A

A

A

Бүлэг: 1979

МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ

2018 оны 6 дугаар сарын 21-ний өдөр

Улаанбаатар хот

УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ХУУЛЬ

/Шинэчилсэн найруулга/

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ

НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ

1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт

Хэвлэх

1.1.Энэ хуулийн зорилт нь бүртгэлийн ангилалыг тогтоох, бүртгэлийн үнэн зөв байдлыг хангах, төрийн үйлчилгээг түргэн шуурхай авах нөхцөлийг бүрдүүлэх, түүнчлэн улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааны зарчим, төрөл, мэдээллийн нэгдсэн сан, улсын бүртгэлийн байгууллагын тогтолцоо, чиг үүрэг, бүрэн эрх, улсын бүртгэлийг хөтлөхтэй холбогдсон нийтлэг харилцааг зохицуулахад оршино.

2 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн хууль тогтоомж

Хэвлэх

2.1.Улсын бүртгэлийн хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль, энэ хууль болон эдгээр хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжоос бүрдэнэ.

2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.

3 дугаар зүйл.Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт

Хэвлэх

3.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:

3.1.1."улсын бүртгэл" гэж эрх, үүрэг үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болохтой холбоотой хуульд заасан бүртгэлийн үйл ажиллагааг;

3.1.2."иргэний улсын бүртгэл" гэж иргэний эрх, үүрэг үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болохтой холбоотой хуульд заасан бүртгэлийн үйл ажиллагааг;

3.1.3."хуулийн этгээдийн улсын бүртгэл" гэж хуулийн этгээдийн эрх, үүрэг үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болохтой холбоотой хуульд заасан бүртгэлийн үйл ажиллагааг;

3.1.4."эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэл" гэж өмчийн хэлбэр, өмчлөгчийн иргэний харьяалал харгалзахгүйгээр Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байгаа эд хөрөнгийн эрх үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болохтой холбоотой хуульд заасан бүртгэлийн үйл ажиллагааг;

3.1.5."улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сан" гэж нэгдсэн ангилал, код, индекс, арга зүй, стандарт, баримт бичгийн шаардлага болон хуульд заасны дагуу цуглуулж, боловсруулж, хадгалсан иргэн, хуулийн этгээд, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн цаасан болон цахим мэдээллийн бүрдлийг;

3.1.6."иргэний үнэмлэхийн санах ой" гэж энэ хуульд заасны дагуу иргэний хувийн мэдээллийг агуулсан, мэдээлэл нь бичигдэх, уншигдах, өөрчлөх боломжтой цахим санах ойг;

3.1.7."эх нотлох баримт бичиг" гэж улсын бүртгэлд бүртгэхэд шаардагдах хууль тогтоомжид заасан нотлох баримт болон улсын бүртгэл хөтөлсөн цаасан маягтыг;

3.1.8."цахим архивын сан" гэж эх нотлох баримт бичгийг зурган болон дижитал хэлбэрээр хадгалсан хувийг;

3.1.9."нэрийн сан" гэж улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн ургийн овог, иргэний нэрийг кирилл, уйгаржин, латин үсгээр галиглан бичсэн нэгдсэн жагсаалтыг;

3.1.10."хаягийн сан" гэж хуульд заасан журмын дагуу улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, хороолол, гудамжны нэр, байрны дугаар, газар, усны нэрийн жагсаалтыг.

4 дүгээр зүйл.Улсын бүртгэлийн зарчим

Хэвлэх

4.1.Улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд дараах зарчмыг баримтална:

4.1.1.нэгдмэл тогтолцоо, арга зүйтэй байх;

4.1.2.төвлөрсөн удирдлагатай байх;

4.1.3.хараат бус байх;

4.1.4.үнэн зөв, бодитой, заавал биелүүлэх шинжтэй байх;

4.1.5.нотлох баримтад үндэслэж, хуульд заасан журмын дагуу хөтлөх;

4.1.6.иргэн, хуулийн этгээдийн хууль ёсны эрх ашгийг хүндэтгэж, хуулиар тогтоосон нууцыг чанд хадгалах;

4.1.7.хуульд зааснаас бусад тохиолдолд улсын бүртгэлийн талаарх мэдээлэл ил тод, нээлттэй, нийтэд хүртээмжтэй байх.

5 дугаар зүйл.Бүртгэлийн ангилал, бүртгэл хөтлөх

Хэвлэх

5.1.Бүртгэлийг улсын бүртгэл, төрөлжсөн бүртгэл гэж ангилна.

5.2.Улсын бүртгэлийн нэгдсэн тогтолцоо нь иргэний улсын бүртгэл, хуулийн этгээдийн улсын бүртгэл, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлээс бүрдэнэ.

5.3.Энэ хуулийн 5.2-т зааснаас бусад хуульд заасан бүртгэл нь төрөлжсөн бүртгэлд хамаарах бөгөөд төрөлжсөн бүртгэлийн жагсаалтыг Засгийн газар батална.

5.4.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааны зарчим төрөлжсөн бүртгэлийн үйл ажиллагаанд нэгэн адил үйлчлэх бөгөөд төрөлжсөн бүртгэл нь улсын бүртгэлийн мэдээлэлд үндэслэнэ.

5.5.Бүртгэлийг мэдээлэл бүхий нотлох баримтад үндэслэн монгол хэлээр хөтөлнө.

5.6.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол бүртгэлийг цахим хэлбэрээр хөтөлж болно.

5.7.Бүртгэлийг цахим хэлбэрээр хөтлөхөд аюулгүй байдлыг хангасан, кодлогдсон технологийг ашиглах бөгөөд өөр хоорондоо уялдаатай, нэгдсэн стандарт, арга зүйтэй байна.

5.8.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн сантай төрөлжсөн мэдээллийн сан мэдээлэл солилцох боломжтой байна.

5.9.Энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаатай холбогдсон нарийвчилсан харилцааг Иргэний улсын бүртгэлийн тухай, Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуулиар зохицуулна.

5.10.Энэ хуулийн 5.3-т заасан төрөлжсөн бүртгэлийн үйл ажиллагааг холбогдох хуулиар зохицуулна.

5.11.Иргэний бүртгэлийн дугаарт үндэслэн суурь болон төрөлжсөн мэдээллийн сан үүсгэж, төрийн үйлчилгээг үзүүлнэ.

/Энэ хэсгийг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./

6 дугаар зүйл.Иргэний улсын бүртгэлийн төрөл

Хэвлэх

6.1.Иргэний улсын бүртгэл дараах төрөлтэй байна:

6.1.1.төрсний;

6.1.2.гэрлэсний;

6.1.3.гэрлэлт дуусгавар болсны;

6.1.4.гэрлэлт сэргээсний;

6.1.5.эцэг /эх/ тогтоосны;

6.1.6.үрчилсний;

6.1.7.овог, эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр өөрчилсний;

6.1.8.нас барсны;

6.1.9.иргэний үнэмлэхийн;

6.1.10.үндэсний гадаад паспорт, түүнийг орлох бичиг баримтын;

6.1.11.биеийн давхцахгүй өгөгдлийн /гарын хурууны хээ/;

6.1.12.оршин суугаа газрын хаягийн;

6.1.13.шилжилт хөдөлгөөний;

6.1.14.Монгол Улсын харьяат болсон, харьяатаас гарсан, иргэний харьяаллыг сэргээн тогтоосны;

6.1.15.хүйс өөрчлөгдсөний.

6.2.Монгол Улсын иргэний үнэмлэх нь Монгол Улсын иргэнийг гэрчлэх бичиг баримт байх бөгөөд түүнийг авах хүртэл 16-аас доош насны иргэний хувьд иргэний бүртгэлийн дугаартай төрсний гэрчилгээ байна.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

6.3.Иргэний үнэмлэх дээр дараах мэдээллийг ил харагдах бичилтээр хийнэ:

/Энэ хэсгийг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.1.овог, эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр;

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.2.төрсөн он, сар, өдөр;

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.3.хүйс;

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.4.иргэний бүртгэлийн дугаар;

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.5.олгосон байгууллагын нэр;

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.6.олгосон он, сар, өдөр;

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.3.7.хүчинтэй байх хугацаа.

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

/Энэ заалтыг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар хассан./

6.4.Иргэний үнэмлэхийн загвар, тодорхойлолт болон дүрмийг Засгийн газар батална.

6.5.Иргэний үнэмлэхийг бусдад шилжүүлэх, барьцаалах, зориуд гэмтээх, хууль бусаар ашиглах, хуурамчаар үйлдэхийг хориглоно.

6.6.Иргэний үнэмлэхийн санах ойд иргэний овог, эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, иргэний бүртгэлийн болон регистрийн дугаар, хүйс, оршин суугаа газрын хаяг, биеийн давхцахгүй өгөгдөл /гарын хурууны хээ/, иргэний цээж зураг, тоон гарын үсгийн мэдээллийг тусгах бөгөөд санах ойд тусгах боломжтой бусад мэдээллийн жагсаалтыг Засгийн газар батална.

/Энэ хэсгийг 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

6.7.Иргэний үнэмлэхийн санах ойд тэмдэглэгдсэн иргэний хувийн мэдээллийг улсын бүртгэл хийхэд ашиглаж болно.

6.8.Монгол Улсын иргэн төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагаас үйлчилгээ авахад иргэний үнэмлэхээ ашиглаж болно.

6.9.Улсын бүртгэлийн байгууллага Цахим гарын үсгийн тухай хуульд заасны дагуу иргэнд тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгоно.

/Энэ хэсгийг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./

7 дугаар зүйл.Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн төрөл

Хэвлэх

7.1.Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэл дараах төрөлтэй байна:

7.1.1.хуулийн этгээд шинээр үүсэн байгуулагдсаны;

7.1.2.хуулийн этгээд өөрчлөн байгуулагдсаны;

7.1.3.хуулийн этгээдийн мэдээлэлд орсон өөрчлөлтийн;

7.1.4.хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаа дуусгавар болсны;

7.1.5.гадаадын хуулийн этгээдийн төлөөлөгчийн газрын;

7.1.6.хуулийн этгээдийн салбар, төлөөлөгчийн газрын;

7.1.7.хуулийн этгээдийн тамга, тэмдгийн хяналтын дугаарын;

7.1.8.төрийн эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр хуулийн этгээдийн бүртгэлд хориг тавьсны, цуцалсны.

8 дугаар зүйл.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн төрөл

Хэвлэх

8.1.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэл дараах төрөлтэй байна:

8.1.1.эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн;

8.1.2.бусдын газар дээр барилга байгууламж барих эрхийн;

8.1.3.сервитутын;

8.1.4.ипотек /барьцаа/-ийн;

8.1.5.узуфруктын;

8.1.6.түрээсийн;

8.1.7.усан замын тээврийн хэрэгсэл, агаарын хөлгийн санхүүгийн түрээс /лизинг/-ийн гэрээний эрхийн;

8.1.8.батлан даалтын;

8.1.9.газар эзэмших, ашиглах эрхийн.

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ

УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН НЭГДСЭН САН

9 дүгээр зүйл.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сан

Хэвлэх

9.1.Монгол Улс улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сантай байх бөгөөд уг сан нь төрийн өмч байна.

9.2.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сан нь энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийн архив, цахим мэдээллийн сангаас бүрдэнэ.

9.3.Улсын бүртгэлийн нэгдсэн ангилал, кодыг улсын бүртгэлийн байгууллага, харилцаа холбооны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, Үндэсний статистикийн хороо хамтран батална.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 8 дугаар сарын 29-ний өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

9.4.Энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан бүртгэл улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн суурь мэдээлэл болох бөгөөд архивын эх нотлох баримт бичиг нь эх сурвалж болно.

9.5.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сан, цахим сүлжээ үрэгдэх, устгагдахаас бүрэн хамгаалагдсан байх бөгөөд улсын онцгой объектын зэрэглэлтэй байна.

9.6.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн нууцлал, эх нотлох баримт бичгийн хадгалалт, хамгаалалтын найдвартай байдлыг хангах үүргийг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага түүний орон нутаг дахь газар, хэлтэс, тасаг, улсын бүртгэлийн ажилтан /цаашид "улсын бүртгэлийн байгууллага" гэх/ хүлээнэ.

9.7.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн мэдээллийг цахим хэлбэрээр бүрдүүлэх, хөгжүүлэх боломжтой байна.

9.8.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн мэдээллийн хуулбар сан нь төрийн цахим мэдээллийн сан хариуцсан байгууллагад хадгалагдана.

9.9.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сангийн систем, техник технологи, программ хангамжийн ерөнхий шаардлага болон төрийн цахим мэдээллийн сан хариуцсан байгууллагатай мэдээлэл солилцох журмыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар батална.

9.10.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн мэдээллийг ажлын шаардлагаар ашиглаж байгаа этгээд тухайн мэдээлэлтэй холбоотой хуулиар тогтоосон нууцыг хадгалах үүрэгтэй.

9.11.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сан нь төрийн мэдээллийн бусад сантай мэдээлэл солилцох боломжтой байх бөгөөд төрийн цахим мэдээллийн сан хариуцсан байгууллагад дундын мэдээллийн сан үүсгэн ажиллуулна.

9.12.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн ашиглалт, хадгалалт, хамгаалалт, аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой үйл ажиллагааны зардлыг жил бүрийн улсын төсөвт тусгана.

10 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийн архив

Хэвлэх

10.1.Улсын бүртгэлийн байгууллага энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан бүртгэлийг бүртгэж баталгаажуулахад ач холбогдолтой эх нотлох баримт бичгийн төрөлжсөн архивыг улсын хэмжээнд үүсгэн нөхөн бүрдүүлэлт, баяжилт хийж, түүний хадгалалт, хамгаалалт, нууцлалын найдвартай байдлыг хангана.

10.2.Улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийг архивт хадгалах журмыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.

10.3.Улсын бүртгэлийн байгууллага улсын бүртгэлийн шинээр үүсгэсэн хувийн хэрэг, түүний нөхөн бүрдүүлэлт, баяжилтын болон хаасан улсын бүртгэлийн хувийн хэргийн мэдээг сар, улирал, жилээр улсын хэмжээнд нэгтгэн гаргана.

10.4.Улсын бүртгэлийн байгууллага эх нотлох баримт бичгийн цахим архивын сантай байна.

11 дүгээр зүйл.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сан

Хэвлэх

11.1.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн санд мэдээлэл оруулах, өөрчлөх, боловсруулах, баталгаажуулах ажлыг улсын бүртгэгч эрхлэн гүйцэтгэнэ.

11.2.Улсын бүртгэгч цахим мэдээллийн санд мэдээллийг эх нотлох баримт бичигт үндэслэж, улсын бүртгэлийн байгууллагаас зөвшөөрөгдсөн программ хангамж, тоног төхөөрөмжийг ашиглан үнэн зөв оруулна.

11.3.Улсын бүртгэлийн байгууллага энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан бүртгэлийг цахим хэлбэрт оруулах, мэдээллийн сан үүсгэх, түгээх, ашиглах, түүний байнгын тасралтгүй үйл ажиллагаа, хадгалалт, хамгаалалт, нууцлалын найдвартай байдлыг хангана.

11.4.Улсын бүртгэлийн байгууллага улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн санг нөөцлөн технологийн дагуу хадгална.

11.5.Мэдээллийн технологийн асуудал хариуцсан нэгж нь улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сангийн хадгалалт, хамгаалалт, нууцлалын найдвартай байдлыг хангах чиглэлээр дараах эрх, үүрэгтэй байна:

11.5.1.цахим мэдээллийн сан, мэдээллийн сүлжээний аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой тоног төхөөрөмжийн хадгалалт, хамгаалалт, тэдгээрийн хэвийн үйл ажиллагааг хариуцах, мэдээллийн сангийн уялдаа холбоог хангах;

11.5.2.мэдээллийн нэгдсэн сүлжээ, мэдээллийн систем, цахим мэдээллийн санд нэвтэрсэн халдлагыг илрүүлэх, таслан зогсоох, хурдан хугацаанд системийг сэргээх арга хэмжээг шуурхай зохион байгуулах;

11.5.3.мэдээллийн аюулгүй байдлын горимыг мөрдөж ажиллахыг шаардах, зөрчигдсөн үед зөрчлийг арилгах, цахим мэдээллийн сан, мэдээллийн сүлжээнд нэвтрэх эрхийг хязгаарлах, холбогдох бусад арга хэмжээ авах;

11.5.4.эрсдлийн үнэлгээг жил бүр хийж, мэдээллийн аюулгүй байдлын эмзэг байдлыг тодорхойлох, урьдчилан сэргийлэх болон авах арга хэмжээний талаар санал боловсруулж танилцуулах;

11.5.5.хууль тогтоомж болон холбогдох дүрэм, журамд заасан бусад эрх, үүрэг.

11.6.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн санд мэдээлэл хүлээн авах, хадгалах, түүний аюулгүй байдлыг хангах журмыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

11.7.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн санг ашиглах, түүний хадгалалт, хамгаалалт, нууцлалын аюулгүй байдлыг хангахтай холбогдсон журмыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.

11.8.Улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сан дахь мэдээлэл нь цаасан эх хувьтай адил байна.

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ

УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН БАЙГУУЛЛАГААС МЭДЭЭЛЭЛ ӨГӨХ

12 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн байгууллагаас мэдээлэл өгөх

Хэвлэх

12.1.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн мэдээллийг нээлттэй, хаалттай, хязгаарлалттайгаар буюу энэ хуулиар тогтоосон шаардлага хангасан этгээдэд өгнө.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

12.2.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн дараах мэдээлэл нээлттэй байна:

12.2.1.нэрийн сан;

12.2.2.хаягийн сан;

12.2.3.хуулийн этгээдийн нэр, хаяг, регистрийн дугаар, төрөл, хэлбэр, үйл ажиллагааны чиглэл, улсын бүртгэлд бүртгэсэн огноо, үүсгэн байгуулагчийн нэр, тэдгээрийн тоо, хувьцаа эзэмшигчийн нэр, эцсийн эзэмшигч, эцсийн өмчлөгчийн нэр, итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх этгээдийн овог, эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, хуулийн этгээд өөрчлөн байгуулагдсан эсэх, хэлбэр, оноосон нэр өөрчлөгдсөн, татан буугдсан талаарх мэдээлэл;

/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

12.2.4.төрийн болон албаны нууцад хамааруулснаас бусад үл хөдлөх эд хөрөнгө, газрын байршил, хил зааг, талбай, эзлэхүүн, тоо хэмжээ, зориулалт, төлөв байдал, эргэлтийн цэг, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн төрөл, тусгай тэмдэглэл.

12.3.Улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн дараах мэдээлэл хаалттай байна:

12.3.1.иргэний биеийн давхцахгүй өгөгдлийн /гарын хурууны хээ/ бүртгэл;

12.3.2.төрийн нууцад хамааруулсан үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэл;

12.3.3.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан арга хэмжээг авахад хөтөлсөн улсын бүртгэлийн мэдээлэл.

12.4.Энэ хуулийн 12.3.1-д заасан мэдээллийг иргэний улсын бүртгэл хөтлөх, сонгогчийн бүртгэлийг хянах болон тухайн иргэний зөвшөөрлөөр таних, баталгаажуулах зорилгоор ашиглаж болно.

12.5.Энэ хуулийн 12.3-т зааснаас бусад мэдээллийг хуулиар тусгайлан эрх олгосон байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтны хүсэлтийн дагуу үнэ төлбөргүй олгоно.

12.6.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол иргэн, хуулийн этгээдэд энэ хуулийн 12.2, 12.3-т зааснаас бусад мэдээллийг тухайн иргэн, хуулийн этгээдийн зөвшөөрлөөр, эсхүл хязгаарлалттайгаар буюу нотариатчаар дамжуулан энэ хуулийн 12.7-д заасан зорилгоор хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу өгөх бөгөөд үйлчилгээний хөлсний хэмжээг энэ хуулийн 21.2-т заасны дагуу тогтооно.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

12.7.Доор дурдсан мэдээллийг дараах зорилгоор энэ хуулийн 12.6-д заасан журмын дагуу ашиглахаар авч болно:

12.7.1.үйлчлүүлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчийн нэр, үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгчийн нэр;

12.7.2.үйлчлүүлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол хөндөгдсөний улмаас иргэний хэргийн шүүх, арбитрт гомдол, нэхэмжлэл гаргах зорилгоор хаягийн мэдээлэл.

12.8.Энэ хуулийн 12.2, 12.6-д заасан мэдээллээс лавлагаа, мэдээлэл өгөх, энэ хуулийн 12.3-т заасан мэдээлэлтэй танилцах, мэдээлэл өгөх журмыг тус тус Засгийн газар батална.

12.9.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол улсын бүртгэлийн байгууллага лавлагаа, мэдээлэл авах тухай хүсэлт, мэдүүлгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 5 өдрийн дотор шийдвэрлэж хариу өгнө.

12.10.Улсын бүртгэлийн байгууллага улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангаас өгсөн лавлагаа, мэдээлэлд байгууллагын тэмдэг дарж, архивын эх нотлох баримт бичгийн хуулбарт "хуулбар үнэн" гэсэн тэмдэг дарж баталгаажуулсан байна.

12.11.Улсын бүртгэлийн байгууллага лавлагаа, мэдээллийг Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 24.4-т заасны дагуу баталгаажуулан цахим хэлбэрээр олгож болох бөгөөд энэ хуулийн 12.10-т заасантай нэгэн адил хүчинтэй байна.

/Энэ хэсгийг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

12.12.Төрийн болон бусад байгууллагатай цахим хэлбэрээр мэдээлэл солилцох, мэдээллийн сан бүрдүүлэх харилцааг Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 18.10, 27.9-д заасны дагуу зохицуулна.

/Энэ хэсгийг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

12.13.Улсын бүртгэлийн талаар лавлагаа, мэдээлэл, хуулбар авсан этгээд уг мэдээллийг ашиглан тухайн эд хөрөнгийн өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч болон хувьцаа эзэмшигчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд хохирол учруулсан бол хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээнэ.

12.14.Эрүү, иргэн, зөрчил, захиргаа, арбитрын хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогч өмгөөлөгч, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, үйлчлүүлэгчийнхээ эрх ашгийг хамгаалахад шаардлагатай лавлагаа, мэдээллийг улсын бүртгэлийн байгууллагаас гаргуулах тухай хүсэлтээ уг хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэж байгаа эрх бүхий этгээдээр дамжуулан авна.

13 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн байгууллагаас төрийн байгууллагатай харилцах

Хэвлэх

13.1.Бүх шатны төрийн байгууллага улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд туслалцаа үзүүлэх, шаардлагатай мэдээллээр хангах, хуульд заасны дагуу хамтран ажиллах үүрэгтэй.

13.2.Энэ хуулийн 12.10-т зааснаас бусад тохиолдолд улсын бүртгэлийн байгууллага төрийн бусад байгууллагатай харилцах, мэдээлэл солилцох журмыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн холбогдох байгууллагын удирдлага, Засгийн газрын гишүүнтэй хамтран батална.

13.3.Хууль хяналтын байгууллага улсын бүртгэлтэй холбоотой асуудлаар гаргасан шийдвэрээ улсын бүртгэлийн байгууллагад ажлын 3 өдрийн дотор ирүүлнэ.

13.4.Улсын бүртгэлийн байгууллагын архивын хувийн хэрэг, эх баримтаас нотлох баримтад шинжилгээ хийх эрх бүхий этгээд зөвхөн архивт ирж үзлэг, шинжилгээ хийнэ.

14 дүгээр зүйл.Иргэн, хуулийн этгээдийн эрх, үүрэг

Хэвлэх

14.1.Иргэн, хуулийн этгээд өөрт хамаарах улсын бүртгэлийн мэдээлэлтэй цаасан болон цахим хэлбэрээр танилцах эрхтэй.

14.2.Монгол Улсын иргэн, тус улсын нутаг дэвсгэрт оршин суугаа гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, хуулийн этгээд энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан улсын бүртгэлийн мэдээллийг хуульд заасан хугацаанд улсын бүртгэлийн байгууллагад бүртгүүлэх үүрэгтэй.

14.3.Иргэн, хуулийн этгээд улсын бүртгэлийн байгууллага, албан тушаалтны хууль ёсны шийдвэр, шаардлагыг биелүүлэх үүрэгтэй.

14.4.Улсын бүртгэлд бүртгүүлэхээр хүсэлт гаргаж байгаа этгээд нь бүртгүүлэхээр мэдүүлж байгаа эрхийн нотлох баримтыг бүрэн гүйцэд, үнэн зөв гаргаж өгөх үүрэгтэй бөгөөд энэ үүргээ биелүүлээгүйн улмаас бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлнө.

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ

УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТОГТОЛЦОО, УДИРДЛАГА, ЧИГ ҮҮРЭГ

15 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн байгууллагын тогтолцоо

Хэвлэх

15.1.Улсын бүртгэлийн байгууллагын тогтолцоо нь улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага түүний орон нутаг дахь газар, хэлтэс, тасаг, улсын бүртгэлийн ажилтан, хилийн чанадад ажиллаж байгаа Монгол Улсын Дипломат төлөөлөгчийн газрын консулын ажилтнаас бүрдэнэ.

15.2.Улсын бүртгэлийн байгууллага нь нэгдмэл тогтолцоо, төвлөрсөн удирдлагатай байна.

15.3.Улсын бүртгэлийн байгууллагын үйл ажиллагааг улсын төсвөөс санхүүжүүлэх бөгөөд энэхүү төсөв нь уг байгууллага чиг үүргээ бүрэн хэрэгжүүлэх шаардлагыг хангасан байна.

15.4.Улсын бүртгэлийн байгууллагын орон нутаг дахь газар, хэлтэс, тасаг, ажилтны бүртгэлийн үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах нөхцөлийг бүрдүүлэхэд нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, Засаг дарга дэмжлэг үзүүлнэ.

16 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын чиг үүрэг

Хэвлэх

16.1.Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:

16.1.1.улсын бүртгэлийн хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах, бүртгэлийн үйл ажиллагааг сайжруулах арга хэмжээ авах;

16.1.2.бүх шатны бүртгэлийн байгууллага, улсын бүртгэгчийн үйл ажиллагааг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавьж ажиллах;

16.1.3.улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийн цаасан болон цахим архив, цахим мэдээллийн санг үүсгэх, хөтлөх, төрөлжүүлэн хадгалах, тэдгээрийн хадгалалт, хамгаалалтын найдвартай байдлыг хангах;

16.1.4.улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааны талаар гадаад улс, олон улсын бүртгэлийн болон төрөлжсөн бусад байгууллагатай Монгол Улсын хууль тогтоомж, олон улсын гэрээний дагуу хамтран ажиллах;

16.1.5.Монгол Улсын Их Хурал, Ерөнхийлөгч, Засгийн газар, тэдгээрийн харьяа байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлж шаардлагатай мэдээллийг гаргаж өгөх;

16.1.6.салбарын хэмжээний мэргэжлийн боловсон хүчний чадавх, техник технологи, программ хангамжийн хүчин чадлыг сайжруулах асуудлыг нэгдсэн бодлого, төлөвлөгөөтэй хэрэгжүүлэх;

16.1.7.улсын бүртгэлийн хөтлөлт, эх нотлох баримтын үнэн зөвийг нягтлан бүрдлийг хангах, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авах замаар улсын бүртгэлийн үнэн зөв, бодит байдлыг хангах;

16.1.8.улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааны талаарх мэдээ, тайланг улсын хэмжээнд нэгтгэн гаргах, хуульд заасны дагуу мэдээлэх;

16.1.9.улсын бүртгэгчийг бэлтгэх, мэргэшүүлэх сургалт зохион байгуулах;

16.1.10.улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд хэрэглэх баримт бичгийн загвар, маягт, холбогдох заавар, журмыг хуульд заасны дагуу баталж мөрдүүлэх;

16.1.11.улсын бүртгэлийн аргачлал, арга зүйг олон улсын ангилал, стандартын жишигт нийцүүлэн боловсруулж, эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрлөөр гаргаж мөрдүүлэх;

16.1.12.хууль тогтоомжид заасан бусад.

17 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын даргын бүрэн эрх

Хэвлэх

17.1.Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8.3-т зааснаас гадна дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

17.1.1.улсын бүртгэлийн байгууллагын үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд удирдан зохион байгуулах;

17.1.2.улсын бүртгэлийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөх дүрэм, журмыг энэ хууль, бусад хууль тогтоомжид нийцүүлэн баталж, биелэлтийг хангуулах, хууль тогтоомж, хөтөлбөр, төлөвлөгөө, төслийн хэрэгжилтийн үр нөлөөг үнэлэх;

17.1.3.улсын бүртгэлийн байгууллагын үйлчилгээний стандартыг мөрдүүлэх;

17.1.4.улсын бүртгэлийн байгууллагын орон нутаг дахь газар, хэлтэс, тасгийн бүтэц, орон тоог батлах;

17.1.5.улсын бүртгэлийн байгууллагын орон нутаг дахь газар, хэлтэс, тасгийн дарга, улсын бүртгэгч, улсын байцаагчийг томилж, чөлөөлөх;

17.1.6.улсын бүртгэгчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, түүний хууль зөрчсөн шийдвэрийг өөрчлөх, түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох;

17.1.7.улсын бүртгэлийн байгууллагын албан хаагчийг шагнаж урамшуулах, сахилгын шийтгэл оногдуулах;

17.1.8.улсын бүртгэлийн асуудлаар ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, хууль зөрчсөн үйлдлийн талаарх мэдээллийг хүлээн авч хууль тогтоомжийн хүрээнд хянан шийдвэрлэх;

17.1.9.хууль тогтоомжид заасан бусад.

18 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих

Хэвлэх

18.1.Улсын бүртгэлийн байгууллагын хяналт шалгалтын асуудал хариуцсан нэгж нь улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаа болон улсын бүртгэлийн хууль тогтоомжийн биелэлтэд хяналт тавина.

18.2.Улсын бүртгэлийн хяналтын чиг үүргийг улсын ерөнхий байцаагч, хяналтын улсын ахлах байцаагч, хяналтын улсын байцаагч, орон нутаг дахь хяналтын улсын ахлах байцаагч, хяналтын улсын байцаагч /цаашид "улсын байцаагч" гэх/ хэрэгжүүлнэ.

18.3.Хяналтын улсын ахлах байцаагч, хяналтын улсын байцаагч нь эрх зүйч мэргэжилтэй байна.

18.4.Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга улсын ерөнхий байцаагч байна.

18.5.Улсын ерөнхий байцаагчийн эрхийг Засгийн газар, улсын байцаагчийн эрхийг улсын ерөнхий байцаагч олгоно.

18.6.Улсын ерөнхий байцаагч нь улсын байцаагчийг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавьж ажиллана.

18.7.Улсын байцаагч нь улсын ерөнхий байцаагчид ажлаа хариуцан тайлагнах бөгөөд улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих чиглэлээр дараах эрх, үүрэгтэй байна:

18.7.1.хяналт шалгалтын явцад улсын бүртгэлийн хууль тогтоомж, түүнд нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам зөрчсөн үйлдлийг таслан зогсоох, зөрчилтэй баримт бичиг, эд юмсыг акт үйлдэн хураан авч хуульд заасан журмын дагуу шийдвэрлэх, бүртгэлд засвар, өөрчлөлт оруулах, түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох талаар дүгнэлт гаргах, зөрчлийг арилгах талаар холбогдох иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтанд шаардлага тавьж, хугацаатай үүрэг даалгавар өгч биелэлтийг хангуулах;

18.7.2.өөрийн хийсэн шалгалт, илрүүлсэн зөрчил, өгсөн албан шаардлага, гаргасан танилцуулга, дүгнэлт, торгох шийтгэлийн үндэслэл, үнэн зөвийг бүрэн хариуцах;

18.7.3.албан үүргээ гүйцэтгэх явцад олж мэдсэн төрийн болон албаны нууц, байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийг задруулахгүй байх;

/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

18.7.4.улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийн архивын хувийн хэрэгтэй танилцах.

18.8.Улсын байцаагч нь улсын ерөнхий байцаагчаас баталсан загвар бүхий үнэмлэх, хувийн дугаар бүхий тэмдэг болон акт, дүгнэлт, шаардлага, мэдэгдэл, торгууль, шийтгэврийн хэвлэмэл хуудас хэрэглэнэ.

18.9.Улсын байцаагчийн шийдвэрийг иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтан заасан хугацаанд нь биелүүлж, хариуг албан ёсоор мэдэгдэх үүрэгтэй.

19 дүгээр зүйл.Улсын бүртгэгч, түүний эрх, үүрэг

Хэвлэх

19.1.Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэгч, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэгчээр эрх зүйч мэргэжилтэй, иргэний улсын бүртгэгчээр дээд боловсролтой Монгол Улсын иргэнийг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга томилж, чөлөөлнө.

19.2.Улсын бүртгэлийн байгууллагад улсын ахлах бүртгэгч, улсын бүртгэгч ажиллана.

19.3.Улсын бүртгэгч нь хувийн дугаар бүхий тэмдэг хэрэглэнэ. Улсын бүртгэгчийн тэмдэг хэрэглэх журмыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.

19.4.Улсын бүртгэгч нь дараах эрх, үүрэгтэй байна:

19.4.1.улсын бүртгэлд бүртгүүлэх эрхийн үнэн зөвийг холбогдох иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтнаас нотлох баримт, тайлбар, лавлагааг гаргуулан авч тогтоох;

19.4.2.энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан улсын бүртгэлийн төрлийн хүрээнд иргэн, хуулийн этгээдээс улсын бүртгэл хийлгэх тухай хүсэлт, нотлох баримтыг хүлээн авч хянан улсын бүртгэлд бүртгэх эсэх тухай шийдвэр гаргах;

19.4.3.энэ хуулийн 19.4.2-т заасан нотлох баримт нь зөрчилтэй, бүрэн бус, холбогдох хуулийн заалтыг зөрчсөн бол улсын бүртгэлд бүртгэхээс татгалзах;

19.4.4.тухайн улсын бүртгэлтэй холбоотой албан бичиг, өргөдөл, гомдол, санал, хүсэлт, тэмдэглэлийг эх нотлох баримт болгон авч улсын бүртгэлийн хувийн хэрэгт хавсарган баяжилт, бүртгэл хийх;

19.4.5.энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан улсын бүртгэлийн төрлийн талаар эрх бүхий байгууллагаас хуульд заасны дагуу гаргасан шийдвэрийг үндэслэн улсын бүртгэлд өөрчлөлт, тэмдэглэл хийж, шийдвэрийг улсын бүртгэлийн хувийн хэрэгт хавсарган хадгалж, баяжилт хийх;

19.4.6.улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн санг бүрдүүлэх, хөтлөх, түүний хадгалалт, хамгаалалт болон найдвартай байдлыг хангах;

19.4.7.улсын бүртгэлийн талаарх мэдээлэл, лавлагааг иргэн, хуулийн этгээдэд хуульд заасны дагуу гаргаж өгөх;

19.4.8.улсын бүртгэлийн хувийн хэргийг хөтлөх;

19.4.9.улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааны тайлан, мэдээг гаргах, хуульд заасны дагуу мэдээлэх;

19.4.10.улсын бүртгэлийг хараат бусаар үнэн зөв хөтлөх;

19.4.11.өөрийн бүртгэсэн улсын бүртгэлийн хувийн хэргийн эх нотлох баримт бичгийн бүрдэл болон түүний үнэн зөвийг хариуцах;

19.4.12.улсын бүртгэлтэй холбоотой төрийн болон албаны нууц, байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийг задруулахгүй байх;

/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

19.4.13.шаардлагатай гэж үзвэл үл хөдлөх эд хөрөнгө байгаа газар биечлэн очиж, түүний хэмжээ, байршилтай танилцах;

19.4.14.хууль тогтоомжид заасан бусад.

20 дугаар зүйл.Улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд хориглох зүйл

Хэвлэх

20.1.Улсын бүртгэлийн үйл ажиллагаанд дараах зүйлийг хориглоно:

20.1.1.улсын бүртгэгч нь үйлчлүүлэгчид хууль бус шаардлага тавих, зүй бусаар харьцах, үндэслэлгүйгээр улсын бүртгэлд бүртгэхээс татгалзах;

20.1.2.өөрийн чиг үүрэгт хамааралгүй мэдээллийг цуглуулах, улсын бүртгэлийн мэдээллийн нэгдсэн сангаас авч үзэх, ашиглах, бусдад мэдээлэх;

20.1.3.хүлээж авсан хүсэлт, эх нотлох баримт бичиг болон эрхийн улсын бүртгэлийн хувийн хэргийн бичилтэд засвар хийх, гэмтээх, устгах, үрэгдүүлэх, нотлох баримтыг хууль бусаар нэмэх, хасах;

20.1.4.улсын бүртгэлийн байгууллагын тооцоолох машины зөөгч болон санах байгууламжид хадгалсан тооллого, түүвэр судалгаа, мэдээлэл боловсруулалтын дэлгэрэнгүй материалыг тогтоосон хугацаанаас өмнө устгах, бусдад дамжуулах, худалдах;

20.1.5.улсын бүртгэлийн дугаарыг давхардуулж, эсхүл алгасаж олгох;

20.1.6.лавлагааны дугаарыг давхардуулж, эсхүл алгасаж олгох;

20.1.7.улсын бүртгэлийн хувийн хэрэг, гэрчилгээ, лавлагааны бичилтийг засварлах, улсын бүртгэл хийсэн он, сар, өдөр, цагийг буруу бичих;

20.1.8.улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн хүчинтэй байгаа эрхийг дахин бүртгэж гэрчилгээ олгох;

20.1.9.улсын бүртгэгч өөрийн хувийн дугаар бүхий тэмдгийг хууль бус үйлдэлд хэрэглэх, бусдад ашиглуулах, өөр улсын бүртгэгчийн тэмдгийг ашиглах;

20.1.10.улсын бүртгэлд хөдөлгөөн хийх эрхийг түдгэлзүүлсэн тухай улсын бүртгэлийн байгууллагын дарга, хууль хяналтын байгууллагын шийдвэрийг зөрчиж улсын бүртгэлд өөрчлөлт, хөдөлгөөн хийх;

20.1.11.улсын бүртгэгч үүрэгт ажлаа гүйцэтгэсний төлөө бусдаас шан харамж авах;

20.1.12.лавлагаа, мэдээллийг энэ хуулийн 12.9, 12.10-т зааснаас бусад байдлаар өгөх, эсхүл нотлох баримтаас зөрүүтэй, хуурамчаар гаргаж өгөх;

20.1.13.улсын бүртгэлийн дүн мэдээг дур мэдэн өөрчлөх;

20.1.14.хууль хяналтын байгууллагаас хуульд заасны дагуу мэдэгдсэн хянан шийдвэрлэх ажиллагаа хийгдэж байгаа эрүү, иргэн, захиргааны хэрэг, маргаантай холбоотой иргэн, хуулийн этгээд, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээлэлд оруулсан өөрчлөлтийг бүртгэх.

20.2.Улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийн архивын хувийн хэрэгтэй улсын байцаагч, улсын бүртгэгч, улсын ахлах бүртгэгчээс бусад этгээд танилцах, улсын бүртгэгч, улсын ахлах бүртгэгчээс бусад этгээд өөрчлөлт, баяжилт хийхийг хориглоно.

20.3.Улсын бүртгэлийн эх нотлох баримт бичгийн хувийн хэргийг байгууллагын байрнаас гаргахыг хориглоно.

20.4.Улсын бүртгэлийн байгууллагаас бусад иргэн, хуулийн этгээд энэ хуульд заасан бүртгэлийн үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглоно.

ТАВДУГААР БҮЛЭГ

БУСАД ЗҮЙЛ

21 дүгээр зүйл.Улсын бүртгэлийн үйлчилгээний хөлс

Хэвлэх

21.1.Хууль тогтоомжид заасан журмын дагуу улсын бүртгэлд бүртгүүлэх, лавлагаа, мэдээлэл авахад улсын тэмдэгтийн хураамж, үйлчилгээний хөлс төлнө.

21.2.Энэ хуулийн 21.1-д заасан үйлчилгээний хөлсний хэмжээг Засгийн газар тогтооно.

21.3.Энэ хуулийн 21.1-д заасны дагуу төсөвт төвлөрүүлсэн үйлчилгээний хөлс, улсын тэмдэгтийн хураамжийн таваас доошгүй хувьтай тэнцэх хэмжээний хөрөнгийг улсын бүртгэлийн байгууллагын цахимжуулалт, мэдээллийн технологийн шинэчлэл, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах, сургалт зохион байгуулах ажилд зориулан дараагийн жилийн төсөвт тусгаж, санхүүжүүлнэ.

/Энэ хэсгийг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./

22 дугаар зүйл.Маргаан шийдвэрлэх

Хэвлэх

22.1.Улсын байцаагчийн шийдвэрийн талаар гарсан маргааныг дээд шатны улсын байцаагч шийдвэрлэх бөгөөд түүний шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гомдлоо шүүхэд гаргаж болно.

22.2.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 6, 7, 8 дугаар зүйлд заасан улсын бүртгэлтэй холбогдсон маргааныг шүүх шийдвэрлэнэ.

23 дугаар зүйл.Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага

Хэвлэх

23.1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

23.2.Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

24 дүгээр зүйл.Хууль хүчин төгөлдөр болох

Хэвлэх

24.1.Энэ хуулийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(2022.12.20-ны өдрийн орчуулга)                    Unofficial translation

 

LAW OF MONGOLIA

 

June 21, 2018                                                             Government palace, Ulaanbaatar city

 

THE GENERAL LAW ON STATE REGISTRATION

/Revised edition/

 

CHAPTER ONE

GENERAL PROVISIONS

Article 1.Purpose of the Law

1.1.The purpose of this Law is to regulate general relations with respect to defining registration category, ensuring accuracy of registration, providing conditions for prompt delivery of public services and maintaining state registration, as well as state registration principles and types, integrated database, the structure, functions and full power of the state registration authority.

Article 2.Legislation on State Registration

2.1 Legislation on state registration shall consist of the Constitution of Mongolia, Civil Code of Mongolia, this Law and other legislative acts issued in conformity therewith.

2.2.If an international treaty, to which Mongolia is a party, provides otherwise than this Law, then the provisions of the international treaty shall prevail.

Article 3 Definitions of Terms of the Law

3.1.The following terms used in this Law shall be understood as follows:

3.1.1."State registration" refers to registration activities provided by laws and related to creation, change and termination of rights and obligations;

3.1.2."Civil state registration" refers to registration activities provided by laws and related to creation, change and termination of rights and obligations of citizens;

3.1.3."State registration of legal entities" refers to registration activities provided by laws and related to creation, change and termination of rights and obligations of legal entities;

3.1.4 "State registration of property rights" refers to registration activities provided by law and related to creation, change and termination of rights of a property located in the territory of Mongolia irrespective of the types of ownership and owner's citizenship affiliation;

3.1.5."Integrated state registration database" refers to the collection of state registration information, both in paper and electronic forms, of citizen, legal entity and property rights accumulated, developed and stored in accordance with integrated category, coding, index, methodology, standards, document requirements and stipulations of laws;

3.1.6."Citizen identity card's memory" refers to digital memory, which incorporates personal information of citizen in accordance with this Law, and which enables the information to be written, read and changed;

3.1.7."Source document" refers to verification documents and filled-in registration forms necessary for state registration as required by laws;

3.1.8."Digital archive records" refers to photo and digital copies of source documents;

3.1.9."Database of names" refers to an integrated list of family names, surnames and given names of citizens in Cyrillic, Uigarjin and Latin letters recorded in state registration;

3.1.10."Database of addresses" refers to a list containing the number of a building, name of a street, district, administrative and territorial unit, name of a place or river as recorded in state registration pursuant to laws.

Article 4.Principles of State Registration    

4.1.State registration activities shall be governed by the following principles:      

4.1.1.unified structure and methodology;

4.1.2 centralized management;

4.1.3.be independent;

4.1.4.be accurate, objective and binding;

4.1.5.be recorded on the basis of verified documents and pursuant to procedures provided by law;

4.1.6.respect the legitimate interests of citizen and legal entities, and protect the confidentiality provided by laws;

4.1.7.unless otherwise provided by laws, the information on state registration shall be transparent, open and accessible to public.

Article 5.Registration Category and Registration Maintenance

5.1.Registration is classified as state registration and specialized registration.5.2. The integrated system of state registration shall consist of civil state registration, state registration of legal entities, and state registration of property rights.

5.3.Registration provided by laws other than stated in Paragraph 5.2 of this Law, shall be specialized registration, and its list shall be approved by the Government.

5.4.Unless otherwise provided by laws, the principles governing the activities of state registration shall equally apply to specialized registration, and specialized registration shall be based on the information of state registration.

5.5.Registration shall use information based on verification documents and be recorded in Mongolian.

5.6.Unless otherwise provided by laws, registration may be recorded online.

5.7.In case of online registration, a coded technology that ensures its security shall be used. It shall have a coherent, unified standard and methodology.

5.8.Specialized registration information database shall have the possibility of exchanging information with state registration information database.

5.9.Specific relations of state registration provided in Articles 6, 7 and 8 of this Law shall be regulated by the laws on civil state registration, state registration of legal entities and state registration of property rights.

5.10.Specialized registration activities specified in Paragraph 5.3 of this Law shall be regulated by the relevant law.

5.11.The public service shall be provided by originating basic and specialized information databases based on the civil registration number.

/This paragraph was added by the law as of June 3, 2022/

Article 6.Types of Civil State Registration

6.1.Civil state registration shall have the following types, particularly registration of:

6.1.1.birth;

6.1.2.barriage;

6.1.3.dissolution of marriage;

6.1.4.marriage restoration;

6.1.5.paternity determination;

6.1.6.adoption;

6.1.7.changes of family name, surname and given name;

6.1.8.death;

6.1.9.citizen identity card;

6.1.10.national passport and its identical document;

6.1.11.biometric trait (fingerprint);

6.1.12.residence address;

6.1.13.migration;

6.1.14.acquisition, cessation and restoration of citizenship of Mongolia;

6.1.15.sex change.

6.2.The citizen identity card of Mongolia is a document confirming the citizen of Mongolia, and until it is granted, citizens under 16 years shall have a birth certificate with a civil registration number.

/The amendment to this paragraph was made by the law as of June 3, 2022/

6.3.The following data shall be visibly printed on the citizen identity card:

/This paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.3.1.family name, surname and given name;

/This sub-paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.3.2.date of birth;

/This sub-paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.3.3.sex;

/This sub-paragraph was revised by the law as of June03, 2022/

6.3.4.civil registration number;

/This sub-paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.3.5.issuing authority;

/This sub-paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.3.6.date of issuance;

/This sub-paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.3.7.date of expiry. 

/This sub-paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

 /This sub-paragraph was annulled by the law as of June 3, 2022/

6.4.The Government shall approve the template of citizen identity card, its definition and regulation.

6.5.Transfer of citizen identity card to others, damage it intentionally, usage as a collateral, its unlawful usage, and forgery shall be prohibited.

6.6.Citizen identity card's memory contains information on family name, surname, given name of citizen, civil registration number and registration number, sex, residence address, biometric trait (fingerprint), photograph, and digital signature, and the list of information able to be inserted in the memory shall be approved by the Government.

/This paragraph was revised by the law as of June 3, 2022/

6.7.Citizen's personal information registered in citizen identity card's memory may be used in maintaining a state registration.

6.8.Citizen of Mongolia may use their citizen identity card in receiving services from public and private organizations.

6.9.The state registration authority shall issue digital signature certificate to the citizens in accordance with the Law on Digital Signature.

/This paragraph was added by the law as of December 17, 2021/

Article 7.Types of State Registration of Legal Entities    

7.1.State registration of legal entities shall have the following types, particularly registration of:             

7.1.1.foundation of legal entity;            

7.1.2.reorganization of legal entity;

7.1.3.changes in information of legal entity;

7.1.4.dissolution of legal entity;

7.1.5.representative office of foreign legal entity;

7.1.6.branch and representative office of legal entity;

7.1.7.control number of seal and stamp of legal entity;

7.1.8.exclusion of legal entity from state registration upon the decision of state authority.

Article 8.Types of State Registration of Property Rights

8.1.State registration of property rights shall have the following types, particularly registration of:            

8.1.1.ownership rights of property;

8.1.2.right to construct a building on another person's land;

8.1.3.servitude;

8.1.4.mortgage;

8.1.5.usufruct;

8.1.6.lease;

8.1.7.financial leasing of watercraft or aircraft;

8.1.8.guarantee/guaranty;

8.1.9.right to own and use land.

CHAPTER TWO

INTEGRATED STATE REGISTRATION DATABASE

Article 9.Integrated State Registration Database

9.1.Mongolia shall have an integrated state registration database and it shall be the property of the state.    

9.2.Integrated state registration database shall consist of archives of source documents and the electronic database.

9.3.The state registration integrated category and codes shall be jointly approved by the state registration authority, state central administrative organ in charge of communication matters and the national statistical committee.

/The addendum to this paragraph was made by the law as of August 29, 2022/

9.4.Registration specified in Articles 6, 7 and 8 of this Law shall constitute primary information of the integrated state registration database, and archival source documents shall constitute its source.

9.5.Integrated database and electronic network of state registration shall be fully protected from the loss and removal and shall fall into the category of nationally important facilities.

9.6.Responsibility for the privacy of integrated state registration database and reliability of storage and safety of source documents shall rest with the state administrative organ in charge of state registration, its local departments, divisions, units, and state registration officer (hereinafter referred to as "state registration authority").

9.7.Integrated state registration database may be electronically generated and developed.

9.8.Duplicate records of integrated state registration database shall be stored at the organization in charge of state electronic database. 

9.9.General requirements for system, equipment, technology and software for state registration electronic database, and the procedure on exchange of information with organization in charge of state electronic database shall be approved by the Government based on the proposal of state central administrative organ in charge of state registration matters.

9.10.A person, who is using integrated state registration information, as per his/her work requirements, shall abide by confidentiality commitments provided by law. 

9.11.State registration electronic database shall have an access to other state database for exchange of information. A shared database shall be created at the organization in charge of state electronic database.

9.12.Expenses related to usage, storage, protection, ensuring safety and security of integrated state registration database shall be included in the annual state budget.

Article 10.Archive of Source Documents of State Registration

10.1.State registration authority shall create a nationwide specialized archive of source documents necessary for conducting and certifying registration specified in Articles 6, 7 and 8 of this Law and shall be responsible for its maintenance, update, storage, safety, security and reliability of its privacy.      

10.2.Procedure for storing source documents of state registration into archives shall be approved by a head of state administrative organ in charge of state registration.      

10.3.State registration authority shall produce a nationwide monthly, quarterly and annual report of newly created personal files, their additions, updates and closed files of state registration.      

10.4.State registration authority shall have an electronic archive of source documents.

Article 11.Electronic Database of State Registration       

11.1.State registrar shall be responsible for entering information into electronic database of state registration, its change, processing and validation.      

11.2.State registrar shall enter accurately information into the electronic database on the basis of source documents using hardware and software endorsed by state registration authority.

11.3.State registration authority shall be responsible for transferring the registration data specified in Articles 6, 7 and 8 of this Law into an electronic form, for creating, distributing and using a database and ensuring its stable function, storage, safety, security and reliability of its privacy.      

11.4.The state registration authority shall preserve the electronic database of the state registration in accordance with technological requirements.

11.5.The information and technology unit shall have the following rights and responsibilities as per the storage, safety, security and the reliability of the privacy of the electronic database of state registration:

11.5.1.to be responsible for the storage, safety, security and normal operation of hardware related to electronic database and software security, and for ensuring the connectivity of the database;

11.5.2.to uncover and block an unauthorized access to the integrated database, information system and electronic database, and take prompt action to restore the system;

11.5.3.to demand the compliance with the information security procedure, in case of breach eliminate the damage, limit access to the electronic database and information network and take other necessary measures;

11.5.4.to conduct an annual risk evaluation, identify information security vulnerability level, and make proposals concerning preventive and other necessary measures;

11.5.5.tther rights and responsibilities prescribed in the relevant legislation, rules and procedures.

11.6.Government member in charge of state registration matters shall approve the regulations concerning receiving, storing information in the electronic database of state registration, and ensuring its safety and security.      

11.7.Head of state administrative organ in charge of state registration matters shall approve the regulations concerning handling of electronic database of state registration, its storage, safety, security and the reliability of its privacy.

11.8 Information from the electronic database of state registration shall be treated as equal to a paper prototype.

CHAPTER THREE

PROVISION OF INFORMATION FROM STATE REGISTRATION AUTHORITY

 Article 12.Provision of Information from State Registration Authority

12.1.Information from the integrated state registration database shall be provided on a transparent, confidential and restricted basis or to a person who qualifies for requirements established by this Law.

/The amendment to this paragraph was made by the law as of December 17, 2021/

12.2.The information, which shall be provided on a transparent basis from integrated state registration database, is set forth below:            

12.2.1.database of names;

12.2.2.database of addresses;

12.2.3.legal entity's name, address, registration number, type, status, operation, registration date, name and number of founders, name of beneficial owner, family name, surname and given name of a person authorized to represent the legal entity without power of attorney, and information on whether it was reorganized or dissolved or changed its status or name;

/The addendum to this sub-paragraph was made by the law as of December 17, 2021/

12.2.4.location, boundary, area, size, quantity, purpose, status, turning point, state registration type, special records of land and immovable property other than pertaining to state or official secrets; 

12.3.The information, which shall be provided on a confidential basis from integrated state registration database, is set forth below:

12.3.1.registration of biometric trait (fingerprint) of citizens;

12.3.2.registration of immovable property pertaining to state secrets;

12.3.3.state registration information recorded in taking measures under Article 7 of the Law on Protection of Witnesses and Victims.

12.4.Information specified in Paragraph 12.3.1 of this Law may be used in maintaining civil state registration, monitoring registration of voters, and in recognition and verification subject to a citizen's consent.

12.5.Information other than specified in Paragraph 12.3 of this Law shall be provided for free pursuant to the request of an authorized official from an organization specifically empowered under the relevant law. 

12.6.Unless otherwise provided by laws, information other than specified in Paragraphs 12.2 and 12.3 of this Law may be provided to citizens and legal entities subject to the consent of a particular citizen or legal entity or on a restricted basis or through a notary for the purposes specified in Paragraph 12.7 of this Law in accordance with grounds and procedures stated in the law. The service fee shall be set in accordance with Paragraph 21.2 of this Law.

/The amendment to this paragraph was made by the law as of December 17, 2021/

12.7.The following information may be received to use for the purposes set forth below in accordance with the procedure provided in Paragraph 12.6 of this Law:

12.7.1.name of land owner, possessor and user, and name of immovable property owner in order to protect the rights and legitimate interests of customers;

12.7.2.information on address for the purposes of filing complaints and claims to civil court or arbitration due to violations of the rights and legitimate interests of customers.

12.8. The Government shall approve the procedure on providing reference documents and information specified in Paragraphs 12.2 and 12.6 of this Law, as well as the procedure on accessing and providing information specified in Paragraph 12.3 of this Law.

12.9 Unless otherwise provided by laws, the state registration authority shall resolve and respond within 5 working days after the receipt of a request or application for reference documents and information.

12.10.Reference documents and information provided from the integrated state registration database shall be stamped by the state registration authority, and the copy of source documents from the archive shall be certified with 'true copy" stamp.

12.11.Reference documents and information may be provided electronically by verifying in accordance with Paragraph 24.4 of the Law on Public Information Transparency and they shall be equally valid as those under Paragraph 12.10 of this Law.

/This paragraph was revised by the law as of December 17, 2021/

12.12.The relations on exchanging information and developing database with state and other organizations electronically shall be regulated in accordance with Paragraphs 18.10 and 27.9 of the Law on Public Information Transparency.

/This paragraph was revised by the law as of December 17, 2021/

12.13.If a person, who obtained reference documents, information or a copy of state registration, does harm to the rights and legitimate interests of the particular property's owner, possessor, user or shareholder using such information, he/she shall be held liable as required by law.

12.14.An attorney or authorized representative, participating in review process of criminal, civil, violation, administrative, arbitral cases or disputes, shall file a request to the state registration authority for reference documents and information necessary for protecting his/her customer's rights and legitimate interests through an authorized person who is reviewing the given case or dispute.

Article 13.Relations of State Registration Authority with State Organizations      

13.1.All state organizations are obliged to offer assistance and provide necessary information to state registration activities, and to cooperate as required by laws.

13.2.In cases other than specified in Paragraph 12.10 of this Law, the procedure on relations and exchange of information between the state registration authority and other state organizations shall be approved by the Government member in charge of state registration matters together with a head of the relevant organization and a Government member.

13.3.Law enforcement organizations shall provide their decision concerning state registration within 3 working days to the state registration authority.

13.4.Person authorized to conduct an inquiry into source documents from personal files and original documents of the state registration authority's archives shall personally come to the archives to carry out examination and analysis.

Article 14.Rights and Obligations of Citizens and Legal Entities

14.1.A citizen or a legal entity has the right to access state registration information pertaining to him/her or it in a written or electronic form.

14.2.A citizen of Mongolia, a foreign citizen, a stateless person and a legal entity on the territory of Mongolia is obliged to register the information specified in Articles 6, 7 and 8 of this Law to the state registration authority within the period required by laws.

14.3.A citizen or a legal entity is obliged to comply with lawful decisions and requirements of the state registration authority and its officials.

14.4.A person, who requested to register in state registration, is obliged to provide complete and accurate evidences of the rights to be registered, and to compensate any damage occurred to others due to the failure to fulfill this obligation.

CHAPTER FOUR

STRUCTURE, MANAGEMENT AND FUNCTIONS OF

STATE REGISTRATION ORGANIZATION

Article 15.State Registration Organization Structure

15.1.State registration organization system consists of state administrative organ in charge of state registration matters, its local department, division, unit, officer for state registration and consular officer of overseas diplomatic missions of Mongolia.

15.2.State registration organization shall have a unified system and centralized management.

15.3.Activities of state registration organization shall be funded from state budget and the budget shall be sufficient for it to fully perform its function.

15.4.Local self-governing bodies and governors shall support creating necessary conditions for normal registration activities of local department, division, units and officers of state registration organization.

Article 16.Functions of State Administrative Authority in Charge of State Registration Matters

16.1.State administrative authority in charge of state registration matters shall implement the following functions:

16.1.1.to arrange implementation of state registration legislation and take measures to improve registration activities;

16.1.2.to provide professional and methodological guidance to all level registration organizations and state registrars, and monitor their activities;

16.1.3.to create and maintain written and electronic archives of source documents of state registration and electronic database, store them in relevant categories and ensure reliability of their storage and safety;

16.1.4.to cooperate with foreign country, international registration and other specialized organizations on state registration matters in accordance with relevant laws of Mongolia and international agreements;

16.1.5.to facilitate the work of and provide necessary information to the State Great Khural, President and Government of Mongolia and their affiliated organizations;

16.1.6.to enhance proficiency of human resources and capability of technology, hardware and software through integrated policy and plans;

16.1.7.to ensure accuracy and objectivity of state registration by taking measures to assess maintenance of state registration and accuracy of source documents, ensure its completeness and eliminate detected violations;

16.1.8.to produce integrated reports on state registration at the national level and provide information as specified by laws;

16.1.9.to organize professional training and prepare state registrars;

16.1.10.to approve and enforce procedures on document template, forms and relevant instructions on state registration matters in accordance with laws;

16.1.11.to develop state registration methodology in conformity with international categorization and standards, and enforce it by authorization of competent authorities.

16.1.12.other functions provided by laws.

Article 17.Full Power of Head of State Administrative Organ in Charge of State Registration Matters

17.1. Head of state administrative organ in charge of state registration matters shall exercise the following powers in addition to those specified in Paragraph 8.3 of the Law on Legal Status of Government Agencies:

17.1.1.to manage activities of state registration organization at the national level;

17.1.2.to approve rules and procedures to be followed by state registration organizations in their activities in conformity with this Law and other laws, ensure their implementation, and assess effects of relevant legislation, programs, strategies and projects;

17.1.3.to enforce service standards of state registration organization;

17.1.4.to approve structure and vacancies of local state registration departments, divisions, units;

17.1.5.to appoint and dismiss heads of local state registration departments, divisions and units, state registrars and state inspectors;

17.1.6. to monitor activities of state registrars and to amend, suspend or invalidate their unlawful decisions;

17.1.7.to reward or penalize employees of state registration organization;

17.1.8.to handle petitions, complaints and violations on state registration matters and resolve them in accordance with laws;

17.1.9.other powers provided by laws.

Article 18.Monitoring State Registration Activities

18.1.Inspection unit of state registration authority shall monitor state registration activities and implementation of state registration legislation.

18.2.Monitoring function of state registration shall be administered by general state inspector, senior state supervising inspector, state supervising inspector, senior state supervising inspector and state supervising inspector in rural areas (hereinafter referred to as "state inspector").

18.3.Senior state supervising inspector and state supervising inspector shall have a legal specialization.

18.4.Head of state administrative organ in charge of state registration matters shall be a general state inspector.

18.5.General state inspector's powers shall be granted by the Government; the powers of state inspector shall be granted by the general state inspector.

18.6.General state inspector shall provide state inspectors with professional and methodological guidance, and shall monitor their activities.

18.7.A state inspector shall report to the general state inspector and shall have the following rights and obligations in monitoring state registration activities:

18.7.1.to put an end to violations of state registration legislation and its accompanying rules and procedures, to confiscate faulty documents and other items and resolve it pursuant to the procedure provided by laws, and make an assessment to amend, suspend or invalidate a registration, submit a claim to relevant citizen, legal entity or officials for eliminating violations, task them with a deadline and ensure its fulfillment;

18.7.2.to take full responsibility for accuracy of his/her inspection, detected violation, submitted formal claim, written brief and assessment, and justification for penalty;

18.7.3.not to disclose the state and official secrets, organization secret, and sensitive personal data which have been known while performing his/her duties;

/The amendment to this sub-paragraph was made by the law as December 17, 2021/

 18.7.4.to have an access to archive files of state registration source documents.

18.8.A state inspector shall use an identification card, a badge with personal number, and a pro forma for assessment, claim, notification, fine and penalty, with templates of which are approved by the state general inspector.

18.9.Citizens, legal entities and officials are required to implement a decision by state inspector within the specified period and provide a formal response.

Article 19.Rights and Obligations of State Registrar

19.1.Head of state administrative organ in charge of state registration matters shall appoint and dismiss a citizen of Mongolia with a legal specialization as a state registrar of legal entity and a state registrar of property rights, and a citizen of Mongolia with a higher education as a civil state registrar. 

19.2.Senior state registrar and state registrar shall work in state registration authority.

19.3.A state registrar shall use a badge with personal number. Head of state administrative organ in charge of state registration matters shall approve the procedure on the use of state registrar's badge.

19.4.A state registrar shall have the following rights and obligations:

19.4.1.to determine the accuracy of rights to be registered in state registration by obtaining source documents, commentary and references from relevant citizen, legal entity or officials;

19.4.2.to receive and review an application and source documents from a citizen and legal entity as per state registration types provided in Articles 6, 7 and 8 of this Law, and take a decision whether to register it or not;

19.4.3.to decline registering in state registration if source documents stated in Sub-paragraph 19.4.2 are inconsistent, incomplete and in violation of relevant laws;

19.4.4.to take official letter, application, petition, complaint, proposal and notes as source documents and attach them to state registration file, make additions and registration;

19.4.5.to make amendments, notes into state registration based on a decision in accordance with laws by a competent authority pursuant to state registration types as stated in Articles 6, 7 and 8 of this Law, attach the decision to a state registration personal file and update it;      

19.4.6.to create and maintain state registration electronic database and ensure its storage, safety and reliability;

19.4.7.to provide information and references on state registration to a citizen and a legal entity as provided by laws;

19.4.8.to maintain a state registration personal file;

19.4.9.to produce reports and briefs on state registration activities as required by laws;

19.4.10.to maintain impartially and accurately state registration records;

19.4.11.be responsible for completeness of source documents of state registration personal files registered by him/her and their accuracy;

19.4.12.not to disclose the state and official secrets, organization secret, and sensitive personal data related to state registration;

/The amendment to this sub-paragraph was made by the law as December 17, 2021/

19.4.13.if necessary, go in person to a site where immovable property resides and get acquainted with its size and location;

19.4.14.other rights and obligations provided by laws.

Article 20.Prohibitions in State Registration Activities

20.1.The following is prohibited in state registration activities:

20.1.1.a state registrar puts an unlawful claim to customers, treats them improperly and declines to register in state registration on unfounded grounds;

20.1.2.collecting information not falling into his/her areas of competence, accessing it from integrated state registration database, using it and sharing with others;

20.1.3.making correction, damaging, destroying or misplacing received applications, source documents and personal files of state registration of rights, adding or removing illegally source documents;

20.1.4.deleting prior to established timeframe, transferring or selling to others detailed documents related to census, sample surveys and data processing stored in computer carriers and their memory of state registration authority;

20.1.5.duplicating or skipping state registration number;

20.1.6.duplicating or skipping reference document number;

20.1.7.making corrections in recording state registration files, certificates and reference documents, and stating incorrectly the date and time of state registration;

20.1.8.re-register an effective right already registered in state registration and issue a certificate accordingly;

20.1.9.a state registrar, to use illicitly his/her badge with personal number, to have it abused by others or use another registrar's badge; 

20.1.10.to violate a decision to suspend the right to introduce changes into state registration taken by a head of state registration authority or legal authorities, and make amendments or other changes;

20.1.11.a state registrar, to accept reward from others for performing his/her duties;

20.1.12.to provide references and information in ways other than stated in Paragraphs 12.9 and 12.10 of this Law, or provide information which is inconsistent with verification documents or counterfeit documents;

20.1.13.to change arbitrarily state registration reports;

20.1.14.to register an amendment into state registration of citizen, legal entity and property rights related to criminal, civil and administrative cases and disputes, which have been reported as under review from law enforcement authorities in accordance with laws.

20.2.It is prohibited for anyone other than state registrar, state inspector or senior state inspector to have access to archive files of source documents of state registration. Amendments and additions to such files are prohibited to be made by anyone other than a state registrar and a senior state registrar. 

20.3.Source documents files of state registration are prohibited to be taken out beyond the premises of the organization.

20.4.It is prohibited for citizen and legal entities other than state registration authority to administer state registration activities provided by this Law.

                  

CHAPTER FIVE

MISCELLANEOUS

Article 21.State Registration Service Fee

21.1.In accordance with the procedure provided by laws state stamp duty and service fee shall be paid for registering in state registration and acquiring references and other information.

21.2.The Government shall determine the service fee specified in paragraph 21.1 of this Law.

21.3.The asset equal to at least five percent of state stamp duty and service fee collected in the budget in accordance with paragraph 21.1 of this Law, shall be inserted in the subsequent year's budget of the state registration authority and financed for digitalization, information technology modernization, ensuring information security, and organizing training of the state registration authority.

/This paragraph was added by the law as December 17, 2021/

Article 22.Dispute Resolution

22.1. A dispute regarding state inspector's decision shall be resolved by a higher-level state inspector. If there is a disagreement with a decision by a higher-level state inspector, a complaint may be filed to a court.

22.2. Unless otherwise provided by laws, a dispute related to state registration specified in Articles 6, 7 and 8 of this Law shall be resolved by court.

Article 23.Liabilities for Violation of the Law

23.1. If an act by an official in breach of this Law is not criminal in nature, liabilities specified in the Law on Civil Service shall be imposed.

23.2. A person or a legal entity that violates this Law shall be subject to liabilities under the Criminal Code or the Law on Violation.

Article 24.Enrty into force of the Law

24.1.This Law shall entry into force on November 1, 2018.

 

 

CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURALOF MONGOLIA M.ENKHBOLD