A

A

A

Бүлэг: 1979

МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ

1994 оны 5 дугаар сарын 31-ний өдөр

Улаанбаатар хот

Энэ хуулийг 2023 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдөр баталсан Нийгмийн даатгалын ерөнхий хууль /Шинэчилсэн найруулга/ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн хүчингүй болсонд тооцно.

НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ТУХАЙ

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ

Нийтлэг үндэслэл

1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт

Хэвлэх

Энэ хуулийн зорилт нь нийгмийн даатгалын төрөл, хэлбэр, хамрах хүрээг тогтоож, нийгмийн даатгалд даатгуулж шимтгэл төлөх, нийгмийн даатгалын санг бүрдүүлэх, зарцуулах болон нийгмийн даатгалын байгууллага, нийгмийн даатгалын байцаагчийн үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг тодорхойлж, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.

2 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомж

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомж нь Үндсэн хууль, энэ хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.

2 Монгол Улсын олон улсын гэрээнд нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжоос өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.

21дугаар зүйл.Хуулийн нэр томъёо

Хэвлэх

1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:

1/"даатгуулагч" гэж хууль болон гэрээний үндсэн дээр нийгмийн даатгалын санд нийгмийн даатгалын шимтгэл төлж даатгуулсан, нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр авах эрх бүхий этгээдийг;

2/"нийгмийн даатгалын байгууллага" гэж ажил олгогч, даатгуулагчийн төлсөн шимтгэл болон хуульд заасан бусад эх үүсвэрээр нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийг бүрдүүлж, даатгуулагчдад тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр олгох үйл ажиллагааг эрхэлж байгаа хуулийн этгээдийг;

3/"нийгмийн даатгалын сан" гэж ажил олгогч, даатгуулагчийн хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр, үйлчилгээнд зарцуулах, нийгмийн даатгалын үйл ажиллагааны зардлыг нөхөх зорилгоор төлсөн шимтгэлийн орлого, бусад эх үүсвэрээс бүрдүүлсэн мөнгөн хөрөнгийг;

4/"нийгмийн даатгалын шимтгэл" гэж нийгмийн даатгалд даатгуулах зорилгоор даатгуулагч болон ажил олгогчоос хуульд заасан хугацаанд нийгмийн даатгалын санд төлөх урьдчилсан төлбөрийг;

5/"нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн хугацаа" гэж ажил олгогч болон даатгуулагч нийгмийн даатгалын шимтгэлийг даатгалын санд шилжүүлсэн өдрийг;

6/"тэтгэврийн төрлийг сонгох эрх" гэж Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд заасан болзлын дагуу хоёр буюу түүнээс дээш төрлийн тэтгэврийн эрх нэгэн зэрэг үүсч байгаа даатгуулагч тэтгэврийн төрлийг сонгож, тэтгэвэр тогтоолгон авах эрхийг;

7/"шимтгэл төлөгч" гэж хууль тогтоомжийн дагуу нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх үүрэг хүлээсэн хуулийн этгээдийг;

8/"тэтгэвэр" гэж даатгуулагчийг өндөр наслахад насан туршид нь, тахир дутуу болоход хөдөлмөрийн чадвар нь сэргээгдэх хүртэл, эсхүл өндөр насны тэтгэвэр авах насанд хүртэл, нас барахад нь түүний гэр бүлийн хөдөлмөрийн чадваргүй гишүүдийн нийгмийн баталгааг хангах зорилгоор нийгмийн даатгалын сангаас сар бүр олгох мөнгөн хөрөнгийг;

/Энэ заалтад 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

9/"тэтгэмж" гэж хөдөлмөрийн чадвараа түр алдах, жирэмслэх, амаржих, нас барах тохиолдолд даатгуулагчид нийгмийн даатгалын сангаас нэг удаа олгох мөнгөн хөрөнгийг;

10/"төлбөр" гэж үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний улмаас хөдөлмөрийн чадвараа 30 буюу түүнээс дээш хувиар алдсан даатгуулагчид нийгмийн даатгалын сангаас нөхөн олгох хиймэл эрхтэн, засал эмчилгээ /протез, ортопед/-ний үнэ, рашаан болон мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний сувиллын газрын үйлчилгээний хувьсах зардлыг;

11/"рашаан болон мэргэжлээс шалтгаалсан өвчтөний сувиллын газрын үйлчилгээний хувьсах зардал" гэж үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний улмаас тахир дутуу болсон даатгуулагч сувиллын газар эмчлүүлэхэд гарсан зардлыг нөхөх зорилгоор үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын сангаас олгох төлбөрийг.

12/"хуримтлалын сан" гэж нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгө болон тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн дансны орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор нөөцөлсөн мөнгөн хөрөнгийг.

/Энэ заалтыг 2008 оны 5 дугаар сарын 8-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

/Энэ зүйлийг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

3 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгал, түүний төрөл

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгал нь иргэн /цаашид "даатгуулагч" гэх/ болон төр, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас зохих журмын дагуу шимтгэл төлж, нийгмийн даатгалын сан бүрдүүлэх, даатгуулагч өндөр наслах, хөдөлмөрийн чадвараа алдах, өвчлөх, ажилгүй болоход өөрт нь, тэрчлэн даатгуулагч нас барахад түүний асрамжид байсан хүмүүст хууль тогтоомжид заасан тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр өгөх агуулга бүхий нийгэм, эдийн засгийн арга хэмжээ мөн.

2.Нийгмийн даатгал дараахь төрлөөс бүрдэнэ:

1/тэтгэврийн даатгал;

2/тэтгэмжийн даатгал;

3/эрүүл мэндийн даатгал;

4/үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгал;

5/ажилгүйдлийн даатгал.

4 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын хэлбэр, хамрах хүрээ

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгал нь албан журмаар даатгуулах, сайн дураар даатгуулах гэсэн хэлбэртэй байна.

/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

2.Нийгмийн даатгалд дор дурьдсан ажилтан албан журмаар даатгуулна:

/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

1/өмчийн бүх хэвшлийн аж ахуйн нэгж, байгууллага, төрийн бус, шашны болон бусад байгууллага, иргэнтэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ болон Иргэний хуулийн 343, 359 дүгээр зүйлд заасан гэрээний дагуу ажиллаж байгаа Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн;

/Энэ заалтыг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

2/Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа гадаадын аж ахуйн нэгж, байгуулага, Монгол Улсын олон улсын гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол гадаадын зээл, тусламжаар хэрэгжиж байгаа төсөл, хөтөлбөрийн нэгж, гадаад орны дипломат төлөөлөгчийн газар, олон улсын байгууллагад ажиллаж байгаа Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн;

3/хуульд өөрөөр заагаагүй бол төрийн албан хаагч;

4/хөдөлмөрийн гэрээгээр гадаад улсад ажиллаж байгаа Монгол Улсын иргэн.

/Энэ зүйлийн 2 дахь хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

3.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаас бусад тодорхой хөдөлмөр эрхлээгүй Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн энэ хуульд заасан болзол, журмын дагуу энэ хуулийн 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 1, 2, 4 дэх заалтад дурдсан даатгалд сайн дураар даатгуулж болно. Сайн дураар даатгуулагч нь дээр дурдсан нийгмийн даатгалын төрөл тус бүрд хамрагдана.

/Энэ хэсэгт 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан, энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

4. /Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./

5.Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийг нийгмийн даатгалд албан журмаар даатгуулах нөхцөл, журмыг хуулиар тогтоож болно.

/Энэ хэсгийг 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

6.Ажил олгогч, иргэнтэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ болон Иргэний хуулийн 343, 359 дүгээр зүйлд заасан гэрээний дагуу ажиллаж байгаа тэтгэвэр авагч энэ хуулийн 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 3, 5 дахь заалтад зааснаас бусад төрлийн даатгалд албан журмаар даатгуулна. Үндсэн ажлаас гадуур байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ болон Иргэний хуулийн 343, 359 дүгээр зүйлд заасан гэрээний дагуу давхар ажил эрхэлж байгаа Монгол Улсын иргэн, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн энэ хуулийн 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 5 дахь заалтад зааснаас бусад төрлийн даатгалд албан журмаар даатгуулна.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

7.Цаа буга маллан тайгад амьдарч байгаа цаатан иргэнийг энэ хуулийн 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 1, 2 дахь заалтад заасан даатгалд төрөөс даатгуулна.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

5 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалд даатгуулах гэрээ

Хэвлэх

Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт хамрагдах даатгуулагч даатгагчтай энэ хуулийн болзол журмын дагуу нийгмийн даатгалд даатгуулсан тухайгаа гэрээ байгуулна.

6 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж авах эрх

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжид заасан болзол журмын дагуу шимтгэл төлж нийгмийн даатгалд даатгуулсан иргэн хуульд заасан тэтгэвэр, тэтгэмж авах эрхтэй.

2.Ажил олгогчийн буруугаас нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөгдөөгүй даатгуулагчид учирсан хохирлыг ажил олгогч бүрэн хариуцаж төлнө.

/Энэ хэсэгт 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан, энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

3.Нийгмийн даатгалын сангаас тухайн төрлийн тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр олгохгүй байх нөхцөлийг хуулиар тогтоож болно.

7 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж сонгон авах

Хэвлэх

Даатгуулагчид нийгмийн даатгалын нэг төрлийн сангаас тэтгэвэр буюу тэтгэмжийг давхардуулж олгохгүй. Хэрэв давхардахаар байвал даатгуулагч илүү таатай нөхцөлтэй тэтгэвэр буюу тэтгэмжийг зөвхөн нэг удаа сонгон авах эрхтэй

/Энэ хэсэгт 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

8 дугаар зүйл.Тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр олгох шийдвэр

Хэвлэх

1.Даатгуулагчийн өргөдөл, хуульд заасан бусад баримт бичгийг үндэслэн даатгуулагчид тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр олгох тухай шийдвэрийг нийгмийн даатгалын байгууллага гаргана.

2.Өргөдөл шийдвэрлэх хугацааг хуулиар тогтооно.

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ

Нийгмийн даатгалын сан

9 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын сангийн төрөл

Хэвлэх

Нийгмийн даатгалын төрөл тус бүр нь дараахь мөнгөн хөрөнгийн бие даасан сантай байна:

/Энэ хэсэгт 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

1/тэтгэврийн даатгалын сан;

2/тэтгэмжийн даатгалын сан;

3/эрүүл мэндийн даатгалын сан;

4/үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын сан;

5/ажилгүйдлийн даатгалын сан.

10 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын сангийн орлогын эх үүсвэр

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын сангийн орлого дор дурдсан эх үүсвэрээс бүрдэнэ:

1/даатгуулагчийн төлсөн нийгмийн даатгалын шимтгэл;

2/ажил олгогчийн төлсөн нийгмийн даатгалын шимтгэл;

3/сангийн чөлөөт үлдэгдлийг банкинд хадгалуулсны хүү, үнэт цаасны арилжаанаас олсон орлого;

/Энэ заалтад 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

4/нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх хугацаа хэтрүүлсэнд оногдуулсан алданги;

5/улсын төсвөөс олгох хөрөнгө;

/Энэ заалтад 2003 оны 1 дүгээр сарын 02-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

6/бусад эх үүсвэр.

2./Энэ хэсгийг 1998 оны 1 дүгээр сарын 15-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/

11 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийн зарцуулалт

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийг хууль тогтоомжид заасан болзол журмын дагуу дор дурдсан зориулалтаар зарцуулна:

1/тэтгэвэр, тэтгэмж олгох;

2/нийгмийн даатгалын байгууллага, үндэсний болон салбар зөвлөлийн үйл ажиллагааны зардлыг санхүүжүүлэх;

/Энэ заалтад 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

3/хууль тогтоомжид заасан бусад төлбөр, зардлыг санхүүжүүлэх.

2.Хууль тогтоомжид өөрөөр заагаагүй бол нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийг сан хооронд шилжүүлэн зарцуулах, зориулалтын бус чиглэлээр ашиглах, байршуулахыг хориглоно.

/Энэ хэсгийн 2 дахь өгүүлбэрийг 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуулиар хассан, энэ хэсэгт 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

3.Хуримтлалын сангийн хөрөнгийг Засгийн газрын бонд болон Монголбанкнаас гаргасан үнэт цаас худалдан авах, арилжааны банкинд байршуулах замаар нэмэгдүүлж болно.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

4.Хуримтлалын сангаас Засгийн газрын бонд, Монголбанкны үнэт цаас худалдан авах хөрөнгийн хэмжээг нийгмийн даатгалын сангийн жил бүрийн төсөвт тусгаж, Улсын Их Хурал батална.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

5.Хуримтлалын сангаас арилжааны банкинд байршуулах хөрөнгийн хэмжээг санхүүгийн болон нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, Монголбанк, Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл хамтран тогтооно.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

12 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын сангийн орлого, зарлагын төсвийг батлах

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын сан тус бүрийн жилийн орлого, зарлагын төсвийг Улсын Их Хурал батална.

/Энэ хэсэгт 1999 оны 6 дугаар сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан, энэ хэсгийг 2007 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

2.Нийгмийн даатгалын сангийн төсвийг Төсвийн тухай хуулийн 8.4-т заасан цаглабрын дагуу боловсруулж, батална. Нийгмийн даатгалын төв байгууллага нь нийгмийн даатгалын сангийн төсвийн төслийг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн жил бүрийн 08 дугаар сарын 01-ний өдрийн дотор нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ.

/Энэ 2 дахь хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

3.Нийгмийн даатгалын тодорхой төрлийн санд улсын төсвөөс энэ хууль хүчин төгөлдөр болохоос өмнө үүссэн үүргийн дагуу тэтгэвэр, тэтгэмжид олгох хөрөнгийг жил бүр Төсвийн тухай хуулиар тогтооно.

/Энэ хэсэгт 2003 оны 1 дүгээр сарын 02-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан, энэ хэсгийн дугаарт 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

4.Энэ зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар батлагдсан хөрөнгийг сангийн яам сарын хуваарийн дагуу тухайн сарын эхний 1О хоногт багтаан зохих санд шилжүүлж байна.

/Энэ хэсгийн дугаарт 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан, энэ хэсэгт 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

13 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын сангийн тайлан тэнцэл гаргах, тайлагнах

Хэвлэх

1.Сум, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь нийгмийн даатгалын сангийн улирлын болон жилийн төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн тайланг Төсвийн тухай хуулийн 8.9.1-д заасан цаглабрын дагуу боловсруулж, тайлагнана.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

2.Аймаг, нийслэлийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь нийгмийн даатгалын сангийн хагас жилийн болон жилийн төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн нэгтгэсэн тайланг Төсвийн тухай хуулийн 8.9.2-т заасан цаглабрын дагуу, нийгмийн даатгалын төв байгууллага нь Төсвийн тухай хуулийн 8.9.5-д заасан цаглабрын дагуу тус тус боловсруулна.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

3.Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл нь нийгмийн даатгалын сангийн хагас жилийн төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн тайланг жил бүрийн 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн дотор, нийгмийн даатгалын сангийн жилийн төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн тайланг дараа оны 05 дугаар сарын 25-ны өдрийн дотор хянан хэлэлцэж, нийтэд мэдээлнэ.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

4.Аймаг, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллага нь нийгмийн даатгалын сан тус бүрийн орлогын зарцуулагдаагүй үлдэгдэл /зарлагаас давсан орлого/-ийг тухайн сан тус бүрийн нийгмийн даатгалын төв байгууллагын дансанд төвлөрүүлж байна. Тухайн сангийн орлогын зарцуулагдаагүй үлдэгдлийг дараа сард шилжүүлэн зарцуулах шаардлагатай тохиолдолд нийгмийн даатгалын төв байгууллагаас зөвшөөрөл авна.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

5.Нийгмийн даатгалын сангийн зарцуулалтын тайланд Төрийн аудитын тухай хуульд заасны дагуу аудит хийж, дүгнэлт гаргана.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ хэсгийн дугаарт 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

6.Энэ хуулийн 13 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан тайлан, мөн зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан аудитын дүгнэлтийг Улсын Их Хурлаар хэлэлцэж, улсын төсвийн гүйцэтгэлийг баталснаас хойш 20 хоногийн дотор өдөр тутмын хэвлэлд нийтэлж нийтэд мэдээлнэ.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ хэсгийн дугаарт 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

14 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын сангийн бүртгэл, тайлан

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын орон нутгийн байгууллага даатгалын бүх төрлийн санд төлсөн шимтгэлийн хэмжээг ажил олгогч, даатгуулагч тус бүрээр тэдэнд олгосон нийгмийн даатгалын дэвтэр, гэрчилгээг үндэслэн бүртгэнэ.

2.Нийгмийн даатгалын санд хөрөнгө төвлөрүүлэх, сангийн хөрөнгийг зарцуулах, анхан шатны бүртгэлийн маягт, түүнийг хөтлөх, тайлан гаргах журмыг нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан Засгийн газрын гишүүн батална.

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ

Нийгмийн даатгалын шимтгэл

15 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хувь хэмжээ, төлөх хугацаа

Хэвлэх

1.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 2, 4 дэх хэсэгт заасан даатгуулагч болон ажил олгогч нь дор дурдсан хувь хэмжээгээр сар бүр нийгмийн даатгалын шимтгэл төлнө:

Нийгмийн даатгалын төрөл Ажил олгогчийн хөдөлмөрийн хөлсний сан, түүнтэй адилтгах орлогоос төлөх шимтгэлийн хувь хэмжээ /хувиар/ Даатгуулагчийн хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос төлөх шимтгэлийн хувь хэмжээ /хувиар/
Тэтгэврийн даатгал 8.5 8.5
Тэтгэмжийн даатгал 1.0 0.8
Эрүүл мэндийн даатгал 2.0 2.0
Ажилгүйдлийн даатгал 0.2 0.2
Шимтгэлийн дүн 11.7 11.5

/Энэ хэсэгт 2021 оны 6 дугаар сарын 11-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

/Энэ хэсэгт 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан, энэ хэсгийг 2007 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан, энэ хэсэгт 2012 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн хууль, 2016 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хууль, 2017 оны 4 дүгээр сарын 14-ний өдрийн хуулиар тус тус өөрчлөлт оруулсан/

2.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн З дахь хэсэгт заасан даатгуулагчийн сард төлбөл зохих нийгмийн даатгалын шимтгэлийн доод хэмжээ нь Засгийн газраас баталсан тухайн үед мөрдөж байгаа хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний тэтгэврийн даатгалд 11.5 хувиас, тэтгэмжийн болон үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалд тус бүр 1,0 хувиас багагүй байна.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 6 дугаар сарын 11-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан, энэ хэсэгт 2017 оны 4 дүгээр сарын 14-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

3.Эрүүл мэндийн даатгалын хэлбэр, хамрах хүрээ, шимтгэлийн хэмжээ болон эрүүл мэндийн даатгалтай холбогдсон бусад харилцааг Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулиар зохицуулна.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 29-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/

4.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт хамаарагдах даатгуулагчийн үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын шимтгэлийг ажил олгогч бүрэн төлнө.

5.Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчний даатгалын шимтгэлийн хэмжээг хөдөлмөрийн эрүүл ахуй, аюулгүй ажиллагааны шаардлагаас хамааралтайгаар ажил олгогчийн хөдөлмөрийн хөлсний сан, түүнтэй адилтгах орлогоос 2.8 хүртэл хувиар ялгавартай тогтоох бөгөөд ялгавартайгаар шимтгэл төлөх ажил олгогчийн жагсаалт, шимтгэлийн хувь хэмжээг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн саналыг харгалзан Засгийн газар тогтооно.

/Энэ хэсгийг 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хууль, 2007 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар тус тус өөрчлөн найруулсан, энэ хэсэгт 2016 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

6.Тэтгэврийг хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр тогтоох газрын доор болон хөдөлмөрийн хортой, халуун, хүнд нөхцөлд хамаарах ажил, мэргэжлийн жагсаалтыг хөдөлмөрийн болон нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хамтран батална.

/Энэ хэсгийг 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

7.Ажил олгогч, даатгуулагчийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх болон тэтгэвэр, тэтгэмж тогтооход баримтлах хөдөлмөрийн хөлсний дээд хэмжээг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн саналыг харгалзан нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн улсын дундаж цалин болон Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээлсэн дундаж цалинд тус тус үндэслэн Засгийн газар жил бүр тогтооно.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

8.Хөдөлмөрийн гэрээгээр гадаад улсад ажилаж байгаа Монгол Улсын иргэний төлөх нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хэмжээг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл тогтооно.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

16 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх журам

Хэвлэх

1.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан даатгуулагчийн болон ажил олгогчийн тухайн сард төлбөл зохих нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нийгмийн даатгалын төрөл бүрээр энэ хуулийн 15 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хувь хэмжээгээр сар бүр тооцож, тухайн сард нь багтаан нийгмийн даатгалын сангийн дансанд шилжүүлнэ.

/Энэ хэсэгт 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан, энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

2.Шимтгэлийн тайлан буюу ажил олгогчийн хөдөлмөрийн хөлсний сан, түүнтэй адилтгах орлого, даатгуулагчийн хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, шимтгэл тодорхойлох хуудсыг үндэслэн шимтгэлийн тооцоог хийх бөгөөд төлбөрийг бэлэн бус тооцооны журмаар гүйцэтгэнэ. Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн З дахь хэсэгт заасан даатгуулагч шимтгэлийг бэлнээр төлж болно.

3.Ажил олгогч нь тухайн сарын нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн тайланг дараа сарын 05-ны өдрийн дотор нийгмийн даатгалын байгууллагад ирүүлэх бөгөөд энэ хугацаа долоо хоног бүрийн амралт, нийтээр амрах баярын өдөртэй давхацвал дараагийн ажлын өдөр тайлагнана.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

4.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан даатгуулагчийн шимтгэл төлөх тооцоог тухайн аж ахуйн нэгж, байгууллагын нягтлан бодогч, мөн зүйлийн З дахь хэсэгт заасан даатгуулагчийн шимтгэл төлөх тооцоог нийгмийн даатгалын байгууллагын ажилтан гүйцэтгэнэ.

5.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа олон улсын байгууллага, гадаадын байгууллага болон аж ахуйн нэгж нь Монгол Улсын иргэнийг ажиллуулж байгаа бол түүний нийгмийн даатгалын шимтгэлийг энэ хуулийн 15 дугаар зүйлийн нэг дэх хэсэг, 16 дугаар зүйлийн 1, 2, 3, 4 дэх хэсэгт заасан хувь хэмжээ, журмын дагуу нийгмийн даатгалын сангийн дансанд шилжүүлнэ.

/Энэ хэсэгт 1997 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн хууль, 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар тус тус өөрчлөлт оруулсан/

6.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан даатгуулагч нийгмийн даатгалын шимтгэлээ сар, улирал, хагас жил, жилээр гэрээний дагуу төлнө.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

7.Хуанлийн жилд 7 сараас доошгүй хугацаагаар улирлын чанартай ажил, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагад хөдөлмөрийн гэрээгээр ажилладаг ажилтныг жилийн туршид нийгмийн даатгалд даатгуулсанд тооцно.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

8.Энэ зүйлийн 7 дахь хэсэгт заасан ажилтны нийгмийн даатгалын шимтгэлийг энэ хуулийн 15 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ажил олгогчийн төлөх шимтгэлийн хувь хэмжээгээр төлнө.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

9.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 7 дахь хэсэгт заасан даатгуулагчийн төлбөл зохих нийгмийн даатгалын шимтгэлийг энэ хуулийн 15 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хувиар тооцон улсын төсвөөс жил бүр нийгмийн даатгалын санд төлнө.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

10.Энэ зүйлийн 9 дэх хэсэгт заасан нийгмийн даатгалын шимтгэлийг тооцох орлогын хэмжээ, шимтгэл төлөх журмыг Засгийн газар батална.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

17 дугаар зүйл.Ажил олгогч, даатгуулагчийн шимтгэл төлөх үүрэг

Хэвлэх

1.Ажил олгогч болон энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан даатгуулагч нь шимтгэл төлөх талаар дор дурдсан үүрэг хүлээнэ:

1/хөдөлмөрийн хөлсний сан, түүнтэй адилтгах орлого болон түүнд оногдох шимтгэлийг үнэн зөв тодорхойлж, тогтоосон хугацаанд төлөх;

2/шимтгэл оногдуулах, төлөхтэй холбогдсон мэдээ, тайланг тогтоосон хугацаанд гаргаж даатгалын байгууллагад ирүүлэх;

3/нийгмийн даатгалын холбогдолтой анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийг тогтоосон журмын дагуу хөтөлж, тайлан тэнцэл гаргах;

4/нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомж зөрчсөн тохиолдолд уг зөрчлийг арилгах талаар эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх.

2.Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн З дахь хэсэгт заасан даатгуулагч нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх талаар даатгагчтай байгуулсан гэрээнд заасан үүрэг хүлээнэ.

18 дугаар зүйл.Шимтгэл төлөх үүрэг дуусгавар болох, бусдад шилжих, уг үүргийг түдгэлзүүлэн зогсоох

Хэвлэх

1.Шимтгэл төлөх үүрэг дараахь тохиолдолд дуусгавар болно:

1/даатгуулагч нас барсан, нас барсанд тооцогдсон;

2/ажил олгогч татан буугдсан, дампуурсан;

3/даатгалын гэрээний хугацаа дуусгавар болсон;

4/хөдөлмөрийн гэрээ дуусгавар болсон.

2.Ажил олгогч нэгдэх, салах буюу бусад хэлбэрээр өөрчлөн байгуулагдвал шимтгэл төлөх үүрэг нь шинээр бий болсон этгээдэд шилжинэ.

3.Энэ хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт заасны дагуу даатгуулагч гомдол гаргах нь шимтгэл төлөх үүргийг зогсоох буюу дуусгавар болгох үндэслэл болохгүй. Гагцхүү уг гомдлыг хянаж байгаа тухайн шатны шүүхийн шийдвэрээр шимтгэл төлөхийг түдгэлзүүлэн зогсоож болно.

4.Ажил олгогч дампуурсан буюу өөр үндэслэлээр татан буугдсан бол татан буулгах комисс буюу нэхэмжлэгчдийн зөвлөл нь төлөгдөөгүй шимтгэлийг уг ажил олгогчийн эд хөрөнгөөс хуульд заасан журмаар гаргуулж нийгмийн даатгалын зохих санд оруулна.

19 дүгээр зүйл.Ажил олгогч, даатгуулагчийн шимтгэл төлөх талаар эдлэх эрх

Хэвлэх

Ажил олгогч, даатгуулагч шимтгэл төлөх талаар дараахь эрх эдэлнэ:

1/нийгмийн даатгалын байгууллага /байцаагч/-ын шалгалтын акттай танилцах, шаардлагатай бол тайлбар хийх;

2/шимтгэл оногдуулалт, төлөлт, шалгалтын дүнгийн талаар тайлбар авах буюу өгөх;

3/нийгмийн даатгалын байгууллага, түүний ажилтны буруугаар учирсан хохирлыг хуульд заасан журмын дагуу нөхөн төлүүлэх;

4/илүү төлсөн шимтгэлийг эгүүлэн авах буюу дараа төлөх шимтгэлд тооцон суутгуулах;

5/нийгмийн даатгалын байгууллага, түүний ажилтны хууль бус ажиллагаа, шийдвэрийн талаархи гомдлоо эрх бүхий дээд шатны байгууллага, албан тушаалтанд, улмаар тэдгээрийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шүүхэд гаргах.

20 дугаар зүйл.Хууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага

Хэвлэх

/Энэ зүйлийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

1.Тооцооны алдаа гаргаснаас шимтгэлийг дутуу төлсөн бол дутуу төлсөн шимтгэлийг нөхөн төлүүлж, уг шимтгэлийн дүнгээс тооцооны алдаа гарснаас хойших хугацааны хоног тутамд 0,1 хувийн алданги ногдуулах ба алдангийн нийт хэмжээ дутуу төлсөн шимтгэлийн 30 хувиас хэтрэхгүй байна.

2.Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын санд төлөх шимтгэлийн хувь хэмжээг буруу тооцсон бол дутуу төлсөн шимтгэлийг нөхөн төлүүлж, энэ зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан алданги ногдуулна.

3.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

4.Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

5.Нийгмийн даатгалын тухай хууль зөрчигчид алданги, торгох шийтгэл оногдуулсан нь тухайн зөрчлийг арилгах, бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлөх хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй. Зөрчлийн тухай хуулийн 10.17 дугаар зүйлд заасан зөрчилд оногдуулсан торгох шийтгэл болон алдангийн төлбөрийг нийгмийн даатгалын санд төвлөрүүлнэ.

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ

Нийгмийн даатгалын байгууллага

21 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын байгууллагын тогтолцоо

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын байгууллагын тогтолцоо нь нийгмийн даатгалын төв байгууллага, орон нутгийн салбар нэгж, /төлөөлөгч, байцаагч/-аас бүрдэнэ.

/Энэ хэсэгт 1997 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн хууль, 2016 оны 7 дугаар сарын 21-ний өдрийн хуулиар тус тус өөрчлөлт оруулсан/

2.Нийгмийн даатгалын төв, орон нутгийн байгууллагын дэргэд нэг талаас ажил олгогч, даатгуулагч, нөгөө талаас нийгмийн даатгалын байгууллагын хооронд гарсан саналын зөрөөг хянаж шийдвэрлэх гомдлын шаардлагын зөвлөл /орон тооны бус/ ажиллана.

3.Нийгмийн даатгалын байгууллагын болон энэ зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан Зөвлөлийн дүрмийг Засгийн газар батална.

22 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын байгууллагын удирдлага

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын төв байгууллага нь нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан Засгийн газрын гишүүний, орон нутгийн байгууллага нь тухайн шатны Засаг дарга болон нийгмийн даатгалын дээд шатны байгууллагын удирдлагын дор ажиллана.

2.Нийгмийн даатгалын төв байгууллага нь орон нутгийн байгууллагаа мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангана.

З. Нийгмийн даатгалын төв байгууллагын даргыг Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хуулийн 183дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасны дагуу нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан Засгийн газрын гишүүн, аймаг, нийслэлийн нийгмийн даатгалын байгууллагын даргыг нийгмийн даатгалын төв байгууллагын дарга, дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллагын даргыг нийслэлийн нийгмийн даатгалын байгууллагын дарга тухайн шатны Засаг даргатай зөвшилцөн томилж, чөлөөлнө.

/ Энэ хэсэгт 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон ба 2003 оны 1 дүгээр сарын 2-ны өдрийн хуулиар нэмэлт орсон. Мөн 2006 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон/

/Энэ хэсэгт 2011 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

/Энэ хэсэгт 2012 оны 9 дүгээр сарын 14-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

/Энэ хэсэгт 2011 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

/Энэ хэсгийг 2017 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

/Энэ хэсэгт 2018 оны 6 дугаар сарын 27-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

4. Аймаг, нийслэл, дүүргийн нийгмийн даатгалын газар, хэлтсийн даргыг нийгмийн даатгалын байгууллагад 3-аас доошгүй жил ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчдаас Төрийн албаны тухай хуулийн 25, 26, 27 дугаар зүйлд заасны дагуу сонгон шалгаруулж томилно.

/Энэ хэсгийг 2006 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

/Энэ хэсгийг 2017 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

23 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын байгууллага, нийгмийн даатгалын байцаагчийн үйл ажиллагааны зарчим

Хэвлэх

Нийгмийн даатгалын байгууллага өөрийгөө санхүүжүүлэх, нийгмийн даатгалын байцаагч хууль дээдлэх, бусдын нөлөөнд үл автах, даатгуулагч, ажил олгогчийн хууль ёсны эрх, ашиг сонирхлыг хүндэтгэн хамгаалах зарчим баримтална.

24 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын байгууллагын чиг үүрэг

Хэвлэх

Нийгмийн даатгалын байгууллага дараахь үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:

1/нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтийг зохион байгуулах;

2/нийгмийн даатгалын санг бүрдүүлж, орлого, зарлагын гүйцэтгэлийг хангах;

3/нийгмийн даатгалын сангаас тухайн төрлийн тэтгэвэр, тэтгэмжийг цаг тухайд нь олгох ажлыг зохион байгуулж, үйлчилгээг сайжруулах;

4/улсын нийгмийн даатгалын тогтолцоо, үйл ажиллагаа, түүний арга хэлбэрийг боловсронгуй болгох талаар судалгаа хийх, санал боловсруулж шийдвэрлэх буюу эрх бүхий байгууллагад уламжлан шийдвэрлүүлэх;

5/доод шатны байгууллагынхаа үйл ажиллагаанд хяналт тавих;

6/хууль тогтоомжид заасан бусад чиг үүрэг.

25 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын байгууллагын эрх.

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын байгууллага дараахь эрх эдэлнэ:

1/анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэл хөтлөөгүйгээс хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогыг тодорхойлох боломжгүй болсон ажил олгогчид түүнтэй адилтгах үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлж байгаа ажил олгогчийн жишгээр шимтгэл оногдуулах;

2/тогтоосон хугацаанд шимтгэл төлөөгүй ажил олгогчийн банкин дахь харилцах дансны зарлагын гүйлгээг шимтгэлээ төлж дуустал түр зогсоох;

3/нийгмийн даатгалын байцаагчаас тавьсан актад заасан шимтгэл, алданги, хүү, торгуулийг хугацаанд нь төлөөгүй бол уг шимтгэл, алданги, хүү, торгуультай тэнцэх хэмжээний хөрөнгийг зохих хууль тогтоомжийн дагуу гаргуулах;

4/илүү төлсөн шимтгэлийг дараагийн сар, улирал, жилийн төлбөл зохих шимтгэлд суутган тооцох буюу шимтгэл төлөгч хүсвэл тооцоо хийснээс хойш 30 хоногийн дотор эгүүлэн олгох;

5/шимтгэл, алданги, хүү, торгууль төлөхөөс зайлсхийсэн,шимтгэлийн мэдээ тайланг хугацаанд нь ирүүлээгүй, нийгмийн даатгалын байгууллагын хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг арилгах арга хэмжээ аваагүй ажил олгогчид хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэх;

6/нийгмийн даатгалын доод шатны байгууллагын гаргасан шийдвэрийг үндэслэлгүй гэж үзвэл хүчингүй болгох буюу өөрчлөх;

7/нийгмийн даатгалын хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мэдээ, судалгаа, бусад холбогдох баримт бичгийг ажил олгогч болон даатгуулагчаас үнэ төлбөргүй гаргуулах.

26 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын байцаагчийн эрх, хариуцлага

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын байгууллагад 2-оос доошгүй жил ажиллаж мэргэшсэн, мэргэжлийн өндөр зэрэгтэй нийгмийн даатгалын байгууллагын ажилтанд нийгмийн даатгалын төв байгууллагын саналыг үндэслэн нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан Засгийн газрын гишүүний шийдвэрээр нийгмийн даатгалын байцаагчийн эрх олгоно.

Нийгмийн даатгалын байцаагчийн дүрмийг Засгийн газар батална.

/Энэ хэсэгт 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

2.Нийгмийн даатгалын байцаагч дараахь эрх эдэлнэ:

1/шимтгэл оногдуулах, төлөхтэй холбогдсон данс бүртгэл, тайлан тэнцэл болон санхүүгийн бусад баримтад хяналт шалгалт хийх, тайлбар, лавлагаа гаргуулж авах;

2/зөвхөн нийгмийн даатгалын хяналт шалгалтад шаардагдах магадлагаа, баримтын хуулбарыг ажил олгогчийн харилцагч банк, санхүүгийн байгууллагаас үнэ төлбөргүй гаргуулах;

3/шимтгэл оногдох орлого нуусныг гэрчлэх баримтыг ажил олгогч болон даатгуулагчаас Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу түр хугацаагаар хураан авах, хуулбарлах;

/Энэ заалтад 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

4/тогтоосон хугацаанд төлөөгүй шимтгэл болон нөхөн ногдуулсан шимтгэл, алданги, хүү, торгуулийг шимтгэл төлөгчөөс үл маргах журмаар гаргуулах;

/Энэ заалтыг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

5/ ажил олгогч болон даатгуулагчид холбогдох хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэх;

/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

6/даатгуулагч, ажил олгогч хууль бус үйл ажиллагаа явуулж байгааг албан үүргээ гүйцэтгэх явцад илрүүлэн холбогдох байгууллагад мэдэгдэх.

7/байгууллага, аж ахуйн нэгжийн ажлын байр, ажиллагчдын тоог цалингийн сан, төлсөн шимтгэлийн тооцоотой тулган шалгах;

/Энэ заалтыг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

8/ажиллагчдын тоог дарагдуулсан, хөдөлмөрийн гэрээ байгуулаагүй ажиллуулсан, хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс доогуур цалин олгож байсан болон нийгмийн даатгалын шимтгэлийг төлөөгүйгээс өр үүсгэсэн, ажиллагчдын төлсөн шимтгэлийг нийгмийн даатгалын санд хугацаанд нь оруулаагүй зэрэг зөрчил гаргасан албан тушаалтанд хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэх, шаардлагатай бол хуулийн байгууллагад асуудал тавьж шийдвэрлүүлэх;

/Энэ заалтыг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

9/нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжийг удаа дараа зөрчсөн байгууллага, аж ахуйн нэгж, албан тушаалтны үйл ажиллагааны талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд мэдээлэх.

/Энэ заалтыг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмсэн, 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/

3.Шимтгэл төлөхтэй холбогдсон хууль бус үйл ажиллагааг нуух, шимтгэлийн орлогыг хувийн зорилгод ашиглах, хээл хахууль авах, "ёс зүйн хэм хэмжээ зөрчих, мэдээллийн нууц задруулах, эрхээ хэтрүүлэх зэргээр албан үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй нийгмийн даатгалын байцаагчид хууль тогтоомжид заасан сахилгын, захиргааны, эд хөрөнгийн болон эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ.

/Энэ хэсэгт 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

261дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын байцаагчийн нийгмийн баталгаа, мэргэшлийн зэрэг, зэргийн нэмэгдэл

Хэвлэх

1.Нийгмийн даатгалын байцаагч албан үүргээ гүйцэтгэх явцад хөдөлмөрийн чадвараа түр алдсан, тахир дутуу болсон, бусдын нөлөөгөөр амь насаа алдсан тохиолдолд түүнд болон түүний ар гэрт дараахь буцалтгүй тусламжийг олгоно:

1/хөдөлмөрийн чадвараа түр алдсан тохиолдолд эмнэлгийн чөлөөтэй байсан хугацааны тэтгэмж, албан тушаалын үндсэн цалингийн зөрүү;

2/тахир дутуу болсон тохиолдолд тахир дутуугийн тэтгэвэр, албан тушаалын үндсэн цалингийн зөрүү;

3/амь насаа алдсан тохиолдолд ар гэрт нь хохирогчийн 3 жилийн үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн буцалтгүй тусламж.

2.Энэ хуулийн 261.1.3-т заасан буцалтгүй тусламжийг ажиллаж байсан байгууллага олгож, хуульд заасны дагуу гэм буруутай этгээдээр хохирлыг нөхөн төлүүлнэ.

3.Нийгмийн даатгалын байцаагч мэргэшлийн зэрэгтэй байна. Мэргэшлийн зэргийг тогтоох, зэргийн нэмэгдэл олгох журмыг Засгийн газар тогтооно.

4.Нийгмийн даатгалын байцаагчид ажлын үр дүнгээр мөнгөн урамшуулал олгож болно. Нийгмийн даатгалын байцаагчид мөнгөн урамшуулал олгох журмыг Засгийн газар тогтооно.

5.Нийгмийн даатгалын байцаагч нь үйлчилгээний онцлогт тохирсон ажлын тусгай хувцсыг үнэ төлбөргүй хэрэглэнэ. Нийгмийн даатгалын байцаагчийн ажлын тусгай хувцас, ялгах тэмдгийн загвар, хэрэглэх журам, эдэлгээний хугацааг нийгмийн даатгалын төв байгууллага батална.

/Энэ хэсгийг 2015 оны 1 дүгээр сарын 23-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/

/Энэ зүйлийг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

27 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын Үндэсний зөвлөл

Хэвлэх

1.Улсын Их Хурал нь Засгийн газар, даатгуулагч, ажил олгогчийг тэнцүү тоогоор төлөөлсөн орон тооны бус гишүүдээс бүрдсэн Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл /цаашид "Үндэсний зөвлөл" гэх/-ийг байгуулж ажиллуулна. Үндэсний зөвлөл ажлаа Улсын Их Хуралд тайлагнана.

/Энэ хэсгийг 1999 оны 6 дугаар зүйлийн 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

2.Үндэсний зөвлөлийн дарга, гишүүдийг талуудын санал болгосноор Улсын  Их Хурал нэр дэвшигчийн сонсгол хийж 6 жилийн хугацаагаар томилох бөгөөд Үндэсний зөвлөл нь  дараахь бүрэлдэхүүнтэй байна:

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

1/Засгийн газрыг төлөөлж сангийн, хууль зүйн, нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас тус бүр 1 хүн;

/Энэ заалтад 2012 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

2/даатгуулагчийг төлөөлж нийт ажилтны дийлэнх олонхийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг төлөөлөн хамгаалсан үйлдвэрчний эвлэлийг төлөөлсөн З хүн;

3/ажил олгогчийг төлөөлсөн 3 хүн.

Үндэсний зөвлөлийн дэд даргыг гурван тал зөвшилцөж, аль нэг талын төлөөлөгчөөс 2 жилийн хугацаагаар Үндэсний зөвлөлийн дарга томилно.

/Энэ хэсгийг 1997 оны 1 дүгээр сарын 16-ны өдрийн хууль, 1999 оны 6 дугаар зүйлийн 10-ны өдрийн хуулиар тус тус өөрчлөн найруулсан/

Үндэсний зөвлөл ажлын албатай байна.

/Энэ хэсгийн 3 дахь заалтад 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан/

3.Үндэсний зөвлөл дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

1/нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомж нийгмийн даатгалын тогтолцоо, үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох, тэтгэвэр нэмэгдүүлэх талаар санал боловсруулж холбогдох байгууллагаар шийдвэрлүүлэх;

2/ /Энэ заалтыг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/

3/нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжийн биелэлт болон нийгмийн даатгалын сангийн орлого, зарлагын байдалд хяналт тавих;

4/нийгмийн даатгалын үйл ажиллагаа, боловсон хүчний хангалт, санхүүгийн асуудлаар нийгмийн даатгалын байгууллагын тайлан мэдээллийг сонсон хэлэлцэж, санал дүгнэлт гаргаж, энэ талаар холбогдох арга хэмжээ авах;

5/нийгмийн даатгалын байгууллагын цахим тооцоолуурын техник, технологи, программ хангамж, үйлчилгээний байдлыг хянаж үнэлэлт дүгнэлт өгөх;

6/нийгмийн даатгалын төв байгууллагын бүтцийг батлах, нийгмийн даатгалын сангийн төсвийн төслийг боловсруулах, батлагдсан төсвийн нарийвчилсан хуваарийг баталж, гүйцэтгэлд нь хяналт тавих;

/Энэ заалтыг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

7/нийгмийн даатгалын асуудлаар журам, зөвлөмж гаргах;

8/эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс болон гомдлын шаардлагын зөвлөлийн үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох талаар түүнд хяналт тавих;

9/нийгмийн даатгал, эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлагааны асуудлаар иргэдээс ирүүлсэн санал, өргөдөл, гомдлыг барагдуулах;

10/хууль тогтоомжид заасан бусад тодорхой бүрэн эрх.

/Энэ хэсгийг 1999 оны 6 дугаар зүйлийн 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

4.Үндэсний зөвлөлийн дүрмийг Улсын Их Хурлын холбогдох Байнгын хороо батална.

/Энэ хэсгийг 1999 оны 6 дугаар зүйлийн 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

5.Үндэсний зөвлөлийн гишүүдэд ажлын оролцоог харгалзан улирал тутам цалингийн нэмэгдэл олгож болно. Цалингийн нэмэгдлийн дээд хэмжээг нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар тогтооно.

ТАВДУГААР БҮЛЭГ

Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлагаа

28 дугаар зүйл.Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлагааны тухай ойлголт

Хэвлэх

1.Хүмүүсийн оюун ухаан, мэдрэхүй, бие бялдрын хэвийн үйл ажиллагаа нь алдагдаж тахир дутуу /хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн буюу хагас /хэсэгчлэн/ алдсан/ болсон шалтгаан, түүний хувь хэмжээ, хугацааг тогтоох мэргэжлийн үйл ажиллагааг эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлагаа гэнэ.

2.Ердийн болон мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний улмаас хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг тогтооход баримтлах өвчний жагсаалт, хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээ, хугацааг эрүүл мэндийн болон нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

29 дүгээр зүйл.Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлагаа тогтоох ажлыг эрхлэх байгууллага

Хэвлэх

1.Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлагаа тогтоох ажлыг нарийн мэргэжлийн эмч, нийгмийн даатгалын болон эзэд, даатгуулагчийн эрх ашгийг хамгаалах байгууллагын төлөөлөгчдөөс бүрдсэн эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс эрхлэн гүйцэтгэнэ.

2.Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс нь ердийн өвчин, ахуйн болон үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний улмаас даатгуулагчийн хөдөлмөрийн чадвар алдалт, түүний хувь хэмжээ, хугацааг тогтооно.

3.Нийгмийн даатгалын төв байгууллагын дэргэд эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах төв комисс, аймгийн болон нийслэлийн дүүргийн нийгмийн даатгалын байгууллагын дэргэд эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах орон нутгийн комисс ажиллана.

Суманд эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комисс байгуулан ажиллуулж болно.

4.Эмнэлэг хөдөлмөрийн магадлах комиссын дүрмийг Засгийн газар батална.

ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ

Бусад заалт

30 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын баримт бичиг

Хэвлэх

1.Даатгуулагч улсын дугаар бүхий нийгмийн даатгалын дэвтэртэй байна.

2. /Энэ хэсгийг 2011 оны 1 дүгээр сарын 20-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/

301дүгээр зүйл.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн данс

Хэвлэх

1. 1960 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдөр ба түүнээс хойш төрсөн даатгуулагч тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн данстай байна.

2.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн дансны харилцааг хуулиар зохицуулна.

/Энэ зүйлийг 1999 оны 6 дугаар сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/

31 дүгээр зүйл.Нийгмийн даатгалын үйл ажиллагааны зардлыг санхүүжүүлэх

Хэвлэх

/Энэ зүйлийн гарчигт 2016 оны 9 дүгээр сарын 09-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

1.Нийгмийн даатгалын үйл ажиллагааны зардлыг нийгмийн даатгалын сангийн орлогоос санхүүжүүлнэ.

/Энэ хэсэгт 2016 оны 9 дүгээр сарын 09-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

2.Нийгмийн даатгалын сангийн орлогоос санхүүжүүлэх нийгмийн даатгалын үйл ажиллагааны зардлын төсвийг Нийгмийн даатгалын сангийн төсвийн тухай хуулиар тогтооно.

/Энэ хэсгийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан, энэ хэсэгт 2016 оны 9 дүгээр сарын 09-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

/Энэ зүйлийг 2004 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

32 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын шимтгэл ногдуулах хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлого

Хэвлэх

1.Дараахь хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогод нийгмийн даатгалын шимтгэл ногдуулна:

1/Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 83.5 дахь хэсэг, 101 дүгээр зүйлд заасан цалин хөлс, 113, 114, 115, 116, 117 дугаар зүйлд заасан олговор;

/Энэ заалтыг 2021 оны 7 дугаар сарын 2-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

2/Иргэний хуулийн 343, 359 дүгээр зүйлд заасан гэрээгээр тохирсон хөлс;

3/энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан даатгуулагчийн өөрөө мэдүүлсэн орлого;

4/аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ажилтанд олгож байгаа хоол, унааны зардал, орон сууц, түлээ, нүүрсний үнийн хөнгөлөлт, түүнтэй адилтгах бусад орлого.

/Энэ зүйлд 1996 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон, энэ зүйлийг 2008 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

33 дугаар зүйл.Нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтэд хяналт тавих

Хэвлэх

Нийгмийн даатгалын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтэд тавих хяналтыг Засгийн газар, бүх шатны Засаг дарга, хууль тогтоомжоор эрх олгогдсон бусад байгууллага, албан тушаалтан тус тусын эрх хэмжээний дагуу хэрэгжүүлнэ.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Н.БАГАБАНДИ

МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ

2023 оны 07 сарын 07 өдөр

Төрийн ордон, Улаанбаатар хот

НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ ХҮЧИНГҮЙ БОЛСОНД ТООЦОХ ТУХАЙ

1 дүгээр зүйл.1994 оны 05 дугаар сарын 31-ний өдөр баталсан Нийгмийн даатгалын тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцсугай.

Хэвлэх

2 дугаар зүйл.Энэ хуулийг Нийгмийн даатгалын ерөнхий хууль /Шинэчилсэн найруулга/ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.

Хэвлэх

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Г.ЗАНДАНШАТАР

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(2023.01.02-ны өдрийн орчуулга)                                                          Unofficial translation

 

LAW OF MONGOLIA

May 31, 1994                                                                                            Ulaanbaatar city

 

ON SOCIAL INSURANCE

 

CHAPTER ONE

GENERAL PROVISIONS

Article 1.Purpose of the Law

The purpose of this law shall be to regulate relations in connection with the implementation of regulations determining the types, forms, and the scope of the effects of social insurance, defining the legal basis for payment of insurance premiums upon being insured, formation of the social insurance fund and its disbursement, as well as legal basis of activities of social insurance authorities and social insurance inspectors.

Article 2.Legislation on Social Insurance

1.The legislation on social insurance consists of the Constitution, this law, and other legislative acts issued in conformity with them.

2.If an international treaty to which Mongolia is a party stipulates otherwise than this law, then the provisions of the international treaty shall prevail.

Article 21.Terms and Definitions

  1. The following terms stated in this law shall have the following meanings:

1/"the insured" is a person who is insured and paid social insurance premium to the social insurance fund and entitled to receive pensions, benefits and payments from the social insurance fund as provided by law and insurance policy;

2/"social insurance authority" is a legal entity carrying out activities to form the social insurance fund assets upon premiums paid by the employers, the insured and other sources stipulated by law, and to provide pensions, benefits and payments to the insured;

3/"social insurance fund" is the monetary asset being made up from revenue of the premiums paid from the payroll and wages or similar incomes of the employer, and the insured for the purpose of providing payment for pensions, benefits, payments and services, and covering the operational cost of social insurance, as well as the other sources;

4/"social insurance premium" is the advance payment to be paid by the insured and employer in due times specified in the law for the purpose of being covered by the social insurance;

5/"payment date of social insurance premium" is the day when the employer and insured transferred the social insurance premium to the social insurance fund;

6/"right to choose the pension type" is the right of the insured to choose a pension type in the event that he or she is entitled to two or more pension types in accordance with the terms and conditions of the Law on Pensions and Benefits provided from the Social Insurance Fund;

7/"premium payer" is the legal entity responsible to pay social insurance premium in accordance with the laws and regulations;

8/"pension" is the monetary asset to be provided monthly from the social insurance fund to the insured if he/she reached pensioner's age for rest of his/her life, or when he or she became disabled until regaining his/her ability of work or reaching pensioner's age, and when the insured is deceased, to his or her family members, who are incapable of working, with the purpose of ensuring social welfare guarantee;

/The sub-paragraph was amended according to the law as of January 30, 2015/

9/"benefit" is the monetary asset to be provided once from the social insurance fund to the insured in the event of temporary loss of work ability, pregnancy, maternity or death;

10/"payment" is the cost of artificial organs and therapy /orthopedics and prostheses/, and the variable cost of sanatorium and occupational disease therapy services to be provided from the social insurance fund to the insured who has lost 30 or more percent of his or her work ability due to industrial accident or occupational disease;

11/"variable cost of sanatorium and occupational disease therapy services" is the payment to be provided from the industrial accident and occupational disease insurance fund with the purpose of covering the cost of sanatorium services for the treatment of the insured who became disabled due to industrial accident or occupational disease; and

12/"accumulation fund" is the monetary asset reserved for the purpose of increasing resources of the social insurance fund and the revenue of inpidual accounts for pension insurance premiums.

/This sub-paragraph was added according to the law as of May 8, 2008 /

/This Article was added according to the law as of May 13, 2004/

Article 3.Social insurance and its types

1.Social insurance is a socio-economic measure with the content to make up the social insurance fund with the payment of insurance premiums by citizens (hereinafter referred to as the "Insured"), and the state, business entities, and organizations in accordance with the applicable procedure with the aim of paying pensions, benefits and payments, as provided by law, to the insured in the event of retirement, loss of the ability to work, sickness, or unemployment, and to his or her dependents when the insured is deceased.
2.There shall be the following types of social insurance:

1/Pension insurance;

2/Benefit insurance;

3/Health insurance;

4/Industrial accident and occupational disease insurance; and

5/Unemployment insurance.

Article 4.Social insurance forms and scope of its effect

1.Social insurance shall have forms of either compulsory or voluntary.

/This paragraph was amended according to the law of October 6, 2011/

2.The following employees shall be subject to compulsory insurance:

/This paragraph was amended according to the law as of October 6, 2011/

1/Citizens of Mongolia, foreign citizens, and stateless persons being employed under employment agreement and/or under contract set out in Articles 343 and 359 of the Civil Code made with business entity and organization of all types of ownership, non-governmental organization, religious and other organizations, as well as with inpiduals;

/This sub-paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

2/Citizens of Mongolia, foreign citizens, and stateless persons being employed by foreign business entities and organizations operating in the territory of Mongolia, as well as the units of the projects and programs being implemented with foreign loan and aid, diplomatic representative offices of foreign countries, and international organizations unless otherwise stated in international treaties to which Mongolia is a party;

3/Public servants unless otherwise stated in laws;

4/Citizens of Mongolia being employed abroad under employment contract.

/The second paragraph of this Article was revised according to the law of May 8, 2008/

3.Citizens of Mongolia, foreign citizens, and stateless persons who are not engaged in a specific employment other than those stated in Article 4.2 of this law may be insured voluntarily for the insurances specified in Articles 3.2.1, 3.2.2, and 3.2.4 of this law according to the terms and conditions of this law. The voluntary insured shall be covered under each type of social insurances mentioned above.

/The addendum to this paragraph was made according to the law as of May 13, 2004 and this paragraph was amended according to the law as of May 8, 2008/

4./This paragraph was invalidated according to the law as of May 8, 2008/

5.Compulsory social insurance terms and procedures for self-employing herders and business holders may be determined by law.

/This paragraph was added by the law as of January 16, 1997, and the amendment to this paragraph was made by the law as of October 6, 2011/

6.The pensioner working under employment contract made with the employer or the inpidual or working under the contract set out in Articles 343 and 359 of the Civil code shall be insured compulsorily for types of insurance other than those stated in Articles 3.2.3 and 3.2.5 of this law. Citizens of Mongolia, foreign citizens, and stateless persons who are working for another employer under employment contract in addition to their full-time principal employer or under the contract set out in Articles 343 and 359 of the Civil code shall be insured compulsorily for the insurance types other than that stated in Article 3.2.5 of this law.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008, and it was revised according to the law as of January 30, 2015/

7.The state shall cover the reindeer people, who are living as herding reindeers in taiga, in the insurance types set out in Articles 3.2.1 and 3.2.2 of this law.

/This paragraph was added according to the law as of January 30, 2015/

Article 5.Social insurance contract

The insured belongs to the Article 4.3 of this law, shall conclude a social insurance contract with the insurer in accordance with the terms and procedures of this law.

Article 6.Right to receive pensions and benefits from the social insurance fund

1.Citizens who have been covered by social insurance and who have paid insurance premiums in accordance with the terms and procedures provided by this law shall be entitled to receive the pensions and benefits set forth in the law.
2.The employer shall be fully responsible for damages sustained by the insured whose social insurance premium has not been paid at the fault of the employer.

/The addendum to this paragraph was made according to the law as of May 13, 2004, and it was revised according to the law as of May 8, 2008/

3.The conditions for non-payment of certain types of pensions, benefits and payments from the social insurance fund may be determined by law.

Article 7.Choosing pensions and benefits from the social insurance funds

The insured shall not be entitled to receive both pension and benefit from same type of the social insurance fund. If there is any overlapping, the insured is entitled to choose only once the pension or benefit with more favorable terms and conditions.

/This paragraph was amended according to the law as of May 13, 2004/

Article 8.Decision on paying pensions, benefits and payments

1.Decisions on whether to pay pensions, benefits or payments to the insured shall be made by the social insurance authority based on the insured's application and other documents required by law.
2.The period for considering applications shall be determined by law.

CHAPTER TWO

SOCIAL INSURANCE FUND

Article 9.Types of social insurance fund

Each type of social insurance shall have the following independent monetary funds:

/The addendum to this paragraph was made according to the law as of January 16, 1997/

1/pension insurance fund;

2/benefit insurance fund;

3/health insurance fund;

4/industrial accident and occupational disease insurance fund; and

5/unemployment insurance fund.

Article 10.Income sources for social insurance fund

1.Income for the social insurance fund shall come from the following sources:

1/ social insurance premiums paid by insured;

2/ social insurance premiums paid by employers;

3/ bank interest on deposit of the uncommitted balance of the fund and income earned from the sale of securities;

/The addendum to this sub-paragraph was made according to the law as of May 8, 2008/

4/undue penalty imposed for delayed payment of social insurance premiums;

5/contributions from the state budget; and

/This sub-paragraph was amended according to the law as of January 2, 2003/

6/other sources.

2./This paragraph was invalidated according to the law as of January 15, 1998/

Article 11.Expenditure of social insurance fund

1.The social insurance fund resource shall be spent in accordance with the conditions and procedures provided by law for the following purposes:

1/paying pensions and benefits;

2/financing operational cost of the social insurance authority, national and branch council's activities; and

/The addendum to this sub-paragraph was made according to the law of May 8, 2008/

3/financing other payments and costs provided by law.

2.It is prohibited to transfer social insurance fund assets between the funds, disburse or deposit them on undesignated purposes, unless otherwise stated by law.

/The second sentence of this paragraph was excluded according to the law as of January 16, 1997, and this paragraph was amended according to the law as of May 8, 2008/

3.Assets of the accumulation fund can be increased by purchasing the Government bonds and securities issued by Mongol Bank or depositing in commercial banks.

/The paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

4.Amount of assets to purchase the Government bonds and securities of Mongol Bank from the accumulation fund shall be included in the annual budget of the social insurance fund and approved by the State Great Khural.

/The paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

5.Cabinet member in charge of financial and social welfare matters, Mongol Bank, and the National Council of Social Insurance shall jointly set the amount of assets to be deposited in commercial bank from the accumulation fund.

/The paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

Article 12.Approval of the social insurance fund expenditure and revenue budget

1.The State Great Khural shall approve annual revenue and expenditure budget of each social insurance fund.

/This paragraph was amended according to the law as of June 10, 1999, and it was revised according to the law as of November 30, 2007/

2.Budget of the social insurance fund shall be drafted and approved in accordance with the calendar specified in the Article 8.4 of the Law on Budget. The central social insurance authority shall submit the draft budget of the social insurance fund to the National Council of Social Insurance for discussion, and forward to the State central administrative body in charge of social insurance matters within 1st August of each year.

/This 2nd paragraph was added according to the law as of May 8, 2008 and this paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

3.The funds for pensions and benefits granted according to the obligation arisen prior to effectiveness of this law from the state budget to a particular social insurance fund shall be set each year in accordance with the Law on Budget.

/This paragraph was amended according to the law as of January 2, 2003 and numbering of this paragraph was revised according to the law as of May 8, 2008/

4.Ministry of Finance shall transfer the funds approved as set forth in the Article 12.3 of this law to relevant fund within the first 10 days of the particular month according to monthly schedule.

/Numbering of this paragraph was amended according to the law as of May 8, 2008 and this paragraph was amended according to the law as of January 30, 2015/

Article 13.Preparation and reporting of balance statement of the social insurance fund

1.Soum and district social insurance authorities shall prepare and report quarterly and annual performance and financial statements of the social insurance funds in accordance with the calendar specified in the Article 8.9.1 of the Law on Budget.

/This paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

2.Aimag and capital city social insurance authorities shall prepare semi-annual and annual budget performance report and consolidated financial statements for the social insurance funds in accordance with the calendar specified in the Article 8.9.2 of the Law on Budget, and the central social insurance authority shall prepare them in accordance with the calendar specified in the Article 8.9.5 of the Law on Budget.

/This paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

3.The National Council of Social Insurance shall revise, discuss and disclose to public the semi-annual budget performance and financial statements of the social insurance funds within 10th September of each year, and annual budget performance and financial statements of the social insurance funds within 25th May of the following year.

/This paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

4.Aimag and district social insurance authorities shall centralize the balance of unspent revenue (revenue in excess of expenditure) of each social insurance fund in the respective central social insurance funds. If there is a need to transfer this unspent revenue to next month's spending, permission shall be obtained from the central social insurance authority.

/This paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

5.Audit shall be conducted on the report on expenditure of the social insurance funds according to Law on State Audit, and conclusions shall be made.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008 and numbering of this paragraph was amended according to the law as of January 30, 2015/

6.The State Great Khural shall discuss the report stated in the Article 13.3 of this law and the audit conclusion stated in the Article 13.4 of this law and publicly inform on daily newspaper within 20 days of approval of the state budget performance.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008 and numbering of this paragraph was amended according to the law as of January 30, 2015/

Article 14.Registration and reporting of the social insurance fund

1.Local social insurance authorities shall record the insurance premiums paid by each employer and insured to all types of funds according to the social insurance books and certificates issued to each of them.
2.A procedure on centralizing asset in the social insurance funds, spending the assets of the funds, primary recording form and keeping the records in accordance with the form, and preparing statements shall be approved by the Cabinet member in charge of social insurance matters.

CHAPTER THREE

SOCIAL INSURANCE PREMIUM

Article 15.Social insurance premium rate and payment dates

1.The insured employee and the employer specified in Articles 4.2 and 4.4 of this law shall pay monthly social insurance premiums in the following rates:

 

Social insurance type

Rate of premium payable by employer's payroll and similar income (by percentage)

Rate of premium payable by the insured from labor wage and similar income (by percentage)

Pension insurance

8.5

8.5

Benefit insurance

1.0

0.8

Health insurance

2.0

2.0

Unemployment insurance

0.2

0.2

Total insurance premium

11.7

11.5

 

/This paragraph was amended according to the law as of June 11, 2021/

/This paragraph was amended according to the law as of January 16, 1997, and it was revised according to the law as of November 30, 2007. As well as it was amended according to the laws as of October 25, 2012, November 10, 2016, and April 14, 2017, respectively/

2.The minimum rate of social insurance premium payable by the insured stated in Article 4.3 of this law shall not be less than 11.5% for pension insurance of the minimum wage in force at the given period and approved by the Government, and 1.0% for each of benefit insurance and industrial accident and occupational disease insurance.

/This paragraph was amended according to the law as of June 11, 2021/

/This paragraph was revised according to the law as of May 8, 2008, and it was amended according to the law as of April 14, 2017/

3.Form, scope, premium rate of health insurance and other relations concerning health insurance shall be regulated by the Law on Health insurance.

/This paragraph was added according to the law as of January 29, 2015/

4.The employer shall pay the premium for industrial accident and occupational disease insurance in full on behalf of the insured specified in Article 4.2 of this law.

5.Amount of social insurance premium on industrial accident and occupational disease shall be established at a different rate, which is up to 2.8% of employer's payroll and similar income depending on occupational health and safety requirements and based on the proposals of the National Council of Social Insurance, and the Government shall approve a list of employers who must pay at a different rate and the amount of premium.

/This paragraph was revised according to the laws as of January 16, 1997 and November 30, 2007, and it was amended according to the law as of November 10, 2016/

6.The State central administrative bodies in charge of labor and social welfare matters shall jointly approve a list of professions and works pertaining to hard working conditions that require to work underground, toxic or hazardous working conditions and in hot temperature, by which pension will be set by easy/discounted terms.

/This paragraph was added according to the law as of January 16, 1997, and it was revised according to the law as of January 30, 2015/

7.Each year the Government shall set the maximum amount of salary to be governed in payment of the social insurance premium and in determination of the pension and benefit by the employer and the insured, based on the national average salary which has paid social insurance premium by considering the proposal by the National Council of Social Insurance, and average salary informed by the National Statistical Office respectively.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008, and it was revised according to the law as of January 30, 2015/

8.Amount of social insurance premium to be paid by citizens of Mongolia employed abroad shall be set by the National Council of Social Insurance.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

Article 16.Procedure for payment of social insurance premium

1.Each month social insurance premium of the insured and the employer set out in the Article 4.2 of this law shall be calculated for each type of social insurance using the rate specified in the Article 15.1 of this law, and transferred to the bank account of the social insurance fund within that month.

/This paragraph was amended according to the law as of May 8, 2008, and it was revised according to the law as of January 30, 2015/

2.Premiums shall be calculated according to the social insurance premium report or the employer's payroll and similar revenue, the insured's wages and similar income, and premium determining sheet, and shall be paid by non-cash payment method of a bank. The insured referred to in the Article 4.3 of this law may pay his or her premiums in cash.

3.The employer shall submit a report on the monthly social insurance premium payment to the social insurance authority within the 5th of the following month. If this date coincides with weekend or public holiday, the report shall be received next working day.

/This paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

4.Calculation of the social insurance premium to be paid by the insured specified in the Article 4.2 of this law shall be done by an accountant of the relevant business entity or organization, and for the insured specified in the Article 4.3 of this law by an employee of the social insurance authority.

5.International organization, foreign business entity, and foreign organization carrying out activities in the territory of Mongolia and employing a Mongolian citizen shall transfer his or her social insurance premium to the social insurance fund account in accordance with the procedure and rate stated in Articles 15.1, 16.1, 16.2, 16.3, and 16.4 of this law.

/This paragraph was amended according to the laws as of July 04, 1997 and May 08, 2008/

6.The insured set forth in the Article 4.3 of this law shall pay social insurance premiums on a monthly, quarterly, semi- annual or annual basis in accordance with the contract.

/This paragraph was revised according to the law as of January 30, 2015/

7.Employee being employed under labor contract by a business entity or organization that engages in seasonal works and services for not less than 7 months in a calendar year shall be deemed to have been insured for the whole year.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

8.Social insurance premium for the employee specified in the Article 16.7 of this law shall be paid at the rate pertaining to the employer set out in the Article 15.1 of this law.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

9.Social insurance premium to be paid by the insured set forth in the Article 4.7 of this law shall be calculated at the rate specified in the Article 15.2 of this law and transferred from the state budget to the social insurance fund.

/This paragraph was added according to the law as of January 30, 2015/

10.The Government shall approve the insurance payment procedure and the amount of income from which the premium set out in the Article 16.9 of this law will be calculated.

/This paragraph was added according to the law as of January 30, 2015/

Article 17.Duty of the employer and insured to pay insurance premiums

1.The employers, and the insured specified in the Article 4.2 of this law shall assume the following duties as to insurance premium payment:

1/to honestly and correctly calculate the payroll and similar income and the premium levied on them, and to pay it in the due dates;

2/to submit information and reports in respect of imposing and paying premiums to the social insurance authority within the determined date;

3/to keep primary and accounting records related to social insurance in accordance with the relevant procedure and to prepare balance statements; and

4/to meet the legitimate demands issued by the competent authority or official to eliminate the violation if the legislation on social insurance has been violated.

2.The insured set out in the Article 4.3 of this law shall assume the duties in respect of paying the social insurance premiums provided in the insurance contract concluded with the insurer.

Article 18.Expiry, transfer, and suspension of duty to pay premiums

1.The duty to pay premiums shall be terminated in the following cases:

1/the insured is deceased or the insured is declared to be deceased;

2/the employer's dissolution or bankruptcy;

3/expiry of the term of the insurance contract; and

4/termination of employment contract.

2.If the employer merges, splits, or undergoes any other form of reorganization, the duty to pay premiums shall be assigned to the newly formed legal person.

3.As provided in the Article 19.5 of this law, complaints of the insured shall not form a basis for ceasing or terminating the duty to pay premiums. Only a decision of the appropriate level court considering the complaint may suspend the payment of premiums.

4.If an employer becomes bankrupted or dissolved for other grounds, the dissolution commission or the claimants' council shall transfer any unpaid premiums from property of such employer to the appropriate social insurance fund according to procedure stipulated by law.

Article 19.Rights of employers and the insured in respect of paying premiums

Employers and insured shall exercise the following rights in respect of paying premiums:

1/to familiarize with audit reports of the social insurance authority or inspector, and if necessary, to make comments;

2/to receive or give comments on the imposition or payment of premiums, and to audit results;

3/to be compensated for damage caused by the fault of the social insurance authority or its employees in accordance with the procedures provided in law;

4/to recover excess of the paid premiums or to have them deducted to the next payment of the premiums; and

5/to file complaints about unlawful actions and decisions of the social insurance authority or its employees to the authorized higher-level authorities or officials, and to court if in disagreement with their decisions.

Article 20.Liability for violation of law

/This Article was revised according to the law as of January 10, 2020/

1.If the premium is underpaid due to a calculation error, the underpaid premium shall be paid and penalty shall be imposed for the premium amount at the rate of 0.1 percent for each day after the calculation error and the total amount of penalty shall not exceed 30 percent of the underpaid premium.

2.In case of incorrect calculation of the premium amount to the insurance fund for industrial accidents and occupational diseases, the underpaid premium shall be paid and penalty specified in the Paragraph 1 of this Article shall be imposed.

3.If the acts of an official in violation this Law are not of a criminal nature, he/she shall be subject to liability specified in the Law on Civil Service.

4.A person or legal entity in violation of this Law shall be subject to liability specified in the Criminal code or Law on Infringement.

5.The imposition of fines and penalties for the violation of the Law on Social Insurance shall not serve as a ground for release from liability to eliminate the violation and compensate for the damages caused to others. Fines and penalties imposed for violations specified in the Article 10.17 of the Law on Infringement shall be accumulated in the Social insurance fund.

CHAPTER FOUR

SOCIAL INSURANCE AUTHORITY

Article 21.Structure of social insurance authority

1.The structure of the social insurance authority shall consist of the central social insurance authority, and local branches and units (inspectors and representatives).

/This paragraph was amended according to the laws as of July 04, 1997 and July 21, 2016 respectively/

2.A complaint demand council (non-staff) designed to review and resolve disagreement arising between employers and the insured on the one side, and the social insurance authorities on the other side, shall be established under the central and local social insurance authorities.

3.The Government shall approve the charters of the social insurance authorities and of the Council referred to in the paragraph 2 of this Article.

Article 22.Governance of the social insurance authority

1.The central social insurance authority shall function under the management of the Cabinet member in charge of social insurance matters, and local authorities shall function under the management of the relevant level Governors and higher-level social insurance authorities.

2.The central social insurance authority shall provide local social insurance authorities with professional and methodological guidance.

3.The head of the central social insurance authority shall be appointed and released by the Cabinet member in charge of social insurance matters according to the Article 183.2 of the Law on Government of Mongolia, the heads of aimag and capital city social insurance authorities shall be appointed and released by the head of the central social insurance authority, and the heads of district social insurance authorities shall be appointed and released by the head of social insurance authority of the capital city in consultation with that level governor, respectively.

/This paragraph was amended according to the law as of January 16, 1997, the addendum to this paragraph was made according to the law as of January 2, 2003. In further it was amended according to the law as of December 22, 2006/

/This paragraph was amended according to the law as of December 23, 2011/

/This paragraph was amended according to the law as of September 14, 2012/

/This paragraph was amended according to the law as of December 07, 2017/

/This paragraph was amended according to the law as of June 27, 2018/

4.The heads of aimag, capital city and district social insurance departments and pisions shall be selected and appointed from civil servants who worked for not less than 3 years in social insurance organization pursuant to Articles 25, 26 and 27 of the Law on Civil Service.

/This paragraph was added according to the law as of December 22, 2006/

/This paragraph was amended according to the law as of December 07, 2017/

Article 23.Principles of the activities of social insurance authorities and social insurance inspectors

Social insurance authorities shall uphold the principle of self-financing, and social insurance inspectors shall uphold the principle of rule of law, not being influenced by others, respect for and protection of the legitimate rights and interests of the insured and employers.

Article 24.Functions of Social Insurance Authorities

Social insurance authorities shall be subject to the following basic functions:

1/ to organize the enforcement of social insurance legislation;

2/ to form social insurance funds and ensure performance of their expenditure and revenue;

3/ to organize timely payment of the relevant types of pensions and benefits from social insurance funds, and to improve the service;

4/ to do research with regard to perfecting the national social insurance system, activities and their methods and forms, and to prepare proposals and decide on them, or submit them to the relevant authorities for a resolution;

5/ to control the activities of lower level authorities; and

6/ to undertake other functions provided in law.

Article 25.Rights of Social insurance authorities

1.Social insurance authorities shall enjoy the following rights:

1/ to impose premiums on employers whose payroll and similar revenue cannot be determined as a result of lack of primary and accounting records, according to the rate imposed on other employers engaged in similar production or service;

2/ to stop withdrawals from the bank accounts of employers who fail to pay premiums in due time until payment is completed;

3/ to receive the asset equal to the amount of overdue premiums, undue loss, interest, and fines imposed by a social insurance inspector through the penalty sheet, in accordance with the relevant laws;

4/ to deduct excess premiums into the premium payable in the following month, quarter or year or if the premium payer wishes, the excess may be repaid within 30 days after the calculation is made;

5/ to have the liability imposed as prescribed in law to the employer who avoids paying premiums, undue loss, interest and fines, or who fails to submit information and reports on the social insurance premium on time, or who fails to undertake measures to eliminate infringements discovered by inspection and audit of a social insurance authority;

6/ to revoke or amend decisions made by lower level social insurance authorities, if they are found to be unjustifiable; and

7/ to obtain free of charge from employers and insured any information, research, and other relevant documents required for social insurance auditing.

Article 26.Rights and responsibilities of social insurance inspectors

1.The rights of a social insurance inspector shall be granted to a social insurance employee, who has worked for the social insurance authority for not less than 2 years and has gained high qualification and a professional degree, by the decision of the Cabinet member in charge of social insurance matters based on the recommendation of the central social insurance authority.

The Government shall approve the rules of social insurance inspectors.

/This paragraph was amended according to the law as of May 13, 2004/

2.Social insurance inspectors shall exercise the following rights:

1/to inspect and audit accounting records, balance statements and other financial documents related to the imposition and payment of premiums, and to obtain comments and references;

2/to obtain copies of documents exclusively required for social insurance audit and control free of charge from the employer's correspondent bank and financial organization;

3/to temporarily take away and copy from an employer or insured documents that prove the concealing of income on which premiums could be imposed in accordance with the procedure stated in the Law on Infringement Examination and Resolution;

/The addendum to this sub-paragraph was made according to the law as of May 18, 2017/

4/to oblige the premium payer to pay in undisputable manner the untimely paid premiums and re- imposed premiums, undue loss, interests and fines;

/This sub-paragraph was revised according to the law as of May 13, 2004/

5/to oblige employers and insured to meet their liabilities provided by respective law;

/This sub-paragraph was amended according to the law as of January 10, 2020/

6/to inform to relevant authority about unlawful actions of employers and insured, discovered while fulfilling their official functions;

7/to check the workplace and number of employees of an organization or business entity against the payroll and paid premium records;

/This sub-paragraph was added according to the law as of May 13, 2004/

8/to impose legalized liabilities to officials who have breached the law by willingly concealing the number of employees or employing people without labor contracts or providing salary lower than the minimum wage or creating debts due to unpaid social insurance premiums or not transferring premiums paid by the employees to the proper social insurance fund in a timely manner, and if necessary, to address the matter to law enforcement authorities for resolution;

/This sub-paragraph was added according to the law as of May 13, 2004/

9/to disseminate information through mass media about the activities of an organization, business entity or an official who has repeatedly breached the social insurance legislation.

/This sub-paragraph was added according to the law as of May 13, 2004, and it was invalidated according to the law as of May 18, 2017/

3.Social insurance inspectors, who fail to accomplish their official duties by concealing unlawful actions related to premium payment, using premium revenue for private purposes, being bribed, infringing ethical principles, disclosing confidential information, or exceeding their rights, shall bear disciplinary, administrative, material and criminal liabilities.

/The addendum to this paragraph was made according to the law as of May 13, 2004/

Article 261.Social guarantee, qualification rank and rank allowance of social insurance inspectors

1.The following irrevocable aids shall be granted to the social insurance inspector or his/her family in the event that the social insurance inspector lost his or her work ability temporarily, became disabled or lost his or her life because of other's involvement:

1/in case of temporary loss of work ability, work absence benefit during the hospitalized period plus the basic salary difference;

2/in case of permanent disability, disability pension and the basic salary difference; and

3/in case of death, one-time irrevocable grant aid equivalent to 3 years' basic salary to his or her family.

2.The irrevocable aid stipulated in the Article 261.1.3 of this law shall be granted by the organization where he or she worked, and the guilty person in accordance with the law shall reimburse damage.

3.The social insurance inspector shall have a qualification rank. The Government shall set the qualification rank and rank allowance procedures.

4.Performance-based cash bonus could be awarded to the social insurance inspector. The Government shall set the procedure for cash bonus award to the social insurance inspector.

5.The social insurance inspector shall wear a special uniform suited to the service specifics free-of-charge. The special uniform of the social insurance inspector, the badge design, instruction of use, and durability periods shall be approved by the Central Social Insurance Authority.

/This paragraph was invalidated according to the law as of January 23, 2015/

/This Article was added according to the law as of May 13, 2004/

Article 27.National council of Social Insurance

1.The State Great Khural will establish the National Council of Social Insurance (hereinafter referred to as the "National Council") consisting of equal numbers of non-staff members representing the Government, the insured and employers, and put it into operation. The National Council shall report to the State Great Khural.

/This paragraph was revised according to the law as of June 10, 1999/

2.The State Great Khural shall appoint the head and members of the National Council for 6 years upon conducting public hearing on the members as offered by the relevant parties, and the National Council shall consist of the following:

/The addendum to this paragraph was made according to the law as of December 24, 2021/

1/as the Government representatives, 1 person each from the state central administrative bodies in charge of finance, justice and social welfare matters;

/This sub-paragraph was amended according to the law as of October 11, 2012/

2/as the insured representative, 3 people from the trade unions that can legally represent and protect rights and interests of absolute majority of total employees; and

3/3 people representing employer.

Chairman of the National Council shall appoint the deputy chairman of the National Council for two years from the representatives, in consultation with three parties.

/This paragraph was revised according to the laws as of January 16, 1997 and June 10, 1999, respectively/

The National Council shall have an office.

/The addendum and amendment to the third sub-paragraph of this paragraph was made according to the law as of May 8, 2008/

3.The National Council shall exercise the following powers:

1/to develop proposals on the strengthening of social insurance legislation, system and operation and on the pension increase, and to get the proposals solved by relevant authorities;

2//This sub-paragraph was invalidated according to the law as of May 08, 2008/

3/to monitor the implementation of social insurance legislation and the status of revenue and expenditure of the social insurance funds;

4/to discuss information and reports of the social insurance authority on the social insurance activities, human resource provision and financial matters, to make proposals and conclusion, and take relevant measures;

5/to monitor computer hardware and software, technology, and service of social insurance authorities, and evaluate their work;

6/approve the structure of the central social insurance authority, develop draft budget of the social insurance fund, approve detailed schedule of the approved budget, and monitor its performance;

/This sub-paragraph was revised according to the law as of May 8, 2008/

7/to issue recommendations and procedures on social insurance matters;

8/to monitor the Medical and Labor Examination Commission and Complaint Demand Council in order to strengthen their activities;

9/to meet or respond the requests, applications and complaints of citizens regarding social insurance, and medical and labor examination matters; and

10/other particular powers stated in the legislation.

/This paragraph was revised according to the law as of June 10, 1999/

4.The relevant Standing Committee of the State Great Khural shall approve the charter of the National Council.

/This paragraph was revised according to the law as of June 10, 1999/

5.Additions to the salary of members of the National Council may be paid each quarter depending on their participation in the work. The maximum addition to salary shall be determined by the Government based on the proposal of the central administrative body in charge of social insurance matters.

CHAPTER FIVE

MEDICAL AND LABOR EXAMINATIONS

Article 28.Understanding of medical and labor examination

1.A medical and labor examination is a professional process to establish reasons for losing normal mental or physical ability or sense and for becoming disabled /losing work abilities completely or partially/, the degree and duration of disability.

2.The Cabinet members in charge of health and social welfare matters will jointly approve a list of diseases to use to ascertain lost work ability due to common and occupational diseases, percentage and period of lost work ability.

/This paragraph was added according to the law as of May 8, 2008/

Article 29.Organization in charge of medical and labor examination

1.A medical and labor examination commission consisting of professional physicians and representatives of social insurance authority and institutions protecting the rights and interests of employers and the insured shall carry out medical and labor examinations.
2.The medical and labor examination commission shall determine whether the working disability is due to the normal disease, general injuries, industrial accidents or occupational diseases and the degree and duration of disability.
3.The central medical and labor examination commission shall operate under the central social insurance authority, and local medical labor and examination commissions shall operate under the aimag and district social insurance authorities.

Medical and labor examination commission may be established in soums.

4.The Government shall approve charters of medical and labor examination commissions.

CHAPTER SIX

MISCELLANEOUS

Article 30.Social insurance documents

1.The insured shall have a social insurance book with state registration number.

2./This paragraph was invalidated according to the law as of January 20, 2011/

Article 301.Nominal account for pension insurance premium

1.The insured who was born on and after January 1, 1960 shall have the nominal account for pension insurance premium.
2.Relation of the nominal account of pension insurance premium shall be regulated by law.

/This Article was added according to the law as of June 10, 1999/

Article 31.Financing operational expenses of social insurance

/The title of this Article was amended according to the law as of September 09, 2016/

1.The operational expenses of social insurance shall be financed from revenue of the social insurance fund.

/This paragraph was amended according to the law as of September 9, 2016/

2.Budget of the social insurance activities expenses funded from revenue of the social insurance fund shall be set in accordance with the Law on Budget of Social Insurance Fund.

/This paragraph was revised according to the law as of May 08, 2008, and it was amended according to the law as of September 09, 2016/

/This paragraph was revised according to the law as of May 13, 2004/

Article 32.Wage and similar income subject to imposition of social insurance premium

1.Social insurance premium shall be imposed on the following wages and similar income:

1/Salaries stated in the Articles 83.5 and 101 of the Labor Law, and allowances stated in Articles 113, 114, 115, 116 and 117 of the Labor Law;

/This sub-paragraph was revised according to the law as of July 2, 2021/

2/Payment agreed under contracts stated in Articles 343 and 359 of the Civil Code;

3/Income of the insured specified in the Article 4.3 of this law as declared by himself/herself;

4/Meal and transport allowance, concessions for housing, firewood, and coal, and other income similar thereto granted by business entity or organization to its employees.

/This Article was amended according to the law as of January 22, 1996, and it was revised according to the law as of May 08, 2008/

Article 33.Monitoring implementation of social insurance legislation

The Government, all levels of Governor, and other authorities and officials authorized by legislation shall carry out monitoring the implementation of social insurance legislation within respective powers of each.

 

 

CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA N. BAGABANDI