case on debtor-legal entity has been adjudicated, or court determines that remaining property of debtor after liquidation is not sufficient to satisfy the demand in execution document;
29.1.8.In case that debtor-citizen is announced deceased, or considered as missing, or debtor-legal entity is abolished or liquidated and the obligation set forth in the execution document, relevant rights are not able to be shifted to heirs or successors, or obligation not able to be performed by heir or successor;
29.1.9.It is determined that debtor is unable to perform certain acts or operations stated in execution document.
29.2.Bailiff shall notify the creditor and debtor on concluding the civil decision enforcement operation.
29.3.In cases aside from executing court decision imposing care-taking duties, no appeal shall be made against a decision to conclude civil decision enforcement operations as stated in Article 29.1.1, 29.1.2, 29.1.3, 29.1.4 and 29.1.8 of this Law.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
29.4.In case of occurrence of grounds stated in Article 29.1 of this Law, bailiff shall notify it to senior bailiff within 3 business days and in case that senior bailiff resolves there is no ground to conclude civil decision enforcement, enforcement shall continue.
29.5.With decision to conclude the civil decision enforcement operations, measures taken on debtor and his/her property shall be terminated.
Article 30.Restoring civil decision enforcement operations
30.1.In case that grounds for suspending civil decision enforcement, as set forth in Articles 27.1 and 27.2 of this Law, are cleared, or at the request from bailiff, or grounds for concluding the enforcement, stated in Articles 29.1.8 and 29.1.9 of this Law, are cleared, or debtor violates mediation agreement in relation to care-taking duty, senior bailiff may issue an order on request from creditor and resume the civil decision enforcement operations.
Article 31.Returning execution documents to creditor
31.1.On the following grounds, civil decision execution document shall be returned to creditor:
31.1.1.Creditor made request for return;
31.1.2.Creditor refused to accept the property stated in the court decision or, collected for payment, but was not able to be sold, for the receivable payment;
/This sub-paragraph was modified by the law as of January 10, 2020/
31.1.3.Creditor caused delays and impediments to civil decision enforcement operations with his/her act or omissions, or created circumstances not allowing to carry out civil decision enforcement operations.
31.2.In the event it is determined that collecting payment is impossible on the grounds specified in Article 31.1 of this Law, bailiff shall take notes and deliver execution document and other related papers to the senior bailiff.
31.3.If deemed there is a reasonable grounds to return the execution document, senior bailiff shall review the process whether the debtor's property was appropriately frozen, collateralized, seized and sold and proper operations made to uncover the hidden property, and shall make relevant order.
31.4.In case that execution document is returned to creditor on the grounds specified in Articles 31.1.1 and 31.1.2 of this Law, the document shall not be re-submitted for enforcement operations.
/The word "31.1.2" of this paragraph was annulled by the Resolution No. 2 of the Constitutional Court dated as of January 23, 2019/
31.5.Returning execution documents assigning care-taking duty and returning on the grounds specified in Article 31.3.3 of this Law shall not impede to re-submission once the grounds for returns are cleared.
31.6.Debtor shall be notified about the return of execution documents to the creditor.
CHAPTER THREE
PARTICIPANTS TO CIVIL DECISION ENFORCEMENT OPERATIONS
Article 32.Parties to civil decision execution
32.1.Debtor and creditor shall be referred collectively to as the parties of decision enforcement process.
32.2.Creditor is a private citizen or a legal entity whose legal rights are deemed violated, and therefore included in execution documents for restoration and protection of those violated rights.
32.3.Debtor is a private citizen or a legal entity who is deemed to have violated the legal rights of the creditor and not fulfilled relevant duties and therefore included in execution document.
32.4.If enforcement process involves multiple creditors and debtors, all of them have the right to participate in civil enforcement process independently.
32.5.A third party with an independent demand may take part in the civil decision enforcement process.
Article 33.Rights and responsibilities of parties
33.1.Parties to civil decision execution process shall exercise following rights:
33.1.1.Be present during measures to validate civil decision execution;
33.1.2.Access to relevant records and other documents, take copies of such materials, contribute additional documents and give oral and written explanations;
33.1.3.Give opinions on all matters that may arise during the civil decision enforcement process and make requests;
33.1.4.Make request on recusal from the bailiff;
33.1.5.Reach conciliation before the civil enforcement process concludes.
33.2.Debtors shall be obliged to carry out certain acts or refrain from carrying out certain acts, immediately notify changes in domicile and other shall be responsible for other duties specified in execution document and legislations.
Article 34.Legal capacity of participants in the civil decision enforcement process
34.1.Parties with full legal capacity may represent his or her rights during enforcement process himself/herself, or may elect to get legal representatives.
34.2.Legal rights, freedoms and legally protected interests of citizens with limited legal capacity or those who are legally incompetent may be represented by their parents, legal guardians, or wards.
34.3.A party with limited legal capacity may take part in the civil decision enforcement process independently, if the conditions set forth in provision 16.3 of the Civil Code are met.
Article 35.Successor's participation in the civil decision enforcement process
35.1.If either party is absent (legally missing, dead, legal entity went bankrupt, underwent re-organization, or transferred its duties and responsibilities to another party), by request from other side or by decision of bailiff, absent party may be substituted by a successor.
35.2.Successor defined in provision 35.1 of this Law shall exercise full rights and responsibilities of the party he or she substitutes.
35.3.Based on following documents, bailiff shall make decision to substitute the parties with successors:
35.3.1.Court decision appointing as a successor;
35.3.2.Other documents setting forth the succession as specified in the legislations;
35.4.Civil decision enforcement process made prior to decision, stated in Article 35.1 of this Law, and its consequences shall be valid for the successor.
Article 36.Participation of representatives of parties in the civil decision enforcement process
36.1.Citizens may attend in civil decision enforcement procedure either personally, or through a representative.
36.2.Duties assigned to debtor in the enforcement document cannot be assumed by a representative
36.3.Legal entities shall be represented by an official empowered by law, or the entity's founding documents.
36.4.Party representing a legal entity must have complete documents showing their official position and the delegation of representational authority.
36.5.Documents certifying authority to represent shall meet the requirements set forth in the law.
Article 37.Representing a citizen according to law
37.1.Legal interests of a citizen with no or limited legal competence shall be represented by his or her parents, guardians or wards, and these representatives shall then submit appropriate documents validating their rights of representation to the bailiff.
37.2.In proceedings that require presence of a person who is proclaimed missing, a legally appointed steward in charge of his or her properties shall take their place.
37.3.In proceedings that require presence of a successor of a person who is dead or proclaimed dead, whereas the successor in question hasn't inherited the properties of the deceased yet, the party who was legally appointed to oversee the property until such inheritance occurs, shall take their place.
37.4.Parents, guardians and wards of a citizen described in Article 37.1 of this Law may elect a representative to participate in the civil decision enforcement process.
Article 38.Authority (power) of representative
38.1.Extent of authority of representatives shall be described in the letter of delegation and other authorizing documents.
38.2.Letter of delegation shall satisfy all requirements set forth in Provision 64.2 of the Civil Code
38.3.Letter of delegation may include a clause that limits some of the rights of representative that would normally be enjoyed by the parties. Representatives of legally incapable citizens and persons with limited capacity shall exercise all rights set forth by law.
38.4.The representative is legally empowered to represent parties in all aspects expect the limitations set in 38.3 of this Law, and are encouraged to defend the parties' legal rights and interests within the scope of the law.
38.5.The letter of delegation for civil decision enforcement process shall describe following rights of the representative:
38.5.1.Receiving returned enforcement documents;
38.5.2.Transferringrepresentational rights;
38.5.3.Lodging complaints about the performance of bailiff;
38.5.4.Receiving certain properties and money that are included in the decision to be transferred over from debtor to creditor;
38.5.5.Refusing to receiving certain properties and money that are included in the decision to be transferred over from the debtor to the creditor.
38.5.6.Make conciliation contract.
38.6.In case that complaint lodged by a representative is resolved by court, parties to the civil decision enforcement process shall not have right to re-lodge claim on the same subject matter.
Article 39.Individuals prohibited from acting as a representative
39.1.Following individuals are prohibited from acting as representative in the civil decision enforcement operations:
39.1.1.Minors under age of 18 (except in circumstances specifically allowing such instances in the law);
39.1.2.Persons with no legal capacity;
39.1.3.Legally appointed judges, prosecutors, investigators, and enforcement officers, except when they are part of the decision enforcement process as a party themselves, or on behalf of their charge as a parent, guardian, or a ward, or as a representative of a legal entity for which they currently work.
Article 40.Participation of an interpreter and/or translator in decision enforcement process
40.1.If a party to the decision enforcement process does not speak Mongolian, or has hearing, visual or speaking difficulties/disabilities he or she may retain the services of an interpreter or a translator.
40.2.A party to decision enforcement process may not serve as an interpreter or a translator to another party.
40.3.Interpreter or the translator shall be an individual, with full legal capacity and possessing language and other necessary skills to enable to them to interpret or translate for the parties.
40.4.The party described in provision 40.1 of this Law may be given a specific period of time in which he or she may retain the services of an interpreter or a translator of his or her own choosing, and failing that, the enforcement officer may appoint an interpreter or a translator for the party.
40.5.Interpreter or the translator shall be responsible for interpreting and/or translating details of the enforcement process to the party, and to present themselves upon enforcement officer's summons.
40.6.Fee accrued to the interpreter or the translator shall be assumed by the party for whom the services were retained.
40.7.Interpreter or the translator shall be notified beforehand that they will be legally held liable for intentionally wrong interpretation or translation and the notification sheet shall be signed by interpreter/translator.
Article 41.Participation of third-party witness in the civil decision execution process
41.1.Procedures such as entering debtor's home or a place where his or her properties are held, inspecting assets, conducting search, and seizing properties must have at least two third party witnesses present.
41.2.If deemed necessary, third party witness may present in the operations other than those stated in Article 41.1 of this Law.
41.3.Third party witnesses must be individuals with full legal capacity, with no personal interest in the case at hand, and with no family or professional/hierarchical connection whatsoever to other parties of the enforcement process.
41.4.Before commencing an enforcement procedure, the enforcement officer shall explain their rights and responsibilities to the witness.
41.5.Third party witness has the right to be told about the procedure he or she is going to take part in, and on what official documents that procedure is based on. Also, he or she can make opinions about the enforcement operations.
41.6.Records of civil decision enforcement shall reflect the witness' sur name, given name and civil registration number.
/This paragraph was amended by the law as of June 3, 2022/
41.7.Opinions thus made by third party witnesses shall be included in the official record. If desired, witness may submit his or her opinion by writing.
41.8.Third party witness has the right to write in the enforcement officer's record book about the development, process, content, and outcome of the procedure he or she took part in, and shall be responsible for signing in the book testifying his or her presence.
Article 42.Participation of an analyst (expert) to decision enforcement process
42.1.During the civil decision enforcement process, either upon request from enforcement officer or of the parties, an analyst, who has no personal interest in the outcomes of the civil decision enforcement process, may be invited to take part in the process to give professional assessment of an issue that requires specific expertise.
42.2.When conducting analyses and making conclusions, the expert shall comply with rules set forth in Law on Forensics Analysis and Law on Property Appraisal.
/This paragraph was amended by the law as of December 23, 2023/
Article 43.Refusing (recuse from) to take part in enforcement process
43.1.Bailiff and translator/interpreter shall have a duty to recuse from enforcement operations on the following grounds:
43.1.1.Previously took part in the investigation and/or judgment of the case in the capacity of investigator, advocate, prosecutor, judge, civil representative, secretary of court, civil plaintiff, civil defendant, representative, guardian, ward, legal representative, witness, analyst, interpreter, or translator;
43.1.2.Has family connections to either party or either of their chosen representatives;
43.1.3.Has personal connections to either party, or has vested personal interest in the outcome of the enforcement process, or has reasonable doubt that his or her ability to remain impartial throughout the process may be impaired.
43.2.Requirement set forth in provision 43.1 of this Law applies to the interpreter, auctioneer, and record keeper who take part in the enforcement process as well.
43.3.Enforcement officer shall not refuse to take part in the enforcement process for reasons other than those listed in provision 43.1 of this Law.
43.4.In addition to conditions described in provision 49.4 of the Law on Forensic Analysis and Article 43.1 of this Law, the analyst is prohibited to take part in the civil decision enforcement operation process in following situations:
/This paragraph was amended by the law as of December 23, 2023/
43.4.1.Parties to enforcement process are able to influence the analyst through position held or other leverage;
43.4.2.Previously made assessment and decisions based on that assessment served as basis for this enforcement process.
43.5.If situations described in provision 43.1 of this Law arise, which requires refusal to participate in enforcement process, affected enforcement officer, translator, interpreter, analyst, auctioneer, and record keeper must notify this before the civil enforcement process starts (in case such situations became evident during an enforcement process, notification must be given immediately) and exit the process.
43.6.Decision on refusal and recusal shall clearly state the grounds.
43.7.In case that enforcement officer, translator, interpreter, analyst, auctioneer, and record keeper don't refuse themselves on the grounds stated in Articles 43.1 and 43.4 of this Law, requests for recusal from these parties shall be made by parties or their representatives to the bailiff or senior bailiff, in writing.
43.8.Decision to remove the enforcement officer or the auctioneer shall be made by the senior bailiff, and the decision to remove the translator, interpreter, analyst and the record keeper shall be made by the bailiff, respectively, within 3 business days after receipt of the request.
43.9.If enforcement officer's request on refusing from participation in the process is satisfied, the chief enforcement officer shall transfer the enforcement documents to another bailiff.
43.10.If senior bailiff pass an ordinance refusing the recusal of participation, a complaint about this ordinance may be lodged to the Chief Enforcement Officer within 7 business days.
CHAPTER FOUR
VALIDATING CIVIL DECISION ENFORCEMENT
Article 44.Measures to validate enforcement of civil decision
44.1.Measures to validate enforcement of civil decision refer to measures that the bailiff takes in compliance with rules and regulations set forth in the law in order to create conditions for enforcement of obligations in the execution document or debtor's obligation stated in the execution document within the stipulated period, in full scale.
44.2.Measures, stated in Article 44.1 of this Law, shall include following activities:
44.2.1.Summon parties of civil decision enforcement operations (representatives) and other persons and representatives of legal entities;
44.2.2.Obtain necessary document, reference and certificate necessary for enforcement of obligation stated in the execution document from parties of civil decision enforcement operations (representatives), other persons and legal entities;
44.2.3.Receive property declaration from the debtor and other persons and add it to the debtor's register;
44.2.4.Inspect the financial and other documents of the debtor related to the operations of the debtor;
44.2.5.Assign certain duties to parties of civil decision enforcement operations (representatives), other persons and legal entities in order to ensure compliance with obligations stated in execution document and send notification on it;
44.2.6.Enter and conduct search in areas, premises, warehouse and land aside from the accommodation of the debtor and person possessing and using debtor's property;
44.2.7.In cases aside from evicting debtor, enter and search in the accommodation of the debtor or person possessing and using debtor's property, with consent from the senior bailiff.
44.2.8.Inspect body, case and other properties of the debtor to enforce the demand in the execution document, seal/freeze, collateralize, seize, and sell these items, and assign safeguarding and storage of the seized property;
44.2.9.Appraise property and items that are sealed off, collateralized and seized according to grounds and rules specified in law, involve appraisers in these measures;
/This sub-paragraph was amended by the law as of December 23, 2023/
44.2.10.Search debtor and his/her property;
44.2.11.Address to state registration authority for property of the debtor and its title registration, get reference and certificate;
44.2.12.Review and resolve complaints lodged by parties to civil decision enforcement process;
44.2.13.Take deductions from debtor's bank account and savings account, freeze outgoing payment from bank account, impose restrictions on rights to open and possess accounts in bank and other legitimate legal entities or monitor incoming and outgoing transactions of the accounts;
44.2.14.Suspend rights/title of debtor, which is registered in the state registration;
44.2.15.Restraining of the right of the debtor to travel abroad in accordance with this Law;
/This sub-paragraph was added by the law as of January 10, 2022/
44.2.16.Transfer of immovable property to the management of the Creditor;
/The numbering of this sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
44.2.17.Transfer unsold property to the creditor for the due payment and evict for this purpose;
/The numbering of this sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
44.2.18.Other rights specified in law.
/The numbering of this sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
44.3.In the event that parties to civil decision execution parties disagree with measures taken and decisions made by the bailiff, complaint may be lodged to senior bailiff within 7 days after the execution of the measure, if not aware of the measure, within 7 days after realizing about the measure.
44.4.Senior bailiff shall resolve the complaint within 14 days and issue an order. In case the plaintiff disagrees with the order, he/she shall lodge a complaint addressed to Chief Enforcement Officer within 7 days and to the court within 14 days after receipt of the order of the Chief Enforcement Officer.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
44.5.Lodging complaint on coercive measures that bailiff has taken shall not serve as grounds to cease, suspend or invalidate the measures taken prior.
44.6.In case that senior bailiff decides the complaints from parties, he/she shall invalidate the measures taken.
44.7.Measures set forth in Article 44.2 of this Law shall be appropriate to the scope and amount of demand specified in the execution document.
Article 45.Period for taking measures to validate civil decision enforcement
45.1.Measures to validate civil decision enforcement process shall take place between 06:00 and 22:00 local time, and the specific time shall be determined by the bailiff.
45.2.If it is necessary to take measures to validate civil decision enforcement during non-working days or between 22:00 and 06:00, a due permission must be obtained from the senior bailiff, and it should be mentioned in the records.
45.3.If the enforcement process, stated in Article 45.2 of this Law, took place due to emergency, the senior bailiff must be notified within 24 hours.
45.4.Creditor or debtor may make proposal on the appropriate time for measures validating civil decision enforcement.
Article 46.Declaration of property/assets
46.1.Bailiff, after initiating the civil decision enforcement operations, may take written declaration of property from the debtor and prior to declaration, bailiff shall explain penalties for false declaration and get the minutes signed by debtor.
46.2.Debtor shall reflect following information in the declaration:
46.2.1.Money, valuables and other items of debtor and assets in bank or authorized legal entity;
46.2.2.Debtor's property currently held by debtor and property that he or she may have in the future;
46.2.3.Revenues that debtor will generate in the future and right to demand.
46.3.Debtor shall be responsible for declare the property within seven days after the notification on declaration of property.
46.4.Debtor shall notify any changes in property during the enforcement process to the enforcement officer immediately and reflect the changes in the declaration.
46.5.In case that debtor avoids for giving declaration to the bailiff, or gives false declaration and conceal property, bailiff shall search for the property within his/her power set forth in this Law.
46.6.Bailiff may get written declaration from third party, not a party to civil decision enforcement process, about the property/asset of the debtor.
46.7.Regulation set forth in Articles 46.2 and 46.3 of this Law shall apply to providing declaration as stated in Article 46.6 of this Law.
Article 47.Registry of debtors
47.1.Court decision enforcement agency shall keep nationwide registry of persons that failed to implement the court decision, enter information in electronic registry and shall keep the record.
47.2.Regulation on registry of debtor and providing information from the registry shall be approved by a Cabinet Member responsible for justice.
Article 48.Entering accommodation, inspection and search
48.1.In order to determine size and value of debtor's property, and any characteristics that may influence on appraisal, bailiff shall exercise a right to inspect debtor's each property and debtor's property possessed by others, to enter vehicles, work places, warehouse and land to get documents important to civil decision enforcement process, and enter the accommodation of other persons with consent from the senior bailiff.
48.2.Bailiff may search the debtor's body and area/place where the property is concealed, in the process of inspecting, sealing, collateralizing and seizing property of the debtor.
48.3.In case the body search in the debtor unveil cash, it shall be seized in amount no more than the amount assigned by the execution document.
48.4.In conducting search and inspection on debtor's property, third party witness, set forth in Article 41.1 of this Law, shall be present.
48.5.In operations, specified in Articles 48.1 and 48.2 of this Law, presence of the debtor, or his/her family member above age 18, advocate, if impossible, local administration or police officer is required.
48.6.For debtor-legal entity, representative of the legal entity shall be present.
48.7.In the course of undertaking operations of search and inspection of property, record shall be kept according to this Law and shall use tools and means not posing danger to human life, health and property and pay respect to human dignity.
48.8.In cases aside from evicting the debtor, bailiff shall get consent from residents, or owner, or senior bailiff in entering the accommodation of others.
48.9.In the event that residents and possessors cause delays in entering premises, bailiff shall demand them to cease their protest and warn to use force if the demand is not fulfilled.
48.10.Bailiff may clear/remove any impediments to entry such as breaking part of items, locks and part of the premise, switch off theft alarm, control system and electricity supply, pacify dogs and other pets, and use tools and equipment.
48.11.In case that measures stated in Article 48.10 of this Law are taken, measures to restore the broken properties and safeguarding for temporary period shall be undertaken.
Article 49.Sealing (freezing) debtor's property and taking as collateral
49.1.Dealing debtor's property and taking as collateral/lien refers to operation that limits the right to own, possess and dispose of the property.
49.2.Scope and period of limit, stated in Article 49.1 of this Law, shall be determined by the bailiff, independently, taking into account of the property characteristics, roles, form of its ownership and possession and percentage to satisfy the demand, specified in the execution document.
49.3.Sequence for property for seizure, sale and deduct for payment shall not apply to operations to seal and take as collateral.
49.4.Bailiff shall seal the property of debtor for the following purposes:
49.4.1.To transfer properties to the creditor, or to sell or protect the properties;
49.4.2.To execute a decision to seal or take as collateral the properties owned by the debtor, both currently held by him or her, and those held by a third party;
49.4.3.To execute a decision to seize the properties owned by the debtor, and those held by a third party.
49.5.In case that court or other officials previously sealed the property in order to secure debtor's fulfillment of obligation and transferred to the decision enforcement agency, notes shall be prepared on handover- receipt of the property followed by checking the property and accepting.
49.6.In the operations of freezing the property other than the assets/property held in account of banks, authorized legal entities and stock market participants, notes shall be prepared listing the properties and stamped by the bailiff.
49.7.Bailiff shall submit his decision on freezing the immovable property and other property with use and possession titles to the state registration authority within 3 business days after sealing.
49.8.If the debtor violated enforcement officer's decision to limit possession and use rights or prohibiting disposing of the property, debtor shall be held responsible according to law.
49.9.If the debtor is fulfills the demand in the execution document within the set period of time, the order to seal and collateralize properties shall be cancelled.
49.10.If necessary, during the civil decision enforcement process, in sealing and taking the property as collateral, the bailiff may seize some parts or component of the property.
Article 50.Freezing assets held in the account of banks and authorized legal entities
50.1.Bailiff shall make a decision to freeze assets of debtor held in the bank and authorized legal entities and shall deliver the decision to the banks and authorized legal entities immediately.
50.2.When the number, type, name and other necessary information of debtor's account in the banks and authorized legal entities are unclear, bailiff shall get information from banks and authorized legal entities, and if the debtor has an account, shall deliver the decision to freeze the assets in the account.
50.3.After receiving decision made by bailiff, banks and authorized legal entities shall fulfill the relevant obligations immediately and inform court decision enforcement departments and divisions on the information on accounts registered on the name of debtor or other person specified in the decision of bailiff and frozen assets in the bank.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
50.4.Bailiff, grounded in information, specified in Article 50.3 of this Law submitted by banks and authorized legal entities, shall made decision to permit for spending for the amount exceeding the obligatory amount for enforcement of decision followed by delivering the permit to the banks and authorized legal entities.
50.5.In the event that balance in the debtor's account in banks and authorized legal entities is not adequate to fulfill the obligations, stated in the bailiff's decision, banks and authorized legal entities shall freeze the balance in the account of debtor and shall continue until the incoming transactions reach the amount sufficient to amount set forth in execution document.
50.6.In the event that banks and authorized legal entities partly fulfill or finds it unable to fulfill the obligations in the execution document due to insufficient balance in the debtor's account, they shall notify it immediately to the bailiff.
50.7.In case that debtor owns two or more accounts and the account and balance are clear, bailiff shall specify the account number and amount to be frozen. In his/her decision.
50.8.Rules set forth in this Article shall apply to other accounts held at the legal entities engaged in securities trading, registry and payment settlement and other accounts, registered on the name of other persons, but the debtor exercises the right to manage.
50.9.In case debtor is found impossible to pay the due amount from other sources, taxes and social insurance premium, verified by taxation and social insurance authority, may be transferred from the frozen assets of the debtor.
Article 51.Sealing securities
51.1.In order to exercise any rights related to bill of exchange or any type of securities, bailiff shall confiscate and seal once the financial instruments that must be taken physically, are found. Decision to sealing intangible securities shall be delivered to legal entities engaged in securities trading, registry and settlement.
51.2.Bailiff's decision and notes of freezing operations must specify the limitations and restraint imposed on the relevant rights of the securities, type of securities, securities registry and identification number, name of issuer, date of issue, which are important to distinguish the securities from other financial instruments.
51.3.With the decision, bailiff shall restrain the rights to manage the securities, right to collateralize the securities to secure payment if third party, and if necessary other rights of debtor related to securities.
51.4.In case bailiff freezes securities necessary to satisfy the demand in the execution document, its tight to access to dividends may be restrained. In this case, a notification shall be sent to the authorized institution responsible for allocating dividends to transfer the dividends to the bank account of court decision enforcement agency.
51.5.Unless otherwise stated in laws, contracts and execution documents, legal entity engaged in the securities trading, registry and settlement may carry our necessary trading, with permission from the bailiff, without degrading the value of securities and characteristics of payment instrument.
51.6.Securities and other assets created as a result of the trading shall be considered as frozen and the institution that made the deal shall notify it to the bailiff.
51.7.In order to exercise rights associated with securities and bill of exchange that bailiff seized, sealed or taken for lien, bailiff may transfer to the legal entity l engaged in securities trading, registry and payment settlement required for other financial instruments, for storage. Legal entity storing the frozen assets shall not transfer them to other legal entities.
51.8.If the license of the legal entities, stated in Article 51.7 of this Law, is suspended or terminated, bailiff may transfer the sealed or collateralized securities to legal entity engaged in similar activities.
51.9.If any events occur impeding the legal entity enforcing the decision for sealing and collateralizing the securities, the legal entity shall notify it to the bailiff immediately and bailiff shall take measures set forth in the law in order to safeguard the securities in lien and seal.
51.10.In case that the issuer of securities buys back the securities according to rules and grounds specified in the law, payment for the securities shall be sealed.
51.11.Legal entity engaged in securities trading, registration and payment settlement shall be prohibited to fulfill any demand from the debtor regarding rights that are prohibited by decision to seal the securities. As soon as the entity receives that decision, any transactions associated with the restrained rights shall cease.
Article 52.Suspending payment obligations
52.1.Bailiff may issue a decision to modify and terminate the contract between the debtor and third party on payment obligations arisen out of the contract and to prohibit to transfer the right to demand for payment, arisen out of the contract, to any other parties.
52.2.In decision, stated in Article 52.1 of this Law, bailiff shall specify the contract or agreement, the evidences to right to demand arising out of the contract, get a copy, if deemed necessary the original of the contract, and store together with the execution document.
52.3.According to decision made by the bailiff and after receiving the decision, stated in Article 52.1 of this Law, the obligation bearer-third party shall transfer the amount that satisfies the demand of the execution document from its obligated payment to debtor to the court decision enforcement agency.
52.4.Obligation bearer-third party shall be prohibited to modify the contract or terminate the contract until the debtor demands the fulfilment of payment obligation or bailiff issues a decision to transfer the right to demand the payment arising out of the contract to the creditor.
Article 53.Sealing funds in the clearing account
53.1.Legal entity providing services of non-cash transactions and other settlement/transactions in response to instruction from the debtor to the person specified by the debtor shall freeze the funds in the account of debtor as soon as it receives bailiff's decision to freeze funds in the debtor's account by blocking outgoing transactions and provide information on the account and the frozen assets to the court decision enforcement departments and divisions.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
53.2.Setting blocks/restrictions and freezing account according to Article 53.1 of this Law shall not impede payment transaction to satisfy the invoice from other persons that the debtor instructed before it receives the bailiff's decision.
53.3.If it is necessary to perform the transactions, stated in Article 53.1 of this Law, the legal entity, which received the freezing order, shall be liable to immediately notify it to the court decision enforcement departments and divisions.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 54.Seizing property of debtor
54.1.Bailiff shall seize property of debtor for the purposes of selling or for transferring to the creditor if it is specified in the execution document.
54.2.Bailiff shall make list of items and properties indicting their types, characteristics, state and quantity.
54.3.List shall be verified by the signature or fingerprint of the debtor, whose property and documents are seized, and copy of the list shall be given to the owner of the property or his/her advocate.
54.4.When conducting inspection on documents, items, cargo, animal and vehicles during the seizure, owner shall be present. If it is impossible to have the owner present, third party witness or audio-video recording shall be used.
54.5.Debtor may sell perishable and quickly degrading goods before the period that execution document sets for voluntary enforcement for the debtor, expires.
54.6.In case that debtor fails to sell the goods voluntarily as specified in Article 54.5 of this Law, bailiff shall sell these goods and items according to rules set forth in this Law.
54.7.National currency, foreign currency, precious metals, gems and artifacts created with them, other items of historic and cultural significance and other valuables shall be seized.
54.8.Seized national and foreign currency shall be transferred in the bank account of court decision enforcement agency within 24 hours after the seizure, precious metals, gems and artifacts, other items of historic and cultural significance and other valuables shall be transferred immediately to the designated valuables storage premises of court decision enforcement agency.
Article 55.Appraisal of property
55.1.In the event that bailiff deducts the frozen, collateralized and seized property to fulfillment of obligations set forth in execution document, bailiff shall value of the property within one month after freezing, collateralizing or seizure taking into account of the quality, demand, depreciation and opinion of the debtor, at the local market price followed by notifying it to the parties and taking notes.
55.2.Following properties shall be appraised by the appraiser specified in Article 3.1.1 of the Law on Property Appraisal:
/This paragraph was amended by the law as of December 23, 2023/
55.2.1.Intangible assets;
55.2.2.Property that parties and owner disagreed on the value according to Article 177.1 of the Civil Code;
55.2.3.Precious metal and gems;
55.2.4.All types of collections;
55.2.5.Items belonging to historic and cultural heritage and remains as stated in Articles 3.1.1, 3.1.2, 3.1.3, 3.1.4 and 3.1.5 of the Law on Preservation of Cultural Heritage;
55.2.6.Items that bailiff was unable to appraise the property due to difficulties in appraisal taking into account of the opinions of parties.
55.3.In case that bailiff determined the value of the property through the appraiser, it shall be notified to parties within 3 days after receipt of the appraiser's conclusion, present the conclusion and put their feedback in the notes/records.
/This paragraph was amended by the law as of December 23, 2023/
55.4.Value of the securities shall be set based on reference and official document/certification from the professional agencies of the securities market at the prevailing market price.
55.5.If there is a ground that the value of property changes to extent no less than one third of the initially set value due to changes of prices, bailiff, in response to request from the parties, may get new appraisal made within no less than 6 months after the period that initial value is determined.
55.6.Costs associated with appraisal, stated in Article 5.5 of this Law, shall be paid by the party that made the request for appraisal.
55.7.Parties may lodge complaint on the valuation of the property to the court within 7 (seven) days after the notification is made according to Article 55.3 of this Law. appraisal is made.
Article 56.Storage and safeguarding of property
56.1.Bailiff may elect to store the frozen, collateralized and seized immovable property with the debtor, his/her family members or a third party that made contract with court decision enforcement agency for storage of property.
56.2.Bailiff may store the frozen, collateralized and seized immovable property with the debtor, his/her family members or a third party that made contract with court decision enforcement agency for storage of property or is specially designated premise of court decision enforcement agency.
56.3.Documents certifying the title of the property that were frozen, collateralized and seized during the process of civil decision enforcement shall be stored together with the execution document.
56.4.Persons stated in Articles 56.1 and 56.2 of this Law shall be obliged to store the property and safeguard its comprehensiveness and it is prohibited to use and transfer to others without written permission given by the bailiff.
56.5.In case that use of property may affect the appraisal/value and may lead to damage or loss depending on the characteristics of property frozen, collateralized and seized, it is prohibited to give to any person for use.
56.6.Appropriate use of property necessary for ensuring safety and comprehensiveness of the property shall not require permission from the bailiff.
56.7.In case the person storing the property is not the debtor or his/her family member, the fees for storage shall be transferred as agreed unless otherwise stated in the contract.
56.8.For properties such as livestock, pets, and others of similar nature, the storage payment will include the cost of keeping them, minus the benefits the keeper has received during the period of storage.
56.9.If the keeper transferred the properties without prior authorization to a third party, exchanged, misplaced, hid, or changed the normal condition of the properties in any way, he or she shall be fully responsible for any damage such action might have caused.
Article 57.Searching debtor and his/her property/assets
57.1.In cases that the location of debtor and his/her property is unknown, bailiff shall carry out the operations stated in this Law in order to search and locate debtor and properties.
57.2.Provided that bailiff took all actions to search and locate the debtor and properties, but had no outcome, the duty to search and locate them shall be assigned to the unit, specified in Article 257.7 of this Law.
57.3.Decision to investigate the debtor and his/her assets shall serve as ground for tracking down the assets in the national territory and other jurisdictions according to international treaties that Mongolia is Party to.
57.4.Decision, stated in Article 57.1 of this Law, shall be made by a bailiff, with consent from the senior bailiff, and deliver to the unit specified in Article 257.7 of this Law together with necessary documents.
57.5.Order to investigate the debtor and his/her assets shall clearly specify the coercive measures to take in the investigation locates the debtor and his/her assets.
57.6.Bailiff performing investigative function shall exercise the following rights regarding the validating the execution document enforcement in addition the rights exercised by bailiff, stated in this Law:
57.6.1.Announce investigation/search of the debtor and his/her assets through the mass media;
57.6.2.Receive paid information about the debtor and his/her assets under search, which has importance to civil decision enforcement process;
57.6.3.In case there is suspicion that individuals and legal entities concealed debtor and his/her assets under search or assisted for avoiding from enforcement of court decision, check documents and ID of individuals and legal entities, get comments/explanations, get references and conduct search and inspection in premises, buildings, warehouse and land of individuals and legal entities aside from their body, personal items and accommodation.
57.7.When debtor and his/her assets under investigation are located, measures specified in the investigation order shall be performed, if deemed necessary, deliver the debtor and his/her assets to court decision enforcement agency and may undertake measures stated in Article 44.2 of this Law.
57.8.Cabinet member responsible for justice shall endorse the instruction and guidelines for investigation and regulation for receiving paid information on debtor and his/her assets.
57.9.Costs associated with collecting information for payment shall be calculated as part of the civil decision enforcement process.
Article 58.Get reference and certification from the state registration agency
58.1.In order to locate debtor's assets adequate to cover obligations sets forth in the execution document, bailiff shall address to state registration agency for information on assets and their titles, required for state registration.
Article 59.Restraining right to travel abroad
/This article was modified by the law of January 10, 2020/
59.1. The rights to travel abroad may be suspended for a debtor who fails to fulfill the requirements of execution document with a capital requirement of more than fifty million MNT within the specified period, or who fails to fulfill his/her care giving obligations for more than 3 months, on the following grounds:
59.1.1.under search investigation or willful evasion of payment;
59.1.2.concealed assets;
59.1.3.may escape to foreign country to avoid payment.
59.2.If the decision specified in Article 59.1 of this Law is made, the debtor-citizen, the executive officer or representative of debtor-legal entity shall be notified about of the suspension of his/her right to travel abroad.
59.3.The bailiff shall submit the proposal to suspend the debtor's right to travel abroad to the senior bailiff, and if senior bailiff deems it is reasonable, to submit to the Chief Enforcement Officer within 3 business days for approval.
59.4.If the debtor has an urgent need to temporarily travel abroad for official work or health reasons, the right of the debtor to travel abroad shall be temporarily restored on the basis of taking necessary measures to ensure the enforcement of the civil decision stated in Article 44 of this Law.
Article 60.Transferring the immovable property to the management of creditor
60.1.Grounded on request from creditor, bailiff may transfer the debtor's immovable property, its use and possession right to management of creditor for the period the payment is fully redeemed.
60.2.In case that the revenues generated from use and possession of immovable exceeds the costs for use and maintenance, the immovable property shall be transferred to the management of creditor.
60.3.Prior to making decision, stated in Article 60.1 of this Law, bailiff shall notify his/her intention to all parties, who are registered at the state registration agency and whose rights and legitimate interests might be affected, and get comments.
60.4.If debtor resides in the building/premise or in part of building/premise transferred to creditor's management, or the immovable property is used in other types/forms, debtor shall liable for paying the fee to the creditor.
60.5.Creditor shall get the benefits and yields from using the immovable property for the due payment from debtor and shall pay all costs associated with the immovable property.
Article 61.Returning immovable property shifted to creditor back to debtor
61.1.In the event that the bailiff fully satisfied the demand stated in the execution document or it becomes clear that it is impossible to satisfy the demand in the execution document by transferring the immovable property to the creditor, decision, stated in Article 60.1 of this Law, shall be terminated.
61.2.In case it is found that the creditor intentionally reduced or concealed benefits or intentionally created conditions that no benefits would be generated, stated in Article 60.5 of this Law, decision to transfer the immovable property to the management of creditor shall be terminated and immovable property shall be returned to debtor and execution documents to creditor.
CHAPTER FIVE
COERCIVE SALE OF PROPERTY
Article 62.Debtor to sell his/her own property
62.1.If there is no complaint from parties regarding the property appraisal, creditor may offer to sell his/her own property, him/herself, at the price no lower than the price stipulated in the decision, within 3 days after receiving a decision, stated in Article 55.3 of this Law.
62.2.Bailiff shall resolve the proposal from debtor within three business days. In case the bailiff accepts the proposal, one-month period shall be given to the debtor for selling his/her property and cease the coercive sell.
62.3.Until the debtor sells his/her property and transfer the payment to the bank account of the court decision enforcement agency, bailiff's decision on freezing, collateralizing and seizing a property shall remain valid.
62.4.Bailiff shall explain the potential liabilities that might be imposed to the debtor in case he/she avoids from paying the payment, remind to transfer the proceeds of sale to the bank account of the court decision enforcement agency and get then notes signed by debtor.
62.5.If debtor fails to sell the property within the period specified in Article 62.2 of this Law, the property shall be sold through coercive measures in compliance with rules set forth in this Law.
Article 63.Coercive sale of property
63.1.Unless otherwise stated in the law, properties except those stated in Article 64.5 of this Law shall be sold through coercive means within 2 months after the formal appraisal and within 3 months if the debtor's proposal of selling the property himself/herself.
63.2.According to court decision to seize the property of debtor and transfer the proceeds as state income, proceeds of sale of seized property shall be transferred to the government budget. If deemed necessary, seized property may be transferred to the state as-is without selling and shall be transferred to state administrative agency in charge of state property.
63.3.Items that require license for acquisition, such as forearms, explosive and chemicals, shall either be sold or transferred to the respective organization in compliance with court rulings.
63.4.In case that parties to civil decision enforcement lodged claim to the court on coercive sale decision and appraised value, according to Article 55.7 of this Law, and the claim is adjudicated by court, parties shall have no rights to re-lodge claim to the court on the same subject matter during the process of selling the property.
63.5.Operations to sell securities shall be carried out in compliance with rules set forth in the law.
63.6.Operation to sell convertible bill of exchange and other payment instruments shall be executed by the bailiff by seizing these instruments.
63.7.Auction of securities shall be made by the institution responsible for securities payment settlement, trading and registration.
Article 64.Types of coercive sale measures
64.1.Immovable property shall be sold through auction and property, stated in Article 65.1 of this Law, shall be sold through coercive auction.
64.2.Opening price for immovable property auction shall not be less than the price set forth in the decision of bailiff to set the immovable property price.
64.3.Auction shall be organized in compliance with rules set forth in this Law and Article 197 of the Civil Code.
64.4.Properties what were not purchased on auction, stated in Article 64.3 of this Law, shall be sold reducing its set price by 30%. In this case, senior bailiff shall made an order to reduce the price.
64.5.In terms of property other than those stated in Article 65.1 of this Law, they may be sold through the court decision enforcement departments and divisions or institutions engaged in trading of such items taking into account of the property type, purpose and characteristics. In this case, fee for sale shall be negotiated with the seller- legal entity and fee shall be calculated in the cost for civil decision enforcement process.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 65.Selling through coercive auction
65.1.Immovable property, securities, intangible property, precious items of historic and cultural significance and licenses shall be sold through the coercive auction (hereinafter referred to as auction).
65.2.Payment obligations that arose from the contract between rights holder- debtor and obligation bearer-third party (right to demand) may be sold through an auction.
65.3.Bonds, issued by government or other authorized entities may be sold at no less than its nominal value according to rules set forth in the law with or without offering the issuer to buy it back.
Article 66.Organizing coercive auction of properties
66.1.Auction shall be organized by court decision enforcement agency; its division or decision enforcement department shall organize the auction grounded on proposal from the bailiff.
66.2.Auction shall be organized according to requirements set forth in this Law and in the Civil Code.
66.3.Bailiff shall deliver the senior bailiff's ordinance authorizing the auction to the state registration agency and the debtor.
66.4.Parts and details that are inseparable from an immovable asset, or movable assets whose ownership is not transferred to a third party, but is linked to an immovable asset shall be auctioned together with the immovable asset.
66.5.Auctioneer to conduct the auction shall be appointed by the organizer of the auction, specified in Article 66.1 of this Law.
Article 67.Postponing auction at request from creditor and creditor withdrawing the request
67.1.Creditor may submit a permission to the senior bailiff allowing the public auction to be postponed for up to 6 months.
67.2.After the period specified in Article 67.1 of this Law has expired, if the creditor hasn't requested the auction to be resumed, or if he or she submitted a request to end the enforcement process, auction shall not be organized.
67.3.If the conditions set forth in Article 67.2 of this Law are met; the creditor shall submit a request to redact the record about the public auction to the state registration agency.
67.4.If the public auction was cancelled by the creditor's permission, as described in Article 67.2 of this Law, the execution documents and the request/petition shall be returned to the creditor.
Article 68.Period of organizing auction
68.1.Auction shall be held after the frozen and collateralized properties to be auctioned off are legally seized.
68.2.Auction shall take place within 30 days after the senior bailiff has issued the ordinance to organize the auction.
Article 69.Content of the ordinance authorizing public auction
69.1.In the decision issued by the senior bailiff appointing the auction date, following items shall be included:
69.1.1.Name, size, function, location, nominal price of the property to be auctioned off, as well as the current owner's information;
69.1.2.Date, time and location of the auction;
69.1.3.Official note classifying the auction as a coercive auction by the government;
69.1.4.State registration numbers of immovable assets;
69.2.Bailiff shall deliver the following documents to the auctioneer:
69.2.1.Order and notes of freezing, collateralizing and seizing the property;
69.2.2.Documents certifying the property rights and title;
69.2.3.Copy of state registration documents;
69.2.4.Copy of contract on use and possession of the immovable property;
69.2.5.State registration documents for the land use and possession where the property is located.
69.3.in case if auction of unfinished building and infrastructure premises, copy of the license for construction of such premises and structure shall be delivered in addition to documents, specified in Article 69.2 of this Law.
Article 70.Announcing auction to public, participants of auction, deposit for bidding in the auction
70.1.Auctioneer shall announce about the auctions 14 days before the auction date via mass media.
70.2.Aside from the debtor and the creditor, following parties may participate in public auctions:
70.2.1.Parties registered at the time of public auction commencement;
70.2.2.Owner who has rights to make independent claims about the property being auctioned off, and whose rights and legally protected interests are violated; or a third party who can prove his or her right to rent the property in question;
70.2.3.Other parties.
70.3.If the property being auctioned off is a land privatized to a Mongolian citizen, only Mongolian citizens can participate in the auction.
70.4.All auction participants shall pay deposit according to predetermined timetable, amount and rules. Only parties who paid their deposit may be allowed to participate in auctions.
Article 71.Organizing auction
71.1.Uuctioneer shall start by giving the name of the creditor, as well as the amount of payment sought, description of the property, date of sealing, taking as collateral, and seizure of said property, and its nominal price.
71.2.Auctions shall be considered officially commenced when the first bid is made.
71.3.Auctioneer shall announce the final bid. In case that the auctioneer does not accept the bid, the bid shall be void.
71.4.Once the auctioneer announce a final bid three times and if no new bid is received, the auction shall be considered complete.
71.5.If an immovable property is sold, payment amount and the expense of the auction shall be deducted from the sales amount and transferred to the enforcement agency's account.
71.6.In ceasing, postponing, suspending and re-organizing the auction, Articles 176 and 177 of the Civil Code shall be pursued.
71.7.Immovable properties that are not bought from the auction, aside from the land privatized to citizen of Mongolia, may be offered to the creditor to acquire these property for the due receivable after deducting the costs for civil decision enforcement operations.
71.8.In case the creditor is a Mongolian citizen, land that was not sold on the auction, may be offered as specified in Article 71.7 of this Law.
71.9.In case that debtor or other persons fail to release the property, offered to the creditor, within the period set by the bailiff, bailiff shall coercively evict.
71.10.Auctioneer's decision on whether the ownership of the property in question is transferred will be presented within the stipulated period. This date should be no later than 2 weeks after the auction.
71.11.Decision of the auctioneer shall specify full name of the winner of the bid, price of the property bought from auction, whether the payment is made in full amount, creation of ownership right and the period that the property should be released to the winner.
71.12.In case that bid winner does not pay within the period set by Article 71.10 of this Law, deposit shall be confiscated for the government income.
71.13.In the event that due amount is paid in full before the stipulated date of the auction, winner of the auction shall not have right to ownership.
71.14.Unless a complaint is lodged in the decision transferring the ownership right of the immovable property, the buyer shall become an owner of the immovable property.
71.15.Items that are sold through the auction together with the immovable property shall be transferred to the ownership the buyer.
71.16.After satisfying demand for payment and transferring ownership right, the buyer shall have a right to register the ownership title at the state registration agency.
71.17.Notes/records shall be taken throughout the auction, auctioneer, bailiff and note-taker shall sign. Participants to the auction can have access to the notes and give comments.
71.18.Decision made by the auctioneer on transferring the rights by the auction shall be enforced as same as the decision execution document.
Article 72.Determining the price for auction
72.1.Starting price for first auction and price for the second auction shall be determined according to percentage and amount set forth in the Civil Code.
72.2.During the process of auction of his/her property, debtor shall exercise a right to sell his/her property him/herself independently.
72.3.In case that a contract is made before auctioning the property of debtor, for sale of the property at prices higher than the amount set forth in Article 72.1 of this Law, the property shall be transferred to the buyer after the payment is made to the bank account of court decision enforcement agency.
Article 73.Offering unsold property to the creditor
73.1.Property that are not sold in the auction, organized according to Articles 72.1 and 72.2 of this Law, shall be offered to the creditor to take in replacement of receivables after deducting the costs for civil decision enforcement. If the creditor refuses the offer or does not respond within the legally set period, property shall be returned to the debtor and execution documents to the creditor.
73.2.In case civil decision enforcement is carried out following several execution documents, unsold property shall be offered first to the person holding mortgage rights, and them according to sequence that civil decision enforcement process initiated, to the debtors. Debtor shall notify whether to accept offer within 10 days.
73.3.In cases except the one stated in Article 73.5 of this law, value of property that was not bought at the auction, shall be reduced 50% when the property is transferred to the creditor If the immovable property was not sold in the auction, it shall be offered to the payment receiver at the price established in accordance with the Article 55 of this Law. In case that the value of unsold property is higher than the obligated amount in the execution document, creditor shall pay the difference and the right to get the property shall open.
/It was accepted by Resolution No. 77 of the State Great Khural of Mongolia dated as of October 25, 2018 that "In cases except the one stated in Article 73.5 of this law, value of property that was not bought at the auction, shall be reduced 50% when the property is transferred to the creditor" is violated the Constitution according to the Opinion No. 12 of the Constitutional Court dated as of October 10, 2018/
/This paragraph was amended by the law as of November 15, 2018/
73.4.Movable properties that are not sold in the auction shall be offered to the creditor to take in replacement of receivables after deducting the costs for civil decision enforcement. If the creditor refuses the offer or does not respond within the legally set period, property shall be returned to the debtor and execution documents to the creditor.
73.5.Proceed for property that belongs to lien to lean holder- creditor or property jointly owned shall be transferred to the creditor by calculating the valuation according to rules set forth in Article 55.3 of this Law and upon payment of the difference in amount.
/This paragraph was modified by the law as of January 10, 2020/
73.6.Based on proposal from the bailiff, senior bailiff shall make a decision to transfer the unsold property to the creditor and shall take not on hand over.
73.7.Complaint regarding the physical defects of property sold through auction shall not be received.
73.8.In case the securities were not bought in the auction, it shall be offered to the creditor at the price of the last hour of the day of auction.
Article 74.Allocating proceeds of auction
74.1.After the ownership right for the property is transferred, the auctioneer shall specify the date of proceeds allocation and notify parties and persons holding mortgage right.
74.2.Auctioneer may demand the persons, stated in Article 74.1 of this Law, to provide the calculation of receivables, prior to stipulated date.
74.3.Proceeds of the auction shall be allocated in the following sequence:
74.3.1.Cost for auction;
74.3.2.Cost for safeguarding, storage and maintenance of immovable property until the ownership right is transferred;
74.3.3.Payments that are subject to periodic settlement related to the property;
74.3.4.Payment due to person holding mortgage right.
74.4.After paying the costs, stated in Article 74.3 of this Law, the remaining amount shall be used to satisfy the demand in the execution document.
74.5.After satisfying the demand of the execution document, remaining proceeds shall be given to the debtor.
Article 75.Organizing second auction
75.1.In the following cases, auctioneer shall invalidate the auction and shall organize the second auction:
75.1.1.Only one bidder was present at the auction;
75.1.2.No bid was offered to opening amount;
75.1.3.Winner of auction failed to make payment on time.
75.2.If the first auction becomes void on the grounds specified in Article 75.1.3 of this Law, a proposal shall be made to the second bidder that offered higher prices than the opening price.
75.3.In case that a person, specified in Article 75.2 of this Law, refuses from the property, the opening price shall not be reduced in the second auction.
75.4.In case that second auction attempting to sell the payment obligations according to contract made between debtor and duty-bearer-third person, creditor shall be proposed to get the right to demand for fulfillment of obligations at 25% lower amount that the initial price of auction for the due receivable.
75.5.In the event it is specified in Article 75.4 of this Law, duty bearer-third person's obligation to comprehensively perform the contractual duties shall be preserved.
CHAPTER SIX
DEDUCTING FROM ASSETS OF DEBTOR AND TRANSFERRING PAYMENT TO CREDITOR
Article 76.Deducting from debtor's cash, securities and other assets
76.1.Deduction from debtor's cash, securities and other assets refers to operation designated to deduct the property of debtor that is frozen, collateralized and seized or the proceeds of sale of these properties, fully or partly, for satisfying the demand specified in the execution document and getting the civil decision enforcement costs compensated from proceeds.
76.2.Operations set forth in Article 76.1 of this Law, shall commence from debtor's cash and non-cash funds. In case the monetary asset of the debtor is not sufficient to satisfy the demand of the execution document, deduction shall be made according to sequence/order stated in this Law.
76.3.Debtor may lodge a request on the order to properties for deduction. Sequence of properties from which deduction is made shall be set by the bailiff in conformity with this Law.
76.4.Civil decision enforcement cost shall be first deducted from the total deducted amount, and the remaining amount shall be transferred to the creditor, as specified in Article 107.4 of this Law.
Article 77.Deducting from assets of debtor
77.1.Bailiff may take following measures to deduct from the asset of the debtor:
77.1.1.Deduct from monetary asset, securities and other assets held by debtor;
77.1.2.Deduct from debtor's salary and incomes;
77.1.3.Deduct from property of debtor that is owned/possessed by others;
77.1.4.In case that the debtor is not necessary to physically present in fulfilling the demand in the execution document, satisfy the demand in the execution document on behalf of the debtor, at his/her costs;
77.1.5.Collect certain amount of funds, specified in the judicial decision, from debtor and transfer to the creditor or enforce the debtor to undertake certain act or operations specified in the judicial decision.
77.2.In order to validate enforcement of the execution document, if collateralized, frozen and seized property is transferred to others, payment shall be collected from the property regardless to whose ownership the property is shifted, and shall be deducted for the due payment.
Article 78.Making request for taking property that debtor does not sell him/herself for the due payment
78.1.Within 10 days after receipt of the bailiff's decision setting the value of the property, creditor may make a request to take a property, which meets the requirements of execution document, for deduction for the due receivables.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
78.2.In the event that creditor made request stated in Article 78.1 of this Law and debtor not sold the property him/herself within the stipulated period and not lodged any complaint on the value appraisal, the property shall be transferred to the creditor at the price specified in decision setting the value, to the creditor.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
78.3.Decision, stated in Article 78.2 of this Law, shall be made by the senior bailiff based on the proposal from the bailiff.
78.4.If the value determined for property to be transferred for the payment is clearly not consistent with demand in the execution document, or several creditors offered to acquire the property for their due receivables, or there are several creditors stated in one execution document, the property shall be sold according to Chapter Five of this Law and shall satisfy the demand by proceeds of sale.
Article 79.Transfer of property to creditor according to execution document
79.1.In case it is specified in the execution document, property shall be seized from the debtor and transferred to creditor.
79.2.In case creditor refuses from accepting the property for his/her due receivables, property shall be returned to the debtor and execution documents to creditor.
Article 80.Fulfilling the mutual demand from parties
80.1.In case that parties to civil decision enforcement proves claimed similar obligation imposing mutual obligation as shown in the execution document, the lower obligation shall be subtracted from the higher-level obligation and it shall be considered that the demand in the execution document is fulfilled at that size.
80.2.Decision, stated in Article 80.1 of this Law, shall be made by the senior bailiff, grounded on proposal from the bailiff.
Article 81.Deducting from debtor's intangible property
81.1.In civil decision enforcement, deduction may be made from the following intangible property of the debtor:
81.1.1.Right to demand the payment for supplying goods and services to obligation bearer-third party;
81.1.2.Right to demand of the debtor as specified in the execution document;
81.1.3.Right to lease immovable property;
81.1.4.Intellectual property possession, use and ownership rights, aside from those prohibited by law, and related right to demand;
81.1.5.Other intangible property of debtor.
81.2.In making deductions from debtor's intangible property, this Law and rules set forth in other laws.
81.3.Cabinet may endorse regulation for deducting from some types of intangible assets consistent with legislations.
Article 82.Deducting from debtor's right to demand
82.1.If creditor agrees, debtor's (rights holder) right to demand may be transferred to the creditor within the scope of obligations set forth in the execution document. In this case, obligation bearer- third party shall transfer the performance of duties to either court decision enforcement agency or creditor and shall be considered as deducted from the obligation of debtor- rights holder.
82.2.It is prohibited to deduct from right to demand in the following cases:
82.2.1.Period to demand the fulfillment of obligations from the duty bearer has expired;
82.2.2.Obligation bearer-third party is located in foreign jurisdiction that has no mutual legal assistance agreement with Mongolia;
82.2.3.Bankruptcy case started or liquidation started on the obligation-bearer-third party;
82.2.4.Obligation bearer- third party abolished or operations ceased;
82.3.Bailiff shall make an order to deduct the obligatory amount from the rights to demand, held by debtor, and deliver the order to the obligation bearer- third party.
82.4.Decision, stated in Article 82.3 of this Law, shall reflect an obligation to transfer the fulfillment of obligation to court decision enforcement agency, or to transfer to the creditor with permission from the bailiff and not to modify the terms and conditions of the agreement that is made before the decision is made.
82.5.As stated in Article 82.4 of this Law, the transfer of fulfillment of obligation shall be considered as the obligation bearer fulfilled its duty to the rights holder-debtor.
Article 83.Deducting from property of debtor, possessed by third part
83.1.Deduction from property of holder, possessed by third party, shall be made on the ground stated in this Law, complying with rules set forth in this Law.
Article 84.Deducting from debtor's property on lien of others
84.1.In the event that property of debtor is not sufficient to fulfill the demand in the execution document, payment shall be deducted from his/her property given as line to other persons.
84.2.Bailiff shall make deduction from property on lien of others according to the following rules in order to satisfy the demand in the execution document:
84.2.1.Unless otherwise stated in the law, make a decision and deliver to state registration agency requesting seize the property from lienholder, safeguard the property and make remarks in the registry;
84.2.2.Transfer the property in lien and its documents to lienholder in order to get the selling operations made in accordance with the law;
84.3.Grounded on request from creditor or lienholder, bailiff shall make a decision to sell the property on lien according to rules set forth in this Law, or shift to creditor by deducting the property for the due obligatory payment.
84.4.In case that lienholder and creditor are the same person, as specified in the execution document, payment shall be deducted from the property on lien regardless the debtor has other property or not.
84.5.Property on lien shall be sold according to rules set forth in the law.
84.6.After selling the property, costs associated with civil decision enforcement process shall be deducted first, and then satisfy demand from lienholder and fulfill the demand from creditor from the proceeds.
84.7.Securities on lien of others shall be frozen according to rules set forth in Article 51 of this Law.
Article 85.Registration of property title of creditor
85.1.In order to register the property title, which is transferred to creditor according to requirements of the execution document, bailiff shall deliver necessary documents and address to state registration agency in the following cases:
85.1.1.Execution document specifies that the property should be transferred to the creditor;
85.1.2.With proposal from bailiff, creditor accepted the debtor's property for the due receivable.
85.2.Costs associated with property registration, stated in Article 85.1 of this Law, shall paid by the creditor and it shall not be considered as part of the civil decision enforcement operations.
CHAPTER SEVEN
ENFORCING DEBT PAYMENT FROM DEBTOR-INDIVIDUAL
Article 86.Enforcing debt payment from debtor-individual's monetary and other assets
86.1.Payment shall be collected from pecuniary assets of debtor-individual's savings and current account in the banks and other authorized legal entities, or securities, movable and immovable property and other types of property.
86.2.Grounded on the execution document, payment shall be enforced from cash, pecuniary assets of debtor-individual's savings and current account in the banks and other authorized legal entities and other precious items.
86.3.In case that debtor's salary and other incomes directly transferred to savings and current account in the banks and other authorized legal entities, part of the income that are prohibited to deduct for payment shall be left and remaining amount shall be transferred to the court decision enforcement agency bank account.
86.4.In case that debtor-individual has no pecuniary assets or the pecuniary assets is insufficient to satisfy the demand set forth in the execution document, payment shall be enforced from the other property of debtor, stated in Article 86.1 of this Law.
86.5.In case that assets and properties, stated in Articles 86.2 and 86.4 of this Law, are insufficient to satisfy the demand, payment shall be enforced from the property jointly owned or partly owned (joint tenancy and tenancy in common) that belongs to the debtor.
86.6.In case that payment is enforced from property of debtor that had joint tenancy and tenancy in common, as specified in Article 86.5 of this Law, bailiff shall freeze the property according to rules set forth in this Law.
86.7.Creditor shall address to the court requesting to determine share and percentage of debtor's ownership in the property.
86.8.In case that creditor shall have a rights to demand to sell the property and demand satisfy the payment from proceeds in case that creditor refuse to sell the portion of debtor's property in common and joint tenancy to other owners or the joint and common tenancy owners refuse to buy share of the debtor.
86.9.Any agreement that debtor makes in order to avoid from enforcement of court decision and to conceal the property that might be deducted from due payment shall be void as specified in Article 56.1 of the Civil Code and creditor shall have a right to claim compensation for the loss and damage and removal of consequences of such acts.
86.10.Debtor, after receiving property inherited to him/her, may request deduction of payment set forth in the execution document from the inherited property.
86.11.Payment may be enforced from precious metal and gems in debtor-individual's savings and current account in the banks and other authorized legal entities, cash and transactions that debtor made to other and vice versa.
Article 87.Assets that are prohibited from enforcing payment
87.1.Following assets of debtor that are necessary for living of the debtor, shall not be seized to satisfy due payment:
87.1.1.Necessary food and foodstuff, kitchen utensils;
87.1.2.One set of clothes for each season;
87.1.3.Wood and fuel for consumption during cold season;
87.1.4.Animal and seeds that ensure minimum livelihoods standard, if debtor is engaged in animal husbandry and crop planting;
87.1.5.Items that are necessary for the debtor-citizen for maintaining professional work and production.
87.2.In case that value of the items, stated in Article 87.1.5 of this Law, is higher than the amount specified in execution document, these items may be substituted with other replaceable items.
Article 88.Types of incomes that are prohibited from enforcing payment
88.1.It is prohibited to collect payment from following incomes of debtor-citizen:
88.1.1.Aid, allowance and donation provided during disasters, dangerous events, accidents and force majeure;
88.1.2.Additional salary for extra time work, one-time incentive, unemployment allowance;
88.1.3.Allowances for temporary disability (loss of working capability), pregnancy and child care disbursed according to Law on Pension and Allowances from the Social Insurance Fund;
88.1.4.Reimbursement paid to the blood donors;
88.1.5.Allowances provided for additional food, sanatorium and treatment, and prosthesis;
88.1.6.Pension and allowance for disability and death of caretaker and guardian;
88.1.7.Child money allowance and scholarship from training institutions;
88.1.8.Compensation paid for damages to health;
88.1.9.Pension and allowances provided according to labor codes.
Article 89.Enforcing payment from debtor's salary and other incomes and deduction
89.1.Percentage of payment to be enforced from the salary and incomes shall be set by the bailiff taking into account of financial capacity of debtor and creditor, and other circumstances.
89.2.Bailiff shall deliver a notification to the employer of debtor or person or legal entity giving allowance and pensions to deduct the due payment from salary and incomes of debtor.
89.3.Individuals, legal entities and official, when they receive formal notification of the bailiff, shall develop schedule for monthly deduction from debtor's salary and incomes and shall transfer the deducted amount within three business days to the bailiff.
89.4.Costs associated with transactions stated in Article 89.3 of this Law shall be paid by the debtor.
89.5.In case that the debtor is dismissed, the person that received the notification, stated in Article 89.2 of this Law, shall produce final calculation of deductions within 7 days after dismissal, and shall return the notification to the bailiff stating which employer the debtor was transferred to.
89.6.Debtor shall be responsible to immediately notify the bailiff of address of his/her new employment and the address of other organizations that he/she receives income and wages.
89.7.Payment shall be enforced from the debtor's salary and other incomes in the following cases:
89.7.1.Enforcing payment that are scheduled to be paid regularly;
89.7.2.Debtor was found to have no property or the existing property found insufficient to satisfy demand set forth in the execution document.
89.8.In deducting payment from debtor's salary and other incomes, deduction shall be made from the remaining amount after social insurance premium and taxes.
89.9.Income, stated in Article 89.7 of this Law, also refers to salary and other income generating in the future.
89.10.If the debtor receives salaries and other income, or receives wages by property/items, all these shall be calculated cumulatively.
89.11.Court shall not accept claim on enforcing payment from salary and incomes and deducting from salary and incomes.
89.12.Amount of one-time enforcement of payment from a debtor according to several execution documents shall not exceed 50% of salaries and wages. Payment shall be deducted until the demand, set forth in the execution document, is satisfied.
Article 90.Enforcing child alimony payment
90.1.Child alimony shall be enforced from debtor's salary, other incomes, as well as from pecuniary and other assets specified in the court decision.
90.2.In the enforcement of child alimony payment from debtor's salary, other incomes, as well as from pecuniary and other assets, rules set forth in this Law shall be complied with.
90.3.If debtor agrees, bailiff may enforce payment of child alimony on monthly, quarterly, semi-annual, or annually, or as one-time lump sum in pecuniary or property forms.
90.4.In addition to Article 33.2 of this Law, debtor must notify to the court decision enforcement agency and creditor in case the debtor leaves for foreign country for permanent residence, within three business days.
90.5.In case the debtor leaves for permanent residence in foreign country, bailiff shall get guarantees for enforcement of court decision according to rules set forth in this Law.
90.6.Bailiff shall retrospectively enforce the unpaid part of the child alimony from the debtor regardless of time and period.
90.7.In case that debtor becomes unable for employment/labor, debtor may request curt for exemption from part of the alimony for that period or for full exemption.
Article 91.Enforcing the unpaid difference of alimony and penalties imposed for avoidance from enforcement of court decision
91.1.In case that the alimony is paid once in large sum for the period specified in Article 90.3 of this Law and minimum wage and livelihoods standard line are changed during the past period; creditor shall have a right to claim the difference.
91.2.Persons, legal entities and debtors that failed to enforce the court decision for no reasonable grounds, avoided from paying alimonies on the grounds of unemployment despite it is found that the person has working capacity, and made intentional impediments to enforcement of court decision shall be punishable by penalties set forth in the law.
Article 92.Enforcing payment from wages of debtor in incarceration
92.1.Due payment from the debtor in prison shall be enforced from his/her property and if there is any remaining unpaid balance, a notification shall be sent to the administration of the incarceration unit requesting to deduct from labor wages in order to enforce the remaining unpaid due amount.
92.2.Administration of incarceration unit that received the notification shall deduct from said prisoner's wages on monthly basis and transfer to the civil decision enforcement authority and department.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
92.3.In making deductions from the wages and other incomes of prisoners, limitations in this Law shall not apply.
CHAPTER EIGHT
ENFORCING DEBT PAYMENT FROM DEBTOR-LEGAL ENTITY
Article 93.Enforcing payment from pecuniary assets of debtor-legal entity
93.1.In case that the pecuniary assets of the debtor-legal entity is insufficient to pay, payment shall be enforced from transactions that belongs to the ownership of debtor or other assets except those restricted for inclusion in transactions. In this case, the location and purpose of the asset shall not apply.
93.2.In case that the designated pecuniary funds in the bank account of the debtor-legal entity, which is financed from the state budget, is insufficient to cover the payment, the amount shall be included in the following year budget and payment shall be paid accordingly.
93.3.In case that the debtor is a bank, payment shall be deducted from its account at the Central Bank, freeze the outgoing transactions for the amount equal to demand in the execution document.
93.4.In case that total asset of the debtor is found insufficient to satisfy demand set forth in the execution document, issues related to getting the payment from legal entity's founders and shareholders property shall be resolved according to legislations regulating the property related liabilities of founders and shareholders.
93.5.In deducting from the assets of debtor-legal entity, deduction shall not be made from the assets of other persons that gave their property for storage at the debtor or on behalf of the persons that own account for payment settlement and transaction purposes.
93.6.Rules set forth in this Article shall also be applied on enforcement of civil decision on debtor-individual that runs private businesses.
93.7.Debtor-legal entity shall be obliged to inform about civil decision enforcement process, stated in this Law, to its lenders, investors, shareholders, and founders and shall be obliged to inform the state registration agency and tax administration about the changes in property/asset due to civil decision enforcement.
93.8.In case that decision enforcement operations seriously affects solvency of debtor-legal entity, bailiff shall be liable to notify about it to the party that is authorized to lodge claim for bankruptcy case regarding the civil decision enforcement operations.
Article 94.Sequence for seizure, sale and deduction of property of debtor- legal entity
94.1.In case that the debtor-legal entity does not own pecuniary assets to satisfy the demand set forth in the execution document, an operation to seize, sell and deduct the following properties regardless who owns the said property:
94.1.1.Pecuniary asset, movable property that does not have direct relevance to production of goods and execution of services, securities, ready-made products, other materials that are not directly used for production and service and other valuables;
94.1.2.Title of property that does not have direct relevance to production of goods and execution of services;
94.1.3.Immovable property that does not have direct relevance to production of goods and execution of services;
94.1.4.Movable and immovable property that have direct relevance to production of goods and execution of services, inventory, materials, other raw materials, equipment, machinery and securities.
Article 95.Enforcing payment from pecuniary and other assets of debtor-legal entity, possessed by other parties
95.1.Payment may be enforced from bank account of the debtor-legal entity, precious metals, hems and securities in bank storage, pecuniary assets and from non-cash transactions that debtor-legal entity paid to others and vice versa.
Article 96.Freezing immovable property of debtor-legal entity
96.1.Bailiff shall freeze immovable property of debtor- legal entity according to Article 49 of this Law and shall deliver a notification to the state registration agency.
96.2.Notification shall reflect information on the value, quantity, size, location and amount that the debtor is obligated to pay.
96.3.Copy of the notification shall be sent to the tax administration.
96.4.When the state registration agency receive notification, stated in Article 96.1 of this Law, shall deliver information (reference) on the status of registration of the said property, within 3 business days to the court decision enforcement departments and divisions.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
Article 97.Enforcing payment at the period of re-structuring the debtor-legal entity
97.1.In case that the debtor-legal entity is re-structured through merger, acquisition, spin off and re-structuring, payment shall be enforced from pecuniary assets of the entity according to articles of Civil Code.
Article 98.Enforcing payment at the period that debtor-legal entity conclude/ cease its operations
98.1.In case that the operation of debtor-legal entity cease due to liquidation or bankruptcy, decision enforcement operation shall be suspended, and execution document shall be transferred to the liquidation committee or administrator.
98.2.In the event that bankruptcy case is initiated on the debtor-legal entity, bailiff shall terminate part of his/her decision freezing, collateralizing and seizing assets exceeding the demand set forth in the execution document, and shall notify it to the administrator handling the bankruptcy case.
98.3.In case that the total value of frozen, collateralized and seized property does not exceed the amount obligated by execution document, bailiff shall make a decision to coercively sell or to transfer for the payment.
98.4.Execution document, which is satisfied, shall be delivered to the administrator for bankruptcy case or liquidation committee.
98.5.No measures stated in Article 44.2 of this Law shall be taken after the bankruptcy case is initiated on the debtor-legal entity. In case the execution document is released after the liquidations of debtor-legal entity commenced or bankruptcy case started, or court decision enforcement process not undertaken according to the submitted execution document, execution document shall be transferred to the liquidation committee or administrator.
98.6.Having received the execution document, liquidation committee or administrator shall transfer the payment either to creditor or court decision enforcement agency according to rules set forth in Civil Code and Law on Bankruptcy.
98.7.In case that the debtor-legal entity, a bankruptcy case is initiated and implemented re-capitalization plan and its operations have recovered and become solvent, but failed to pay the obligation payment when the plan period expires, bankruptcy executor shall transfer the execution documents to the court decision enforcement departments and divisions.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
98.8.With request from creditor, bailiff may check the measures taken by administrator or liquidation committee for satisfying the demand of the execution document whether they were compliant with law.
CHAPTER NINE
CIVIL DECISION ENFORCEMENT OPERATION SATISFYING NON-PROPERTY RELATED DEMAND
Article 99.Enforcement of decision obligating the defendant to commit certain acts or refrain from committing certain acts
99.1.Debtor shall have a duty to immediately fulfill the non-property obligation set forth in the court decision.
99.2.In case certain period is required to fulfill the obligation or curt decision specifies certain period for fulfillment of the obligation, debtor shall fulfill the obligation within the period set forth in the execution document or within normal possible time frame to fulfill the obligation.
99.3.In the event that debtor failed to voluntarily fulfill the obligation and court has issued execution document, bailiff shall inform the debtor on commencement of civil decision enforcement process, set time period for voluntarily fulfilling the obligation set forth by the execution document within the scope of the law and remind that the decision shall be enforced forcibly without prior warning to debtor if debtor fails to voluntarily fulfill.
99.4.When it becomes evident that debtor failed to voluntarily fulfill the obligation set forth in the execution document and in case that setting time period for fulfillment as specified in Article 99.3 of this Law poses risk to civil decision enforcement; bailiff shall immediately commence enforcement operation.
Article 100.Enforcement of decision on eviction from building and accommodation, eviction of building, warehouse and land, and demolition of premises
100.1.When debtor, or evictee, and his/her family member free building, warehouse and premises from their property, animals and pets and debtor, or evictee, is prohibited to use and possess the evicted building again and formally transferred to the creditor, obligation for eviction, set forth in the execution document, shall be considered as enforced.
100.2.When debtor, or evictee, are evicted the land freeing it from movable and immovable property, and debtor, or evictee, is prohibited to use and possess evicted land again and formally transferred to the creditor, obligation for land eviction, set forth in the execution document, shall be considered as enforced. Demolition of building and premises of the debtor, or evictee, on the land shall be enforced in case it is specifically reflected in the execution document.
100.3.By demolition or disassembly of buildings and premises, specified in the execution document, and removing the construction debris from the evicted land, obligation for coercive demolition of building and premises, stated in the execution document, shall be considered as enforced.
100.4.In case that debtor does not fulfill the termed notification on eviction, bailiff shall deliver notification clearly stating the date and time of eviction to the evictee.
100.5.In performing operations, stated in Article 100.1 and 100.2 of this Law, bailiff shall ensure presence of debtor-evictee, no less than two third party witnesses. If deemed necessary, representative of housing association, bagh and khoroo governors. If necessary, bailiff shall ensure storage of property that not transferred to the responsible owners and debtor shall be liable for the associated costs.
100.6.In case that the debtor does not take back the property, specified in Article 100.5 of this Law, within 2 months, bailiff shall provide prior notification to debtor and sell the property according to rules set forth in the law. Proceeds from sale of property shall be spent for satisfying the demand set forth in the execution document and paying the cost of civil decision enforcement, and remaining balance shall be returned to the debtor.
100.7.In performing the operations specified in this Article, bailiff may get assistance from police and other professional agencies. Costs associated with getting assistance shall be considered as inclusive to the civil decision enforcement cost.
100.8.Evictee is not present in the building or premise at the time specified in the eviction notice, for no reasonable grounds, or building or premise is being used by others shall not impede the enforcement of court decision.
100.9.In cases specified in Article 100.8 of this Law, the items and property of the evictee shall be sealed and transferred to appropriate person for storage and building and premises shall be evicted.
100.10. coercive eviction may be carried out at any season of the year, and this operation may be suspended on the grounds, stated in Article 27.2.4 of this Law.
100.11.With permission from creditor, bailiff may get the costs for measures specified in Article 100.7 of this Law for the creditor, and may compensate the creditor from the payment of costs for decision enforcement process.
Article 101.Enforcement of decision to admit the creditor to the building and premises
101.1.With admitting and locating the creditor in the building and premises, which are specified in the execution document, and creating conditions and opportunities for further normal use, the obligation to admit to buildings and premises, as specified in the execution document, shall be considered as enforced.
Article 102.Enforcement of decision to transfer child to parents, guardian and caretakers and allowing to meet them
102.1.In the event that court decision obligating certain acts or omissions such as decision to transfer child to parents, guardian and care-takers and allowing to meet them is not fulfilled by debtor on time, bailiff shall forcibly enforce the decision.
102.2.When transferring child to parents, guardian and care-takers, child shall be given for the person authorized by the execution document, and when necessary, with presence of representatives of police, child rights organization and other government and non-government organizations.
102.3.Bailiff shall facilitate agreement and consensus between parties on enabling the person authorized by the execution document to meet the child, consistent with the court rulings, and completion of this action shall be considered as the court decision enforced.
102.4.Bailiff shall oversee the implementation of agreement, made in compliance with Article 102.3 of this Law. In case debtor violates the contract, which is made with the purpose of satisfying the demand set forth in the execution document and decided whether to restore civil decision enforcement process according to rules set forth in the law, and start over the operation.
Article 103.Enforcement of decision to reinstate the wrongfully dismissed, fired and transferred employees
103.1.For the court ruling obligating to reinstate the employees that are wrongfully dismissed, fired and transferred to other jobs to their previous positions, employer shall be responsible for within the subsequent working day after the day that court decision became legally binding.
103.2.In case that employer fails to fulfill the obligation within the period specified in Article 103.1 of this Law, bailiff shall deliver notification on coercive enforcement to the employer, and if the employer fails to fulfill, bailiff shall forcibly enforce the decision according to rules set forth in this Law.
103.3.Employer that received the notification shall terminate the predicate decision and reinstate the employee to his/her previous job; with this the demand set forth in the execution document shall be considered as satisfied.
103.4.In the event that the court decision is unable to be enforced due to liquidation or re-structuring of the legal entity, bailiff shall make an order to return the relevant documents to court and shall transfer to the senior bailiff.
103.5.If the previous position and workplace for the employees, except those stated in Article 103.4 of this Law, are cut or downsized, employer shall be liable for employing the employee on the position similar to previous job and position, grounded on agreement with the employee.
CHAPTER TEN
ALLOCATING THE PECUNIARY FUNDS SEIZED FOR PAYMENT AND SATISFYING CREDITOR'S DEMAND
Article 104.Transferring the asset, set forth in the execution document, to creditor
104.1.Bailiff shall seize the property, specified in the execution document, from the debtor, transfer to creditor and take notes on the processes.
104.2.Certain property that is specified in the court rulings being possessed or used by others shall not impede the enforcement of the decision.
Article 105.Allocating pecuniary funds collected for payment
105.1.Pecuniary funds, collected as a result of the civil decision enforcement process, subject to transfer to the creditor shall be transferred within 3 business days.
105.2.Bailiff shall get the costs for civil decision enforcement paid first from the pecuniary finds, collected from debtor (including the proceed from selling the properties of debtor), and transfer the remaining amount to the creditor.
105.3.After satisfying the demand, set forth in the execution document, remaining balance shall be returned to the debtor.
105.4.In case that collected pecuniary fund is insufficient to satisfy the demand from several creditors simultaneously, sequence, set forth in Article 112 of this Law, shall be complied with to satisfy the demand, set forth in the execution document.
Article 106.Rights associated with properties sold by third person holding the right to independent demand
106.1.Third person holding the right to claim an independent demand shall have a right to lodge a claim to the court of a place where the property is located claiming to satisfy his/her demand from the proceeds of the sold property.
Article 107.Bailiff accepting cash
107.1.When bailiff receives a cash or pays creditors in cash, receipt slip shall be made in two copies, clearly state the date, signed by parties and each party having one copy.
107.2.Cash receipt slip shall be numbered and printed form.
107.3.Cash receipt slip shall not have any corrections.
107.4.Bailiff shall release received cash to creditor within 24 hours in urban areas and within 72 hours in rural areas, or shall transfer to the bank account of court decision enforcement agency.
107.5.Foreign currency exchange rate shall be calculated by the Bank of Mongolia official rate of the day that court ruling is made.
Article 108.Paying the enforced payment
108.1.Bailiff shall either transfer the payment to the creditor's bank account or pay in cash, and in cases that the bank account number is unclear, it shall be transferred to the bank account of the court decision enforcement agency.
108.2.For the creditor residing in foreign jurisdiction, court decision enforcement agency shall make the payment through the international bank transfer and regulation on transaction shall be endorsed jointly by Cabinet Member in charge of justice and President of the Central Bank.
Article 109.Payment from bank account of the court decision enforcement agency
109.1.Provided that money comes into the bank account of curt decision enforcement agency, bailiff shall immediately start notifying the creditor and releasing funds, and shall take measures to clarify of the name of recipient and domicile are unclear or transferred to incorrect account.
109.2.Debtor transferring money to the bank account shall be responsible to clearly indicate the pater's and recipient's name and address and any costs incurred due to incorrect address shall be paid by the person guilty.
Article 110.Paying child alimony
110.1.Child alimony shall be paid complying with the following rules:
110.1.1.Person or legal entity that deducted the amount from debtor's salary and incomes shall either pay in cash to the creditor or transfer to savings or current account of the creditor;
110.1.2.Funds paid to the bank account of the court decision enforcement agency shall be paid to the creditor either through the bank as cash or transfer to savings account or other bank account that the creditor assigned;
110.2.Property that seized from debtor for the amount of alimony shall be sold according to rules set forth in this Law or shall be transferred to creditor.
Article 111.Making partial payment
111.1.In case that the amount collected from debtor is insufficient to satisfy the demand from creditors, payment may be made with partial installments.
Article 112.Sequence for satisfying demand from several creditors
112.1.In the event the funds and property collected by the bailiff from debtors (according to one execution document) is insufficient to satisfy the demand from several creditors, the payment shall be made to creditors on pro rata basis.
112.2.Payment for child alimony, payment restituting damages/losses to person's life and health shall be paid first regardless of the sequence.
112.3.Payment to several creditors with several execution documents related to property shall be made according to sequence that the execution documents are registered at the court decision enforcement agency and the principle "fully satisfy demand of the first document, then second" shall be pursued.
112.4.In case that satisfying demand of the second execution document does not have any relevance to satisfying demand of the first document, sequence in Article 112.3 of this Law shall not apply.
Article 113.Finalization of payment
113.1.Once the pecuniary funds and properties, stated in the court decision, are collected from debtor through enforcement, it shall be considered that the payment obligation is met.
113.2.Property transfer document shall be handed over to the creditor and execution document shall be closed.
Article 114.Storing funds in the bank account of curt decision enforcement agency
114.1.Money that is not paid to creditor for the creditor's address is unclear, shall be stored in the bank account of the court decision enforcement agency for the following period after it is announced to the public:
114.1.1.3 years for money designated to pay to individuals;
114.1.2.1 year for money designated to pay to legal entities.
114.2.it is prohibited to spend money in the bank account of court decision enforcement agency for purposes other than satisfying the demand set forth in the execution document.
114.3.After the periods, specified in Article 114.1 of this Law, expire, money shall be transferred to the state budget.
114.4.In case creditor's address becomes clear or creditor makes request, money transferred to the state budget as specified in Article 114.3 of this Law shall be paid regardless of period.
CHAPTER ELEVEN
CIVIL DECISION ENFORCEMENT RELATED TO FOREIGN CITIZENS, STATELESS PERSONS AND INTERNATIONAL ORGANIZATIONS
Article 115.Civil decision enforcement related to foreign citizens, stateless persons and international organizations
115.1.For enforcing court decision related to assets and properties of foreign citizens, stateless persons and foreign country in the territory of Mongolia and decisions related to international organizations and their properties, international treaties that Mongolia is Party to, and common regulations set forth in this Law shall be applied.
115.2.Bailiff, before undertaking civil decision enforcement process on the assets and property of foreign citizens and foreign country in the territory of Mongolia and property of international organization and diplomatic missions, shall determine if the said property has immunity and privileges according to international agreement that Mongolia is Party to.
115.3.In order to determine the state, specified in Article 115.2 of this Law, information may be sought from central state administrative agency in charge of foreign affairs through the central state administrative agency in charge of justice.
115.4.In case that the issue/status, specified in Article 115.2 of this Law, is determined in the process of dispute adjudication, bailiff shall not undertake the operation stated in Article 115.3 of this Law.
115.5.For enforcement of decisions involving foreign citizens, stateless persons, foreign and international organizations and Mongolian citizens permanently residing in foreign jurisdiction, duty of collecting on information on the assets and property of debtor and execution documents shall be transferred to agencies in foreign jurisdictions, where the debtor permanently resides or the property is located, with functions of enforcing court decisions, according to international treaties that Mongolia is Party to.
Article 116.Enforcement of decision of foreign court, international court and arbitration award
116.1.Regulations for enforcing decision of foreign court, international court and arbitration awards in the territory of Mongolia shall be determined by this Law and international treaties that Mongolia is Party to.
Article 117.Freezing assets/property of foreign country and international organizations
117.1.Unless a ground for prohibiting undertaking of civil decision enforcement is found in international treaties that Mongolia is Party to, operations to freeze, seize and deduct for payment obligations of the foreign country property shall be undertaken according to rules set forth in international treaties that Mongolia is Party to.
117.2.In order to identify if the debtor-foreign country owns assets and properties in the territory of Mongolia, references and certifications shall be retrieved from respective government agencies and officials.
117.3.In case that grounds making it impossible to enforce civil decision related to foreign citizens, stateless persons, foreign organization, international organization and their property/assets are found according to the in international treaties that Mongolia is Party to, civil decision enforcement process shall conclude.
CHAPTER TWELVE
COSTS FOR CIVIL DECISION ENFORCEMENT AND TERMINATION OF ENFORCED DECISION
Article 118.Costs for civil decision enforcement
118.1.Civil decision enforcement cost refers to costs, stated in this Law, necessarily incurred by the court decision enforcement agency for enforcing civil decision.
118.2.Following expenses shall be classified as civil decision enforcement cost:
118.2.1.Expenses incurred on freezing, taking as collateral, seizing, storing, transporting, transferring and selling the property of debtor;
118.2.2.Expenses incurred on investigating and locating the debtor and property that debtor concealed;
118.2.3.Fee for other participants to civil decision enforcement process, except the parties to civil decision enforcement, participated in the enforcement process according to regulations;
118.2.4.Expenses incurred in parcel, postal and communication services, and transfer of property to creditor;
118.2.5.Expenses incurred on other activities made during the civil decision enforcement process.
118.3.Bailiff shall charge the expenses for civil decision enforcement process from the creditor and transfer to the bank account of court decision enforcement agency.
118.4.When the civil decision enforcement process concludes, expenses for the civil decision enforcement process shall be collected from debtor as reimbursement and pay to creditor and other parties.
118.5.In case that the demand is satisfied partly, parties shall pat the expenses for civil decision enforcement pro rata.
118.6.In case there are several debtors and creditors, expenses for the civil decision enforcement shall be paid by these parties.
118.7.Expenses of civil decision enforcement process for cases related to care-taking duties, compensating the damages to life and health of a person and enforcement for insolvent creditors shall be paid from the state budget.
118.8.If the civil decision enforcement process concluded on the grounds stated in Article 29.1.1 of this Law, related costs shall be financed from the state budget.
118.9.Regulation for calculating, spending and refunding the civil decision enforcement expenses shall be approved jointly by Cabinet Ministers responsible for justice and finance, respectively.
118.10.Decision on refund payment of civil decision enforcement expenses shall be made by senior bailiff grounded on proposal from the bailiff.
118.11.Information on expenses of civil decision enforcement process shall be disclosed to all parties of the enforcement process throughout the entire enforcement period.
Article 119.Terminating the enforced decision
119.1.In case that the enforced decision becomes void, property paid to creditor according to that decision shall be returned and paid to the debtor, if it is impossible, value of the property shall be set as of the period of return and creditor shall transfer the said amount to the debtor.
119.2.In case that civil decision enforcement process concluded due to execution document becomes void, expenses for decision enforcement process shall be paid from the state budget.
CHAPTER THIRTEEN
PROTECTING THE RIGHTS OF PARTICIPANTS TO CIVIL DECISION ENFORCEMENT AND OTHER PARTIES
Article 120.Protecting the rights of creditor in case legal entities fail to deduct payment on time
120.1.In case that the set deduction of payment is not made due to faulty act of the legal entity, penalties, set forth by law, shall be imposed to the legal entity.
Article 121.Protecting the rights of creditor in case deduction not made in the stipulated time according to the execution document
121.1.In case obligatory deduction is not made due to faulty acts of responsible legal entity on time, as set forth in the execution document and decision by bailiff, creditor shall exercise a right to lodge a claim for restitution of damages from the guilty persons.
Article 122.Court claims during civil decision enforcement process, scope and jurisdiction of adjudicating the claim
122.1.In case a dispute arises regarding the ownership title of the property, seized for payment, respective persons and legal entities may lodge their claim to the court asking to remove the property from list of frozen assets and to exempt from the enforcement process.
122.2.Persons and legal entities my lodge their claim to the court demanding restitution of their damage due to civil decision enforcement process, implemented illegally.
122.3.Articles 44.3 and 63.4 of this Law shall not apply to third party authorized to independently lodge a demand submitting claim to the court on issue of violating his interests.
122.4.Scope of adjudication of claim, lodged according to Articles 55.7 and 122.1 of this Law, shall be limited by the subject matter of the claim and shall not content of the decision, stated in Article 6.2 of this Law, which serve as the grounds for civil decision enforcement.
122.5.Third party exercising right to independent claim and participants to the civil decision enforcement may lodge their claim on the civil decision enforcement process, grounded on Articles 6.2.1 and 6.2.2 of this Law, to the court that adjudicated the relevant civil case, claim on the civil decision enforcement process, grounded on Articles 6.2.3 and 6.2.4 of this Law, to the court that issued execution document, and claim on civil decision enforcement process, grounded on Articles 6.2.5 and 6.2.6 of this Law, in compliance with common regulations set forth in Civil Procedure Code.
PART THREE
ENFORCEMENT OF COURT DECISION ON ADMINISTRATIVE AND VIOLATION CASES
CHAPTER FOURTEEN
ENFORCEMENT OF COURT DECISION ON ADMINISTRATIVE CASES
Article 123.Enforcement of court decision on administrative cases
123.1.Case participants and their inheritors/successors shall be obliged to implement the legally binding decision made by the administrative court.
123.2.Decision made by administrative agency shall be enforced according to this Law and regulation stated in Chapter Eight of the General Administrative Law.
123.3.In case that defendant fails to implement the court decision on administrative cases, plaintiff shall address to court for coercive enforcement and get an execution document issued.
Article 124.Period to initiate administrative decision enforcement process
124.1.Unless otherwise stated in the law, administrative decision enforcement process shall not be initiated in case the following periods expire:
124.1.1. 3 years after the decision stated in Articles 6.3.1, 6.3.3 and 6.3.4 of this Law, becomes legally valid;
124.1.2.Period for legal validity for decisions, stated in Articles 6.3.2 of this Law, expired.
124.2.In the event that plaintiff was found to exceed the period, stipulated in Article 124.1.1 of this Law, for the respectable reason, the period may be restored according to regulation set forth in Article 14.6 of the Administrative Procedure Law, and plaintiff shall address to the court for issuance of execution document within 3 months after the date of the decision on this matter.
124.3.Period that plaintiff used for avoiding from satisfying the demand set forth in the execution document shall not be included in the period, stated in Article 124.1.1 of this Law.
124.4.In case that execution document returned to plaintiff, the period shall be counted according to provisions in Article 18.7 of this Law.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
Article 125.Execution document, requirements on the execution documents
125.1.Execution document refers to execution sheet, issued by court based on decision stated in Article 6.3.1, 6.3.2 and 6.3.3 of this Law, and court decision/rulings, stated in Article 6.3.4 of this Law.
125.2.Execution documents shall meet the requirements specified in Article 20.1 and 20.2 of this Law.
Article 126.Direct issuance of execution sheet
126.1.In the following cases, execution sheet for enforcement of court decision shall be issued directly:
126.1.1.Court decision on reinstating the plaintiff on the job and position previous held;
126.1.2.Court decision on paying compensation for unlawful dismissal, firing and transfer;
126.1.3.Court decision on suspending the enactment of administrative act;
126.1.4.In case that serious damages may be inflicted to individuals and legal entities due to period for enforcement of court decision, at request from the relevant party;
126.1.5.Other cases stated in law.
Article 127.Issuing an execution sheet
127.1.Case participants shall lodge their request for coercive enforcement of the legally binding decision to the court that adjudicated the administrative case at the first instance.
127.2.After producing an execution sheet, judge shall set the period for voluntary implementation of the court decision as up to 30 days, and deliver a notification to the defendant.
127.3.Notification from the court, specified in Article 127.2 of this Law, shall state the date to commence the coercive enforcement of court decision, measures in case of failure to implement the decision within the stipulated period and potential penalties.
127.4.Court shall deliver the execution document and copy of the notification to the court decision enforcement departments and divisions within 3 business days after formulating the execution sheet.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
127.5.In case that the content of the execution document, methods for enforcement and regulations are unclear, bailiff shall have a right to address to the issuing court, agency and officials for interpretation and clarifications.
Article 128.Overseeing the implementation of court decision on the administrative case
128.1.All level governors, state central administrative agencies and the Cabinet shall oversee and cooperate each other in the implementation and enactment of court decision by their lower level agencies and officers, within the scope of their power set forth by law.
/This paragraph was amended by the law of April 22, 2022/
128.2.Central agency for enforcement of court decision shall present the Governors of aimags and capital city, Cabinet members, heads of government agencies and other officers appointed and dismissed by Cabinet and officers appointed and dismissed by Parliament to Law Standing Committee of Parliament that failed to implement the court decisions, through the Cabinet members responsible for justice.
Article 129.Initiating decision enforcement process
129.1.If there is not ground to return the execution document according to Article 20.3 of this Law, senior bailiff shall open a file for administrative decision enforcement process within 3 business days after receipt of the execution documents, make an order to commence an administrative decision enforcement process and assign the enforcement duty to the bailiff of the respective district.
129.2.No claim shall be made to the court against the order to commence an enforcement process on the legally valid court decision.
129.3.Jurisdiction for enforcement of administrative court decisions shall be determined according to Article 22 and 24 of this Law.
Article 130.Suspending and resuming/restoring the administrative decision enforcement process
130.1.In case that a request is submitted to review the decision, which is the main rationale for the execution document, due to newly occurred circumstances, judge may suspend, fully or partly, the administrative decision enforcement process until the legally binding court rulings is released reviewing the previous decision.
130.2.Senior bailiff shall suspend, fully or partly, the administrative decision enforcement process on the following ground for the following period:
130.2.1.In case plaintiff-citizen is announced deceased, is considered as missing or having no legal capacity, defendant- legal entity and plaintiff- legal entity abolished or re-structured, until relevant rights and responsibilities formally transfer to successors, or until civil rights are transferred to successor for missing persons or care-taker/guardian of legally incapable citizen are formally appointed;
130.2.3.In the event that a criminal investigation is underway in relation to the administrative court decision enforcement operation, until the case is fully resolved;
130.2.4.In case that the compliant is lodged to court or higher-level officer on the administrative decision enforcement operation according to rules and grounds set forth in this Law and court or upper level officer, considering the complaint as grounded, commenced the review proves, until the compliant is fully resolved;
130.3.It is prohibited to suspend the administrative decision enforcement process on the grounds other than those stated in Article 130.2 of this Law.
130.4.In case that the grounds stated in Articles 130.2 of this Law, are removed, senior bailiff shall made an order to resume the enforcement process in response to request from plaintiff or bailiff.
Article 131.Concluding administrative decision enforcement process
131.1.On the following grounds, senior bailiff shall conclude the administrative decision enforcement operations, fully and partly, and close the file for administrative decision execution operation:
131.1.1.Court, other agencies or officials made a decision invalidating the execution document or a decision that the document is grounded;
131.1.2.Plaintiff refused from the demand in the claim and made request to conclude the administrative decision enforcement operations;
131.1.3.Defendant fully fulfilled the demand, set forth in the execution document;
131.1.4.Defendant-legal entity liquidated and bankrupt, but the rights and responsibilities not yet formally transferred to the successor;
131.1.5.Court ruled that defendant-legal entity and defendant-public officer are unable to perform the demand, set forth in the execution document;
131.1.6.Plaintiff-citizen deceased or announced missing;
131.1.7.Plaintiff-legal entity liquidated and bankrupt, but the rights and responsibilities not yet formally transferred to the successor.
Article 132.Coercive enforcement of court decision on the administrative case
132.1.In case that the defendant fails to implement the court decision within the period, specified in the judge's notification, senior bailiff shall publicize about it, if necessary, may extend the period for up to 14 days.
132.2.When the period stated in the court notification or the additional period, if set according to Article 132.1 of this Law, expire, bailiff shall deliver notification to the upper level administrative agency and public official of the agency and officials that failed to fulfill the court decision assigning to impose disciplinary penalties, set forth in the Law on Public Service, and to take measures to ensure the court ruling is fulfilled.
132.3.In case that find in the bank account of the administrative agency is insufficient to cover the due payment, the amount shall be reflected in and paid from following year budget.
132.4.In case that administrative agency fails to allocate funds in its following year budget according to Article 132.3 of this Law and pay the payment, plaintiff shall exercise right to claim damages from the government and public official that failed to fulfill the court decision.
132.5.In case that decision enforced has been terminated, the enforced operation shall be terminated according to Article 119 of this Law.
Article 133.Reckoning court decision as enforced
133.1.In case the administrative agency and official issue administrative act and administrative document setting norms, specified in the court decision, in issues belonging to their key functions or fulfill the obligations set forth in the court decision and notice within the set period, appropriately, it shall be reckoned that court decision is enforced.
133.2.Despite administrative agency and official undertakes acts or omissions to fulfill the court decision, but made it for the purpose of re-issuing the decision that court rules as illegal, by modifying the common requirements and criteria on the legal documents and positions, which belong to his functions, and undertakes act or omissions violating the rights of plaintiff, it shall not be considered as court ruling fulfilled.
Article 134.Enforcing decision on terminating the administrative act, administrative document setting norms and administrative contract and ruling these documents as evidently illegal.
134.1.When the court decision on terminating administrative act, administrative document setting norms and administrative contract and ruling these documents as evidently illegal become legally valid, administrative act, administrative document setting norms and administrative contract shall become void and these document shall not be enacted again.
134.2.With reckoning the administrative act, administrative document setting norms and administrative contract as void according to Article 134.1 of this Law, administrative agency and officials shall re-issue/re-make the administrative act, administrative document setting norms and administrative contract again in conformity with law, if they have impact on the interests and rights of other persons, within the period stipulated in Article 127.2 of this Law.
134.3.Administrative agency and officials shall be responsible for notifying about the decision, stated in Article 134.1 of this Law, to the persons whose rights and interests are affected, if these persons are unclear, it shall be announced through mass media and integrated state registry entry shall be modified.
134.4.If the persons authorized by terminated administrative act, administrative document setting norms and administrative contract inflict damages to others by exercising the terminated rights/authorizations after the period that it is publicized according to Article 134.3 of this Law, that person shall be liable for damages inflicted to others and.
134.5.In case that citizens and legal entities implemented the rights and authorizations granted by the terminated administrative act, administrative document setting norms and administrative contract, provided that they knew, was able to know or must know that they are terminated, they shall not be exempt from the liabilities stated in Article 134.4 of this Law.
134.6.Bailiff shall deliver a notice to defendant, third parties and agencies authorized to give certain licenses and rights not to implement and issue-make administrative act, administrative document setting norms and administrative contract that became void and ensure the compliance with the notice.
Article 135.Enforcement of court decision ruling the act and omission assigning to issues administrative act as illegal
135.1.Unless otherwise specified in the court decision, administrative agencies and officials shall be responsible to issue the administrative act, specified in the court decision, within the period stipulated in Article 127 of this Law.
135.2.When the administrative agencies and officials issue the administrative act, specified in the court decision, it shall be considered the court decision as enforced.
Article 136.Enforcement of court decision ruling to reduce the fee and charge amount in the administrative act setting fees and charges
136.1.Unless otherwise stated in the court decision, administrative agencies and officials shall be responsible to modify the fee and charge amount in the previously issued administration act conformity with the court decision, within the period stipulated by Article 127.2 of this Law.
136.2.In case that the plaintiff paid the fee a or charge imposed by the previous administrative act, administrative agency shall reimburse the plaintiff with difference of fee/charge, set by the court.
Article 137.Enforcement of court decision ruling the administrative act as affected or potentially could affect the public interests, terminate the act and ruling it as evidently illegal
137.1.Unless otherwise stated in the court decision, administrative agency and official shall be liable to cease the administrative action that is found to illegal, within the period specified in Article 127.2 of this Law.
CHAPTER FIFTEEN
ENFORCEMENT OF COURT DECISION ON VIOLATION CASES
Article 138.Enforcement of court decision on minor offense cases
138.1.Unless otherwise stated in the legally binding court decision, penalty judgement or ruling imposing compulsory measures as penalty, convicted person shall be obligated to fulfill it immediately.
138.2.Decision on the minor offense shall be enforced by the authority, official that made the decision, or court decision enforcement agency, if ruled by court, shall enforce the decisions on minor offense.
138.3.In case that court decision on minor offense case becomes valid, agency and official that made the decision shall enforce it.
138.4.Agencies and officials, stated in Article 138.3 of this Law, shall enforce the decision on minor offense within the scope of the law and they shall not exercise the power of bailiff.
138.5.Several decisions involving a convicted person shall be enforced separately.
Article 139.Grounds for minor offense decision enforcement process
139.1.Grounds for the enforcement of minor offense decision shall be decisions, set forth in Articles 6.4.2, 6.4.3, 6.4.4 and 6.4.6 of this Law, which issues execution sheet from the court, and decision, set forth in Articles 6.4.1 and 6.4.5 of this Law.
139.2.In case that convict fails to fulfill the court decision or escape from enforcement, the official that imposed the penalty shall address to the court for coercive enforcement.
139.3.If court issues execution sheet according to grounds and rules set forth in the law, it shall be delivered to the court decision enforcement agency within 7 days.
139.4.Statements in paragraph 139.1 of this Law shall be considered as the execution document and it must meet the requirements set forth in Articles 20.1 and 20.2 of this Law.
Article 140.Period for initiation of violation decision enforcement process
140.1.In case three years expire after the day that the decision stated in Article 6.4 of this Law becomes valid, no violation decision enforcement shall be initiated.
140.2.If a person convicted and taken coercive measures avoids from fulfilling the court decision or escape from enforcement, this period shall not be included in the period stated in Article 140.1 of this Law.
140.3.Period stated in Article 140.1 of this Law shall be counted a new from the date that execution documents returned.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 141.Opening file for violation decision enforcement operation
141.1.If there is no ground to return, stated in Article 20.3 of this Law, senior bailiff shall open violation decision enforcement file, issue an order to start enforcement and assign to the bailiff responsible for the appropriate district.
141.2.No claim shall be lodged to the court on the order to initiate enforcement operations on the legally valid court decision.
141.3.Jurisdiction for enforcement operations for the violation decision shall be identified according to Articles 22 and 24 of this Law.
Article 142.Concluding and suspending violation decision enforcement process
142.1.Violation decision enforcement shall be suspended on the grounds stated in Articles 27.1.1, 27.1.2, 27.1.4, 27.2.1, 27.2.3, 27.2.5 and 27.2.6 of this Law, and shall be concluded on the grounds stated in Articles 29.1.1, 29.1.3, 29.1.5, 29.1.7 and 29.1.8 of this Law.
142.2.In case that enforced decision has been terminated, enforcement operations shall be terminated according to Article 119 of this Law.
Article 143.Enforcement of decision imposing fine
143.1.Unless otherwise stated in the law or the decision imposing fine, convict shall be liable to pay off the imposed fine within 90 days after the relevant decision become legally valid, or within the stipulated period if the law instructs to pay the fines in partly installments.
143.2.If convict who is imposed with fine alone, as stated in the law on Violation, fails to pay off the fine within the period specified in Article 143.1 of this Law, execution sheet shall be issued according to Article 139.3 and 139.4 of this Law and transferred to the court decision enforcement agency for coercive enforcement.
143.3.Fine imposed to juveniles shall be paid by parent or guardian according to Articles 503.5 and 503.6 of the Civil Code.
Article 144.Common grounds for enforcement of penalty of detention
144.1.According to Law on Violation, court decision enforcement agency shall enforce the penalty of detention, imposed by the court.
144.2.Detention center shall be authorized as having the same status of legal entity.
144.3.Detention facility and detention center (hereinafter referred to as detention center) shall have premises with designated rooms for detention and security and the room of detainee shall meet the requirements stated in Article 209.1 of this Law.
144.4.Detainees shall be placed separately according to Articles 208.1 and 208.2 of this Law and it is prohibited to detain alone on the room except the cases due to condition of the premise and potential threat to the health of other persons.
144.5.Detention center shall have isolation room and rules for isolating the detainee shall be set by the internal regulation of the center, in conformity with Articles 230.1 and 230.2 of this Law.
144.6.The court decision to detain a foreign citizen shall be executed in accordance with Article 36 of the Law on the Legal Status of Foreigners.
/This paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
Article 145.Internal regulation of detention center
145.1.Internal regulation of the detention center shall be approved by the Cabinet member in charge of justice, in consultation with the Prosecutor-General.
145.2.Internal regulation of the detention center shall include the following:
145.2.1.Receiving, placing and releasing the detainee;
145.2.2.Record keeping in the detention center, registry and its content;
145.2.3.Items permitted to store in the detention center room;
145.2.4.Resolving complaint lodged by the detainee;
145.2.5.Detainee's meeting, phone call, receipt of parcel and letter, assigning to rooms, year time;
145.2.6.Organization of security and supervision, hygiene requirements;
145.2.7.Search and inspection of detainee's body, confiscation, storage and return of items;
145.2.8.Calculating direct costs during the period of stay in the detention center;
145.2.9.Organizing compulsory unpaid work;
145.2.10.Temporary leave for the detainee;
145.2.11.Compulsory work of detainee;
145.2.12.Oversight on the operation of detention center.
Article 146.Legal status of detainee
146.1.During the detention period, detainee shall be under surveillance of the administration of the center and its officers, and shall exercise rights specified in Articles 210.1.1, 210.1.2, 210.1.3, 210.1.5, 210.1.9, 210.1.10, 210.1.11, 210.1.12, 210.1.13 and 210.1.15 this Law and be obligated for duties specified in Article 211 of this Law.
146.2.For undertaking the surveillance specified in Article 146.1 of this Law, audio, video, audio-video and other equipment permitted by law may be used.
146.3.Detainee may meet visitors once a week for up to one hour, receive a parcel and send letter a week.
146.4.Detainee may yard walk or do exercise for no longer than one hour a day and may make phone call once a week, no longer than 5 minutes.
146.5.Detainee shall be responsible for the costs associated with Article 146.3 and 146.4 of this Law.
Article 147.Conditions and supplies of detention penalty
147.1.Detainees shall be supplied with necessary supplies, stated in Articles 24.1 and 24.4 of the Law on Arrest and Detention of Suspect and Convict and Enforcing Decision on Detention, and nutritious meal and food and clothing, as well as drinking water to be used when needed stated in Article 231.6 of this Law.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
147.2.Detention Center shall have a section for medical care and services, set forth in Article 203.8 of this Law, and shall provide medical care and assistance to the detainees and deliver the medical institutions.
147.3.In case that the detainee has immediate reason to stay on hospital as inpatient, he/she shall be transferred to the medical institutions and notified to the prosecutors. Period that detainees was hospitalized and on leave shall not be included in counting of days of detention, and the detainees shall be responsible to arrive at the detention center at his/her own cost.
147.4.In case that detainee fails to arrive in the detention center, he/she shall be brought forcibly in cooperation with police and associated costs shall be reimbursed by detainee or guarantor.
147.5.Detention Center shall organize trainings on behavior change of detainees and prevention from the violation.
147.6.As soon as the period specified in the judge's order on detention expires or receiving judge's order on pre-term release, detainee shall be released immediately.
147.7.In case that detainee and his/her family had hardships. Detainee may be given up to 7 days leave with order of the detention center head, grounded on the respective documents.
147.8.Detainee that is given a leave must have a guarantor. Guarantor shall be responsible for bringing the detainee to the detention center when the leave period expires or detainee leaves hospital.
147.9.Detention center head shall inform the prosecutor about the leave.
Article 148.Calculation of direct costs during stay in detention center
148.1.Amount of direct costs for the period that detainee's period in the detention center shall be approved jointly by Cabinet members in charge of justice and finance, respectively.
148.2.Detainees may be allowed to do work during the detention period by making contract with legal entities and citizens.
Article 149.Seizing items and objects used for violation and assets and incomes generated from committing violation
149.1.Bailiff shall enforce the decision to seize items and objects used for violation and assets and incomes generated from committing violation, which is authorized by the execution sheet, stated in Article 139.2 of this Law, according to rules set forth in Chapter Two of this Law.
149.2.Cabinet shall approve regulation for selling and transferring items and objects used for violation and assets and incomes generated from committing violation.
Article 150.Enforcement of penalty to impose fine and to seize property and income generated from violation
150.1.In the event that the convicted person fails to implement the decision stated in Article 6.4 of this Law, within the period specified in law, decision shall be coercively enforced from the income and assets, stated in Chapter Seven and Eight of this Law, in compliance with regulation, set forth in Chapter Four, Five and Six of this Law.
Article 151.Enforcement of penalty of deprivation of rights
151.1.Penalty to deprive from rights shall be enforced according to rules set forth in Chapter 19 of this Law.
151.2.When the period for deprivation of rights expire, documents restoring the rights and relevant permissions shall be returned to the convicted person except the cases specifically set forth in the law.
151.3.Period for penalty of deprivation of rights shall be counted from the date that the verdict judgment becomes legally valid.
151.4.Period that convicted person did not implement the penalty of deprivation from rights, and period that convicted person committed prohibited acts and omissions shall not be counted in the period of penalty enforcement.
Article 152.Enforcement of coerced medical treatment
152.1.Affairs pertaining to enforcement of coerced medical treatment, imposed by the court decision, shall be regulated by law.
PART FOUR
ENFORCEMENT OF COURT DECISION ON CRIMINAL CASES
CHAPTER SIXTEEN
COMMON RULES FOR ENFORCEMENT OF COURT DECISION IMPOSING NON-INCARCERATION PENALTIES
Article 153.Receiving court decision and initiating criminal decision enforcement operation
153.1.Senior bailiff shall receive persons sentenced for non-incarceration penalties grounded on the legally valid court decision.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
153.2.Senior bailiff shall register court decision and judgment, make order to initiate criminal decision enforcement process, allocate the case to the relevant district bailiff and inform abut it to the prosecutor.
153.3.Bailiff, immediately after receiving an order, stated in Article 153.2 of this Law, shall commence the service of sentence serving, open criminal decision enforcement file for each convict, explain the rules, rights and duties related to the sentence, take notes and get signed.
Article 154.Suspending criminal decision enforcement process
154.1.Criminal decision enforcement shall be suspended in the following cases, and shall resume once the grounds for suspension are removed:
154.1.1.Bailiff submitted a proposal to replace the non-incarceration penalties except deprivation from travel rights to incarceration or prosecutor has submitted conclusions on this proposal to the court;
154.1.2.Convict escaped from serving sentence, announced as deceased or missing;
154.1.3.Convict-legal entity is underway of liquidation or re-structuring;
154.1.4.Bankruptcy case of the convict- legal entity ongoing;
154.1.5.Commission of medical doctors drew a conclusion that convict penalized for compulsory community work temporarily lost work capacity;
154.1.6.If a convict sentenced for compulsory community work or deprivation of travel right become pregnant, 60 days before and one year after delivery;
154.1.7.Unable to enforce serving the penalty due to disaster, dangerous events or accidents;
154.1.8.For up to three-month period if only person in the family of convict sentenced for compulsory community work becomes seriously ill or it is unable to serve the sentence for other reasonable grounds;
154.1.9.Convict whose travel rights are deprived needs to get medical care and service for more than three-month period in areas other than his/her residence area.
154.2.In case that grounds specified in Article 154.1 of this Law are found, bailiff shall submit a proposal for suspending enforcement process to the senior bailiff for review and deliver to the prosecutor within 5 days, along with the case file.
154.3.After receiving a proposal from the bailiff, specified in Article 154.2 of this Law, prosecutor shall review the grounds for suspending and shall make a decision followed by issuing an order.
154.4.In case the grounds for suspending criminal decision enforcement process, stated in Article 154.1.8 of this Law, still exist, prosecutor, based on proposal from the bailiff, shall decide whether to extend the period one time for up to three-month period.
154.5.Article 154.1.1 of this Law shall not apply to convict sentenced for deprivation from travel right.
154.6.If the reasons specified in Article 154.1 of this Law are cleared, the bailiff shall be reviewed the proposal to restore of the criminal decision enforcement process by the senior bailiff and submit it to the prosecutor along with the personal case within 3 days.
/This paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
154.7.As soon as the prosecutor receives the proposal of bailiff as specified in Article 154.6 of this Law, the prosecutor shall review the grounds for restoration and issue a resolution deciding whether to restore the criminal decision enforcement process within 3 days.
/This paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
Article 155.Concluding criminal decision enforcement process
155.1.On the following grounds, bailiff shall conclude criminal decision enforcement process and close the case:
155.1.1.Convict fully served the sentence imposed by court decision;
155.1.2.Convict is exempted from penalty pre-term due to health condition;
155.1.3.Court ruled a decision to substitute the sentence to other types of penalties and compulsory measures;
155.1.4.Court decision imposing sentence became void;
155.1.5.Convict pardoned or amnestied;
155.1.6.Convict deceased or two years passed since the convict announced as missing;
155.1.7.Convict legal entity liquidated or bankruptcy case opened, or rights and responsibilities not transferred to successors after re-structuring;
155.1.8.Convict becomes not competent for liabilities.
155.2.The bailiff shall deliver the decision on concluding the criminal decision enforcement process which was reviewed by the prosecutor in accordance with Article 158.2 of this Law, to the police office within three business days.
/This paragraph was modified by the law as of January 10, 2020/
155.3.If the operation to enforce the court decision imposing fine concluded on the grounds, set forth in Article 155.4 of this Law, the deducted payment shall be returned to the convict.
155.4.In case the enforced decision becomes void, the operations carried out according to Article 119 of this Law shall be cancelled.
Article 156.Substituting non-incarceration sentence to incarceration sentence
156.1.In case the convict failed to pay the due fine in full amount within the specified period, or commits violations stated in this Law, subject to upgrade to incarceration, bailiff shall submit a proposal on substituting the sentence to incarceration to the prosecutor within 5 days after either the date of violation or the deadline for the fine, with a copy of the criminal enforcement case file.
156.2.After receiving a proposal from the bailiff, prosecutor shall make a conclusion on changing to non-incarceration sentence to incarceration sentence within 5 days, and deliver the conclusion and the criminal enforcement case file to the court for final judgment.
156.3.In case that the proposal from bailiff, stated in Article 156.1 of this Law, is found having no grounds and avoidance from fulfilling court decision not adequately proven, prosecutor shall void the proposal and return back to the court decision enforcement agency or department that issued the proposal within 3 business days.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 157.Exempting from non-incarceration sentence
157.1.If a convict sentenced for deprivation from travel rights or compulsory community work is found to be ill with diseases that impedes him/her for serving the penalty, bailiff shall submit a proposal for exemption from sentence, reduce the sentence size, release and change to compulsory measures to the supervisory prosecutor within three business days, and if deemed as reasonable, prosecutor shall make a conclusion and send to the court within 3 business days, with enforcement case file attached.
157.2.List of diseases stated in Article 157.1 of this Law shall be approved jointly by Cabinet member in charge of justice and Cabinet member in charge of health.
Article 158.Reckoning the full service of non-incarceration penalties
158.1.In case that the convict served the sentence according to court decision and rules set forth in this Law, paid off the imposed fine within the specified period, in full amount, bailiff shall issue an order reckoning the convict as completed the sentence and deliver the order to the prosecutor together with the enforcement case file to the within 3 business days.
158.2.Prosecutor shall review the grounds of order, specified in Article 158.1 of this Law, and if it is found having no grounds, prosecutor shall cancel the order and return enforcement case file and the decision to the court decision enforcement agency or department that issued the decision within 3 business days.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 159.Use of equipment and devises for enforcement of non-incarceration sentence, monitoring on enforcement and lodging complaints
159.1.Regulation for using equipment and devises for enforcement of non-incarceration sentence, monitoring and creating database shall be approved jointly by the Cabinet member in charge of justice and Prosecutor- General.
159.2.List of equipment used for tracking the enforcement of penalty of deprivation from travel right and procedure for use of equipment shall be approved by Cabinet member in charge of justice.
159.3.Convict may lodge his/her complaint on the non-incarceration penalty enforcement process to senior officers of court decision enforcement agency or to prosecutor.
159.4.Official that received the compliant, stated in Article 159.3 of this Law, shall review and resolve within the period specified by law and reply to the complaint.
CHAPTER SEVENTEEN
ENFORCEMENT OF COURT DECISION IMPOSING FINE AND COMMUNITY WORK AS PENALTY
Article 160.Enforcement of court decision imposing fine
160.1.Unless otherwise stated in the court decision imposing fine, it shall be paid within 90 days after the court decision becomes legally valid, or within the set period of time, of court decision specifies payment in installments.
160.2.As soon as the period specified in Article 160.1 of this Law expire and convict not paid the fine, bailiff shall explore the cause and reason, and may extent the period for up to 30 days with permission from the senior bailiff and may set schedule for installments taking into account of the opinion of the convict.
160.3.In case that the convict does not comply with the schedule set according to Article 160.2 of this Law, bailiff shall warn on changing the fine sentence to incarceration, take notes and get signed by convict. At the end of the extended period, the proposal to changing the fine sentence to incarceration shall be immediately submitted to the prosecutor.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 161.Enforcement of court decision imposing fine on legal entity
161.1.In case that the legal entity that is penalized by fine fails to pay the fine within the period, specified in Article 160.1 of this Law, fine shall get coercively paid from the properties, stated in Article 94.1 of this Law.
161.2.Bailiff shall carry out the coercive action to get the fine collected from the properties of legal entity in compliance with Chapter Four, Five, Six, Seven and Eight of this Law.
Article 162.Commencing the enforcement for compulsory community work sentence
162.1.Bailiff shall undertake frequent control to physically inspect the service of sentence, get comments and information from officials responsible for overseeing the performance of the convict and check efficiency of work hour use and working conditions.
162.2.Entity that made contract to recruit the convict for community work shall provide all necessary support to the bailiff.
162.3.Grounded on time sheet of the convict, bailiff shall make calculation correctly, inspect any circumstances of avoiding from service, and keep personal file of the convict.
162.4.Bailiff of relevant district shall register the convict according to his/her permanent residence address and oversee the enforcement of court decision.
162.5.In case that relevant enforcement district does not have community jobs to place the convict or there are some other reasonable grounds, district bailiff may propose transfer of convict to other districts to the senior bailiff, then to the prosecutor for final decision.
162.6.For the convict living in the territory without assigned court decision enforcement district, local police department shall monitor the service of sentence and shall inform about the status to the court decision enforcement agency, in writing, every 30 days.
Article 163.Organizing compulsory community work
163.1.Unless otherwise stated in the court decision, compulsory community work penalty shall be served at the entities, included in the list approved by court decision enforcement agency, based on proposal from local administration.
163.2.In selecting entities for the compulsory community work for the convict, senior bailiff shall select taking into account of convict's health condition, profession/qualification, skills and competency.
163.3.In case that court assigned a specific community work taking into account of the convict's profession and skills, enforcement shall be carried out according to rules set forth in the court decision.
163.4.Bailiff shall negotiate with the entity on daily work hours, functions (size of the work), occupational safety, supplies such as work clothes and working conditions, in advance, and shall make a contract.
163.5.The contract shall specify the obligation of entity to produce a certification of the convict, which includes convict's full name, residence address, total work hours, personal characteristics, discipline and sentence status according to approved template format and submit on time specified in the contract.
163.6.Bailiff shall personally deliver the convict, court decision and the notice of compulsory community work to the entity recruiting the convict.
163.7.Entity that made contract on provision of community work to the convict shall record the time sheet, and bailiff shall make final accounts based on the time sheet and performance of the convict.
163.8.Bailiff shall personally inspect the convict's work every week, and the notes of inspection shall be verified by signature of authorized official of the entity and the convict.
163.9.Entity providing community work shall inform about the convict's work, hours worked and status of serving the sentence every week to the bailiff.
Article 164.Period for counting the days of community work, concluding the service of sentence
164.1.Hours for compulsory community work shall not exceed 4 hours on weekends and days of not working or studying, 2 hours on weekdays or days with leave from work or study, or if the convict himself agrees, not more than 8 hours and not less than 10 hours per week. .
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
164.2.Period for the compulsory community work shall be counted from the time that the convict started work and continue until the period, specified in the court decision.
164.3.In case that the convict is mobilized for relief work after disasters, state of emergency and dangerous events, hours shall be included in the sentence service period.
164.4.In case that convict's family member becomes seriously ill, deceased, or exposed to disaster or dangerous events, up to 7-day temporary leave may be permitted.
164.5.Temporary leave shall be resolved by the head of the court decision enforcement departments and divisions based on certification from the soum and district governor proving the prevailing circumstance and the certification from the medical institution specified in Article 164.4 of this Law.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
164.6.Periods belonging to the leave, specified in Article 164.4 of this Law, and period of participating in public events, training and other measures, organized by the entity during the sentence period, hours missed work due to consumption of alcohol and narcotics, period missed due to causing intentional injuries to his/her body and organs and period that violated the rules for the enforcement shall not be counted in the total period of service of the sentence.
Article 165.Grounds for converting compulsory community work penalty to incarceration
165.1.In the event that the convict violates internal regulation of the entity employing for compulsory community work, leaves work during entire period of serving the sentence, misses work for no reason, arrived at work under influence of alcohols, and numerously fails to obey with occupational safety rules, instructions, procedures, and legal demand imposed by the employer, the entity shall immediately inform to bailiff.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
165.2.In case convict is found that formulated fake medical document, pretended to be sick, damaged own health and body intentionally, formulated fake documents for leave, committed violation or found to have committed violations stated in Article 165.1 of this Law, community work sentence shall be substituted to imprisonment.
Article 166.Obligation and responsibilities of agency recruiting for compulsory community work
166.1.Agency/entity recruiting for compulsory community work shall be obligated for the following duties:
166.1.1.Make a contract with court decision enforcement agency on matters specified in Article 163.4 of this Law;
166.1.2.Provide occupation safety instruction to the convict, and supply with work clothes, tools and devises;
166.1.3.Keep time sheet for convict and inform the bailiff about convict's performance and violations;
166.1.4.Record time sheet and appraisal accurately and correct;
166.1.5.Have convict work on the job, specified in the contract and identified by the court decision enforcement agency.
166.2.Employee of the entity violates obligation to inform about the violations made by the convict, conceals violations and falsely recorded time sheet shall be punishable by penalty set forth in the law.
CHAPTER EIGHTEEN
ENFORCEMENT OF COURT DECISION DEPRIVING FROM RIGHT TO TRAVEL
Article 167.Enforcement of court decision depriving from right to travel
167.1.Bailiff shall undertake technical and physical monitoring on the convict sentenced for deprivation from travel rights on compliance with bans and limitation at the domicile, work or education institution addresses.
167.2.Period for serving the sentence of deprivation from travel rights shall be counted effective from date that the court judgment becomes legally valid and the electronic bracelet is worn on the prisoner.
/This paragraph was amended by the law as of June 28, 2022/
167.3.Bailiff shall introduce the condition and regime for the sentence of deprivation from travel rights, instruction for use and maintenance of tracking equipment, penalties imposed in case of breech of conditions and regime, take notes and get the notes signed by convict.
Article 168.Duties of convict deprived from right to travel
168.1.Convict deprived from right to travel shall be obligated for the following duties:
168.1.1.Fulfill the obligations imposed by the court;
168.1.2.Fulfill the legal demand imposed by the bailiff and the technical officer;
168.1.3.Not to come to areas that court restricted to travel to;
168.1.4.Not to change domicile and job place without notifying the bailiff in advance;
168.1.5.Arrive at the court decision enforcement agency on time set by the bailiff and provide oral and written comments on the serving of penalty;
168.1.6.Regularly take the mobile tracking devise in the body according to rules, take all necessary measures to ensure completeness of the devise and ensure smooth operation of the equipment;
168.1.7.Have personal identification document all the time;
168.1.8.Return the tracking devise back to bailiff, full and complete, after the end of the penalty term.
Article 169.Paying the operational expenses of the tracking devise
169.1.Convict shall attach the devise in his/her arm, or leg, or other parts of the body and shall be liable for paying costs associated with the tracking devise.
Article 170.Violation of rules of sentence of depriving from travel rights and substituting deprivation from rights to incarceration
170.1.Following cases shall be considered as violation of penalty of deprivation from rights:
170.1.1.Failure to fulfill the obligation set forth in Article 168.1 of this Law;
170.1.2.Convict destroys, damages or makes malfunction the devises used for technical tracking;
170.1.3.Committed violation against the public order and safety, stated in Law on Violation and convicted for violation;
170.1.4.Convict intentionally avoids/escapes from technical and physical monitoring for up to 24-hour period;
170.2.Following cases shall be considered as the serious violation of penalty of deprivation from rights:
170.2.1.Failure to fulfill the obligation set forth in Article 168.1 of this Law, twice or more time s within three-month period;
170.2.2.Committing crime and convicted;
170.2.3.Repeating violations stated in Articles 170.1.2 and 170.1.4 of this Law;
170.2.4.Refused to fulfill legitimate demand imposed by bailiff, resisted coercively, inflicted damage to health and life of the bailiff and intimidated to inflict damage to bailiff;
170.2.5.Intentionally avoided/escaped from technical and physical monitoring for longer than 24-hour period.
170.3.Bailiff shall warn the convict that violated the rules for sentence of deprivation of rights, about the penalties for repeated violation, conduct interview to prevent from subsequent violation and take notes.
170.4.In case that convict seriously violates the rules for sentence of deprivation of travel rights, sentence of deprivation from rights shall be substituted by incarceration sentence.
Article 171.Selection of equipment used for enforcement of penalty to deprive from travel right
171.1.Grounded on proposal from bailiff, senior bailiff shall identify the condition for enforcing the sentence of deprivation of rights and appropriate equipment/devise.
171.2.Grounded on the decision made by the senior bailiff, technical monitoring officer shall install the fixed and mobile tracking devise in the convict's body, accommodation, office, vehicle, and other places, if deemed necessary, and shall conduct frequent monitoring on the function of devise and the convict.
Article 172.Check/monitor the convict sentenced for deprivation of travel right
172.1.As soon as alarm is received in the database, technical monitoring officer shall immediately notify the responsible bailiff and deliver the violation data from the monitoring center.
172.2.Bailiff shall physically check the violation notified according to Article 172.1 of this Law, and identify the reason and condition.
172.3.Bailiff's operation on physical monitoring on the convict shall be regulated by rules set forth in Article 159.1 of this Law. Physical check may be made at any time, either day or night.
172.4.Bailiff may get information from persons and legal entities in violation or intention of violation of convict of the ban and limitation set by court, either physically or through others.
Article 173.Temporary change to conditions and rules of penalty of depriving from right to travel
173.1.On the following grounds and as sanctioned by the prosecutor, senior bailiff may change the ban and limitations on the convict for travel for up to 30 days:
173.1.1.Family member of the convict becomes seriously ill, deceased or exposed to disaster or dangerous events/accidents;
173.1.2.Convict find it unable to get the health care in the zone set by court when needed to get medical care and assistance;
173.1.3.Convict needs to take care of the family member, which necessity for permanent care is proven by certification from the medical institution and relevant references verify that there is no person serve as care-taker except the convict;
173.1.4.Convict becomes unable to stay in the place set by the court, disaster and dangerous events;
173.1.5.If not prohibited by law, convict needs to physically present for tests for recruitment for job or admission to school in locations and zones other than set by court;
173.1.6.Access to services provided by the government agencies according to the law (get pension and allowance);
173.1.7.Other respectable reasons.
173.2.As soon as the period specified in Article 173.1 of this Law ends, the ban and limitation imposed on the convict by the court shall be restored and penalty serving shall continue in normal regime.
173.3.In case that convict needs to reside in the newly arrived place for more than 7 days, penalty to deprive from travel right shall continue in the new place.
Article 174.Modifying the condition and rules for penalty of depriving from right to travel
174.1.In the following circumstances, prosecutor may change the permitted zones for the convict, based on the proposal from the bailiff:
174.1.1.It becomes impossible to serve the sentence in the place initially set by the court due to changes in family status of the convict;
174.1.2.Convict has to change the domicile/permanent residence due to financial capacity, disaster and dangerous events;
174.1.3.Convict purchases apartment or residence land and house to change the place of resident for the reasonable grounds;
174.1.4.Employment contract of convict, which was valid at the time of conviction, expires or needs to transfer to other institution or legal entity for work or study;
174.1.5.Convict is admitted to higher education or vocational education institution;
174.1.6.Convict find it unable to get the health care in the zone set by court when needed to get medical care and assistance.
174.2.Convict shall make a request for change of sentence service zone, in writing, and senior bailiff shall review the proposal and other materials and deliver to the prosecutor within 10 days.
Article 175.Rewarding the convict with penalty of deprivation of travel rights
175.1.Provided that the convict does not violate the rules for sentence and does not impede the enforcement operation with his/her behavior and personal conduct, up to 5 bonus days per month may be cut.
175.2.Bonus days shall be rewarded according to rules set forth in Article 224 of this Law.
Article 176.Penalties imposed for destroying or damaging the devise used for enforcement of penalty to deprive from right to travel
176.1.In case the convict destroys, damages or makes malfunction the devises used for enforcement of decision to deprive from right to travel, convict shall be punishable by penalties stated in the law and guilty person shall hold the other party harmless.
CHAPTER NINETEEN
ENFORCEMENT OF COURT DECISION OF DEPRIVING FROM RIGHTS
Article 177.Notice on the court decision imposing deprivation of rights penalty
177.1.Bailiff shall deliver notice on enforcement of court decision to the agency and official that appointed or selected the convict on public service position or authorized for execution of certain professional services or authorized any rights or permissions that are prohibited by the court, within 5 days after the initiation of the court decision enforcement process.
177.2.Government and non-government organizations and officials of all entities, regardless of the ownership type, shall be obliged to fulfill the court decision imposing penalty of deprivation of rights (hereinafter referred to as court decision).
177.3.Penitentiary unit shall deliver the notice on release of a convict, sentenced with additional penalty of deprivation of right 7 days prior to the end of the sentence period and if the convict is released on other grounds, within 7 days after the release to the court decision enforcement departments and divisions of the convict's place of residence together with a copy of the court decision.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
177.4.In the process of oversight on adherence to court decision, court decision enforcement departments and divisions shall collaborate with local police and other agencies.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 178.Responsibilities of convict sentenced with deprivation from rights and agencies and officials authorized for appointing, recruiting and dismissing
178.1.Convict sentenced for deprivation of rights shall be responsible for the following duties:
178.1.1.Obey legal demand made by the bailiff, arrive at the court decision enforcement departments and divisions at summon from bailiff, provide written and oral comments on issues related to serving of sentence;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
178.1.2.Immediately notify any changes on residential address, occupation, job and activities to the court decision enforcement unit doing surveillance.
178.2.Agencies and officials authorized for appointing, recruiting and dismissing the convict shall be responsible for the following duties regarding the enforcement of the court decision:
178.2.1.Check if a nominee for a position and suppliers of goods and services are taken compulsory measures of deprivation from rights related to execution of goods and services;
178.2.2.In case that an officer or a work/service provider is penalized by a sentence of deprivation of rights, refrain from appointing for job and selecting for performance of jobs and works/service that are banned or restrained by court;
178.2.3.Dismiss the convict from work within 3 business days after receipt of notice from court decision enforcement agency to deprive from rights;
178.2.4.Produce reference and certification on fulfillment of court decision as demanded by the bailiff;
178.2.5.Immediately notify the bailiff when the works/service contract or labor contract made with the convict is modified.
Article 179.Responsibilities of agencies and official giving rights and permits
179.1.Agencies and officials authorized for giving rights and permits for performance of certain work and service shall cancel related rights and permits, notify the cancellation to the convict and oversee the conduct of convict's professional activities within 3 days after receiving court decision and notice.
Article 180.Monitoring the conduct of convict sentenced from deprivation from rights
180.1.Bailiff shall conduct an interview with the convict for the purpose of prevention, get comments on the court decision fulfillment, and if necessary, physically check the work place and activities of the convict and take notes.
180.2.Period of serving the sentence of deprivation from right and compulsory measures shall be vaunted from the day that the penalty judgment become legally valid.
180.3.Serving of sentence by the convict residing in area without designated court decision enforcement unit shall be monitored by local police and police shall inform the status to the court decision enforcement agency every 30 days, in writing.
Article 181.Tools and methods for enforcing court decision in depriving from rights
181.1.In the necessary instances, bailiff shall enforce the court decision restraining tights using the following methods and tools:
181.1.1.Close buildings, premises, facility and warehouse necessary for exercising the rights, which are deprived by court;
181.1.2.Confiscate original documents verifying the rights and permit;
181.1.3.Deliver notice on suspension or termination of the rights and permits granted to the agencies and officials to give rights and permits and assign to oversee the professional work that the convict is engaged in.
181.2.Methods and tools for enforcement of court decision depriving from rights shall not be limited by the tools and methods specified in Article 181.1 of this Law.
181.3.In case that penalty of deprivation of right is imposed as addition to the non-incarceration penalty, inspection and surveillance over main and additional sentences service shall be made simultaneously.
Article 182.Permanent control over the convict penalized by deprivation of rights
182.1.In the event that the convict has to travel to rural areas for up to two-month period on a reasonable ground, bailiff shall register the address in the destination, contact phone number and person travelling together, assign the bailiff in the destination territory to control over the convict and inform the travel to the prosecutor.
182.2.In case that the convict has to permanently reside in other areas for period longer than the period specified in Article 182.1 of this Law, bailiff shall transfer the case file for the criminal decision enforcement to the court decision enforcement departments and divisions in the destination areas, followed by informing about the move to prosecutor, and the sentence service shall continue in the area that convict moved to.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 183.Counting the period of deprivation from rights
183.1.In case that the court changes its previously imposed sentence of deprivation from rights as additional penalty of fine to previous, during the period of serving the sentence, to incarceration, counting of period for deprivation of rights shall cease and counting shall continue from the day ending the incarceration, and oversight on convict shall continue.
183.2.Convict's violation of bans or limitations set by court shall bit counted in the period of sentence service.
Article 184.Liabilities imposed on convict, individuals and legal entities that avoided from court decision on depriving from rights
184.1.In the event that the convict avoided from obligations from the sentence of deprivation from rights or bans or limitations set by the court, convict shall be punishable according to Violation Law.
184.2.Act of agency or officials authorized to give rights and permits to convict that gave rights and permits to the convict or intentional failure by agency and officials authorized to appoint, recruit and dismiss the convict or causing impediment to the enforcement of court decision shall be punishable by law.
CHAPTER TWENTY
ENFORCEMENT OF COURT DECISION IMPOSING COMPULSORY MEASURES
Article 185.Receiving court judgment imposing compulsory measures
185.1.Senior bailiff shall receive court judgment imposing compulsory measures and the convict sentenced for compulsory measures.
185.2.Senior bailiff shall enter the judgment, stated in Article 185.1 of this Law in the registry, open a personal file for the convict that is penalized by for compulsory measures, assign the case to the district bailiff within 3 business days and notify about the process to the prosecutor.
186.1.Registry of convicts sentenced for probation without incarceration, postponing the enforcement incarceration and pre-term release and the surveillance (hereinafter referred to as "under surveillance") shall be maintained by the court decision enforcement office of the place of residence of convict, and integrated registry shall be maintained by an departments and divisions responsible for enforcement of non-incarceration decision.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
186.2.When the bailiff receives a court decision postponing the enforcement, bailiff shall execute the following:
186.2.1.Explain conditions for control over the convict, control rules, rights and responsibilities of the convict and get the documents sign;
186.2.2.Record convict's personal documents, specifications, personal characteristics and personal status and other information in the personal file and attach other necessary documents related to postponed sentence;
186.2.3.Summon the juvenile convict whose incarceration sentence is postponed, his/her parents, guardians, caretakers and other citizens permitted to oversee the convict for rehabilitation and introduce their rights, responsibilities and introduce the convict the limitations set by the court decision and any other assignments to convict;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
186.2.4.Demand parents, guardians, care-takers and other citizens permitted to oversee the juvenile convict for rehabilitation to perform their duties and ensure that they satisfy the demand;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
186.2.5.Enter notes in the personal file of the convict every 30 days on the status of correction, discipline and rehabilitation of the convict imposed with postponed enforcement;
186.2.6.When the period, for which the enforcement of court decision is postpones, expire, inform police, prosecutor and convict in writing.
186.3.Within 7 days after receiving the judge's order on pre-term release and the surveillance of the convict, the prison shall submit the description on status of correction, discipline and rehabilitation of the convict together with the judge's order to the court decision enforcement departments and divisions of the convict's place of residence.
/This paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
Article 187.Undertaking oversight on the correction and rehabilitation of the convict with postponed sentence
187.1.Bailiff shall oversee the progress of correction and rehabilitation of the convict whose incarceration is postponed according to the following rules:
187.1.1.Prohibit convict's overseas travel and emigration, demand the convict to get permission in case of leaving the place of residence for more than 7 days, and assign to be present at the bailiff personally once in 30 days;
187.1.2.Get guarantee that the convict shall inform changes in occupation, workplace and position immediately;
187.1.3.Support and cooperate with the citizens permitted to oversee the juvenile convict for correction and rehabilitation whose incarceration is postponed, and the governor of the soum and district to fulfill their legal obligations and the exchange of information, as well as assist in providing appropriate employment for adult convict whose incarceration is postponed;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
/This sub-paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/
187.1.4.Ensure the fulfilment of the duties by the parent, guardian, care-taker and persons permitted to oversee the juvenile convict for rehabilitation of the juvenile convict whose incarceration is postponed ;
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
187.1.5.In case that the convict, which serving of sentence of postponed, fails to obey the limitations and obligations set by court, or avoids from control, organize actions to summon the convict, investigate and bring coercively;
187.1.6.Receive and resolve complaints, petitions and feedback from the convict in relation to enforcement of judgment or send to respective agencies and officials;
187.1.7.Provide advice and warning to the convict on not committing any crime and violations, and organize interviews;
187.1.8.Get references and inquiries on the convict's personal behavior and acts from agencies and officials;
187.1.9.In case that convict changes the place of residence for a reasonable grounds, calculate the control period and transfer the personal file to the bailiff and court decision enforcement agency and department in the new destination.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
187.2.Convict whose sentence is postponed shall have the following obligations:
187.2.1.Give a notice to court decision enforcement departments and divisions in the place of residence within 3 days after arrival in the new place;
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
187.2.2.Get registered at the court decision enforcement departments and divisions, if there is no the court decision enforcement unit, at the local police department every year and provide comments on the fulfillment of court-imposed obligations;
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
187.2.3.In case that convict changes the permanent residence, he/she shall register at the court decision enforcement departments and divisions undertaking control, of the residence area has no the court decision enforcement unit, at the local police department and notify to the court decision enforcement office or police department of the new place of residence;
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
187.2.4.In case that convict travels from his/her place of residence for more than 7 days or travel abroad, he/she shall notify to the court decision enforcement departments and divisions undertaking control, if the area of residence does not have enforcement unit, to the local police department;
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
187.2.5.Fulfill demand made by the court decision enforcement departments and divisions, police office officials and bailiff.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
187.3.The juvenile convict whose incarceration sentence is postponed, his/her parents, guardians, caretakers and other citizens permitted to oversee the convict for rehabilitation shall be obliged to be arrive at the time when the bailiff summoned and perform duties assigned by the court and legal demand of the bailiff.
/This paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
Article 188.Proposing termination of probation sentence and decision postponing the sentence service and exemption from penalty
188.1.In case that the no less than 50% imposed sentences of a convict whose sentence postponed, who demonstrated his/her correction and rehabilitation by his/her behavior, learning, labor and fair attitudes, who fulfilled the obligation imposed by the court, who paid the damages inflicted by the crime or held the victims harmless, elapses, bailiff may submit a proposal to the prosecutor for exemption from the remaining penalty.
188.2.Prosecutor shall review the case file and based on the review and the proposal from the bailiff, shall submit opinions on annulling the decision to postpone the enforcement and exempt from sentence to the court.
188.3.In case that bailiff does not propose as specified in Article 188.1 of this Law, or prosecutor does not submit any proposals on the submitted opinion of the bailiff or prosecutors reject the proposal followed by the surveillance period stated in court decision expire but the subsequent decision is not made, bailiff shall submit his/her proposal on the future actions and measures to the prosecutor together with the enforcement case file.
188.4.In the event that the convict fails to adhere to obligations set forth by the court during the probation period or period that the enforcement is postponed, or violates limitation and bans imposed by court two or more times during 6-month period, or inflicted damages to legitimate interests and rights of individuals and legal entities due to violation of court imposed limitations and bans, or fails to obey duties stated in Article 187.2 of this Law, bailiff shall deliver a proposal to annul the court decision on probation and postponement of decision enforcement and impose penalties to the prosecutors.
188.5.Prosecutor shall review the grounds stated in proposal submitted by the bailiff as stated in Article 188.4 of this Law and transfer the case to the court for resolving to annul the probation and postponement of enforcement and impose penalties.
Article 189.Enforcement of court decision imposing compulsory measures to assign duties and restrain rights
189.1.Bailiff shall identify detailed schedule and time frame for the convict sentenced for compulsory measures to assign duties and restrain rights for obeying the duties and adhering to limits and oversee the compliance according to rules set forth in Chapter Nineteen of this Law.
189.2.For the convict sentenced fort compulsory measures of behavior change training and labor/employment habit acquisition, bailiff shall introduce the content and program of behavior change training in addition to duties stated in Article 189.1 of this Law.
189.3.Bailiff shall provide written certification to the court and prosecutor on compliance of the convict, who is sentenced for compulsory measures to assign duties and restrain rights, with the limitation and duties.
189.4.Convict sentenced with compulsory measures to assign duties and restrain rights shall arrive at summon of bailiff, comply with the legitimate demand from bailiff, and notify any changes in place of residence or work, as well as other necessary information to the bailiff.
189.5.Soum and district governors shall provide necessary support and cooperate to convict sentenced with compulsory measures to assign duties and restrain rights to comply with court-imposed penalties.
/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/
189.6.Police shall provide assistance to the process of compliance of convict sentenced with compulsory measures to assign duties and restrain rights, with court-imposed duties, correction status and control over the convict, exchange information and cooperate with court decision enforcement departments and divisions.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
189.7.In case that the convict sentenced with compulsory measures to assign duties and restrain rights, pays off the damages inflicted by crime, comply with duties assigned by the court and obeyed the limitations, bailiff may deliver a proposal to the prosecutor a pre-terms annulment of the sentence after less than 50% of the sentence period elapses.
189.8.Bailiff may get information on convict sentenced with compulsory measures to assign duties and restrain rights, on violation of duties and limitations by all means, specified in the law.
189.9.In case that convict sentenced with compulsory measures to assign duties and restrain rights, violates the schedule and timeframe, stated in Article 189.1 of this Law, and court-imposed duties, bailiff shall propose annulment of court decision on compulsory measures and imposing new penalties to the prosecutor.
189.10.In the enforcement of court decision on compulsory measures to assign duties and restrain rights, technical and physical inspection, stated in Article 167 of this Law, may be applied.
189.11.Court decision enforcement agency shall have its professional unit and training program for provision of behavior change training for convicts.
189.12.Regulation for organizing training shall be approved by the Chair of central body for court decision enforcement.
189.13. Licensed NGO may be outsourced on contract basis for provision of behavior change training for the convict sentenced for compulsory measures.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 190.Enforcement of court decision imposing compulsory measures of medical nature
190.1.If court rules to impose compulsory measures of medical nature, court shall specify the type of medical institution to enforce the measures.
190.2.As soon as court issues a decision imposing compulsory measures of medical nature, court decision enforcement agency shall be responsible for delivering the convict to the medical institution and court decision, psychopathological check conclusion and other necessary document shall be delivered at the same time.
190.3.Costs associated with treatment of persons, stated in Article 190.1 of this Law, shall be paid from the state budget.
190.4.Court decision enforcement agency, hospital and police shall carry out measures to prevent the person under coercive treatment from committing crime.
190.5.Institution responsible for enforcing compulsory measures of medical nature shall be obligated for the following duties:
190.5.1.Ensure that necessary diagnosis and treatment is made on the person under compulsory treatment on time;
190.5.2.Report the process and result of the treatment accurately/correctly and clearly;
190.5.3.Provide expert's conclusion on extension, modification or cessation of the medical treatment depending on results of treatment and condition of ailments;
190.5.4.In case there is no need to continue the compulsory measure of medical nature or need to extend the period, immediately notify to prosecutors and court decision enforcement agency.
190.6.In case that person who had legal capacity for the criminal case, but lost the capacity during the prosecution and adjudication process, is taken a compulsory measure of medical nature restored his/her legal capacity, a conclusion on discontinuation of the compulsory measures shall be made to the bailiff, from then on to the prosecutor within 10 days.
190.7.Prosecutor, grounded on conclusion and other respective documents, shall propose either to terminate compulsory measure of medical nature and continue previously imposed sentence or propose bill of particulars to terminate or annual compulsory measure of medical nature and imposing a sentence, and transfer to the court.
190.8.In case that prosecutor reviews the proposal stated in Article 190.6 of this Law and decides to stay with the penalty of compulsory measure of medical nature, the decision shall be delivered to the institution responsible for enforcement of compulsory measure.
190.9.With request from legal representatives or advocate of the convict under coercive treatment and proposal from prosecutor, the conclusion, set forth in Article 190.5.3 of this Law, may be issued.
190.10.Regulation on enforcement of court decision on compulsory measures of medical nature and supervision on the enforcement shall be approved jointly by the Cabinet member in charge of justice and Cabinet member in charge of health.
Article 191.Enforcing court decision imposing compulsory measure of assets and income seizure
191.1.Bailiff shall enforce the court decision imposing compulsory measure of seizure of assets and income according to rules set forth in Part Two of this Law.
191.2.Process of enforcing a decision to coercively seize assets and income shall consist of measures to coercively and irrevocably seize the assets and income, stated in the court decision, transfer to respective government agencies for state income and generate the proceeds of sale in the state budget.
191.3.Bailiff shall carry out the process of holding the relevant parties harmless from the seized assets and income, according to rules set forth in the law.
191.4.Regulation for seizure and disposal of forearms and other items if weapons nature shall be approved jointly by the Cabinet minister in charge of justice and Prosecutor-General.
Article 192.Enforcement of court decision on taking compulsory measures of disciplinary nature
192.1.According to Criminal Code, public administration agency in charge of children's issues shall enforce the compulsory measures of disciplinary nature imposed to juveniles.
192.2.Prosecutor shall supervise process undertaken according to Article 192.1 of this Law and court decision enforcement agency shall provide with technical and professional management and guidance.
192.3.Regulation for enforcement of compulsory measures of disciplinary measure shall be approved jointly by the Chair of the court decision enforcement agency and pubic administrative body in charge of children's issues.
Article 193.Concluding compulsory measures
193.1.On the following grounds, bailiff shall conclude the compulsory measures and close the enforcement case file:
193.1.1.Court decision that imposed the compulsory measures is terminated;
193.1.2.Period of the compulsory measures expire;
193.1.3.Convict is pardoned or amnestied;
193.1.4. 2 years elapsed since the convict imposed with compulsory measures is deceased or considered as missing;
193.1.5.Person, who is imposed with compulsory measures, committed a crime and penalized;
193.1.6.Decision imposed compulsory measures is terminated, and convict is sentence.
193.1.7.Compulsory measures specified in the court decision have been fully implemented.
/This sub-paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
193.2.Bailiff shall deliver his/her decision in concluding the compulsory measure to the prosecutor and police within 3 business days.
Article 194.Enforcing court decision on compulsory measures to liquidate a legal entity and deprive from rights
194.1.Court decision imposing compulsory measure of liquidation of legal entity shall be considered as imposed when the entity is liquidated and removed from the state registration.
194.2.Liquidation shall be carried out by a Liquidation Commission, according to Article 32.2 of the Civil Code, and the Commission shall include no less than 4 members, including representatives of the legal entity being coercively liquidated, senior bailiff, bailiff and a representatives of government agency in charge of company registration.
194.3.Commission shall organize the liquidation of the legal entity, this is penalized for coercive liquidation, according to rules set forth in Article 32 of the Civil Code, and deliver notice of terminating the legal entity registration to agency responsible for state registration and notice on terminating the licenses to the authorities that issued the licenses and permits.
194.4.State registration agency shall make a decision to remove the legal entity from the state registry according to law on registration of legal entities and publicize.
194.5.Period for accepting applications and claims from person exercising right to demand obligations from the legal entity under liquidation shall be no less than 2 months and no more than 6 months after the liquidation is announced publicly.
194.6.Commission shall satisfy the creditor's demand from the liquidated legal entity in the following sequence:
194.6.1.Payment of any damages inflicted to others due to crime;
194.6.2.Payment imposed by court decision;
194.6.3.Salary that must be paid to the employees due to labor contract;
194.6.4.Other accounts that must be settled with other parties according to law.
194.7.In case the pecuniary funds available at the legal entity is insufficient to satisfy the demand, stated in Article 194.5 of this Law, Commission shall sell other properties according to rules set forth in this Law and pay due amount.
194.8.After satisfying the demand from creditors, issues on remaining properties shall be resolved according to the court decision.
194.9.Compulsory measures of deprivation of rights penalty imposed on the legal entities shall be enforced according to rules set forth in Chapter Nineteen of this Law.
CHAPTER TWENTY-ONE
ENFORCEMENT OF COURT JUDGMENT IMPOSING IMPRISONMENT SENTENCE
Article 195.Penitentiary institution
195.1.Penitentiary institutions shall consist of open and closed prison, special institution for training the discipline, detention center and facility, general and specialized hospitals (hereinafter referred to as "penitentiary facility)" and vocational training center.
195.2.Penitentiary institutions shall have centralized structure.
195.3.A penitentiary facility may be divided into several separate sections of different classifications, where the prisoners sentenced for different grades of regimes are not mixed.
195.4.It is prohibited to abolish or re-structure penitentiary facility, making prisoners work according to the education and qualification and transfer the prisoner to other penitentiary facility than the initially assigned facility for purposes except ensuring prisoner's security or other reasonable grounds.
195.5.Convict serving the imprisonment sentence shall be called "prisoner".
195.6.Internal regulation for the penitentiary facility shall be approved by Cabinet member in charge of justice, in cooperation with Prosecutor- General.
Article 196.Entry to penitentiary facility
196.1.In the course of performing the official duties, prosecutor shall be entitled to enter the penitentiary facility free of any hindrance.
196.2.Officials authorized by law shall enter the penitentiary facility by notifying to the Chair of the facility and other citizens and officials shall enter subject to permission by either the Chair of the facility or Chair of the sentence enforcement department.
196.3.Ordinary staff may work at the penitentiary facility sections for production and service section for the purpose of providing professional training to prisoners, skills development practice, providing the production and service with professional management and giving instructions and advice. Ordinary staff working in production and service section shall not exceed one fourth of the total prisoners working in this section.
196.4.Representative of mass media shall enter the penitentiary facility with permission from the Chair of sentence enforcement department, grounded on opinions of the penitentiary facility, and shall interview, made audio-video, audio and video recording with written consent from the prisoner.
Article 197.Establishing, restructuring and abolishing penitentiary facility and determining the direction of production and location of penitentiary facility
197.1.Issues pertaining to establishing, restructuring and abolishing penitentiary facility and determining and modifying the location of penitentiary facility shall be resolved by Cabinet, based on proposal from Cabinet member in charge of justice.
197.2.Key directions/area of the production of the penitentiary facility shall be set by the Cabinet member in charge of justice, based on proposal from aimag and capital city Governor and Chair of central agency for enforcement of court decision.
Article 198.Open penitentiary facility
198.1.Open penitentiary facility shall have either normal or special classification/regime.
198.2.Normal regime penitentiary facility shall house prisoners that committed crime for the first time and sentenced for up to 2 years of imprisonment or prisoners that committed undeliberate crime and special regime open penitentiary facility shall have prisoners sentenced for two or more years of imprisonment or prisoners transferred from closed penitentiary facility to the open penitentiary facility for continuation of sentence and previously committed crime and penalized by court.
198.3.Prisoner serving sentence in the normal regime of open penitentiary facility shall be entitled one long time conjugal meeting once in 30 days, and the number short term meeting, phone calls, letter correspondence and parcels shall not be limited.
198.4.Prisoner serving sentence in the special regime of open penitentiary facility shall be entitled one short time conjugal meeting once in week, one long terms meeting once in 45 days, one parcel and one phone call a week, respectively, and letter correspondence shall not be limited.
Article 199.Closed penitentiary facility
199.1.Closed penitentiary facility shall have either normal or special classification/regime. Special regime section shall have a designated unit for prisoners sentenced with life imprisonment.
199.2.Normal regime closed penitentiary facility shall house prisoners that committed crime for the first time and sentenced for up to 4-6 years of imprisonment or prisoners that committed minor crime in the past and sentenced for up 4 years of imprisonment and special regime closed penitentiary facility shall have prisoners sentenced for six or more years of imprisonment or prisoners previously committed deliberately committed felony and penalized by court.
199.3.Prisoner sentenced for life imprisonment shall serve the sentence in the special regime of the closed penitentiary facility.
199.4.Prisoner serving sentence in the normal regime of closed penitentiary facility shall be entitled for one short -time conjugal meeting once in 60 days, and one long term meeting in 90 days, get one parcel and make one phone call in 30 days, respectively.
199.5.Prisoner serving sentence in the special regime of closed penitentiary facility shall be entitled one short time conjugal meeting once in 90 days, one long terms meeting once in 120 days, one parcel and one phone call in 60 days, respectively.
199.6.Prisoners in the closed prison may work only in the production section of the penitentiary facility.
Article 200.Imprisonment in special regime section of closed penitentiary facility
200.1.Convict in the special section of the closed penitentiary facility shall be prisoned in solitary cell and, if deemed necessary, two prisoners may be in one cell based on permission from Chair of penitentiary facility, in consultation with the prosecutor.
200.2.Prisoners shall be given a yard walk for no longer than one hour a day in the specially designated area and under strict security measures.
200.3.Prisoners may get to work only in the penitentiary facility.
200.4.Prisoner may have temporary conjugal visit twice in 180 days, send a letter once in 30 days and receive parcel once in 90 days.
Article 201.Imprisonment of juveniles
201.1.Juveniles sentenced for imprisonment shall serve their sentence in the special facility for training and discipline/correction.
201.2.Special facility for training and discipline shall have a special unit for the female juveniles.
201.3.In case that juvenile prisoner reaches the age of 18, she shall be transferred to penitentiary facility and transfer shall be resolved three months prior to reaching the age of 18 by the chair of facility submitting a proposal to the prosecutor and court shall finalize based on the prosecutor's opinion.
201.4.The remaining imprisonment period for the prisoner transferred to the penitentiary facility and the regime of penitentiary facility shall be resolved by court based on conclusions made by the prosecutor.
201.5.In case that remaining period fort the juvenile prisoner exceeds 2 years; juvenile prisoner may stay in the special facility until the sentence ends based on proposal of the penitentiary facility chair's opinion and conclusion of the prosecutor and taking into account of the personal condition and behavior of the prisoner.
201.6.Number of conjugal meetings, short term meeting and phone calls for the juvenile prisoner shall be limited and long-term conjugal meeting shall be available once in 15 days.
Article 202.Imprisonment of female convict sentenced with incarceration
202.1.Female convict above age 18, sentenced for incarceration, shall serve the sentence in the open and closed penitentiary facility for women.
202.2.Closed penitentiary facility for women shall have normal and special regimes.
202.3.Normal regime penitentiary facility shall house female prisoners that committed crime for the first time and sentenced for up to 5 years of imprisonment or prisoners that committed undeliberate crime and subject to 5 or more years of imprisonment. Number of receipts of parcel shall not be limited and female prisoner in open penitentiary facility may have one short term conjugal meeting once a week and long-term conjugal meeting once in 30 days, send a parcel and make a phone call once a week, respectively.
202.4.Normal regime closed penitentiary facility shall house prisoners sentenced for 5 or more years, or committed crime in the past and penalized by the court. Prisoner may have one short term conjugal meeting once in 30 days, long-term conjugal meeting once in 60 days, make phone call once in 30 days and receive parcel once in 15 days.
202.5.Special regime closed penitentiary facility shall house prisoners that are sentenced for 10 years or longer or prisoners sentenced for life, or prisoners that committed two or more felony crimes in the past and penalized by court. Prisoner in this regime may have short terms conjugal meeting once in 45 days, and long-term meeting since in 90 days, receive a parcel once in 30 days and make phone call once in 60 days.
202.6.In case the prisoner gives birth of a child during the sentence period, child may sat with mother until the age of 2. In this case, limitations on parcels, set forth in Articles 202.3 and 202.5 of this Law shall not apply.
202.7.In case that the child reaches age of two and the remaining period for the female prisoner does not exceed on year, child may be permitted to stay until the end of the sentence.
202.8.Child staying with mother in the penitentiary facility shall be supplied with special premise and condition allowing healthy and safe growth.
Article 203.Central and specialized penitentiary hospital and their functions
203.1.Department for incarcerations shall have central and specialized hospital, penitentiary facility shall have a medical care unit and the detention center shall have its hospital.
203.2.Central penitentiary hospital shall have the following duties:
203.2.1.Prevent prisoners from potential diseases and take measures to provide health care and service;
203.2.2.Provide the penitentiary hospitals with the professional guidance and management;
203.2.3.Submit proposal and reference to administration of penitentiary facility and court decision enforcement departments and divisions on exemption from sentence due to diseases and pre-term release on probation of prisoners and persons sentenced with deprivation of rights penalty;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
203.2.4. Submit necessary certification and references inquiry for assessing the loss of work capacity to the Social Insurance Medical and Labor Assessment Committee in the respective aimag, soum, capital city, and district where the prisoner is serving his/her sentence.
/This sub-paragraph was amended by the law as of April 22, 2020/
203.3.Specialized hospital shall perform the following obligations:
203.3.1.Prevent from, detect and diagnose any potential infectious disease spread among the prisoners, conduct surveillance, treat and take other measures of medical health and services;
203.3.2.Classify the prisoners according to disease and infection regardless of regimes and classification of penitentiary facility and continue the service of sentence in the hospital.
203.4.In case that expenses for the medical care and service provided to insolvent prisoner exceeds the limits for the year, the expense shall be paid from the state budget.
203.5.Central state administrative agency in charge of health shall provide the penitentiary hospital with professional and technical management and necessary human resources.
203.6.Medical care and service shall be provided to the prisoner in settings that meet the requirements in the health sector legislations.
203.7.Regimes for the central and specialized hospitals shall be determined by the Cabinet members in charge of justice in cooperation with Prosecutor General.
203.8.Section in the penitentiary facility designated to provide primary health care to the prisoner shall have a licensed medical personnel and shall be equipped with equipment and rooms for first aid and paramedic health.
Article 204.Providing medical health and service our of the penitentiary facility
204.1.For the prisoner suffering from serious illness, medical institutions of the respective area/territory shall provide the following types of medical service:
204.1.1.Emergency medical service at the call from the penitentiary facility;
204.1.2.Specialized medical care and services by the central and local health institutions according to agreement made with the penitentiary facility;
204.1.3.Resolve issues to assess the degree of loss of work capacity of the prisoner in compliance with regulations of the medical and labor assessment commission.
204.2.Regulation for medical treatment of the prisoner with serious illness out of the penitentiary facility shall be resolved jointly by Cabinet member in charge of justice and Cabinet member in charge of health.
Article 205.Council at the central agency for enforcement of court decision
205.1.A council responsible for identifying the penitentiary facility for prisoners sentenced for the first time and setting the grade/classification of penitentiary facility, shall operate at the central agency for enforcement of court decision (hereinafter referred to as the Council).
205.2.Operational regulation and members of the council shall be endorsed by Cabinet member in charge of justice, in collaboration with Prosecutor General.
205.3.In performing its functions, stated in Article 205.1 of this Law, council shall issue a resolution and shall deliver its resolution to Prosecutor within 10 days for review.
205.4.Remuneration of council members and operational expenses shall be paid by the central agency in charge of enforcement of court decision.
Article 206.Changing the grade and the regime of the penitentiary facility
206.1.The regime and grade of the penitentiary facility for the prisoner may be changed depending on the nature of the crime committed, personal behavior and status of correction of the prisoner, according to rules and grounds set forth in this Law.
206.2.Council stated in Article 224.2 of this Law shall propose on issues related to degrading or upgrading the penitentiary facility for the prisoner to the prosecutor, and if the prosecutor reckons the grounds as valid, the conclusion shall be delivered to court for final resolution, and issues related to changing the grades and regime of the penitentiary facility shall be resolved by the prosecutor, based on proposal from the council, stated in Article 224.2 of this Law.
206.3.Regulation for changing the regime and grade of the penitentiary facility of the prisoner and change of penitentiary facility shall be approved by the Cabinet member in charge of justice, in cooperation with the Prosecutor General.
206.4.Prisoner, who is transferred to other grade or regime according to Article 206.3 of this Law shall meet requirements, including serving no less than one third of the total period, no disciplinary violations record in the past one-year period in the open penitentiary facility and serving no less than the half of the sentence period and no disciplinary violation record in the past one year in closed penitentiary facility.
206.5.In case that a prisoner sentenced for life serve no less than 10 years in the special regime of closed penitentiary facility , the prisoner may be transferred to normal regime of closed penitentiary facility.
206.6.Prisoner to be degraded according to Article 206.5 of this Law should not have any disciplinary violations in the past one-year period, if there is disciplinary violations during this period, the transfer shall be resolved one year after the violation.
206.7.Prisoner in the special regime of the open penitentiary facility that had no disciplinary violations and having assessed as positive in terms of correction and discipline, shall be transferred to normal regime of open penitentiary facility one year before the sentence period ends.
206.8.In the event that prisoner had two or more disciplinary violations, or had a serious violation, the council shall propose transfer from normal regime of open penitentiary facility to special regime and from normal regime of closed penitentiary facility to special regime of closed penitentiary facility, from special regime to special unit by aggravating the grade and regime, to the prosecutor and prosecutor shall make decision within 10 days.
206.9.If the prisoner, transferred according to Article 206.8 of this Law, does not commit any violation in the downgraded regime for one-year period, the transfer may be made reversely from special to normal till the grade that was initially assigned.
206.10.Transfer of grade and regime for the prisoner shall not be made more than once a year.
206.11.In case that the prisoner, transferred to special regime of open penitentiary facility according to Article 206.8 of this Law, repeats the violations stated in the same Article, a proposal shall be made to prosecutor offering transfer to closed penitentiary facility, according to Article 206.2 of this Law, and the prosecutor shall review the proposal and deliver the proposal to the court for final decision.
Article 207.Secure transportation of prisoner to penitentiary facility and receiving prisoners
207.1.Central agency for enforcement of court decision shall have a unit responsible for secure transportation of prisoners to the assigned penitentiary facility.
207.2.In transporting prisoners, inmates shall be transported separately as specified in Article 208 of this Law.
207.3.Panel of officers appointed by the Chair of penitentiary facility shall receive prisoners transported in.
207.4.New prisoners shall be located in separately for two weeks, introduce the internal rules of the penitentiary facility through training, social worker and psychologist of the penitentiary facility shall conduct interview and personal meetings to determine the behavior and characteristics of the prisoner.
207.5.During the period that prisoner is kept in the separate cell, following measures shall be undertaken:
207.5.1.Introduce about restricted zones of the penitentiary facility, rights and obligations of the prisoner;
207.5.2.Identify the education level, profession, skills and competencies of the prisoner;
207.5.3.Locate the prisoner and make schedules for penal work;
207.5.4.Supply prisoners with prison uniform and shoes;
207.5.5.Provide occupational safety instructions;
207.5.6.Inform the family of the prisoner that the prisoner is assigned to that penitentiary facility, the location of the facility and any prohibitions and limits.
207.6.Money, valuables and securities held by prisoner shall be transferred to the financial department of the penitentiary facility for storage in the personal accounts of the prisoner.
207.7.After undertaking all measures stated in Article 207.5 of this Law, prisoner shall be assigned to the cell based on proposal from the authorized officer, according to schedule approved by the Chair of penitentiary facility.
207.8.At the time of receiving the prisoner, after the short- and long-term conjugal meetings, transferring to or receiving from other agencies and officers, search shall be made in the prisoner's body and belongings.
207.9.Check the body of the prisoner whether there are injuries and scars, if yes, record the form, scope and characteristics in the notes, and document using photo and video recording. If there are grounds that the injuries and scares in the body of the prisoner are caused by illegal acts, it shall be transferred to the respective officer and agency for investigation of the cause and condition.
Article 208.Placing prisoners separately
208.1.Juveniles, men and women who are sentenced for incarceration shall be hold separately.
208.2.Prisoner with infectious disease that could cause damage to health of other people shall be imprisoned in isolation.
208.3.Prisoner sentenced for the first time shall be imprisoned/jailed separate from prisoner that committed repeated crime, prisoner being corrected from prisoner being corrected badly, prisoner committed a crime of consuming narcotics and psychotropic substances from prisoner committed the same crime, and prisoner sentenced for economic crime from prisoners committed crime in accomplice as organized crime group.
Article 209.Requirements on the inmate cells
209.1.Inmate cell shall meet international standards.
Article 210.Rights of prisoner
210.1.Prisoner shall have the following rights:
210.1.1.Access to information on the condition, regulation, rights, obligations and limitation related to incarceration sentence;
210.1.2.Lodge complaint and claim to any institution, agency and officials on issues pertaining to him/her through the administration of the penitentiary facility;
210.1.3.Get advocate and legal counseling;
210.1.4.Produce scientific, arts and literary works in the place set by the penitentiary facility at his/her own costs;
210.1.5.Have access to medical care and service;
210.1.6.Have short-and long-term conjugal meeting with family members according to this Law, communicate with cell phone and letters, receive parcel, and receive and send money remittance though an account on his/her name;
210.1.7.Subscribe daily newspapers and magazines at his/her won cost and use the library of the penitentiary facility free of charge;
210.1.8.Continue receiving pension and welfare allowance, which were previously has access to, and get legally permitted pension and allowances identified and imposed of prisoner meets the requirements;
210.1.9.Demand the officers of penitentiary facility and authorized officials to treat humane, or not to treat inhumane, aggressive and degrading ways affecting the dignity;
210.1.10.Get the personal safety protected;
210.1.11.Stay off from any experiments that could have potential harm on health regardless the prisoner permitted or not;
210.1.12.Purchase Foodstuff, meal, hygiene products and other necessities at the permitted quantity according to rules set forth in this Law;
210.1.13.Practice religious ceremony;
210.1.14.Study at universities and colleges at his/her own cost through distance training;
210.1.15.Inform the family members about the location of penitentiary and contact information.
Article 211.Obligation of the prisoner
211.1.Prisoner shall be obligated for the following duties:
211.1.1.Obey and comply with the legislations, subject to adherence to in the penitentiary facility, and regulations made by authorized officials in conformity with legislations, and legal demand imposed by the penitentiary facility and its officers;
211.1.2.Comply with activities and operations schedule set forth by the penitentiary facility;
211.1.3.Perform the work assigned by officers of penitentiary facility, and strictly comply with security rules and occupational safety instructions;
211.1.4.Participate in trainings organized in accordance with rules and regulations;
211.1.5.Protect own health, comply with instructions and advice from doctors and pay the associated costs in case of intentionally damaging own health, or getting ill for purpose;
211.1.6.Use the items, labor tools and equipment in possession according to the designated purpose and avoid from damaging;
211.1.7.Refrain from calling for committing crime and act of violation, not to take provocative acts, refrain from acts or omissions to organize certain provocative acts;
211.1.8.Treat with respect to officers of penitentiary facility, officials, other prisoners and other person in the penitentiary facility;
211.1.9.Strictly comply with hygiene and sanitation requirements.
211.2.It is prohibited to organize sit-ins, hunger strike, use and storage of mobile phones, use and storing cash, currency and valuables.
211.3.In exercising the rights, specified in this regulation, prisoner shall be responsible not to violate the internal rules of penitentiary facility, rights of prisoners and officers of penitentiary facility and their legitimate interests.
211.4.Foreign citizens in the penitentiary facility shall exercise rights and perform obligations, set forth in this Article, and shall have a right to meet and communicate with officer of diplomatic mission of his/her own country through the consulate unit of central state administrative agency in charge of foreign affairs.
Article 212.Transfer of prisoners to authorized agencies
212.1.In the event that adequate grounds are found that the prisoner perpetrated a crime before the court rulings is released or during the course of serving the sentence, prisoner may be transferred to inquiry and investigation agency as sanctioned by the prosecutor.
212.2.When the prisoners are transferred according to Article 212.1 of this Law, the recipient official shall deliver the prisoner to the detention center or temporary detention facility based on the court rulings on detention and this period shall be counted in the overall period of sentence.
Article 213.Meeting and communicating whit others
213.1.Under proper control, prisoner may have short term conjugal meeting with his/her spouse, biological and in-law parents, biological brothers and sisters, grand parents, siblings living in the same family and other persons.
213.2.Chair of penitentiary facility shall set the duration of temporary meeting as no more than three hours and long-term meeting no more than 72 hours, and prisoner and person requesting the meeting shall be liable for paying the associated costs.
213.3.Person seeking long term conjugal meeting shall have a document certifying that he/she is a family member of the prisoner.
213.4.Authorized officer of the penitentiary facility shall inspect the letter and parcels of the prisoner in order to ensure the security of the penitentiary facility.
213.5.Phone call made by the prisoner shall not exceed 5 minutes at a time.
213.6.Prisoner shall be responsible for the costs associated with sending letters, making phone calls and having conjugal meetings for long time.
Article 214.Prisoner's work-penal work and its conditions
214.1.Prisoner's labor shall be organized consistent with occupational safety and security rules, set forth in the respective legislations.
214.2.Penitentiary facility shall take measures to supply the prisoners with skills, qualifications in certain trades and establish equal opportunities for practices and acquisition of competence.
214.3.It is prohibited to get the prisoner work without incentives and remunerations on jobs except the internal work of the agency for enforcement of court decision.
214.4.Work and vacation hours of prisoners in the open penitentiary facility shall be regulated according to labor related legislations.
214.5.In putting prisoner on penal work, their profession, qualification and working capacity shall be taken into account and having no qualification shall not serve as the grounds for exempting from labor.
214.6.Open penitentiary facility may put its prisoner wo work at legal entities that the penitentiary facility owns or has stake in, or at other legal entities on the basis of agreement, provided that proper control and guarding is supplied.
214.7.Grounded on request from prisoners of the open penitentiary facility, the prisoner may be out to work in the closed penitentiary facility, detention center, correctional and educational special institution, and penitentiary hospital general services.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
214.8.Work and vacation hours for prisoners in closed penitentiary facility may different as opposed to the legislations on labor.
214.9.Unless otherwise stated in the law, prisoner shall not be put into work on positions related to state secret, and special objects with military and strategic significance and special objects with special regimes.
214.10.In case that the prisoner needs special protective clothes and persona protection tools as specified in the labor related legislations and additional food, these necessary stuff shall be supplied, for free.
214.11.With the request from the prisoner, disabled prisoners, male prisoner above age 60 and female prisoner above age 55 may be out into the work that is consistent with their physical and health conditions.
Article 215.Remuneration for prisoners
215.1.Remunerations shall be paid for the labor of prisoner.
215.2.Employer that recruited the prisoner on the contractual basis shall transfer the salary to the bank account of the penitentiary facility.
215.3.Penitentiary facility shall deduct the payment, imposed by court for restitution of damages from prisoner's salary for working at the penitentiary facility and at the other legal entities, received according to Article 215.2 of this Law, as well as deduct any damages inflicted to penitentiary facility due to faulty acts of prisoners and remaining balance shall be generated in the bank account of the prisoner.
215.4.Prisoner shall be able to purchase necessary foodstuff and hygiene supplies only through transfer from his/her bank account according to Article 215.3 of this Law, per month, and the remaining balance shall be paid back to the prisoner after release.
215.5.Prisoner's labor norm and remuneration shall be set by the Chair of agency for enforcement of court decision consistent with the outcomes of labor, and the remuneration amount shall be no lower than the minimum wage.
215.6.Remuneration of prisoner's work requiring thorough skills and qualification and working in special conditions shall be no lower than the market rate for the same job.
215.7.Penitentiary facility or the employer shall calculate the payment for prisoner's work in compliance with norms and salary rate, stated in Article 215.5 and 215.6 of this Law, and transfer to the agency for court decision enforcement.
215.8.Amount of deduction, stated in Article 215.3 of this Law, shall not exceed 70% of the salary earned by the prisoner and the regulation for deduction shall be approved by Cabinet member in charge of justice
Article 216.Prohibiting employing prisoners for work
216.1.It is prohibited to put prisoners on work in the following circumstances:
216.1.1.Requirements and guarding and security not met;
216.1.2.Regulation on occupational safety not complied with or no instruction given;
216.1.3.Doctor and psychologist certified that the prisoner in bad physical and heath condition and instable psychological state.
Article 217.Prisoner working outside of the penitentiary facility
217.1.Prisoner in the open penitentiary facility and served for more than 50% of the sentence may work outside of the penitentiary facility without security guards and prisoner that served less than 50% of the sentence may work outside or at the penitentiary facility jobs without security guard on the contract basis as sanctioned by prosecutor.
217.2.In circumstances other than those stated in Articles 214.6, 214.7 and 217.1 of this Law, it is prohibited to put the prisoner work outside of the penitentiary facility.
Article 218.Socialization work
218.1.Within the framework of the socialization work at the penitentiary facility, professional socialization service on supporting the prisoner to participate in the societal affairs with cognizance, build capacity of the societal skills and self-development shall be provided to the prisoners.
218.2.Penitentiary facility shall have a specialized unity for provision of socialization work, and as soon as the penitentiary facility receives a prisoner, the needs for socialization service is identified and plan and act accordingly.
218.3.Penitentiary facility may carry out the socialization work with financing from government and non-government organizations and project implemented with international organizations.
Article 219.Forms and arrangement of socialization activities
219.1.Socialization work shall be organized informs such as providing prisoners with knowledge on law, employment practical work, career guidance, qualification building, skills development, awareness raising, training on traditional customs and creating positive attitudes based on interests and dreams.
219.2.In addition to officers of the penitentiary facility, other organizations and citizens may be engaged in socialization work.
219.3.Socialization work shall be organized step-by-step according to tailored plan and program considering the nature of the crime, personal perception, age, gender and sentence conditions, in individual or group settings. In organizing socialization work, penitentiary facility and officers may get assistance from other organizations and officials within the legally specified framework.
219.4.Socialization work shall be organized in combination of labor and training, promoting creativity and initiative of prisoner and psychological influencing taking into account of the penitentiary facility regime and grade.
Article 220.Training at the penitentiary facility
220.1.Juvenile prisoners shall be provided with full genera education and other prisoners shall be provided with opportunities for self-learning and qualification building.
220.2.General education training shall be organized at the penitentiary facility.
Article 221.Forms of training at the penitentiary facility
221.1.Penitentiary facility may organize vocational training and skills building training for prisoners in the production areas that the penitentiary facility is engaged in.
221.2.Prisoners shall participate in the labor skills training on voluntary basis.
Article 222.Compulsory training at the penitentiary facility
222.1.Penitentiary facility shall provide compulsory literacy training to a Mongolian citizen-prisoner, who is illiterate and behavior change training for prisoners that perpetrated domestic violence and used narcotics, psychotropic substances and alcohols.
Article 223.Incentives and rewards for prisoners
223.1.Prisoners that strictly complied with regimes and rules of the penitentiary facility and made excellence in penal labor shall be rewarded according to decision of the Chair of penitentiary facility, as follows:
223.1.1.Increase the frequency of short- and long-term conjugal meetings by one for each 45 days;
223.1.2.Give bonus days as specified in the law;
223.1.3.Award with items that are not prohibited by the internal rules of the penitentiary facility.
Article 224.Bonus days for the prisoner
224.1.Provided that the prisoner had no disciplinary violations and performed the assigned work and service at high quality level, actively participated in the training-disciplinary activities and the socialization program and positively evaluated by the Chair and officers of penitentiary facility for compliance with law, behavior and personal conduct, prisoner shall be able to get bonus days.
224.2.A council, designated for determining the bonus day awards for prisoners and convicts whose rights for travel is restrained, changing the prisoner's grade and regimes of the penitentiary facility according to rules and regulations set forth in this Law, making proposal on the pre-term release of the prisoner, shall operate at the penitentiary facility and departments and divisions for enforcement of court decision and the rules and operational procedures for the council shall be approved by the Chair of the central agency for enforcement of court decision.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
224.3.In case that the prisoner satisfies the requirements stated in Article 224.1 of this Law, the total penal work hours totals no lower than 160 hours, including the monthly total hours in the penitentiary facility and departments and divisions for enforcement of court decision alone, or sum of total hours prior to and after the arrival in the penitentiary facility and office for enforcement of court decision, up to 10 bonus day per month may be awarded taking into account of the productivity and quality of work.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
224.4.In awarding the bonus days, house that the prisoner worked extra time, weekends, at night and public holidays shall be multiplied by 1.5 times.
224.5.Bonus days awarded to the prisoner shall not exceed 30 days per quarter.
Article 225.Making proposal on pre-term release and setting surveillance on the released prisoner
225.1.Penitentiary facility shall organize session to determine the eligibility for pre-term release and setting surveillance over the prisoner on the grounds specified in the Criminal Law, once on evert 30 days.
225.2.If the meetings, specified in Article 225.1 of this Law, resolved that the prisoner satisfied all requirements for pre-term release, the penitentiary facility and the Chair of the court decision enforcement departments and divisions shall prepare a proposal for pre-term release and follow up surveillance and submit to prosecutor within 3 business days together with the meetings minutes and other necessary documents, and prosecutor, if deems as reasonably grounded, shall deliver his/her conclusion to the court, which will resolve within 14 days.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
225.3.In the event that court rejects the prosecutor's conclusion on pre-term release and setting surveillance, the issues shall not be re-visited again within the subsequent 6 months.
Article 226.Proposing transfer to open penitentiary facility
226.1.A proposal of transferring a prisoner that had no record for disciplinary violations, performed the duty of labor and received bonus days, and actively participated in the training and socialization activities, to open penitentiary facility one year prior to the end of sentence period specified in Article 6.12 of Criminal Code shall be discussed by a council, stated in Article 224.2 of this Law, and the final decision shall be submitted to prosecutor. In case prosecutor deems the proposal as reasonably grounded, the proposal shall be transferred to the court for final ruling.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 227.Disciplinary penalties imposed onto the prisoner
227.1.In case the prisoner violates legislations, penitentiary facility rules and regulations, and legally imposed obligations, following disciplinary penalties shall be imposed by the decision of the Chair of penitentiary facility:
227.1.1.Limit the right for daily, monthly, quarterly or annual short- and long-term conjugal meetings or the right to phone calls for up to three-month period;
227.1.2.Incarcerate in solitary confinement;
227.1.3.Cur the bonus days awarded for that month, quarter and year.
227.2.In case there is adequate grounds for the acts or omission of the prisoner violating the internal rules of the penitentiary facility constitutes criminal act or omission, chair of the penitentiary facility shall inform it to the prosecutor and the case shall be investigated by the police department responsible for that territory.
227.3.It is prohibited to impose the penalties stated in Article 227.1 of this Law, in combination.
227.4.Information on imposing disciplinary penalties to the prisoners shall be compiled every fortnight, and the data and copy of the investigation of the disciplinary violation shall be sent to the prosecutor.
Article 228.Incarcerating prisoner in the solitary confinement
228.1.Days for jailing in solitary confinement shall be up to 30 days for male prisoner above age 18, up to 15 days for female prisoner above age 18, and up to 60 days for male prisoners and up 30 days for female prisoners in special circumstances.
228.2.In the following instances of serious violation of the penitentiary facility rules, the penalty of confinement in solitary cell shall be imposed:
228.2.1.Non-compliance with the legal demand insisted by the officer of penitentiary facility and an officer of authorized agency for oversight of operations of penitentiary facility, resistance to officers, insult others, or intimidation of use of force to officer of penitentiary facility and family members;
228.2.2.Prisoner caused intentional damage to his/her body;
228.2.3.Used force against other prisoners, insult and intimidation of prisoners;
228.2.4.Acquisition, storage and use of alcohol, narcotics and psychotropic substances;
228.2.5.Organize and playing gambling for profit, acquisition and use of mobile phone;
228.2.6.Had two or more disciplinary violations within three-month period;
228.3.Chair of the penitentiary facility shall make a decision on detention in the solitary confinement by checking the determination of the violations and documents investigating violations and based on the opinion of the officer that investigated the cases.
228.4.In immediate cases, chief officer on duty of the penitentiary facility may jail the prisoner in the solitary confinement for up to 24 hours in order to prevent from committing any crimes, and any decision on further extended confinement shall be made by the Chair of the penitentiary facility after reviewing the materials, stated in Article 228.3 of this Law.
228.5.Before transferring the prisoner to the solitary confinement, medical check must be made.
228.6.In case that the prisoner is detained in the solitary confinement, it shall be notified to the prosecutor immediately.
228.7.Condition and rules to apply in the solitary confinement and isolator shall be approved by the Cabinet member in charge of justice, in partnership with Prosecutor- Secretary.
228.8.The rights of prisoner in the solitary confinement to conjugal meetings, receiving parcels, phone calls and purchase of foodstuff and necessary supplies shall be restrained during the period in the solitary confinement.
228.9.Prisoner staying with child, as specified in the Article 202.8 of this Law and pregnant prisoners shall not be punished with solitary confinement.
228.10.The period that the prisoner staying in solitary confinement during the investigation of the act or violation shall be included in the total period of stay in solitary confinement.
Article 229.Release from solitary confinement
229.1.Prisoner shall be released from the solitary confinement on the following grounds:
229.1.1.Period for penalty for solitary confinement ended;
229.1.2.Prosecutor ruled that the penalty of solitary confinement was not reasonably grounded;
229.1.3.Curfew set at the penitentiary facility or prisoner needed to get emergency medical care.
229.2.In case that the grounds, stated in Article 229.1.3 of this Law, exist not anymore, Chair of the penitentiary facility shall decide whether to retrospectively impose solitary confinement or not.
Article 230.Prisoner security and transfer to isolation room
230.1.In the presence of adequate grounds that the health and lives of prisoner under potential threat, penitentiary facility and officers shall be obligated to take immediate measures.
230.2.If there are adequate grounds that illegal acts of prisoners may cause damage to lives and health of other prisoner, chief officer in duty of the penitentiary facility shall transfer the prisoner to the isolator room for up to 72 hours. If deemed necessary, chair of the penitentiary facility may extend the period for another 72 hours.
230.3.In the presence of grounds to impose disciplinary sanctions to the prisoner that might cause harms and damage to health and lives of others, prisoner shall be transferred to the solitary confinement for the period specified in the law, or the isolation cell, if there is no sufficient grounds for disciplinary penalty.
230.4.In case that potential damage and harm to lives and health of the prisoner still remain after the period, specified in Article 230.2 and 230.3 of this Law, chair of department for incarceration enforcement shall decide transfer to other penitentiary facility, without changing the regime and grade, based on proposal from the chair of the penitentiary facility.
230.5.Penitentiary facility and officers shall be obligated to provide all necessary support to safeguarding the prisoner, taken under protection according to Law on Safeguarding Witness and Victims.
230.6.In the event that the officer of penitentiary facility finds out information on potential attack to the lives and health of prisoner working out of the penitentiary facility or information was sent by police, other agencies and citizens, penitentiary facility shall organize all necessary measures to take the prisoner under permanent security or changing the work conditions and terms.
Article 231.Living condition of the prisoner
231.1.Prisoner shall be supplied with accommodation and living condition that meets hygiene and sanitation requirements, as food and meal with nutritional value specified in Article 231.6 of this Law.
231.2.Penitentiary facility shall supply prisoners with beds, blanket, matrass, sheets and outer uniform clothing for both warm and cold seasons and prisoner shall be permitted to wear underclothing, shirt and gloves, at his/her own cost.
231.3.Nutritional value of prisoner's food shall be determined differently based on the condition of the penitentiary facility and the work condition.
231.4.Taking into account of the conclusion made by the medical commission, conditions of pregnant and sick prisoners shall be improved and nutritional value added.
231.5.Prisoner working in dangerous and toxic environment shall get special clothing, specified in labor legislations, personal protective items and additional food.
231.6.Minimum food calorific value, portion, norms, clothing design, type, quantity and period of use shall be approved by Cabinet member in charge of justice, based on proposal from central agency for enforcement of court decision.
231.7.In case a prisoner dies and no family members show up within 7 days after notice, penitentiary facility shall bury at its own cost and documents on the cause and condition of death shall be attached to the personal file.
231.8.In case that penitentiary facility hospital proves the prisoner as sick, prisoner may get necessary injections and pharmacies, as specified in the doctor's advice and prescription, by parcel notwithstanding the quantity.
231.9.Penitentiary facility shall create environment and condition for the prisoners with disabilities enabling respect, access and exercise of rights.
Article 232.Search and inspection of prisoner's body, belongings and cell
232.1.Officer of the penitentiary facility may search and inspect prisoner's body, belongings and cell and its surroundings at any time.
232.2.Act of search and inspection in prisoner's body shall be made by an officer of same gender as the prisoner.
Article 233.Short- and long-term conjugal meetings
233.1.Conjugal meeting shall be organized by the chief officer on duty or the shift leader, with permission from the chair of the penitentiary facility.
233.2.In case that legal demand made by the officer of the penitentiary facility is not complied or internal rules of the penitentiary facility is not obeyed during short- and long-term conjugal visits, meetings shall be ceased followed by notification to the official that permitted the meetings for decision whether to continue the meeting or not.
233.3.Officer of penitentiary facility shall oversee and control the conjugal meetings, inspect the items and foodstuff given to the prisoner, and if any items that are prohibited are discovered from the inspection, they shall be confiscated temporarily and returned to the visitor after the meeting, take notes and attach in the personal file.
233.4.Long term conjugal visit is prohibited for persons that are not formally registered in the personal file of the prisoner, or person without identification document certifying as relative of the prisoner or persons without official certification from soum or district governor.
Article 234.Meeting room
234.1.Penitentiary facility shall have designated rooms for prisoner's short-term conjugal meeting, equipped with video and physical surveillance devises and rooms for long term conjugal meeting, furnished with equipment for physical surveillance.
234.2.Meeting rooms shall fully secure the safety of visitor and the prisoner.
Article 235.Sending letter, parcel and money remittance
235.1.Officer of the penitentiary facility shall inspect the letters and parcels with presence of the prisoner, and get the receipt signed. In case any prohibited items are discovered, they shall be destroyed or confiscated, subject to return on release.
235.2.Money remittance that is made onto the name of the prisoner shall be saved in prisoner's account and when the prisoner needs funds, a special template shall be filled out with the designated purpose of withdrawal and amount, followed by signing by the prisoner.
235.3.Letters and parcels with the following content shall not be passed to the prisoner:
235.3.1.Calling for escape or crime;
235.3.2.Insulting and intimidating others;
235.3.3.Designed to cause sudden psychological shock to the prisoner;
235.3.4.Using secret symbols, ciphers and unclear signs or language.
235.4.Letters and parcels with content that are prohibited to be transferred to the prisoner shall be presented to the Chair of the penitentiary facility, take notes and attach in the prisoner's personal file.
235.5.Officer of the penitentiary facility shall be obligated not to disclose the privacy of correspondence and person sector of individuals.
235.6.The content and number of letters addressed to the authorized agencies and officials for overseeing the activities of the penitentiary facility shall not be limited, and the penitentiary facility shall forward the letter within 3 days after receipt.
235.7.A detailed log shall be kept recording the name of the prisoner and the phone number describing the total call time.
Article 236.Studying in universities and colleges through distance training
236.1.If a prisoner serving sentence in the open penitentiary facility who served more than 50% of the sentence and had to record of disciplinary violations, request studying in universities and colleges through distance training, Chair of the central agency for court decision execution shall decide the matter grounded on proposal from the chair of the penitentiary facility.
236.2.Training shall be provided in the premises of the penitentiary facility.
Article 237.Prisoner lodging petitions, complaint and request
237.1.Officer of the penitentiary facility shall receive prisoner's petition, complaint and request, register and introduce to the chair of the penitentiary facility, and transfer the relevant addressees according to their jurisdiction.
237.2.Officer of penitentiary facility shall present the replies to petition, complaint and request to prisoner, get signed and stored in the personal file.
Article 238.Personal free time
238.1.According to the internal rules of the penitentiary facility, time aside from the prisoner's work, meal and training/disciplinary activities under the socialization program shall be considered as free time.
238.2.For the free time, penitentiary facility shall supply with opportunities for religious practice, work out sports that is consistent with penitentiary facility possibilities and meeting the requirements of regime and grade, read books and magazines, learn and use library of the penitentiary facility.
Article 239.Giving temporary leave to the prisoner
239.1.In the event that relatives of a prisoner in the open penitentiary facility, who are stated in the Article 213.1 of this Law, becomes seriously ill or die, or significant damages occurred to the prisoner's family due to disaster, dangerous events and accidents, chair of the penitentiary facility may give 7 day leave, including travel days, taking into account of the prisoner's correction status and behavior.
239.2.Prisoner requesting leave and his/her guarantor shall submit to the chair of penitentiary facility together with the certification from soum, bagh, district, and khoroo governor proving the events and certification from the medical institution that proves that the situation specified in Article 239.1 of this Law has arisen.
/This paragraph was amended by the law of April 22, 2022/
239.3.For the prisoner seeking leave, no less than two relatives shall provide guarantee and guarantors shall be fully responsible any costs associated with search, if the prisoner escapes during leave.
239.4.Guarantor shall take responsibility of preventing the prisoner from committing crime and violation and bring back the prisoner personally when the leave ends.
239.5.Prisoner on leave and his/her guarantor shall by obliged to register at local court decision enforcement departments and divisions, or to local police, if there is not subsidiary court decision enforcement unit, at police department that responsible in their area, once a day during the work hours.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
239.6.If the prisoner does not get registered during the period of leave, does not arrive in location specified as conditions of the leave, made violation and penalized, and consumed narcotics, psychotropic substances and alcohol, the leave shall be immediately ceased and disciplinary penalty shall be imposed to the prisoner.
239.7.If the prisoner is under investigation for criminal act, or penalized for crime committed during sentence service period, or attempted to escape, violated rules and imposed with disciplinary penalties, or the doctor's certification, letter and stamp of Governors of soum, bagh, district, and khoroo and citizen's ID of the guarantor have violations, no leave shall be given to the prisoner.
/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/
Article 240.Paid services provided by the penitentiary facility
240.1.Penitentiary facility may organize sell to prisoners of foodstuff, meal, hygiene and sanitation products, books, magazines and newspapers, at the type and quantity not prohibited by the internal rules of penitentiary facility, for non-commercial purposes, in conditions that meet the hygiene and sanitation requirements.
240.2.Payment for services, stated in Article 240.1 of this Law, shall be made by non-cash transfer.
CHAPTER TWENTY-TWO
SECURITY OF PENITENTIARY FACILITY
Article 241.Ensuring security of the penitentiary facility
241.1.Operations ensuring the security of the penitentiary facility shall consist of the following types and components:
241.1.1.Security management and arrangement;
241.1.2.Technical control and security;
241.1.3.Physical security and guarding;
241.1.4.Assessment of security and risk level;
241.1.5.Undercover operations.
241.2.Regulation for security and guarding of penitentiary facility shall be approved by Cabinet members in charge of justice.
241.3.Regulation for setting the security circles to ensure the safety of the officers of penitentiary facility shall be approved by Cabinet member in charge of justice, in cooperation with the Prosecutor General.
Article 242.Security management and arrangement
242.1.Central agency for enforcement of court decision shall have a special unit responsible for ensuring security of court decision enforcement departments and divisions and officers, preventing from crimes and ceasing any attempted crime.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
242.2.Penitentiary facility, court decision enforcement departments and divisions and incarceration department and divisions shall work with agencies responsible for security and law enforcement in the following areas:
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
242.2.1.Exchange information on threats and risks that might have impact on the penitentiary facility and departments and divisions for enforcement of court decision;
/This sub-paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
242.2.2.Collaboration in the event that special circumstances arise at the penitentiary facility;
242.2.3.Access to professional support in terms of special technique, skills and devises;
242.2.4.Get assistance in searching prisoner escaped and ensuring safety of officers;
242.2.5.Get support and assistance for secure transportation of prisoners and relocation of prisoners.
242.3.Expenses for equipment and devises for security of penitentiary facility and undercover operations shall be reflected in and financed from the state budget every year.
Article 243.Technical security and guarding of penitentiary facility
243.1.Penitentiary facility shall have the following security zones:
243.1.1.Outside restricted zone;
243.1.2.Security fence;
243.1.3.Strip with heat and move sensors, high voltage wires and video surveillance;
243.1.4.Audio and video-controlled entrance zone.
243.2.Restricted outside zone of the penitentiary facility shall be 500 meters in the urban and settlement areas and 1000 meters in the rural areas.
243.3.In order to secure safety of prisoner and the officer of penitentiary facility, court decision enforcement agency shall organize controlling of audio-video recording equipment at inmate cells and other sections in the penitentiary facility for travel of prisoners.
243.4.Closed penitentiary facility shall have a control tower outside of the penitentiary facility yard, equipped with video recording equipment.
243.5.Security zone, stated in Article 243.1.4 of this Law, shall be monitored using audio-video recording devise and entrance sections to penitentiary facility, building and cells shall have security doors.
243.6.Dogs may be used for the purpose of ensuring security of the penitentiary facility.
243.7.Court decision enforcement agency may have its training center for dogs.
Article 244.Prohibiting use of mobile devises
244.1.In order to ensure security of the penitentiary facility, cell phone signal jammer equipment may be used at the penitentiary facility and in its surroundings.
244.2.Rules pertaining to installation and use of the equipment, stated in Article 244.1 of this Law, shall be approved jointly by Cabinet members in charge of justice and Cabinet member in charge of communications.
Article 245.Physical security measures and control of the penitentiary facility
245.1.Physical security measures, guarding, signalization/alarm in the open and closed penitentiary facility and outside surrounding areas security shall be organized mobilizing the staff of the penitentiary facility.
245.2.Officers of the penitentiary facility shall perform the duty of physical security measures and on-duty sentry by fur shifts, in turn.
245.3.Security officer shall have right to search body, items and equipment of prisoner and persons entering the penitentiary facility at any time of the day.
Article 246.Use of physical coercion, special devises and firearms
246.1.Officers of the penitentiary facility shall be supplied with personal protective devises to be used in the event of special circumstances.
246.2.In the course of performing the duties, officers of the penitentiary facility shall use physical coercion, special devises and firearms according to rules and grounds set forth in this Law.
Article 247.Assessing security level and risks
247.1.Methodology for assessment of security and exposure to risks of the penitentiary facility shall be approved by the Chair of central agency for enforcement of court decision.
Article 248.Undercover operations of the penitentiary facility
248.1.Authorized officers, according to rules and regulations set forth in the laws pertaining to undercover operations, may execute undercover operations in the penitentiary facility.
248.2.Rules and regulations for undercover operations in the penitentiary facility shall be approved jointly by the Chair of Central Intelligence Agency and Chair of Court Decision Enforcement Agency, in conformity with laws pertaining to undercover operations.
Article 249.Setting curfew at the penitentiary facility
249.1.In the following cases, Chair of the central agency for enforcement of court decision may set the curfew for up 30 days at the penitentiary facility:
249.1.1.Occurrence of disaster, dangerous events and accidents;
249.1.2.Spread of plague, zoonotic diseases and diseases require quarantine according to international requirements;
249.1.3.Public disorder and unrest;
249.1.4.Armed assault to the penitentiary facility.
249.2.Curfew set at the penitentiary facility shall be annulled by official that set the curfew and may be extended for up to 30 days in case that the grounds stated in Article 249.1 of this Law, still exist.
249.3.In the event that curfew is set at the penitentiary facility, all operations in which prisoners participate shall cease and preparedness level of penitentiary facility shall be upgraded, conjugal meetings, short term meetings and correspondence shall be stopped and daily operational schedule of the penitentiary facility may be changed, accordingly.
249.4.Decision stated in Article 249.1 of this Law shall immediately be notified to the Prosecutor-General.
Article 250.Search prisoner in escape
250.1.Operation to trace and arrest the prisoner in escape shall be executed jointly by the court decision enforcement agency and police.
250.2.In order to trace, arrest prisoner in escape, or to cease the disorder in the penitentiary facility, personnel, resources and equipment may be mobilized from other agencies.
Article 251.Acts prohibited for the penitentiary facility and its officers
251.1.Penitentiary facility and its officers shall be prohibited from conducting the following acts:
251.1.1.Let outsiders enter the penitentiary facility without permission;
251.1.2.Establish personal relations with prisoner, transfer goods, clothes and other items to prisoner without permission and control/inspection and make trading and deals with prisoner;
251.1.3.Transfer firearms, special devises and cell keys to others without permission;
251.1.4.Organize illegal meeting for the prisoner and give information about the penitentiary facility to the persons aside from those stated in the law;
251.1.5.Treat prisoners aggressively, inhumane and degrading their dignity.
CHAPTER TWENTY-THREE
RELEASE OF PRISONER
Article 252.Grounds for releasing prisoner
252.1.Prisoner shall be released on the following grounds:
252.1.1.Period for incarceration sentence, imposed by the court decision, ended, or incarceration sentence is substituted to other types of penalties, or prisoner exempted from penalty due to disease;
252.1.2.Prisoned pardoned or amnestied;
252.1.3.Pre-term release;
252.1.4.Court repeals the case or acquits prisoner.
Article 253.Proposing release of prisoner sentenced for life
253.1.Prisoner sentenced for life imprisonment shall make a request for release after the period, stated in paragraph 6, Article 5.6 of the Criminal Code, expires.
253.2.Penitentiary facility shall certify the personal status of the prisoner and deliver its certification, together with the request stated in Article 253.1 of this Law, to the prosecutor within 3 business days.
253.3.Grounded on certification from the penitentiary facility and the conclusion made by the prosecutor, court shall resolve whether to release the prisoner sentenced for life, according to paragraph 6 of Article 5.6 of the Criminal Code.
Article 254.Regulation for release of the prisoner
254.1.In case that the sentenced period of the prisoner ends, s/he shall be released on the same day, if the ending day coincides with the public holidays and weekends, prisoner shall be released on the previous day and if the prisoner is released on the other grounds, on the day that the formal decision is received, and of the decision is received after the end of the working hour, prisoner shall be released in the following day.
254.2.Personal documents, belongings and certification of release shall be given to the released prisoner and it shall be recorded in the personal file.
254.3.If necessary, penitentiary facility may give transportation and meal costs for reaching place of residence to the released prisoner and respective amount shall be calculated at the prevailing tariff for road and rail passenger transportation.
254.4.In the event that a prisoner that consumer narcotics and psychotropic substances and prisoner with communicable diseases dangerous to public health is release, it shall be notified to the health institutions and respective document shall be delivered.
Article 255.Exempting from sentence due to disease
255.1.Regulation for providing medical care and service to prisoner suffering from serious illness and the list of diseases that exempt the prisoner from incarceration and arrest sentences shall be approved jointly by Cabinet member in charge of justice and Cabinet member in charge of health.
255.2.Payment for medical care and diagnostics, required for verifying the disease that exempt the prisoner from sentence shall be paid by the prisoner, and of the prisoner is insolvent, penitentiary facility shall pay the costs.
255.3.Regulation for exemption from sentence due to disease shall not apply to prisoners that intentionally damages his/her body and inflicting deliberate damage to his/her health.
Article 256.Pre-term release the setting surveillance/control over the released prisoner
256.1.In the event that the prisoner satisfies all legal requirements for pre-term release, it shall be notified to the prisoner within 5 days after full satisfaction of the requirements.
256.2.In reviewing the request for pre-terms release of the prisoner, penitentiary facility and officers shall prepare all necessary information within 3 business days after the submission of the request by the prisoner and discuss the request by the council, stated in Article 224.2 of this Law.
256.3.In case that a decision is made certifying that the prisoner satisfies all requirements for pre-term release, the decision shall be delivered to the prosecutor within 3 business days. In counting the total period of imprisonment served prior to making request for pre-term release, the bonus days earned last time shall be counted.
256.4.Prosecutor, after receiving the conclusion and deems as reasonably grounded, shall deliver the conclusion to the court within 10 days for final resolution.
PART V
AGENCY FOR ENFORCEMENT OF COURT DECISION
CHAPTER TWENTY-FOUR
SYSTEM, MANAGEMENT AND FUNCTIONS OF COURT DECISION ENFORCEMENT BODY
Article 257.Organizational system of court decision enforcement agency
257.1.Court decision enforcement agency is a state military organization with special functions implementing the activities on enforcement of legally valid court decisions within the framework of the power vested by law.
/This paragraph was amended by the law as of June 28, 2022/
257.2.Court decision enforcement agency shall be organized according to territorial and functional principles.
257.3.Structure of the court decision enforcement agency shall consist of the central agency for enforcement of court decision, departments for civil, administrative and violation decision enforcement departments (hereinafter referred to as court decision enforcement department), department for enforcing court decision on detention and incarceration (hereinafter referred to as incarceration department), department for enforcement of non-incarceration sentences and compulsory measures (hereinafter referred to as non-incarceration decision enforcement department), penitentiary facility and decision enforcement departments and divisions in aimags and capital city (enforcement department or divisions).
257.4.Taking into account of the size of territory, population density, geographical location, infrastructure, number of convicted persons and the number of enforcement documents, court decision enforcement divisions may be established at the soums and districts by the decision of the Government.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
257.5.Branch units of the central agency for enforcement of court decision shall provide the court decision enforcement department and divisions with professional and technical management and guidance and shall report its operations to the Chairperson of the central agency for enforcement of court decision.
257.6.Penitentiary facility, department and divisions for enforcement of court decisions shall report their activities to the Chairperson of the central agency for enforcement of court decision.
257.7.Court decision enforcement department and division shall have unit (officer) performing the function of tracking/investigating the convicts sentenced to a sentence other than incarceration, persons subject to compulsory measures, debtor and its assets.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
257.8.Structure and staffing of the penitentiary facilities, court decision enforcement department and division shall be approved by the Chair of the central agency for enforcement of court decision.
Article 258.Flag and symbol/logo of the court decision enforcement agency
258.1.Court decision enforcement agency shall have its flag and symbol/logo.
258.2.Regulation for design of symbol and flag of court decision enforcement agency and rules for use of symbols and flag shall be endorsed by Cabinet member in charge of justice.
258.3.Persons and legal entities are prohibited to have symbol and logo same as those of the court decision enforcement agency.
Article 259.Central agency for enforcement of court decision
259.1.Central agency for enforcement of court decision shall provide the operations of court decision enforcement with integrated management, professional and technical guidance and directions.
259.2.Maximum number of staffing and structure of the central agency for enforcement of court decision shall be determined as specified in the Law on Legal Status of Government Agencies.
259.3.If deemed necessary, central agency for enforcement of court decision may establish a unit responsible for enforcement of court decision specialized in certain types of court decisions.
259.4.Central agency for enforcement of court decision shall have unit in charge of training, research and analyses, unit of quick response for overseeing court decision enforcement operations, and units responsible for production, service, finance, supplies, archive, arts and sports.
259.5.Court decision enforcement agency may have a unit in charge of performing specific duties in cases of certain special circumstances arise.
Article 260.Functions of the central agency for enforcement of court decision
260.1.In addition to functions, set forth in the Law on Legal Status of Government Agencies, central agency for enforcement of court decision shall perform the following functions:
260.1.1.Elaborate the human resources police of the agency, and take measures to train officers and build their knowledge and skills;
260.1.2.Develop proposals and recommendations on government policy and legislations pertaining to court decision enforcement operations and optimizing the operations;
260.1.3.Develop and implement, improve existing regulations, rules, standards, instructions and recommendations for enforcement of court decision in conformity with law, ensure enactment;
260.1.4.Organize the court decision enforcement functions at the national level in integrated way, conduct analyses, and take comprehensive measures to provide the integrated management over the court decision enforcement agencies;
260.1.5.Plan and implement financial and investment actions and measures in order to ensure smooth operations on the enforcement of court decisions;
260.1.6.Develop and implement programs for boosting effectiveness and efficiency of production at penitentiary faculty;
260.1.7.Oversee the act and conduct of court decision enforcement officers and agencies, prevent from crime, illegal act and ethical misconduct, eliminate causes and conditions for crimes, violations and misconduct and ensure effectiveness of internal control and security;
260.1.8.Use advanced scientific achievements, technology and data network, introduce data transfer and other control systems and organize activities for prevention from crime;
260.1.9.Collaborate with similar agencies in foreign countries within the power vested by law;
260.1.10.Create and use database, necessary for performing the duties stated in this Law, conduct analyses and draw conclusions and provide court decision enforcement agency with necessary data and information;
260.1.11.take actions to improve the working conditions of the agency, to ensure occupational safety, and to prevent from potential accident and hazards;
260.1.12.Create environment enabling to cease any negative attitudes and acts from the prisoners and convict towards the officers, check and impose penalties;
260.1.13.Take cessation measures in the event of emergency situation at the penitentiary facility;
260.1.14.Other functions set forth in the law.
260.2.Within the framework of functions stated in Article 260.1.7 of this Law, central agency for enforcement of court decision shall monitor the storage and protection of state and official secrets, corporate secrets and personal sensitive data in the activities of officers and employees, and prevent from violating any laws and regulations on confidentiality and committing crimes and violations, detect violations and crimes, check and act on the information and complaint against the officers of court decision enforcement agency and secure the safety of officers.
/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/
260.3.In the course of investigating the complaint and information about the officers, unit of the agency responsible for internal control and security shall transfer the cases to inquiry and investigation if the complaint and information shows any crimes and violations.
Article 261.Management of the court decision enforcement agency
261.1.Central agency for enforcement of court decision shall have Chair, First deputy Chair and Deputy chairs.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
261.2.Chairperson of the agency for enforcement of court decision shall be appointed by the Cabinet, based on nomination by Cabinet member in charge of justice, and First deputy and Deputy chairs shall be appointed and dismissed by Cabinet member in charge of justice.
Article 262.Power of the Chairperson of the central agency for court decision enforcement
262.1.In addition to functions stated in Article 8.3 of the Law on Legal Status of the Government Agencies, Chairperson of the Court decision enforcement agency shall be responsible for performing the following functions:
262.1.1.Organize operations of the court decision enforcement agency and its subsidiaries at the national level, and provide administrative and professional management;
262.1.2.Endorse the rules, regulation and procedures for the operation of the court decision enforcement agency, in conformity with legislations, arrange implementation and oversee/monitor the implementation;
262.1.3.Set curfew at the entire court decision enforcement agency or at the penitentiary facility, and court decision enforcement departments and divisions, shift to higher grade security level and annul the set levels;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
262.1.4.Develop and implement policy on security of court decision enforcement officers, weapons and tools, supply of uniform and necessary materials;
262.1.5.Appoint, dismiss, release and fire officers of court decision enforcement agency, and award, remove, restore, reduce and confiscate the military ranks;
262.1.6.Interact and collaborate with national and international organizations representing the court decision enforcement agency;
262.1.7.Formulate the terms of reference for curt decision enforcement agency and its officers in conformity with legislations;
262.1.8.Endorse the regulation for conducting security level and risk assessment of the court decision enforcement agency;
262.1.9.Other powers vested by law.
Article 263.Maun functions of court decision enforcement agency
263.1.Decision enforcement agency shall perform the following key functions:
263.1.1.Provide professional management to the court decision enforcement departments and divisions operations and oversee the operations;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
263.1.2.Maintain integrated record and registry on the enforcement operations, create database and release information and certification;
263.1.3.Resolve any compliant regarding the decision enforcement process/operations.
263.2.Chair of decision enforcement department shall be the Chief Enforcement Officer.
Article 264.Functions of court decision enforcement department and divisions
264.1.Court decision enforcement departments and divisions shall perform the following functions:
264.1.1.Provide the overall operations of penitentiary facilities with integrated management;
264.1.2.Provide professional management on the enforcement of civil, administrative and violation decisions, court rulings on criminal case and decisions made by other agencies and sanctioned by court and oversee the operations;
264.1.3.In case it is stated in the international treaties that Mongolia is Party to, provide professional management for enforcement of international court decision and arbitration awards and oversee the operations;
264.1.4.Organize activities to enforce the rules, regulations, instructions, standards and recommendations on the enforcement of court decision;
264.1.5.Ensure safety of organization, officers and staff and protect their legitimate rights and interests;
264.1.6.Organize forced auction of immovable and movable properties;
264.1.7.Resolve complaints ledged regarding the act of officers;
264.1.8.Keep record of debtors staying the responsible territory, number of enforcement documents, digital database of convicts imposed with non-incarceration sentence and compulsory measures and supply data to the national registry;
264.1.9.Enforce court decision imposing the sentence of detention.
264.1.10.Carry out to process of transporting a person who is addicted to alcohol or drugs and a person who has been subjected to compulsory medical measures to a hospital for forced treatment.
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 265.Enforcement districts for court decision enforcement
265.1.Primary unit that the court decision enforcement operations is carried out shall be the enforcement district.
265.2.Districts, specified in Article 265.1 of this Law shall be determined by Cabinet member in charge of justice, based on proposal from the Chair of central agency for enforcement of court decision.
Article 266.Functions of incarceration department
266.1.Incarceration department shall perform the following duties:
266.1.1.Oversee the court decision on arrest and detention, detention and incarceration penalty, imposed by court, and maintain integrated registry;
266.1.2.Provide the penitentiary facility operations with integrated and professional management;
266.1.3.Develop proposals on preparing and building capacity of human resource for incarceration institutions;
266.1.4.Ensure safety and security of penitentiary facility and develop proposal for measures on security;
266.1.5.Develop proposals for correcting and building discipline for prisoner, re-integrating in the society, providing vocational education and training and occupational skills.
Article 267.Penitentiary facility and its functions
267.1.Penitentiary facility is an agency performing special functions of the state that incapacitate the convict, sets limits on the rights and liberty according to law and coercively enforce the incarceration penalty, imposed by the court and its rulings and the agency shall exercise the rights of legal entity.
267.2.Penitentiary facility shall implement the following functions:
267.2.1.Coercively enforce the incarceration sentence;
267.2.2.Ensure security of prisoners, including setting compliance with law and prevent from prisoner causing any damages to others:
267.2.3.Make disciplinary and correction influence on the prisoner;
267.2.4.Organize prisoner's penal labor and provide skills and competencies to the prisoner in the field of key production area;
267.2.5.Provide general education training to juvenile prisoners and provide vocation skills;
267.2.6.Protect prisoner's health, provide medical care and services and ensure occupational safety;
267.2.7.Provide compulsory medical treatment to prisoners with infectious diseases that could affect health and lives of others, prisoners with alcohol and narcotics addictions;
267.2.8.Deduct the payment and damages caused to people and legal entities due to crimes from the prisoner's salaries and transfer to the court decision enforcement departments and divisions and get compensations for the damages caused to the penitentiary facility;
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
267.2.9.Other functions assigned by law.
267.3.In order to restitute the damages and harm caused by prisoner to individuals and legal entities, and to provide penal labor and occupational skills and competency, penitentiary facility may have its unit for production and may allow private legal entity to operate in the protection zone of the facility.
267.4.Revenue generated from penitentiary facility and private entity operation shall be spent for improving facility security, conditions of prisoners and socialization, and regulation for revenue allocation and monitoring shall be approved jointly by Cabinet members in charge of justice and finance, respectively.
267.5.In order to provide prisoners with work and occupational skills, they may be involved in production of goods and services for the supply of public procurement.
Article 268.Functions of department for enforcement of non-incarceration penalties
268.1.Department for enforcement of non-incarceration penalties shall perform the following duties:
268.1.1.Provide court decision enforcement departments and divisions with professional management and guidance on enforcing non-incarceration penalties and compulsory measures, oversee enforcement operations and keep integrated record;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
268.1.2.Enforce court decision of compulsory medical treatment of persons with alcohol and narcotics addiction by way of administrative procedure;
/This sub-paragraph was amended by the law of 15 November 2018/
268.1.3.Resolve complaints on enforcement of non-incarceration sentence and compulsory measures;
268.1.4.Provide with the methodological guidance to the operations of surveillance of prisoners with postponed sentence and released on probation;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
268.1.5.Monitor activities carried out by other institutions for enforcement of some types of compulsory measures and provide these institutions with professional and technical inputs;
268.1.6.Develop proposals for optimizing the enforcement of non-incarceration penalties;
268.1.7.Develop policy and implement on making disciplinary and correctional influence and socialization for persons sentenced with compulsory measures sentences.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 269.Financing of court decision enforcement agency
269.1.Agency for enforcement of court decision shall be financed from the state budget.
269.2.Taking into account of the territorial size, population density, geographic location, infrastructure, number of convicts and the number of enforcement documents, Cabinet shall approve the structure, staffing, vehicle and equipment supply norms and their use norms.
/This paragraph was invalidated by the law as of January 10, 2020/
269.3.Costs stated in Article 11.3 of this Law associated with use of equipment and devises of private legal entities shall be financed from the state budget and costs associated with enforcement of non-incarceration sentences and compulsory measures shall be paid by the convict or person, who is penalized by compulsory measures, unless otherwise stated in the law.
269.4.Regulation for calculation, payment, financing and exemption from payment for costs, stated in Article 269.3 of this Law, shall be approved by the Cabinet.
CHAPTER TWENTY-FIVE
LEGAL STATUS OF THE OFFICER OF COURT DECISION ENFORCEMENT AGENCY
Article 270.Officer of curt decision enforcement agency and requirements
270.1.Officers of court decision enforcement agency shall consist of senior executive offices of the agency, executive officers, bailiffs/enforcement officer and officers of penitentiary facility.
270.2.Bailiff/enforcement officer shall consists of Chief Enforcement Officer, senior bailiff/enforcement officer and bailiff/enforcement officer.
270.3.Mongolian citizens that meet requirements stated in Public Service law and other laws and in the regulation set forth by the court decision enforcement agency, qualify health, physical condition, profession, specialization, and ethical criteria and requirements, reached the age of 18, and without criminal records shall be recruited as officers of court decision enforcement agency.
/This paragraph was amended by the law of January 10, 2020/
270.4.Bailiff/enforcement officer shall meet the criteria stated in Article 270.3 of this Law and be qualified for the selection of recruitment of bailiff/enforcement officer.
270.5.Regulation on selection of bailiff/enforcement officer, stated in Article 270.4 of this Law, shall be approved by Cabinet member in charge of justice.
270.6.Indicators for health, physical condition, education, professional and ethics for the officers of penitentiary facility and selection and recruitment of officers of penitentiary facility shall be approved by the central agency for enforcement of court decision.
270.7.Officers of arrest and detention center and facilities, vocational training and production center at the court decision enforcement agency, and institutions for compulsory medical treatment of alcohol and narcotics addicts shall be deemed as identical to officers of penitentiary facility.
/This paragraph was amended by the law as of June 28, 2022/
270.8.Duty to provide military training and preparedness to military age officers not served in military shall be the responsibility of central agency for court decision enforcement and military preparation program shall be implemented, subject to approval by high military agency.
Article 271.Power of enforcement officer/bailiff
271.1.In addition to power, vested by Article 44 and 77 of this Law, bailiffs and enforcement officers shall exercise the following rights and powers:
271.1.1.Fully enforce the execution documents and decision imposing non-incarceration sentences and compulsory measures within the stipulated timeframe;
271.1.2.In case that the content of execution document and court decision is unclear, submit request to the court for clarification;
271.1.3.Suspend the entry of changes in information on transfer of resident place and legal entity information in the state registry for convicts, persons with compulsory measures and debtor-individuals;
271.1.4.If any facts that constitute a crime is found during the enforcement process, address to agencies responsible for inquiry and investigation;
271.1.5.In case of potential conflict of interest or hesitation on integrity of operations, refrain from the operations;
271.1.6.Maintain electronic registry and database of execution document and enforcement operation and prepare statistics;
271.1.7.Enter the workplace and accommodation of debtors, convicts and persons with compulsory measures, as well as other persons assisting them to avoid from enforcement, in accordance with regulations stated in the law;
271.1.8.Summon debtor, convict, person with compulsory measures and their representatives;
271.1.9.Retrieve necessary document, certification and guarantees from debtors, convict and person with compulsory measures, necessary for enforcement of court decision;
271.1.10.Review and resolve any compliant regarding court decision enforcement operations;
271.1.11.Oversee if the enforcement of incarceration and compulsory measures are carried out according to law, investigate if any violations are found, determine causes and conditions and take measures set forth in the law;
271.1.12.Make proposal to prosecutor to substitute the non-incarceration and compulsory measures penalties to incarceration;
271.1.13.Prepare certification on the status and compliance with payment obligations, fulfillment of obligation and limitations set by court by the debtor, convict and persons imposed with compulsory measures, and make proposal to prosecutor on annulling the sentence and compulsory measures and replace the sentenced with incarceration;
271.1.14.Access to necessary information and get certifications in order to search and investigate the persons escaping from enforcement of court decision and locate their address/place of stay;
271.1.15.Make proposal to prosecutor on exemption of convicts and persons with compulsory measures due to health condition.
271.2.In addition to rights stated in Article 271.1 of this Law, Senior enforcement officer/bailiff shall exercise the following rights:
271.2.1.Change/modify and annul decision made by bailiff and enforcement officer and assign them to make certain decision;
271.2.2.Provide professional management to officer's operations and oversee the operations;
271.2.3.Oversee operations of bailiff/enforcement officers, give permission on execution of certain types of measures and making decisions, as specified in this Law;
271.2.4.Keep records on execution documents, prisoners/convicts, persons with compulsory measures penalty and debtors with due payment, and compile the data and statistics.
271.3.In addition to rights stated in Articles 271.1 and 271.2 of this Law, Chief enforcement officer shall exercise the following rights:
271.3.1.Change/modify and annul decision made by senior bailiff and bailiff/enforcement officer and assign them to make certain decision;
271.3.2.Provide professional management to court decision enforcement operations and oversee the operations;
271.3.3.Review and resolve complaints on the operation of senior bailiff/enforcement officer and bailiff/enforcement officers;
271.3.4.Determine the jurisdictions for the court decision enforcement operations.
271.3.5.Restrainor restore the right to travel abroad of debtor-citizens and executive officers of debtor-legal entities based on the decision of bailiff.
/This sub-paragraph was added by the law as of January 10, 2020/
Article 272.Power of officers of penitentiary facility
272.1.Officers of penitentiary facility and incarcerations department shall exercise the following powers:
272.1.1.Enter homes and work places of citizens and legal entities and other place in compliance with law if there is prisoner, convict or accused is present at or if there are grounds to suspect, search accommodation, workplaces and vehicles, inspect personal documents of persons that might have assisted the escape and get comments and certifications from citizens and entities;
272.1.2.Mobilize vehicles of individuals and legal entities regardless of ownership type except the vehicles belonging to diplomatic missions, ambulances, fire and accident response services for investigating, chasing and arresting the suspect, accused, convict and prisoner and get access to communication devises without barriers;
272.1.3.Search the body, belongings and places of stay of prisoners, suspect, convict and accused, confiscate or destroy weapon, knife other objects similar to arms, narcotics and psychotropic substances and drugs, plants, alcohols, prohibited games or other items except those permitted by law and internal rules, and conduct permanent surveillance over prisoners, suspects, convicts and accused in order to ensure security of penitentiary facility;
272.1.4.Search and inspect the body, belongings and vehicles of persons entering and exiting the penitentiary facility and its production areas;
272.1.5.Carry out undercover operations according to grounds and rules set forth in the law.
272.2.Chair of penitentiary facility and chair of enforcement department and divisions shall perform following duties in addition to duties stated in Article 272.1 of this Law:
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
272.2.1.Provide professional management of penitentiary facility and make orders and decision, and oversee the activity of its officers;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
272.2.2.Submit proposal to prosecutor on pre-term release of prisoner;
272.2.3.Give temporary leave to the prisoner;
272.2.4.Award or disqualify bonus days to prisoners;
272.2.5.Exclude the period of prisoner that had medical treatment from intentional damage to his/her own body and health, period that arrived late for the leave deadline and the period on escape from total period of sentence;
272.2.6.Based on request from prisoner, change the long-term conjugal meeting to short terms, or phone calls rights, or change short term conjugal visits to phone call;
272.2.7.Notarize prisoner's documents and certifications according to Civil Code;
272.2.8.Other rights vested by law.
Article 273.Common rights and responsibilities of officers of court decision enforcement agency and prohibited acts
273.1.Officer of court decision enforcement agency shall exercise the common rights and obligations, set forth in Public Service Law, in addition to rights and obligations specified in Article 271 and 272 of this Law.
273.2.Following shall be prohibited for the officers of court decision enforcement agency in addition to other prohibitions stated in Public Service Law, Law on Regulating Personal Interests and Preventing Conflict of Interest in Public Service and Anti-Corruption Law:
273.2.1.Illegal attack and violation of human rights and liberty;
273.2.2.make other dependent using the name of agency and position held, and aggravate persons;
273.2.3.Disclose and publicize any information that might affect the reputation, liberty, legitimate interests, rights of other persons;
273.2.4.Disclosing state and official secrets, corporate secrets and personal sensitive data violating the rule and permitted grounds specified in the Iaws and disclosing official work information to the public or others without permission from senior management;
/This sub-paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/
273.2.5.Consume alcohol on the job, during high security or while being in the official uniform;
273.2.6.Used narcotics and psychotropic substances;
273.2.7.Call form direct and instigate, directly and indirectly, illegal acts and omissions, and participate;
273.2.8.Be a member of political party and trade union, support and advertise activities and political ideology of political parties and trade unions among the staff;
273.2.9.Refrain from fulfilling legal decision and order of the authorized senior officers;
273.2.10.Not to arrive for work appointed for no reason, strike, plan, organize and participate in actions that aim at affecting the normal operations;
273.2.11.Have dual citizenship;
273.2.12.Torture anyone in order to get information about crime and violation or encourage such acts;
273.2.13.Other prohibitions set forth in the law.
273.3.Following the military rank and position held, officers of the court decision agency shall be commander and subordinate to each other.
Article 274.Oath of the officer of court decision enforcement agency
274.1.Court decision enforcement officers shall take the following oath before the State flag: "I, citizen of Mongolia, take this oath to obey the law, respect individual rights and freedoms, dutifully fulfill the responsibilities and work committing my life in the course of working in the court decision enforcement agency".
274.2.Cabinet member in charge of justice shall endorse the regulation for oath ceremony for the officers of court decision enforcement agency.
Article 275.Transferring officer of court decision enforcement agency to other positions/jobs
275.1.In order to prevent from conflict of interests and grounded on official need, request from officers, decision made by authorized officials to reinstate officers to former positions after dismissal or job cut, or based on health condition of officers, officers may be transferred from a unit to other units.
275.2.In the event that officer does not agree the decision to transfer to other units and not serving on the appointed position shall serve as grounds for imposing disciplinary penalties or dismissal from job.
Article 276.Promotion or downgrading of positions
276.1.Depending on the period served on positions at the agency for enforcement of court decision, results of operations and findings of evaluation on professional performance, officers of court decision enforcement agency shall be promoted or downgraded.
276.2.Cabinet member in charge of justice shall approved the regulation pertaining to promotion, downgrading and rotation of officers, stated in Article 276.1 of this Law.
276.3.In the following cases, officer of the court decision enforcement agency shall be downgraded in terms of positions, at the initiative of the agency's administration:
276.3.1.Position downgraded or disciplinary penalties are imposed as specified in this Law;
276.3.2.Medical and other agencies made certification that the officer does not qualify for the job due to health reasons;
276.3.3.Inadequate performance to achieve the deliverables stated in the job descriptions;
276.3.4.Outcomes of operation and the level of professional competency not meeting the requirements for the position.
Article 277.Dismissal from agency
277.1.In the following circumstances, officers of court decision enforcement agency shall be dismissed:
277.1.1.Serious violation of oath, operational discipline and code of ethics;
277.1.2.Committed intentional crime as ruled by court decision;
277.1.3.Found not meeting the requirements stated in Article 270 of this Law;
277.1.4.Left Mongolian citizenship or found to have dual citizenship.
Article 278.Military rank and uniform of the officers of court decision enforcement agency
278.1.Chair of court decision enforcement agency may have high military ranks.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
278.2.Officers of court decision enforcement agency shall have military rank and uniforms.
278.3.Central agency for enforcement of court decision may have its factory for uniforms and special tools production.
278.4.Officer of court decision enforcement agency studying in higher education institutions majoring in court decision enforcement and cadets studying in foreign university with order from the agency shall have military rank and uniform.
Article 279.Court decision enforcement officer's ID, badge, seal and personal tag with identification code
279.1.Officer of the court decision enforcement agency shall use an official ID issued by the central agency and badge.
279.2.Officers and bailiffs shall also use the name tag and badge with personal code in addition to other items stated in provision 279.1 of this Law.
279.3.The design of the ID, bade and tag with personal code, specified in Articles 279.1 and 279.2 of his law, shall be approved by the Chairperson of the central agency for court decision enforcement.
Article 280.Seizing the rank, uniform, ID and personal tag and storage
280.1.In the case that officers are dismissed or fired from the agency, appointed or elected to other jobs, the rank, uniform, ID, personal tags, firearms and special devices shall be returned.
280.2.In case that the officer is no longer able to perform the duties due to health condition, reach pension age and reach the age limit for the performance of job, officer shall maintain the ceremonial uniform and the rank.
Article 281.Imposing disciplinary penalties to officers
281.1.Aside from those stated in the Law on Public Service, following disciplinary penalties shall be imposed to the officers of court decision enforcement agency:
281.1.1.Cut the military rank bonuses for up to three-month period;
281.1.2.Reduce the rank;
281.1.3.Remove rank;
281.1.4.Downgrade the positions held.
281.2.Rules for disciplinary penalties and code of conduct shall be approved by a Cabinet member responsible for justice.
281.3.Chairperson of the central agency for court decision enforcement shall impose the disciplinary penalties specified in Articles 281.1.2, 281.1.3, 281.1.4 of this Law.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
Article 282.Evaluating operations and professional level of officers of court decision enforcement agency
282.1.Effectiveness of operations of officers of court decision enforcement agency shall be evaluated according to relevant articles and clauses set forth in the Public Service Law.
282.2.Regulation for evaluating the professional level and performance of officers of court decision enforcement agency shall be approved by Chair of the central agency for enforcement of court decision.
Article 283.Guarantees for the officers of court decision enforcement
283.1.Officers of court decision enforcement agency shall be secured with political, legal, social and economic/financial guarantees in addition to guarantees provided by the Public Service Law.
283.2.In cases other than specified exclusively in this Law, guarantees for the officers of court decision enforcement agency shall be regulated by Public Service Law and Law on Pension and Allowances for Military Officers.
283.3.Disclosure of information and data on the officers of court decision enforcement agency without permission shall be prohibited.
283.4.Officers of court decision enforcement agency may be rotated to different positions in order to prevent from crime, violation and conflict of interests keeping them at same level of positions.
Article 284.Political guarantees for the officer of court decision enforcement agency
284.1.It is prohibited to mobilize officers of court decision enforcement agency for execution of any political actions aside from the official duties stated in the law.
284.2.If officers of court decision enforcement agencies are insisted on participation in the actions, stated in Article 284.1 of this Law, officers shall refrain from taking part in it.
284.3.When exercising individual rights to speech, expression, association, publishing and religion, officer of court decision enforcement agency shall pay respect to the official duty.
284.4.Agency for enforcement of court decision and its officers are prohibited to use any items, objects and equipment that contain symbols of political parties.
284.5.In the performance of official duties, officer of the agency for enforcement of court decision are prohibited to express personal opinions on the political parties and their operations and to use the official power for the political purposes.
Article 285.Legal guarantee for the officers of court decision enforcement agency
285.1.It is prohibited that citizens and officials to intervene in the legal operation carried out by the officer of court decision enforcement agency and to insist of execution of any duties and functions, not subject to their legally vested functions.
285.2.Officer of the court decision enforcement agency shall not be liable for any damages and losses caused due to performing the duties in compliance with law.
285.3.In case that the officer of court decision enforcement agency performs official duty during non-working hours and the period travelling to and from work shall be considered as performing duties.
285.4.In the event that the officer of court decision enforcement agency and any dependent persons get under threat or potential threat on their lives and health due to performance of their duties, agency for enforcement of court decision shall be responsible for protecting the lives and security of the officers and dependent persons.
285.5.Officer of court decision enforcement agency shall have a right to use personal duty gears and tools, physical force and firearms according to grounds and regulation set forth in the law.
Article 286.Social guarantee for the officer of court decision enforcement agency
286.1.In case that officer of court decision enforcement agency dies in the course of performing official duties due to assault, allowance equal to 10- year base salaries shall be disbursed to the family of the officer one time calculating at the average salary earned in the past 10 years.
286.2.In case that a former officer of court decision enforcement agency had damage and harm to life and health in relation to the former duty at the enforcement agency, the guarantee stated in Article 286.1 of this Law shall also apply.
286.3.In the event that officer of court decision enforcement agency his inflicted with harm to his/her health in the course of performing the official duties, Government shall provide the following one-time allowances and compensations:
286.3.1.Taking into account of the percentage of loss of working capacity, one-time compensation of amount equal to 30, 60 and 90 times higher than the minimum wage, respectively;
286.3.2.Reimbursement of prosthesis;
286.3.3.Paying difference of amount of salaries to the recipient of pension for loss of care-taker.
286.4.Each time the salary of the officers of court decision enforcement agency increases, the difference of salaries paid in accordance with Article 286.3.3 of this Law shall be revisited and paid accordingly.
286.5.Officer of the court decision enforcement agency becomes disabled due to performance of official duties and dismissed on the grounds of disability, travel cost to and from resorts and rehabilitation treatment shall be paid by Government, once a year.
286.6.Costs specified in Article 286.1 of this Law shall be paid by the Cabinet, and shall get reimbursed by the guilty person, and Cabinet shall approve rules for compensation, specified in Article 286.3 of this Law, and regulation for reimbursement of costs, specified in Article 286.5.
286.7.One-year period that court decision enforcement officer served in the arrest facilities, detention unit, detention center, specialized hospital and closed penitentiary facility shall be counted as equal to one year and three months, one-year service in open penitentiary facility and special institution for training and discipline and other affiliated organizations shall be counted as equal to one year and two months.
/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
286.8.If necessary and in relation to officer's work that is highly risky to health and lives, psychological rehabilitation service shall be provided for up to one-month period.
Article 287.Financial guarantees for the officer of court decision enforcement agency
287.1.Cabinet, by making relevant decision, shall create the normal working conditions for the officers of court decision enforcement agency.
287.2.In the event that court decision enforcement officer is appointed to work in other aimags and cities as resident officer and his/her spouse had to cancel the incumbent employment agreement, the spouse shall be supplied firth with jobs, consistent with his/her professional or in the similar field, and in case that jobs are not supplied, health and social insurance premiums shall be paid from the state budget at the rate equivalent to minimum wage.
287.3.In case that officer of court decision enforcement agency working in shift had to work for extra time in exceptional circumstances, salary for the position worked shall be paid for each extra time.
287.4.When the officers of court decision enforcement agency performed duties during the high security level, during non-work hours, at night shifts, and during field drills, good and other necessary items shall be supplied and costs for food shall be paid.
287.5.Cabinet shall determine the amount of food and other supplies and meal costs paid to the officers of court decision enforcement agency.
287.6.For the officer appointed work in the court decision department from city to aimag or city to city, costs for transportation, cargo, per-diem, transportation or families and dependent people and cargo shall be provided at the prevailing rate of air, land and rail transport.
287.7.Government shall pay the tuition fee and transportation costs of officers studying in the area of court decision enforcement in the foreign universities according to order placed by court decision enforcement agency.
287.8.Salary and wages for officers of court decision enforcement agency shall consist of the base salary, salary for rank and the following additional remunerations:
287.8.1.Salary for the overall period in public;
287.8.2.Salary for special work condition;
287.8.3.Salary for working with convicts and prisoners;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/
287.8.4.Salary for professional grade/degree;
287.8.5.Salary for academic degree;
287.8.6.Other salary and remunerations stated in law.
287.9.The salary grade, benchmark salary and additional remunerations shall be set by the Cabinet.
/This paragraph was invalidated by the law as of January 10, 2020/
287.10.The number of additional bonuses paid to officers of court decision enforcement agency, stated in Article 287.8 of this Law, shall not be subject to regulations in Article 28.12 of Public Service Law.
/This paragraph was invalidated by the law as of January 10, 2020/
Article 288.Other guarantees for the officers of court decision enforcement agency
288.1.Court decision enforcement agency shall be responsible for supplying the officer, appointed to work in the soums aside from aimag centers, with accommodation, vehicle and communication devises.
288.2.Officers of court decision enforcement agency shall get three additional days of vacation for every 5 years in service at the penitentiary facility and enforcement departments in addition to base and additional vacation days, set forth in the Labor Code.
288.3.In the course of performing the official duties, officers of court decision enforcement agency shall be reimbursed by the government for the cost incurred on travelling on the public transportation.
288.4.Workload and norms for the officers of court decision enforcement agency shall be jointly approved by Cabinet member in charge of justice, Cabinet member in charge of social welfare and labor and Cabinet member in charge of finance a budget.
288.5. Governors of aimags and soums shall take measures to provide official housing for the chair and first deputy of the court decision enforcement organization within the territory.
/This paragraph was added by the law as of April 22, 2022/
288.6.Officers of court decision enforcement agency who have been working continuously for five years or more in soums other than the center of aimags shall be given a cash bonus equal to 30 months' basis salary every five years.
/This paragraph was added by the law as of October 29, 2021/
/The numbering of this paragraph was amended by the law of April 22, 2022/
Article 289.Age in service of the officers of court decision enforcement agency
289.1.Officers of court decision enforcement agency shall have a rights to get pension and allowances according to Law on Pension and Support to Military Officers and the maximum age in service shall be as follows:
289.1.1. 47 for officer with low ranks;
289.1.2. 52 for officers with mid-level ranks;
289.1.3. 55 for officers with senior level ranks;
289.1.4. 57 for offices with the highest ranks;
289.1.5.Maximum age limit for female officer aside from those with lower ranks, shall be 47.
289.2.The period in service for officers that reached the maximum age limit, as specified in Article 289.1 of this Law, may be extended for 5 years with decision of the Cabinet members in charge of justice.
289.3.As soon reaching the ages, specified in Article 289.1 of this Law, officers of court decision enforcement agency shall make request either for one-year extension or quitting the job three months before the date, and failure to do so shall not impede dismissing him/her with the initiative of administration.
289.4.As stated in Article 289.3 of this Law, central agency for enforcement of court decision shall receive a request from officers on extension of period in service and transfer the request to the Cabinet member in charge of justice. Cabinet member in charge of justice shall resolve the request within 30 days and respond to the officer.
289.5.Regulation for extension of period in service, stated in Article 289.2 of this Law, shall be approved by Cabinet member in charge of justice.
289.6.Central agency for enforcement of court decision may recruit the officer that is released from service due to maximum age limit, specified in Articles 289.1 and 289.2 of this Law, on the contractual basis for support duties.
289.7.Period that officers pursued studies in response to order placed by the court decision enforcement agency to the educational institutions and period that officers worked at higher education institutions responsible for training court decision enforcement officers, period studied as cadet and period served in the army shall be included in the total period of service in the court decision enforcement agency.
289.8.Age limit, specified in the Public Service Law, shall not apply to the age limits of officers of the court decision enforcement agency for service.
CHAPTER TWENTY-SIX
GROUNDS OF AND REGULATION FOR USE OF PHYSICAL FORCE, SPECIAL DEVISES AND FIREARMS
Article 290.Common grounds for use of physical force, special devises and firearms
290.1.Officer of the court decision enforcement agency may use physical force, special tools, both individual and mass effect, and forearms in compliance with grounds and rules set forth in this Law.
290.2.List of special tools, devises, firearms and bullets that officers of court decision enforcement agency, rules of registry, hand over, return and storage shall be approved by Cabinet member in charge of justice.
290.3.Rules for officer of the court decision enforcement agency for use of physical force, special tools and firearms shall be approved by Cabinet members in charge of justice, in cooperation with Prosecutor- General.
290.4.In using physical force, special tools and firearms, officer of court decision enforcement agency shall comply with the following common requirements:
290.4.1.Use only according to rules and on the grounds set forth in the law;
290.4.2.Not to use as the first measure;
290.4.3.Use consistent with the prevailing condition and try to cause the least possible harm.
290.5.Physical force, special tools and firearms shall not be used for the purpose of insulting, punishing and scourging persons.
290.6.Court decision enforcement agency and its officers shall be held liable for any consequences created due to use of physical force, special tools and forearms according to rules and instructions.
290.7.In case that use of physical force, special tools and firearms result in casualties and harm to other's health, it shall be immediately notified to the police and medical institutions, first aid provided and reported to direct supervisor and prosecutor.
Article 291.Use of physical force
291.1.Officer of the court decision enforcement agency shall use physical force in the following cases:
291.1.1.Prisoner resisting legal demand insisted by the officer;
291.1.2.Opposed and resisted in the course of coercive delivery to the police and court decision enforcement agency;
291.1.3.In cases specified by law permitting to use special tools and firearms.
291.2.It is prohibited to use force on children, pregnant women and persons with disabilities in cases aside from cases of assault that might cause damage and harm to lives and health of officer of court decision enforcement agency.
Article 292.Types of special tools and devises
292.1.Officer of the court decision enforcement agency shall the following special tools and devises:
292.1.1.Personal duty gear and equipment;
292.1.2.Special tools with mass effect;
292.1.3.Others.
292.2.In the course of performing the official duties, officer of the court decision enforcement agency shall be supplied with special devises.
Article 293.Personal duty gear and equipment
293.1.Personal duty gear and equipment shall refer to the following:
293.1.1.Handcuff;
293.1.2.Straightjacket, rope and other devises restraining move;
293.1.3.Baton;
293.1.4.Stun gun;
293.1.5.Tear gas, gas pistol and paralyzer spray;
293.1.6.Pellet gun with plastic bullets;
293.1.7.Other personal gear and equipment.
Article 294.Use of personal duty gear and equipment
294.1.Personal duty gear and equipment shall be used in the following circumstances:
294.1.1.Cease the potential threat to lives and health of officers and other persons;
294.1.2.Arrest prisoners and prisoners' in escape that are armed or may oppose using arms;
294.1.3.Prisoner coercively resisting legal demand from penitentiary facility officer;
294.1.4.Unpermitted entrance into secure circle of the officer;
294.1.5.Secure transportation of prisoners;
294.1.6.Prevent prisoner from damages to his/her own heath and body and potential escape;
294.1.7.Cease and control unrest and disorder in the penitentiary facility, cease any illegal acts in the penitentiary facility and free the penitentiary facility from blockade;
294.1.8.Other circumstances permitted to use firearms as specified in the law.
Article 295.Special tools with mass effect
295.1.Following tools shall be considered as special tool with mass effect:
295.1.1.Tear gas and paralyzer with mass effect;
295.1.2.Pressurized water cannon;
295.1.3.Smoke grenade;
295.1.4.Other devises with mass effect.
Article 296.Using special tools with mass effect
296.1.Decision on using special tools with mass effect shall be made by the Chair of penitentiary facility, or an officer commanding the operation, as sanctioned by the Chair of the penitentiary facility.
296.2.Special tools with mass effect shall be used in the following circumstances:
296.2.1.Ceasing assault to penitentiary facility in accomplice of groups;
296.2.2.Ceasing violation of internal regulation of the penitentiary facility or disorder/unrest in the penitentiary facility.
296.3.Prior to using special tools with mass effect, following measures shall be taken:
296.3.1.Notify to prosecutor, if possible;
296.3.2.Warn that special devise may be used and insist on ceasing the illegal act.
296.4.In case that the prisoner does not fulfill the demand, stated in Article 296.3.2 of this Law, or in case that a potential threat to human life and health arises, special tools for mass effects may be used.
Article 297.Grounds of using firearms
297.1.Officer of the penitentiary facility may use firearm in the following instances:
297.1.1.Prisoner attempts to escape or escaped;
297.1.2.Assaulted in a way that could inflict damage to health and lives of other person and him/her self;
297.1.3.Armed attack or attack in accomplice to penitentiary facility, or attempted to capture firearms held by officer of penitentiary facility;
297.1.4.Prisoner armed with firearms or any other dangerous objects that might cause harm and casualty and does not fulfill the demand to give up the weapon;
297.1.5.Armed attack or attack in accomplice to release prisoner being transported;
297.1.6.Disorder and unrest occurred at the penitentiary facility and circumstance that serious damage might be inflicted to human life and property arisen;
297.1.7.Arresting prisoner that is armed or could potentially use weapon.
Article 298.Common rules for use of firearms
298.1.Officers of penitentiary facility that are trained for firearms and authorized to use firearms shall have a right to carry firearms according to rules and grounds set forth in this Law.
298.2.In all possible instances, warning shall be made before using firearms. In cases that giving warning might result in loss of time and serious damage to lives and health of a person, firearm may be used immediately.
298.3.Before using firearm, officer of the penitentiary facility shall take the following measures step-by-step:
298.3.1.Take the firearms ready position in case the circumstance, stated in Article 297.1 of this Law, occurs;
298.3.2.Warn on potential use of firearm, identify certain location and distance, demand to cease the illegal act or prohibit to make any moves;
298.3.3.use firearms of the person continues the move or act after warning is given as specified in Article 298.3.2 of this Law.
298.4.In case that the prisoner that is being transported assaults the officer of the penitentiary facility to grab the firearms, firearm may be used at once.
298.5.If a person is wounded due to use of firearms, first aid shall be provided and delivered medical institution. All instances of use of firearm shall be informed to prosecutor and police.
298.6.Regulation for reporting and information about the use of firearms shall be approved by Cabinet member in charge of justice, in cooperation with Prosecutor General.
CHAPTER TWENTY-SEVEN
MISCELLANEOUS
Article 299.Financing and accounts of court decision enforcement agency
299.1.Central agency for enforcement of court decision, penitentiary facility, aimag and capital city court decision enforcement departments and divisions shall be accounts in the commercial banks.
299.2.Central agency for the enforcement of court decision shall be account in the commercial bank for international transactions.
299.3.Bookkeeping, accounting and financial reporting of the agency for court decision enforcement shall be made according to Accounting Law and other legislations.
299.4.Regulations for account recording, bookkeeping and financial reporting, specific to enforcement of court decision, shall be approved by Cabinet member in charge of justice, in consultation with Cabinet member in charge of finance.
299.5.In cases except those stated in Article 169.1 of this Law, expenses for enforcement of administrative, violation and criminal cases decisions and incarceration shall be financed from the state budget.
Article 300.Oversight on the operations of the court decision enforcement agency
300.1.Central state administrative agency in charge of justice shall oversee the operations of the court decision enforcement agency.
300.2.Prosecutors shall oversee whether enforcement of court decision on violation cases, service of incarceration and non-incarceration sentences and compulsory measures are enforced according to rules and grounds set forth in the law.
Article 301.Lodging complaint against the decision and acts of the officer of court decision enforcement agency
301.1.Any complaint on the acts of officer of court decision enforcement agency, except the acts stated in Article 44, 55 and 63 of this Law, shall be lodged to the upper level officer within 10 days after that the respective person received the formal decision of the enforcement officer.
301.2.Upper level officer shall redress the compliant within the period specified in the law.
Article 302.Entry into force of the Law
302.1.This Law shall come into effect on July 1, 2017.
THE VICE CHAIRMAN OF STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA TS.NYAMDORJ
